Cecil Rhodes, 1888 yılında Güney Afrika’da De Beers isimli elmas şirketini kurdu. Şirket, %90’a yakın bir pazar payıyla 100 yıl boyunca küresel elmas piyasasını kontrol etti.&nbsp;Peki De Beers, bu noktaya nasıl geldi? Tabii ki Güney Afrika’da önüne gelen elmas madenini satın alarak… Önce Merkezî Satış Organizasyonu birimini kuran De Beers, devasa miktarda stok tutarak, talebin azaldığı zamanlarda stok artırarak, talebin arttığı dönemlerde ise kontrollü biçimde stok eksilterek elmas fiyatlarının yüksek seyrini korumasını sağladı. Şirket ayrıca, elması sadece münhasır dağıtıcılar gibi belirli alıcılar üzerinden piyasaya sürdü.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu noktada elmasın, takılarda kullanımının yanı sıra iletişim, elektrik, elektronik, madencilik, metal, otomotiv ve havacılık gibi birçok farklı sektörde kritik bir bileşen olarak kullanıldığını vurgulamak yerinde olacaktır.&nbsp;</li></ul>Öte yandan: De Beers’ın tekelci yapısına ilk müdahale, 1945 yılında ABD Adalet Bakanlığı’nın (DoJ) Rekabet Ofisi’nden geldi. DoJ, şirkete bir tekelleşme davası açtı, fakat netice alamadı. De Beers’a bu tarihten sonra da birçok tekelleşme davası açıldı. 10 yıldan fazla süren en etkili dava, 2012 yılında uzlaşma ile sonuçlandı. Şirket, bu dava kapsamında 300 milyon dolar tazminat ödeyerek sendelese de gücünü korumayı başardı.Fakat De Beers’ı tekel gücünden yoksun kılan hukuki davalar değil, teknoloji olacaktı. Yani elmasın laboratuvar koşullarında sentetik üretimi ve ticarileştirilmesinin başarılması… Zira laboratuvar koşullarında üretilen elmas, doğal elmas ile aynı optik, fiziksel ve kimyasal özelliklere sahip.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sentetik elmas, ilk kez 1954’te üretildi</h2>Sentetik elmas, ilk kez 1954 yılında General Electric tarafından üretildi. Bu elmasın mücevher değeri oldukça düşüktü ve daha çok endüstriyel kullanım için üretilmişti. 1971 yılında ise General Electric, mücevher değeri yüksek sentetik elmaslar üretmeyi başardı. Ancak maliyeti, doğal elmas ile rekabet edemeyecek ölçüde yüksekti. Ayrıca bu elmas, yeşil renkliydi ve renk ve berraklık standartları açısından derecesi düşüktü. Bu nedenle de renksiz ya da beyaz renkteki doğal elmasa nazaran kişisel kullanım için yeterli değere sahip değildi.&nbsp;Bir adım sonrası: Yaklaşık yarım yüzyıl içinde ABD, Çin ve Rusya’da bilim insanları, karat, renk ve berraklık ölçütleri bakımından doğal elması ikame edebilecek sentetik elmas üretmeyi başardılar. Bu sentetik elmaslar, doğal elmastan %30-40 arasında daha düşük fiyatlarla piyasaya sürüldü. Böylece talep hızla arttı.