29 Aralık’ta, 100 yaşında ölen eski ABD Başkanı Jimmy Carter’ın 1977-1981 arasındaki 4 yıllık görev süresi bir hayli hareketliydi. 1973’teki birinci petrol krizinin sarstığı siyasi zeminde görev yapmaya çalışan Carter, 1979’da ikinci petrol krizi, Sovyetlerin Afganistan’ı işgali, İran İslam Devrimi, Doğu Asya’da artan askerî gerilimler gibi önemli meselelerle karşı karşıya kaldı. Tüm bu hayhuy içinde 1981’de başkanlığı Cumhuriyetçi Ronald Reagan’a kaptıran Carter’ın 1980’de verdiği bir karar spor tarihinde de önemli bir yer etti.ABD, o yıl SSCB’nin İslamcı milis grupların baskısı altındaki müttefik hükümetini korumak üzere Afganistan’a girmesine tepki olarak 1980 Moskova Olimpiyat Oyunları’nı boykot etme kararı almıştı. ABD’yle birlikte aralarında Kanada, Batı Almanya, Japonya, İsrail, Suudi Arabistan, Pinochet yönetimindeki Şili’nin de olduğu 60’tan fazla ülke boykota katıldı. Oyunlara katılma hakkı elde eden 474 sporcunun fikrinin pek de önemsenmediği bu politik hamle, birçok sporcunun olimpiyat hayallerinin sonu oldu. Bu 474 sporcudan 227’si bir daha olimpiyat oyunlarında mücadele etme şansı yakalayamadı. Güreşçi Jeff Blatnick, onlardan biri değildi, 1984 Los Angeles’ta altın madalya kazanacaktı ama yıllar sonra bir uçak seyahati sırasında rastladığı Carter’ın ona 1980 boykotu için “O hatalı bir karardı” itirafında bulunduğunu da tüm dünyaya söyleyen o olacaktı.Carter’ın boykot hamlesi, 27 Aralık 1979’da SSCB askerlerinin Afganistan’a girmesinden bir hafta sonra kamuoyuna duyuruldu. Ulusa seslenen ABD Başkanı, bir dizi yaptırımın yanı sıra Moskova 1980’e de katılmayacaklarını açıkladı. Bu açıklama, Şubat 1980’de New York, Lake Placid’de düzenlenecek olan Kış Olimpiyat Oyunları’nı daha da ilginç hâle getirdi. ABD’de bir spor müsabakasından çok daha farklı medyatik-kültürel karşılıkları olan “Miracle on Ice”, “Buzdaki Mucize” namlı buz hokeyi maçı da burada oynandı. ABD’nin üniversite öğrencilerinden oluşan takımının, SSCB’nin son 4 olimpiyat oyunlarının altın madalyalı, yenilmez armadasını final raundunun ilk ayağında mağlup etmesi politik atmosferin etkisiyle devasa bir olaya dönüşmüştü. ABD’li hokeyciler, Finlandiya’yı da mağlup ederek altın madalyayı boyunlarına takarken belki de “rakibi sahada yenmenin” etkisine dair Jimmy Carter’a da bir mesaj göndermişti. Ama bu hamlenin politik gücüne dair inancını koruyan Carter, geri adım atmadı.