🔴 Canlı Gündem

21 Kasım Perşembe gününden herkese merhaba.

Piyasalar, ekonomi, iş dünyası, teknoloji, politika ve kültür-sanat gündeminin en önemli maddelerini Canlı Gündem ile anbean takip edebilirsiniz.

Bir adım geriden: Aposto Gündem'in güncel sayısına buradan ulaşabilirsiniz.

İyi okumalar.

•   ABD'de 5 Kasım seçimlerinde başkan seçilen Donald Trump'ın Adalet Bakanı olarak aday gösterdiği Matt Gaetz, hakkındaki uygunsuz cinsel davranış ve uyuşturucu iddialarını içeren raporun gündeme gelmesi üzerine adaylığını geri çekti.

•   Sinan Ateş Cinayeti davasında abla Selma Ateş'e yönelik saldırıyı azmettiren Servet Bozkurt'un, Ankara’da iki cinayet işlediği ortaya çıktı. Gazeteci İsmail Saymaz, Bozkurt'un ayrılmak üzere olduğu eşini evde, eşinin sevgilisi olduğunu düşündüğü kişiyi de bir tekel büfesinde bıçaklayarak öldürdüğünü yazdı. Ayağındaki elektronik kelepçeyi atan Bozkurt'un arandığı kaydedildi.

•   15. Uluslararası Şefika Kutluer Festivali 24 Kasım'da Ankara'da başlıyor. Festivalin açılış konserinde "Sihirli Flüt" olarak anılan Şefika Kutluer, şef Yalçın Adıgüzelov yönetimindeki Dede Korkut Oda Orkestrası ile CSO Ada Ankara Bankkart Mavi Salon'da sanatseverlerle buluşacak.

•   Bir kripto para girişimcisi, duvara bantlanmış bir muzdan ibaret olan "Komedyen" isimli kavramsal sanat eserini New York'ta düzenlenen Sotheby's müzayedesinde 6,2 milyon dolara satın aldı. Bir süre tartışmalara yol açan eser, 2019'da ilk defa sergilendiğinde başka bir sanatçı muzu duvardan alıp yemişti.

•   Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de devam eden BM İklim Değişikliği Konferansı'nda (COP29) en önemli gündem maddesi olan finansman konusunda uzlaşı sağlanamıyor.

• Perspektif: Aktivistler, Perşembe günü yayımlanan ve yoksul devletlere her yıl hangi ülkeler tarafından ne kadar yardım sağlanacağına ilişkin bir ayrıntının yer almadığı taslak metnin umut vadetmediğini vurguluyor.

•   MHP Genel Başkan Yardımcısı Semih Yalçın, 3 MHP milletvekilinin istifasının istendiğini ve dilekçelerinin kabul edildiğini duyurdu. Üç vekilin istifasıyla MHP'nin parlamentodaki sandalye sayısı 47'ye düştü.

• Perspektif: Yalçın, kararın nedenine ilişkin açıklama yapmazken, istifası istenen vekillerden İsmail Akgül ile Mustafa Demir, sosyal medya hesaplarından yaptıkları paylaşımlarda “Liderimizin ve partimizin son nefesine kadar emrindeyiz” açıklamasında bulundu.

•   Münevver Karabulut'un katili Cem Garipoğlu'nun mezarının açılarak DNA testi yapılmasına ilişkin soruşturmada takipsizlik kararı verildi. Mezardaki kişinin Cem Garipoğlu'nun olduğunun kesinleştiğini belirten Silivri Cumhuriyet Başsavcılığı, Karabulut ailesinin tüm itirazlarını reddederek dosyayı kapattı.

•   ABD savcıları, Adani Group'un sahibi Hindistanlı milyarder Gautam Adani'nin de aralarında olduğu 8 kişiyi 250 milyon dolardan fazla rüşvet vermek ve bunu ABD'li yatırımcılardan gizlemekle suçladı. 

• Ayrıntılar: New York Doğu Bölge Savcılığı'ndan yapılan açıklamada, Hindistan merkezli yenilenebilir enerji şirketinin yöneticilerinin menkul kıymet dolandırıcılığı, elektronik dolandırıcılık ve delilleri silerek adaleti engellemeye teşebbüs gibi çeşitli ihlallerle suçlandığı bildirildi.

•   ABD Senatosu'nda yapılan oylamada, Gazze Şeridi’ndeki Filistinli sivillerin durumundan endişe duyan bir grup Demokrat vekil tarafından sunulan ve İsrail'e bazı silahların sevkiyatının durdurulmasını öngören üç teklif, Demokrat ve Cumhuriyetçi senatörlerin oylarıyla reddedildi. 

• Ayrıntılar: Önergeler İsrail'e tank mermisi ve havan mermisi satışı ile "doğrudan taarruz mühimmatları"nın (JDAMS) sevkiyatının durdurulmasını içeriyordu.