&nbsp;Örneğin Çin, sentetik elmasın öncü üreticileri arasında yer alıyor. Nitekim 27 milyar dolarlık küresel laboratuvar elması üretiminin %56’sını Çin yapıyor. Sentetik elmas üretimi artınca önemli bir elmas ithalatçısı olan Çin’in ürün talebi hızla azaldı. Bu da esasında büyük miktarda stok tutan De Beers’ın elmasına talebin azalması demek…Arka plan: Çin, sentetik elmas araştırma faaliyetlerine 1963 yılında başladı. Ülkedeki ilk üretim tesisi olan Shaoyuan Elmas Fabrikası, yaklaşık 20 yıl sonra Henan eyaletinde kuruldu. Zaman içinde Çin’de birçok yeni aktör bu pazara girerek üretim miktarını hızla artırdı. Neticede de beklenen oldu ve 2022 yılının ardından sentetik elmas fiyatları hızla geriledi. Bu durum, De Beers’ın kan kaybını da hızlandırdı. Küresel satışları 2023 yılında %40 azalan şirket, tekelci konumunu kaybetti.Burada hemen bir parantez açalım: Elmas ve elektrikli otomobil gibi birçok sektörde Çin merkezli şirketler, yeni teknolojinin getirdiği fırsatlardan yararlanmak için piyasaya hızlı bir giriş yapıyorlar. Bu da hâliyle arz miktarının artmasına ve fiyatların düşmesine yol açıyor.&nbsp;Esasında bunlar, tüketiciler için harika gelişmeler… Ancak bu rekabet,&nbsp;fiyatları maliyet düzeyine ve hatta altına çekiyor. Sürecin bir noktasında birçok şirketin iflas etmesi, güçlü rakipleri tarafından satın alınması ve fiyatların tekrar artışa geçmesi kaçınılmaz hâle geliyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">De Beers da sentetik elmas üretimine girdi</h2>De Beers, sentetik elmas üretimine girerek gücünü korumaya çalıştı elbette. Fakat Lightbox’ı&nbsp;kurarak sentetik elmas pazarında yer bulmaya çalışan şirket, başarılı olamadı ve sentetik elmas işini sonlandırdığını açıkladı.Farklı sektörlerde faaliyet gösterseler de tarihte hikayesi De Beers’a benzeyen çok sayıda şirket mevcut. Bu örnekleri incelediğimizde kamu otoritelerinin tekelleşmeye karşı müdahalesinin tekel gücünü tam anlamıyla kıramadığını, ancak teknolojik gelişmenin bu güce son noktayı koyduğunu görüyoruz.&nbsp;Tabi ki kamu otoritelerinin tekellerle mücadele etmesinin anlamı olmadığını imâ etmiyorum. Zira yıkıcı teknolojik gelişme ortaya çıkana kadar geçen sürede, tekelin ciddi toplumsal refah maliyeti ortaya çıkıyor. Ayrıca yeni teknolojinin pazara girmesi ve ticarileşmesi gecikiyor. Bu noktada rekabet otoriteleri, söz konusu toplumsal maliyeti azaltacak tedbirler alabilir elbette…&nbsp;Dolayısıyla tekellerle mücadele sürecinde kamu otoritelerinin şu hususlara dikkat etmesi gerekir:&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Müdahale süreçleri basitleştirilmeli ve hızlandırılmalı,&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tekeli zayıflatacak teknoloji girişimlerinin önü açılmalı,</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tekelin dışlayıcı davranışlarına yönelik tedbir kararları cesurca alınmalı,&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tekelin, piyasa gücünü korumak üzere yeni teknolojiler geliştiren aktörlerle kurduğu finansal ve hukuki ortaklıklar yakından takip edilmeli.</li></ul>

