Türkiye İstatistik Kurumu (<a fr-original-style="" href="https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Youth-in-Statistics-2022-49670#:~:text=T%C3%BCrkiye%20n%C3%BCfusunun%20%15%2C2',15%2C2'sini%20olu%C5%9Fturdu" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">TÜİK</a>), “İstatistiklerle Gençlik, 2022” raporunu yayımladı. Buna ek olarak kariyer platformu <a fr-original-style="" href="https://www-dunya-com.cdn.ampproject.org/c/s/www.dunya.com/amp/ekonomi/genclerin-yuzde-93u-dusuk-ucretlere-sessiz-kaliyor-haberi-693590" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Youthall</a>, 18-34 yaş aralığındaki, 171 farklı üniversitenin 128 farklı bölümünde okuyan 1219 öğrenci ve 342 mezunun katıldığı bu yıl 2’ncisi gerçekleştirilen “Gençlerin Beklenti ve Yönelimleri Araştırması”nın sonuçlarını paylaştı. Bunlara ek olarak Türkiye Sosyal Ekonomik ve Siyasal Araştırmalar Vakfı (TÜSES) 18 Mart'ta gençlere odaklanan bir rapor yayımlamıştı.&nbsp;Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre 2022 yılı sonu itibarıyla Türkiye'deki 15-24 yaş grubundaki genç nüfus, toplam nüfusun %15,2’sini oluşturarak 12 milyon 949 bin 817 kişi kaydedildi. Genç nüfusun %51,2'sini erkek nüfus, %48,8'ini ise kadın nüfus oluşturdu. TÜİK’in nüfus projeksiyonlarına göre ise genç nüfusun toplam nüfus içindeki oranının 2030 yılında %14,0, 2040 yılında %13,4, 2060 yılında %11,8 ve 2080 yılında %11,1'e düşeceği öngörüldü.Bununla birlikte: Türkiye'nin genç nüfus oranının Avrupa Birliği üye ülkelerinden yüksek olduğu görüldü. AB ülkelerinin genç nüfus ortalaması %10,5 iken en yüksek genç nüfus oranına sahip üye ülke %12,8 oranıyla İrlanda oldu.Bilgi notu: TÜSES raporuna göre, 28. Dönem Milletvekilleri ve Cumhurbaşkanlığı seçiminde ilk kez oy kullanacak genç seçmenler en çok Güneydoğu bölgesinde yer aldı.Genç nüfusun&nbsp;yasal medeni durumları&nbsp;incelendiğinde cinsiyetler arası önemli farklılıklar olduğu dikkat çekti. Evli genç kadınlar %13,7 oranında, evli genç erkekler ise %3,6 oranında kaydedildi, bu durumda evli genç kadın oranı evli genç erkek oranının 3,8 katı oldu.Türkiye'de 2020-21 öğretim yılında %44,4 olan yükseköğretim net okullaşma oranı, 2021-22 öğretim yılında %44,7'ye yükseldi. Yükseköğretim net okullaşma oranı cinsiyete göre incelendiğinde, erkeklerde bu oran %40,5'ten %40,3'e düşerken kadınlarda %48,5'ten %49,2'ye yükseldi.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Çalışma hayatı</h2>Hanehalkı işgücü araştırması sonuçlarına göre gençlerde işgücüne katılım oranı, 2021’de %41,7 iken 2022’de %43,8 oldu. Genç erkeklerde işgücüne katılma oranı %53,1’den %56,2’ye, genç kadınlarda ise bu oran %29,7’den %31,0’e yükseldi.Gençlerde işsizlik oranı, 2021 yılında %22,6 iken 2022 yılında %19,4 oldu. Erkeklerde bu oran %19,4’ten %16,4’e, kadınlarda ise %28,7’den %25,2’ye düştü.Youthall’un gerçekleştirdiği araştırmada “İş dünyasına bakış ve kişisel hedefler” ile ilgili sorular sorulduğunda, gençlerin gerçekleştirmeyi en çok istedikleri hedeflerin&nbsp;yurt dışında çalışmak, yönetici olmak, girişimci olmak ve dünyaya fayda yaratan bir projede yer almak olduğu belirtildi. Yurt dışının en önemli üstünlüklerinin ne olduğu sorulduğunda ise&nbsp;iş/özel hayat dengesi&nbsp;ve&nbsp;emeğe değer verilmesi&nbsp;önde geldi.Araştırmanın “Gençlerin Gelecek Öngörüleri”&nbsp;bölümünde gençlerin çalışmak için yurt dışına gitme eğilimleri incelendi. “İmkân olsa yurt dışına gider misin?”&nbsp;sorusuna gençlerin yarısı gideceği ülkeye göre karar vereceğini belirtirken; üçte birinden fazlası ülke fark etmeksizin yurt dışına gitmek istediğini belirtti. “Büyük ihtimalle gitmem”&nbsp;ve “Kesinlikle gitmem” diyenlerin oranı ise sadece %7 oldu.Araştırmaya katılanların %86’sı, global şirketlerin eskiye kıyasla daha fazla tercih edilmeye başlandığı görüşünü desteklerken %84’ü kurumsal bir şirkette çalışmak istediğini belirtti.