•   Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Plastik Poşet Komisyonu üyeleri, 1 Ocak 2019'dan itibaren ücretli hâle getirilerek 5 yıldır 25 kuruşa satılan plastik poşetlerin fiyatını istişare etmek üzere biraraya geldi. Üretim maliyetinin 1 lirayı aştığı belirtilen toplantıda, mevcut fiyatların plastik tüketimini azaltmakta etkili olmadığına işaret edildi.

• Bir adım sonrası: Çoğunluğun fiyatın artması yönünde görüş bildirdiği toplantıda sektör temsilcilerinden alınan talepler Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum'a sunularak plastik poşetlerin yeni yıldaki satış fiyatı belirlenecek.

•   Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) politika faizini piyasa beklentilerine paralel olarak %50 seviyesinde sabit bıraktı. TCMB, böylece art arda 8. kez faize dokunmamış oldu.

•   Gelir İdaresi Başkanlığı, BirGün'de "Devleti soyup köşeyi döndüler" başlığıyla yayımlanan haber hakkında açıklama yaptı. Açıklamada, olayın 2021 yılında yaşandığı ve hukuki sürecin başlatıldığı belirtildi. 

• Öte yandan: Aynı açıklamada haberde yer alan ayrıntıların asılsız olduğu savunularak "Herhangi bir kamu zararı söz konusu olmamıştır" denildi.

•   Türkiye’nin ilk kuantum bilgisayarı QuanT’ın tanıtım törenine katılan TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, ASELSAN ve TOBB ETÜ'nün Savunma Sanayii Başkanlığı'nın desteğiyle süperiletken çip üretimevi kuracağını duyurdu.

•   Rekabet Kurulu, Türkiye'de faaliyet gösterdikleri pazarlarda çeşitli dışlayıcı eylemler aracılığıyla Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'u ihlal ettikleri iddiasına yönelik yürütülen ön araştırma sonucunda küresel ödeme sistemleri Visa ve Mastercard hakkında soruşturma açılmasını kararlaştırdı.

•   Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICC), Gazze'de savaş suçu ı̇şledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, eski savunma bakanı Yoav Gallant ve ve Hamas komutanı Muhammed Deif hakkında tutuklama kararı çıkardı. İsrail ordusu Deif'in Temmuz'da öldürüldüğünü teyit ettiklerini açıklamıştı.

• Bununla birlikte: Filistinli yetkililer, İsrail'in 13 aydır süren işgalinde Gazze'de yaşamını yitirenlerin sayısının 44 bini aştığını bildirdi. İsrail'in Gazze'deki Kemal Advan Hastanesi yakınlarında bir yerleşim bölgesini hedef aldığı saldırıda 66 kişinin hayatını kaybettiği, 100'den fazla yaralı bulunduğu açıklandı.

•   Anayasa Mahkemesi, Pasaport Kanunu'ndaki "ülkeden ayrılmalarında genel güvenlik bakımından mahzur bulunduğu İçişleri Bakanlığı'nca tespit edilenlere" pasaport verilemeyeceğine ilişkin hükmü iptal etti. 

• Ayrıntılar: Gerekçede, itiraz konusu kural gereğince herhangi bir mahkeme kararı aranmaksızın idari kararla yurt dışına çıkma özgürlüğünün sınırlanamayacağı vurgulandı.

^{Agos yazarı Nazar Büyüm, gazete yazılarını Dönüp Baktığımda adlı kitapta toplamıştı.}

•   Adam Yayınları’nın kurucusu, yazar ve çevirmen Nazar Büyüm 80 yaşında hayatını kaybetti. Adam Öykü ve Adam Sanat gibi dergilerle kültür dünyasına derin katkılarda bulunan Büyüm, bir süredir kanser tedavisi görüyordu.

•   Adana Büyükşehir Belediyesi'nin deprem eylem planı çalışmaları kapsamında düzenlenen "Adana'da Fay Hatları ve Deprem Paneli"ne katılan Gazi Üniversitesi Deprem Araştırma Merkezi Kurucu Başkanı ve Jeoloji Mühendisleri Odası Deprem Danışma Kurulu Üyesi Prof. Dr. Süleyman Pampal, beklenen İstanbul Depremi hakkında İhlas Haber Ajansı’na açıklamalarda bulundu.

“7 ve 7,5 arası bir deprem bekliyoruz. 7,2 civarında bir depremin olmasını temenni ediyorum. Bu temenniyle olacak bir şey değil ama üst sınır ve alt sınıra baktığımızda alt sınıra yakın olsa keşke. İstanbul’un yapı stokunu dikkate aldığımızda sonuç çok kötü olabilir. İstanbul yıkılırsa Türkiye altında kalabilir. Hepimiz kalabiliriz. Onun için İstanbul, Ankara, İzmir ve Adana demeden tüm Türkiye’yi depreme hazırlamalıyız.”