Quando İçgörü

Güney Afrika’da 1888 yılında kurulan De Beers, 100 yıl boyunca küresel elmas piyasasını kontrol etti. Fakat şirketin tekelinin sonunu rekabet otoritelerinin açtığı davalar değil, teknolojik ilerlemeler getirdi. 

Son sözü her zaman teknoloji söyler: Elmas tekelini kim bitirdi?

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; Çin Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nde görev alan bilim insanları tarafından yapılan yeni bir çalışma, elmasın muazzam miktarda veriyi depolayabildiğini <a fr-original-style="" href="https://interestingengineering.com/innovation/diamonds-can-store-data-for-millions-of-years" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ortaya koydu</a>. Çalışma ekibi, minik elmas parçalarını kullanarak yeni bir depolama aygıtı geliştirdi ve santimetre küp başına 1,85 terabayt veri depolamayı başardı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ek olarak:&nbsp;Aygıtın yüklenen veriyi %99 başarı oranıyla depoladığı belirtildi. Ekip, söz konusu yöntemin şimdilik ticari olarak uygulanabilir olmadığına, fakat elmasın yüksek dayanıklılığı sayesinde ileride değerli verileri milyonlarca yıl boyunca korumak için kullanılabileceğine işaret etti. </li></ul>

Quando

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; Geophysical Research Letters dergisinde yayımlanan bir araştırmada bilim insanları, stratosfere her yıl 5 milyon ton elmas tozu fırlatarak gezegenin sıcaklığının 1,6 dereceye kadar düşürülebileceğine <a fr-original-style="" href="https://bgr.com/science/scientists-want-to-shoot-200-trillion-of-diamond-dust-into-space-to-stop-global-warming/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">işaret etti</a>. Araştırma ayrıca, projenin 200 trilyon dolara mâl olabileceğine dikkat çekti.&nbsp;

Yarın Kral Charles III’ın taç giyme töreni gerçekleşecek. Londra’da Westminster Abbey’de yerel saatle 11.00’de başlayacak tören ile Kral ve eşi Kraliçe Camilla birlikte <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/news/uk-63543019" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">taç giyecek</a>. Tören, BBC One ve BBC radyosundan canlı yayınlanacak. Kod adı 'Altın Küre Operasyonu' olan bu tören tarihte birçok ilke de imza atacak.Arka plan: Birleşik Krallık’ta taç giyme töreni, hükümdarın Anglikan Kilisesi’nin başı olarak rolünü resmîleştirir ve yetkilerinin devrini sembolize eder.Tarihte ilkler: Kral’ı, katedral girişinde kilise korosundan bir genç karşılayacak. Karşılama cümlesine karşılık Kral, “Onun adına ve onun örneğinde olduğu gibi hizmet görmek için değil hizmet etmeye geldim" cevabını verecek.Dahası:&nbsp;Tarihte ilk kez törende kadın rahipler ve piskoposlar da yer alacak. İlk defa 1994’te kadınların rahip olabilmesine izin verilmişti. İlk kadın piskopos ise 2015’te <a fr-original-style="" href="https://royalcentral.co.uk/features/female-bishops-to-take-part-in-the-coronation-service-for-the-first-time-188906/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yetkilendirilmişti</a>.Bununla birlikte: İlk kez Galce, İskoçya Keltçesi ve İrlanda Keltçesinde ilahilerin söyleneceği belirtildi.