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Muhammed Ali'nin imajı sarsıldı</h2>1970’lerin ikinci yarısıyla birlikte Washington’la buzları eriten efsane boksör Muhammed Ali’yi dahi “boykotu büyütmek üzere” Afrika’ya gönderen Carter, Ali’nin Afrika’nın birçok ülkesinden ret yemesine ve “Başkanın kuklası” olarak nitelenerek karizmasının çizilmesine neden oldu.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bilgi notu: Muhammed Ali, Kenya, Liberya ve Senegal başkanlarını ikna etmeyi başarmıştı. Ama Nijerya ve Tanzanya'nın liderleri kendisiyle görüşmeyi dahi reddetti. Tanzanya lideri Julius Nyerere, Carter'ın kendilerine "basit bir sporcuyu" göndermesini politik kabalık olarak tanımladı. Tanzanya'daki basın toplantısında Ali'ye açıkça "Beyaz Saray'ın kuklası" olup olmadığı soruldu. Ali bir anda Afrika'ya karşı "beyazların işbirlikçisi Uncle Tom'a" dönüşmüştü.</li></ul>Blatnick’e itirafının dışında Carter’ın yüzücü Jesse Vassallo’ya da pişmanlığını dile getirdiği bir anekdotu mevcut. Vassallo, eski başkanın kendisine “Moskova’da yarışsaydın kazanabilir miydin” diye sorduğunu, “2 altın bir gümüş kazanırdım” yanıtını aldıktan sonra kendisine kederli kederli baktığını açıklamıştı.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Spor değil politika sahası algısı güçlendi</h2>2021’de Jimmy Carter’ın biyografisini kaleme alan Kai Bird, boykot kararının daha ılımlı olan Dışişleri Bakanı Cyrus Vance’la rekabet hâlindeki ulusal güvenlik danışmanı Zbigniew Brzezinski’nin ürünü olduğunu yazar. Brzezinski, Carter’a “Carter Doktrini”ni kabul ettirerek kendisi için önemli bir zafer kazandı ama bunun ne Carter’a, ne ABD politikasına, ne spora faydası oldu.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Dahası: Boykot kararıyla NBC de yayın hakları için 85 milyon dolar ödediği Moskova 1980’i yayınlamadı.</li></ul>1980 boykotu, olimpiyat oyunlarının tüm dünya için bir festival olduğu şeklindeki algının zayıflamasına neden oldu. 1976 Montreal’in Afrika ülkeleri tarafından boykot edilmesi sonrası (Afganistan, Arnavutluk, Burma, Irak, Guyana, Sri Lanka ve Suriye diğer boykotçulardı), 1980 Moskova da geniş bir boykotla zayıflatılmıştı. SSCB’nin uzun tartışmalar sonucunda misillemede karar kılması ve 1984 Los Angeles’ı boykot etmesiyle üst üste 3 olimpiyat oyunları da spordan çok politikanın, dostça rekabetten çok siyasi husumetin öne çıktığı organizasyonlar olarak tarihe geçti.