•   Bitcoin, ABD'de 5 Kasım seçimlerini kazanan Donald Trump'ın kripto planlarına ilişkin iyimserliğin hâkim olduğu bir ortamda ilk kez 97 bin doları aşarak 100 bin dolara doğru rallisini sürdürdü. 

•   Apple TV, Türkiye’de film kiralama ücretine 5 kat, satın alma ücretine ise 9 kat zam yaptı. Zamla birlikte platformda 5 lira olan kiralama ücreti 30 liraya, 19 lira olan satın alma ücretiyse 200 liraya ulaştı.

•   Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Türkiye'nin yılın ilk 9 ayında %9'a yakın artışla 49,2 milyon turist ağırladığını ve ortalama gecelik konaklama harcamasının bir önceki yılın aynı dönemine göre %4,5 yükseldiğini açıkladı.

•   Arçelik'ten KAP'a yapılan açıklamada, İtalya'da 2 bin kişinin işten çıkarılma planıyla ilgili olarak sendikalar, çalışan temsilcileri ve ilgili diğer otoriteler ile görüşmelerin İtalya Şirketler ve Made in Italy Bakanlığı nezdinde sürdürüldüğü ifade edildi. 

• Açıklama: Şirket, İtalya operasyonlarına önümüzdeki dönemde 110 milyon avro tutarında yatırım yapılmasının planlandığını belirtti.

•   Elon Musk'ın sahibi olduğu beyin çipi girişimi Neuralink, felçli kişilere sadece düşünerek dijital cihazları kullanma yeteneği kazandırmak amacıyla tasarlanmış cihazının ilk klinik denemelerini başlatmak üzere Kanada'dan onay aldı.

• Bir adım geriden: Şirket, ABD Gıda ve İlaç Dairesi’nden aldığı onayın ardından ikinci insanlı deneyini Temmuz'da başlatmıştı. Şirket bu deneyin başarıyla ilerlediğini ve video oyunları oynayabilen hastanın 3 boyutlu obje tasarlamayı öğrendiğini bildirmişti.

•   ABD Adalet Bakanlığı (DoJ), Google’a açtığı tekelleşme karşıtı dava kapsamında mahkemeye sunduğu bir belgede, şirketin arama motoru pazarındaki tekelci konumunun sona ermesi için Chrome’u elden çıkarması gerektiğini savundu.

• Neden önemli? Bakanlığın çözüm önerisi kabul edilirse Google, 5 yıl boyunca internet tarayıcısı pazarına tekrar giriş yapamayacak. Nihai karar, yargıç Amit Mehta tarafından verilecek.

•   Kiev yönetimi, Rusya'nın Ukrayna'yı nükleer başlık taşıma kapasitesine sahip kıtalararası balistik füzelerle vurduğunu iddia etti. Putin ise saldırıda orta menzilli füzeleri test ettiklerini ve Ukrayna'ya füzelerini kullandıran ülkeleri hedef alabileceklerini belirtti.

• Bir adım geriden: Ukrayna, 1.000'inci günü geride kalan savaşta Rusya'nın uyarılarına karşın sınırötesi bölgeleri vurmak için ABD yapımı ATACMS ve Birleşik Krallık yapımı Storm Shadow füzelerini bu hafta ilk kez kullanmıştı.
• Perspektif: ABD'de Başkan seçilen Donald Trump'ın askerî desteği keserek savaşı bitireceğini açıklamasının ardından Biden yönetimi ATACMS füzelerini sınırötesi saldırılarda kullanması için Ukrayna'ya yeşil ışık yakmıştı.

•   TÜİK ve TCMB'nin verilerine göre Kasım'da gerileyen Tüketici Güven Endeksi, 16 ayın zirvesinden döndü. Hâlihazırda eşik değer olan 100'ün altındaki endeks, 0,8 puan düşüşle 79,8 değerini aldı. Genel ekonomik durum beklentisi endeksi de 1,5 puan gerileyerek  73,8 oldu.

• Öte yandan: Hanenin maddi durumu endeksi 1,4 puan artışla 66,1'e çıkarken, gelecek 12 aylık dönemde hanenin maddi durum beklentisi endeksi ise 1,5 puan düşüşle 80,6'ya geriledi.

•   Millî Savunma Bakanlığı kaynaklarından teğmenlerin disipline sevki ile ilgili yapılan açıklamada "İsnat edilen suç kılıç çatmak, 'Mustafa Kemal'in askerleriyiz' demek değil, amirlerin ikazına rağmen kasıtlı ve organize disiplinsizlik yapmaktır" denildi.

•   İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı'nın yasa dışı bahis reklamı ve teşviki iddiasıyla Acun Ilıcalı, TV8 ve Exxen yetkilileri hakkında soruşturma başlatmasının ardından RTÜK de konuyla ilgili inceleme başlattı.

• Bir adım geriden: Ilıcalı, Karadağ-Türkiye maçındaki saha içi reklam panolarında gösterilen bahis içerikli reklamların satışının Karadağ Futbol Federasyonu tarafından yapıldığını savunmuştu.