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Katılım</h2>Sussex Dükü Prens Harry’nin taç giyme töreni için ABD’den geleceğinin teyit edildiği, ancak eşi Sussex Düşesi Meghan Markle’ın törene katılmayacağı belirtildi. Prens Harry, tartışmalı anı kitabı Spare’in Ocak ayında yayımlanmasından beri ilk defa kamuoyu önünde Kraliyet ailesiyle birlikte olacak.Öte yandan: York Dükü Prens Andrew'in boşandığı eşi York Düşesi Sarah Margaret Ferguson’ın da törene davet edilmediği doğrulanmıştı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">ABD Başkanı Joe Biden etkinliğe katılamayacağını yerine First Lady Jill Biden’ın gideceğini bildirdi.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Silahlı kuvvetlerden 6 binden fazla mensubun katılacağı tören, son 70 yılın en büyük askerî töreni olacak.</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Tartışmalı elmaslar</h2>Kral’ın törenin sonuna doğru, Buckingham Sarayı’nın balkonuna çıktığında giyeceği İmparatorluk Devlet Tacı&nbsp;ve&nbsp;Kraliyet Asası tartışmalara neden oldu. 1905’te Güney Afrika’da keşfedilmiş ve iki yıl sonra o dönemde İngiliz yönetimi altında olan yönetim tarafından İngiliz monarşisine hediye edilen 530 karatlık elmas, dünyanın en büyük elmasıdır. <a fr-original-style="" href="https://www.aljazeera.com/news/2023/5/4/south-africans-ask-uk-to-return-diamonds-in-charles-crown-jewels" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Afrika Yıldızı</a> olarak da bilinen bu elmasın bölünmüş, Cullinan I ve Cullinan II olarak sırasıyla Kraliyet asasında ve İmparatorluk Devlet Tacında kullanılıyor. Güney Afrikalılar, sömürgecilik zamanının bir kalıntısı olarak gördükleri bu elmasın geri iadesi için çağrıda bulunarak 8 bini aşkın imzanın toplandığı bir çevrimiçi kampanya başlattı.Öte yandan: Bir diğer tartışmalı taş olan Ana Kraliçe’nin taç giyme töreninde kullanılan Koh-i Noor elmasıdır. Buckingham Sarayı, Hindistan, Pakistan, Afganistan ve İran’ın üzerinde hak iddia ettiği bu taşın taç giyme töreninde yer almayacağını, Kraliçe’nin bunun yerine Kraliçe Mary’nin Tacı ile taçlanacağını bildirdi.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">“Benim Kralım Değil”</h2>Güvenlik Bakanı Tom Tugendhat, monarşi karşıtı grupların Kral'ın Taç Giyme Töreni'ni protesto etmelerine izin verileceğini açıkladı. Monarşi karşıtı grup Republic, 1.700 kadar destekçinin toplanarak "Benim Kralım Değil" yazılı sarı pankartlar taşımasını ve töreni protesto etmesini planlıyor.Bir adım geriden: Çarşamba günü Kamu Düzeni Yasası yürürlüğe girmişti. İki yıl içinde protesto yasalarını değiştiren ikinci büyük mevzuat olan bu yasa protesto haklarını daha da sınırlayan bir dizi kural ve yaptırım getirmişti. Bunun üzerine töreni protesto etmek isteyen gruplar İçişleri Bakanlığıyla iletişime geçerek eylem planlarının detaylarını ve barışçıl olduğunu <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/news/uk-65466825" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açıklamışlardı</a>.Tepkiler:&nbsp;Birleşik Krallık hükümeti, "protesto hakkının temel olduğunu" belirtirken; Başbakan sözcüsü, Rishi Sunak'ın "herkesin bir araya gelmesini ve bunun bir ulusal birlik anı olduğunu kabul etmesini umduğunu" söyledi.