Punto 

29 Aralık'ta, 100 yaşında hayatını kaybeden eski ABD Başkanı Jimmy Carter, spor tarihinin en geniş Olimpiyat Oyunları boykotlarından birinin de baş aktörüydü. Carter, birçok sporcunun Olimpiyat hayallerini söndüren bu hamlesinden derin pişmanlık duydu.

Carter’ın pişmanlığı: 1980 Moskova boykotu

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp; Eski ABD başkanı öldü: 39. ABD Başkanı, 1977-1981 arası görev yapan Jimmy Carter, 100 yaşında hayatını kaybetti.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Dahası: Watergate Skandalı'nın etkilerinin sürdüğü bir dönemde başkanlığa seçilen Demokrat Partili Carter, görev süresi boyunca petrol krizi, SSCB'nin Afganistan'ı işgali ve İran İslam Devrimi gibi önemli olaylarla karşı karşıya kaldı. 1981 seçimlerini Ronald Reagan'a kaybeden Carter, 1982'de kurduğu sivil toplum kuruluşu The Carter Center'daki çalışmalarıyla 2002'de Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldü.</li></ul>

Aposto Gündem

14 yıldır düzenlenen Suç ve Ceza Film Festivali, ne yazık ki İstanbul’daki diğer film festivallerinin gölgesinde kalıyor. Oysa diğer festivallerden aşağı kalır yanı olmayan, hatta birçoğunun seçkisinden daha iyi, az ama öz, tematik bir seçki sunuyorlar. Açıkçası ben de festivali birkaç yıl önce, anca 1-2 filme vakit ayırarak takip etmeye başladım. Son üç yıldır seçkiyi daha detaylı inceleyebiliyor, haftamın büyük kısmını festivale ve gösterimlerine ayırıyorum. Kurak Günler’i İstanbul’da ilk kez Suç ve Ceza Film Festivali’nde izleme, Oscar adayı İrlanda filmi The Quiet Girl’ü ve Oscar ödüllü 20 Days in Mariupol&nbsp;belgeselini festivalde izleme fırsatı buldum; geçen yılın en iyi filmlerinden olduğunu düşündüğüm Le Paradis&nbsp;ile Suç ve Ceza Film Festivali’nde tanıştım. Bu yıl da festivalde 7 uzun, 5 kısa metrajlı film izledim.Gürcistan’ın Oscar adayı The Antique / Antikvariati&nbsp;(yön. Russudan Glurjidze)&nbsp;Putin karşıtlığı ve karakter yaratımıyla, Birleşik Krallık’ın Oscar adayı seçtiği Hindistan filmi Santosh&nbsp;(yön. Sandhya Suri) ise çarpıcı konusu ve yardımcı oyuncularından Sunita Rajwar’ın performansıyla dikkatimi çekti. Senaristleri arasında Cafer Penahi’nin yer aldığı The Witness / Shahed&nbsp;(yön. Nader Saeivar) ise didaktikliği ve düşük temposuyla benim için büyük bir hayalkırıklığıydı. Kısa filmler arasında ise Cansu Baydar’ın kısa süre önce Antalya ve İzmir’deki festivallerde En İyi Film seçilen filmi Neredeyse Kesinlikle Yanlış&nbsp;öne çıkıyordu.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2024/10/5/1732873043871.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.34" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">My Stolen Planet | Kaynak: Suç ve Ceza Film Festivali<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Festivalden öneriler</h3>My Stolen Planet&nbsp;(yön. Ferahnaz Şerifi)Festivalin Altın Terazi Uzun Metraj Film Yarışması’nda En İyi Film seçilen My Stolen Planet,&nbsp;İran İslam devrimiyle aynı yılda doğan yönetmeni Ferahnaz Şerifi’nin kişisel deneyimlerinden yola çıkarak İran’da kadınların örtünme zorunluluğunun kısa bir tarihini anlatıyor. 2022’de Mahsa Amini’nin katledilmesinin ardından alevlenen protestolar güncelliğini korurken, film kadınların zorunlu örtünmeye karşı mücadelesini ve bu zorunluluğun yaşamlarındaki etkilerini&nbsp;arşivin, hafızanın ve tanıklığın gücünü kullanarak aktarıyor. Doğumundan beri dışarıda ve evde farklı bir gezegendeymişçesine yaşadığını ifade eden yönetmen, kendi gezegeninin ve bu gezegendeki kişisel tarihi fotoğraf ve videolarla kayıt altına alarak bu filmi mümkün kılmış. Şerifi ödülünü “Bu ödülün sadece benim çalışmalarımı değil, aynı zamanda özgürlük ve adalet için mücadele eden herkesi, özellikle de tüm kadınları ve tabii ki İranlı kadınları onurlandırdığını belirtmeliyim.” sözleriyle kabul etti.<img src="https://images.aposto.com/2024/10/5/1732873083423.