Aposto Günsonu

Yarın gerçekleşecek ve tarihte birçok ilke imza atacak Kral Charles'ın taç giyme töreni, törene katılımlar, elmaslar ve protestolarla gündemde.

Kral Charles'ın taç giyme töreni

<a fr-original-style="" href="https://read.apos.to/i/ne-kadehler-sevdik-zaten-yoktular" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Alkol</a> vergisi, <a fr-original-style="" href="https://read.apos.to/i/dogal-gaz-zamlari-erdogana-suc-duyurusu" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">doğalgaz</a> zammı, dolar kuru, yatırım, kripto, birikim gibi konuların kendi gündemimle beraber ülke gündeminde de olduğu bu hafta durmadan aklıma gelen ve tüylerimi ürperten tek bir şey vardı: rapçi Lil Uzi Vert’in alnına monte ettirdiği 10-karatlık pembe elmas piercing.&nbsp;(Evet, beynim böyle saçma bağlantılar kurmayı çok sever, 20liğe hoşgeldiniz. Söz veriyorum mantıklı bir konuya evrilecek.)Şubat ayının başlarında, manşetlere düşen bu haberi okuduğumdan beri kendimi toparlayamadım. Kısaca Lil Uzi, söylenenlere göre, 3 sene para biriktirip aldığı bu elması kaybetmemek için kafasına koymayı?yapıştırmayı?sokmayı? uygun görmüş. 24 milyon dolardan bahsediyoruz, çarpıp Türk lirasına çevirmeyeceğim bile… Doğrusu bir açıdan anlayabiliyorum, pahalı veya anlamı olan eşyaları kaybetmek çok moral bozucu. Ben, babamın ve babaannemin bana hediye ettiği kolyeleri asla boynumdan çıkarmıyorum — Lil Uzi elması kolye yaptırmayı seçmemiş o ayrı konu.&nbsp;Bu elmasın kafasından düzgün çıkarılmadığı takdirde ölme ihtimali olduğunu paylaştıktan sonra Eylül ayında bir <a fr-original-style="" href="https://www.cnn.com/2021/09/07/entertainment/lil-uzi-diamond-snatched-trnd/index.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">konserinde</a> crowd surfing yaparken bir hayranı alnından bu elması çekmiş ve Lil Uzi bir şekilde elması geri almayı başarmıştı. Artık, ÇOK ŞÜKÜR, kafasında bir elmas yok. &nbsp;‘Bu haber neden seni bu kadar etkiledi?’ diye soracak olursanız:24 milyon dolarlık bir elmastan bahsediyoruz. Sadece zevk için. Bu harcama bazı sektörlerde bulunan insanların kazandığı para ile beraber, abartının ve kimi zaman savurganlığın bir hatırlatması oldu.&nbsp;Tabii ki insanlar kazandıkları parayı istedikleri gibi harcayabilirler. Para, zenginlik, fakirlik, ihtiyaç çok göreceli kavramlar. Ancak belirli bir kesimin (bknz. Elon Musk, Jeff Bezos, Koch kardeşler) beynimin almadığı ve harcayamayacakları kadar fazla para ile yaşıyor olmaları çok rahatsız edici. Dünyadaki gelir eşitsizliğinin haddi hesabı yok. Lil Uzi, bu insanlara yaklaşmıyor bile — düşünün kafasına 24 Milyon dolarlık elmas koyabilen biri ‘ultra zengin’ sayılmıyor. Birleşmiş Milletler Gıda Programı Direktörü David Beasley, bir <a fr-original-style="" href="https://edition.cnn.com/2021/10/26/economy/musk-world-hunger-wfp-intl/index.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">röportajda</a> Elon Musk’ın servetinin<a fr-original-style="" href="https://apos.to/i/umudun-kareleri?utm_source=aposto" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;%2</a>’si ile dünyadaki açlığın çözülebileceğini söyledi.&nbsp;Yoksulluğa ve adaletsizliğe karşı çalışan küresel organizasyon <a fr-original-style="" href="https://www.oxfam.org/en/5-shocking-facts-about-extreme-global-inequality-and-how-even-it" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Oxfam</a>’in verilerine göre dünyanın en zengin %1’lik kesimi, 6.9 milyar kişinin servetinin iki katından daha fazlasına sahip.&nbsp;Gelir eşitsizliğinin çözümü nedir?&nbsp;Küçük bir kesimin durmadan kar edip gücü elinde tutmasını destekleyen bir sistem yerine, insancıl ve eşit bir ekonomik düzen kurulması gerekiyor. Sadece en zengin grubun değil, herkesin desteklenmesi gerekiyor. Çoğu şeyde gördüğümüz gibi, böyle kapsayıcı sistemler pek olamıyor — herkesi mutlu edemiyoruz. Sahiplerini aç gözlü canavarlara dönüştüren para ve güç, bir kere kazanıldıktan sonra verilmek istenen bir şey değil anlaşılan. O denge nasıl sağlanır bilmiyorum. Zaten 400 kelimede, yüzyıllardır konuşulan gelir eşitsizliğini çözmeye çalışmayacağım. Düşünmeye değer gibi geldi. Bir de gerçekten bu konuya sansasyonel bir örnek olabileceğini düşündüğüm Lil Uzi’nin kafasındaki elmastan bahsetmek istedim. Size sorum ise şu: Siz hazinelerinizi nerede tutuyorsunuz?

20'lik

Gelir eşitsizliğinin küçük hatırlatmaları

Lil Uzi’nin kafasındaki elmas, benim kafamdaki sorular

Neden tek taş yüzükle evlenme teklif edilir? Kahvaltı gerçekten günün en önemli öğünü müdür? Neden “kahve” molası veririz?İşte bunlar hep pazarlama arkadaşlar 😊 Bazı iletişim kampanyalarının ve dolayısıyla reklamların hayatımıza etkisi o kadar derin ki yıllar geçse de günlük yaşantımızın bir parçası olarak kalıyorlar. Bugün de üzerine çokça konuştuğumuz ürünler yerine o ürüne atfedilmiş değerleri, duyguları, yaşam biçimini pazarlamak çok eskilerden beri süregelen bir strateji. Birazdan bahsedeceğim ve yukarıdaki soruların cevaplarını da vereceğim örnekler gösteriyor ki bu stratejide başarılı olan markaların etkisi öyle kolay kolay geçmiyor.Çünkü pazarlama sadece ürünleri satmaktan çok daha fazlasını yapabiliyor. İyi yürütülen bir iletişim kampanyası, yalnızca marka bilinirliği oluşturup yeni müşteriler çekmekle kalmayıp algıları değiştirebiliyor, toplumun düşüncelerini etkileyebiliyor ve hatta kültürel bir dönüşüm yaratabiliyor.Biraz abartıyorsun dediğinizi duyar gibiyim 👂🏻 Haklısınız bence de ilk anda kulağa pek inandırıcı gelmiyor ama okuyunca bana hak vereceksiniz 😊Sonsuz aşk kaç karat eder? 💍Yüzükler eski zamanlardan beri evliliğin bir simgesi olarak yer etmiş olsa da pırlantaların 1948'e kadar bağlılık, aşk veya evlilikle hiçbir ilişkisi yokmuş. Ta ki elmas madenciliğinin önemli şirketi De Beers pırlantayı, zenginlik ve lüks sembolü yerine ortalama tüketici tarafından kullanılan bir sevgi sembolü olarak konumlandırmaya karar verene kadar. &nbsp;De Beers, N.W. Ayer reklam ajansı ile anlaşarak pırlanta yüzükle nişanlanma konusunun daha geniş kitlelere yaygınlaştırılması için bir kampanya başlatmış. Kampanyada pazarlanan fikirse oldukça güçlü; sonsuz aşk ve bağlılığın simgesi pırlanta yüzükler.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2021/10/1/1635798746308.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.86" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Pırlantaya yüklenen duygusal çağrışımlar ve tabii ki Hollywood starlarının kullanımından, dergi ilanlarına dek oluşturulan dev iletişim kampanyası karşılığını bulmuş, pırlanta yüzükle evlenme geleneği gittikçe güçlenmiş ve bugünkü halini almış.&nbsp;Bu arada, sonsuzluk vurgusu oldukça önemli zira pırlanta yüzükleri sonsuza kadar elde tutulan ve dededen toruna geçen bir değer olarak konumlandırmak da ikinci el pırlanta piyasasının ve dolayısıyla fiyat dalgalanmalarının da önüne geçmiş.Şimdilerde bile pek çoğumuzun bildiği “pırlanta sonsuza kadar” sloganı ve pırlantanın bugün bile akıllarımızda yer ettiği şekilde sonsuz aşkın simgesi olarak konumlandırılması 1948 yılındaki bu kampanyaya dayanıyor. İlginç değil mi?Zenginler kahvaltıdaki bir yudum portakal suyu ile nasıl tok duruyorlar? 🍊&nbsp;Durmuyorlar dostlarım, kandırıldık 😊1900'lerin başında, California'daki portakal yetiştiricilerinin ellerinde kimsenin almak istemeyeceği kadar çok portakal olması konuyu bu noktaya getirmiş, nasıl mı?&nbsp;Bu soruna çare arayan California Meyve Yetiştiricileri Birliği reklam ajansının &nbsp;da yardımıyla Sunkist adı altında bir marka yaratarak halkı portakalın yeni bir tüketim yolu ile tanıştırmışlar; suyunu sıkmak!