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.79" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Black Box Diaries | Kaynak: Suç ve Ceza Film Festivali Black Box Diaries&nbsp;(yön. Shiori Itō)Festivalin 4. Kuvvet Direniyor bölümünde gösterilen belgesel, Shiori Itō’nun hem haberci hem bir tecavüz kurbanı olarak beş yıllık mücadelesinin güncesini tutuyor. #MeToo hareketinin Japonya’daki öncüsü Itō, dönemin başbakanı Abe’ye yakınlığıyla dikkat çeken ve politikacının biyografisini kaleme alan gazeteci Yamaguchi tarafından tecavüze uğradıktan sonra yaklaşık 6 yıl süren mücadelesinin her adımını, akıllı telefonu ve kayıt cihazında biriktirdikleri aracılığıyla aktarıyor. Belgesel, ifşanın ve travmayı dillendirmenin ne kadar zor olduğunu, dahası insanları söylediklerine inandırmanın zorluğunu her dakikasında hissettiriyor. Itō, kendi travmasına ve davasına bir gazeteci olarak yaklaşmış olmanın onu güçlendirdiğini söylüyor. Çoğu zaman yaşadıklarına ve hak mücadelesine bir gazeteci gözüyle yaklaşmaya çalışan Itō’nun bunda zorlandığı anlara tanık olmaksa filmin etkisini de, düzene olan öfkeyi de katbekat artırıyor.<img src="https://images.aposto.com/2024/10/5/1732873099705.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.34" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Wild Diamond | Kaynak: Suç ve Ceza Film FestivaliWild Diamond&nbsp;/ Diamant brut&nbsp;(yön. Agathe Riedinger)Festivalin Adalet Terazisi bölümünde, bu ilk uzun metrajlı filmiyle Cannes’da yarışma bölümüne seçilen Agathe Riedinger’in Wild Diamond filmi de vardı. Yönetmen, yoksul ile zengin arasındaki uçurumun arttığı, insan bedeninin ve sosyal medya ününün bir yatırıma dönüştüğü günümüzde yoksul bir genç kadının hissedebileceklerini çok iyi kavramış ve beyazperdeye taşımış. Film, sosyal medyada daha çok takipçi elde edebilmek ve nihayetinde bir reality&nbsp;yarışma&nbsp;programına seçilebilmek için kendini bilinçli olarak bir arzu nesnesine dönüştürmeye çalışan Liane’ın çırpınışlarını konu alıyor. Yeni keşif, genç oyuncularının performanslarının etkisi bir yana, sosyal medya çağını en iyi şekilde tanımlayan filmlerden olduğunu düşündüm.<img src="https://images.aposto.com/2024/10/5/1732873128552.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.56" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Souleymane’s Story | Kaynak: Suç ve Ceza Film FestivaliSouleymane’s Story /&nbsp;L’histoire de Souleymane (yön. Boris Lojkine)Festivalin Altın Terazi Uzun Metraj Film Yarışması’nda Jüri Özel Ödülü’ne layık görülen Souleymane’s Story,&nbsp;iltica talebi kabul edilene kadar kaçak yollardan kuryelik yapan Afrikalı göçmenlerin hikayesini Gineli Souleymane üzerinden işliyor. Göçmen olduğu için emeği kolayca sömürülen Souleymane, kendi hikayesinin yetersiz bulunacağına emin olduğu için mülakatında yalan söylemek zorunda kalıyor. Onun Paris sokaklarında soluk soluğa pedal çevirerek, metrodan metroya koşturarak geçirdiği iki günü, birçoklarının kabusunu yansıtıyor. Cannes Film Festivali’nin Belirli Bir Bakış bölümünde En İyi Erkek Oyuncu ödülüne layık görülen Abou Sangare, olağanüstü bir performansla filmi tek başına sırtlıyor. Avrupa Film Ödülleri’nde En İyi Ses ödülüne layık görülmesi de boşa değil; müzik kullanmayı tercih etmeyen film, metropolün seslerini çaresizliğe büyütmek için kullanan ses tasarımı oldukça etkileyici. Festivalin filmin açıklamasına düştüğü not ise yürek burkuyor: “Kendisi de bir göçmen olan ve Amiens’de tamircilik yapan [başrol oyuncusu] Sangare’nin oturum izni talebi festivalden hemen önce reddedildi.”<img src="https://images.aposto.com/2024/10/5/1732875088963.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.51" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Ghost Trail | Kaynak: Suç ve Ceza Film Festivali<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Festivalin ödülleri</h3>14. Suç ve Ceza Film Festivali dün geceki ödül töreniyle sona erdi:Altın Terazi Uzun Metraj Film Yarışması En İyi Film:&nbsp;My Stolen Planet (yön. Ferahnaz Şerifi) Jüri Özel Ödülü:&nbsp;The Story of Souleymane (yön. Boris Lojkin) Mansiyon: Ceviz Yaprakları Sarardığında (yön. Mehmet Ali Konar) SİYAD Ödülü:&nbsp;Ghost Trail (yön. Jonathan Millet) Öğrenci Jürisi Ödülü: Ghost Trail Seyirci Ödülü:&nbsp;Ceviz Yaprakları SarardığındaAltın Terazi Kısa Metraj Film Yarışması En İyi Film:&nbsp;Amarela (yön. André Hayato Saito)