<img src="https://images.aposto.com/2021/10/1/1635798795163.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.34" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Sunkist, gazete reklamları ile insanlara portakalın suyunu nasıl sıkacaklarını öğretmekle kalmıyor aynı zamanda bunu yapmak için onlara meyve sıkacakları da satıyormuş. Bir süre bu şekilde satışlarını devam ettirdikten sonra daha geniş çaplı bir kampanyaya geçiş yapmışlar ve dizilere, filmlere ürünlerini yerleştirerek tüm zengin kahvaltılarına portakal suyu eklenmesine sebep olmuşlar. Yıllar içinde her filmin zengin kahvaltısının olmazsa olmazı haline gelse de bir yudumdan fazla içildiğini görmediğimiz portakal suyunun kirli geçmişini öğrenmiş oldunuz 😎Hadi bir "coffee break" verelim!Portakal suyunun ipliğini pazara çıkardığımıza göre sıra kahvede&nbsp;☕Oldukça enteresan bir şekilde, bugün sıklıkla kullandığımız “kahve molası” kavramının kaynağı, işçilerin güvenli çalışma koşulları ve kontrollü çalışma saatleri yanı sıra gün boyunca kısa molalar talep etmek için bir araya geldiği 1940'lar ve 50'lerin sendikal hareketleriymiş.Bu taleplerde anlaşamayan işçi ve işverenlerin arasını kafeinin etkilerini öne çıkaran kampanyası ile Pan-Amerikan Kahve Bürosu düzeltmiş. Sonuçta, kahve için kısa bir mola vermek işçilerin üretkenliğini artıyorsa, işverenler neden buna izin vermesin ki?<img src="https://images.aposto.com/2021/10/1/1635798850267.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.77" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Pazarlanan bu fikir hızla benimsenmiş ve 1952'de "Kendinize bir kahve molası verin" kampanyasının ilk yayınından sonraki aylar içinde ABD'deki işletmelerin %80'e varan kısmı günlük programlarına bir kahve molası eklemiş.Hadi şimdi kendimize mis gibi bir kahve koyup Pan-Amerikan Kahve Bürosu’na katkılarından ötürü teşekkür edelim, adamlar resmen kahve molası kültürünü oluşturmuş!Kahvaltının mutlulukla ilgisi olduğu kesin peki ya reklamlarla?Kahvaltının günün en önemli öğünü olduğuna dair övgülerin kökeni de bir pazarlama kampanyası. En azından Amerika için öyle diyebiliriz.&nbsp;Amerikalılar kahvaltılık gevreklerin gelişmeye başladığı 1800'lerin ortalarına kadar akşam yemeğine benzer bir kahvaltı yapıyorlarmış ki çoğunlukla da kahvaltıyı atlama eğilimindelermiş.&nbsp;Kahvaltıya bugünkü itibarını veren ise tahıl üreticisi General Foods'un 1944 tarihli “İyi Bir Kahvaltı Yap, Daha İyi İş Yap” kampanyası olmuş. Broşürlerden radyo reklamlarına dek pek çok kanaldan paylaşılan mesajlarla kahvaltı bu denli popüler hale gelmiş.<img src="https://images.aposto.com/2021/10/1/1635799093271.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.46" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Amerikalılar için rüzgarın yönünü değiştirmiş ve neredeyse 80 yıl sonra bile yemek kültürünü etkiliyor olabilir ama bizim içimizdeki kahvaltı aşkında bu reklamların katkısı var mıdır bilemeyeceğim. Zira Türk kahvaltısı diye bir gerçek varken gevrek reklamlarına paye vermek pek mantıklı gelmedi 😊Eveeet örneklerden sonra yine fikrinizi almak isterim, ne diyorsunuz abartmış mıyım?

elmas ile ilgili hikayeler