Duende

14. Suç ve Ceza Film Festivali’nden, Altın Terazi ödülünü kazanan “My Stolen Planet” dahil 4 film önerisi.

Suç ve Ceza Film Festivali’nden 4 film önerisi

✒️ Murat Menteş’in yarattığı Dehşet Bey karakteri, O3 Medya tarafından sinemaya uyarlanacak.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kadro: Filmin senaryosunu Murat Menteş yazacak, yönetmen koltuğunda ise Mehmet Ada Öztekin oturacak.&nbsp;</li></ul>

• &nbsp;İran'da başörtüsünü düzgün takmadığı gerekçesiyle gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybeden Mahsa Amini'nin ölümünün 40'ıncı gününde, binlerce kişi Amini'nin mezarında anma eylemi gerçekleştirdi. Protestocular "Kadın, hayat, özgürlük" ve "Diktatöre ölüm" sloganları attı.<img src="https://images.aposto.com/2022/9/4/1666880391191.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="amini protestoları" ratio="1.78" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Middle East Eye<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Protestoculara saldırı: İran güvenlik güçlerinin, Amini'nin mezarında toplanan protestoculara ateş açtığı ve çok sayıda kişinin göz altına alındığı aktarıldı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Terör saldırısı: İran'ın Şiraz kentinde DAEŞ tarafından düzenlenen terör saldırısında 15 kişi hayatını kaybetti, 27 kişi de yaralandı. İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, saldırı için “İran İslam Devrimi düşmanlarının işlediği suçlar listesine bir suç daha eklendi" diyerek terör saldırısının kesinlikle cevapsız kalmayacağını ifade etti.&nbsp;</li></ul>

Spektrum

• İran'ın Şiraz kentinde DAEŞ tarafından düzenlenen terör saldırısında 15 kişi hayatını kaybetti, 27 kişi de yaralandı. İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, saldırı için “İran İslam Devrimi düşmanlarının işlediği suçlar listesine bir suç daha eklendi" diyerek terör saldırısının kesinlikle cevapsız kalmayacağını ifade etti.

Dünya Kupası’nın politik anlamda en gerilimli grubu olan B grubunun merakla beklenen maçlarından biri de İran ve ABD arasında oynanacak. Maçın ABD’de aşırı sağcı adayların kayda değer bir ağırlığı olduğu Cumhuriyetçi Parti’nin kazanması beklenen ara seçimlerden üç hafta sonra oynanacak olmasının yanı sıra, İran’da Jina Mahsa Amini için düzenlenen protestolar devam ederken düzenlenecek şampiyonanın nasıl karşılanacağı merak konusu. Aynı zamanda maç, iki ülke arasında İran İslam Devrimi ve ardından başlayan ABD ambargoları nedeniyle 40 yıldan uzun süredir diken üstünde olan ilişkiler nedeniyle de özel bir öneme sahip.İran ve ABD, Dünya Kupası’nda daha önce yalnızca bir kere, 1998’de karşı karşıya geldi. Lyon’daki Stade de Gerland’da oynanan grup maçı daha başlamadan tansiyon yükselmişti. Sahaya çıktıktan sonra el sıkışma için ABD’ye doğru yürümesi planlanan İran takımına Ali Hamaney’den giden direktifler doğrultusunda bu reddedilmiş, FIFA’nın medya görevlilerinden Mehrdad Masoudi’nin yaptığı görüşmeler sonucunda ABD takımı İranlı futbolculara doğru yürümüştü. İranlı oyuncuların ABD’li rakiplerine verdiği beyaz güllerle ise gergin hava dağılmıştı.Maç İranlıların istediği gibi gitti ve 2-1’lik skorla tarihlerinin ilk Dünya Kupası galibiyetini aldılar. İki takım da gruptan çıkamasa da İranlılar için kilometre taşı bir galibiyeti ABD’ye karşı almak önemliydi. Öte yandan ABD’nin teknik ekibinde yer alan İranlı Amerikan vatandaşı Afshin Ghotbi için maçın ayrı bir önemi vardı. Tahran doğumlu antrenör duygusal anlar yaşadığı 1998’deki maçtan dokuz yıl sonra, 2007’de İran’a döndü ve 2009-2011 yıllarında İran milli takımını çalıştırdı. Bütün bunlar iki takım arasında 24 yıl sonra yeniden gerçekleşecek eşleşmeyi turnuvanın kayda değer maçlarından biri haline getiriyor.

İran İslam Devrimi ile ilgili hikayeler