İş imkanı olarak yazılım geliştirme, IT, Ar-Ge, Ür-Ge gibi teknolojik departmanların tercih edildiği kaydedilirken insan kaynakları ve finans da rağbet gören bölümlerden oldu. Çalışma şekli olarak gençlerin öncelikli tercihleri ise hibrit çalışma oldu. Gençlerin yarısı hibrit çalışma modeli düzenini kendilerinin tanımlamasını istediklerini belirtti.Araştırmada, pandemiden sonra nesnelerin interneti, otonom araçlar, dronlar, robotlar, 3D baskı, yapay zekâ, artırılmış gerçeklik/sanal gerçeklik gibi alanlara ilginin arttığı gözlemlendi.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Mutluluk</h2>Öte yandan: TÜİK’e göre ise gençlerin %82,4'ü çalıştığı işinden memnun olduğunu, %52,9'u elde ettiği kazançtan memnun olduğunu belirtti. Gençlerin %67,0'si şimdiye kadar almış olduğu eğitimden memnun olduğunu belirtti.İş arayan üniversite mezunlarının %69’unun&nbsp;1500 liralık harçlıkla geçindiğini belirten Youthall’un araştırmasına göre ise, gençlerin %80’i şirketlerin çalışanları önemsemediğini ve ekonomik koşullardan fayda sağladığını düşünürken, %93’ü iş bulma imkanının her geçen gün zorlaşmasından dolayı geçici olarak düşük ücretlere sessiz kalıyor. Mezunların %67’si ve çalışan mezunların %79’u şu anda çalıştıkları iş yerlerinden fırsatları olduğu takdirde ayrılmak istiyor. Mart 2023 TÜİK verilerine göre, bir yetişkinin sağlıklı ve dengeli beslenmesi için tüketmesi gereken gıdaların aylık maliyeti göz önüne alındığında gençlerin aylık gelirleri sadece sağlıklı beslenmeleri için gereken tutarın bile çok altında kalıyor.TÜİK’in yaşam memnuniyet araştırması sonuçlarına göre, genel sağlık durumundan memnun olduğunu belirten 18-24 yaş grubundaki genç nüfus oranı 2021 yılında %83,5 iken 2022 yılında %84,8 oldu. Genel sağlık durumundan orta seviyede memnun olanların oranı %11,1’den %10,5’e, memnun olmadığını belirtenlerin oranı ise %5,4’ten %4,7’ye düştü. Genç kadınlar arasında sağlık durumundan memnun olduğunu belirtenlerin oranı %1,5 düşerken genç erkeklerde sağlık durumundan memnun olduğunu belirtenlerin oranı %4 artmış.Bununla birlikte:&nbsp;2022 yılında 18-24 yaş grubundaki genç nüfus içinde kendini mutlu hissettiğini belirtenlerin oranı %47,9 iken kendini orta seviyede mutlu hissettiğini belirtenlerin oranı %36,4, kendini mutsuz hissettiğini belirtenlerin oranı ise %15,7 oldu. Kendini mutlu hissettiğini belirtenlerin oranı kadınlarda %51,9 olarak erkeklerin %44,1 oranına göre daha fazla çıktı.Gençlerin mutluluk kaynağı olan değerler sorulduğunda ise %43,8 ile sağlık, ilk sırada yer aldı. Bunu, %23,4 ile başarı, %15,5 ile sevgi izledi.Buna karşın: Youthall verilerine göre gençlerin&nbsp;5’te 1’i mutsuz, 4’te 1’i geleceği olumsuz algılıyor, 4’te 3’ü ise stresli. Kötüye giden ekonomik koşullar nedeniyle aile evinde kalan gençler oransal olarak artarken, yurtta ve öğrenci evinde kalanlar oransal olarak azaldığı belirtildi.TÜSES raporuna göre ise ilk kez oy kullanacak genç seçmenin %28’i hayatından memnun olmadığını belirtmesiyle genç seçmende Türkiye geneline göre mutluluk oranı daha düşük kaydediliyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Seçimlerde gençler</h2>Dahası:&nbsp;Seçim zamanı gençlerdeki trendleri inceleyen Gezici Araştırma Merkezi Başkanı Murat Gezici, “Ülke gençleri inanılmaz derecede üzgün, mutsuz. Bir o kadar öfkeli ve kızgın”&nbsp;ifadelerini kullanmıştı. 14 Mayıs seçimlerinden önce gençlerin oy verme davranışlarında belirleyici faktörün “geleceklerini garanti altına alma” düşüncesi olduğunu belirten Gezici, “liberal değerleri önemseyen, politik gerilimi azaltacak, kadın ve çocuk haklarını koruyacak, küresel gelişmelere açık olan ve bir o kadar da, bireysel hak ve özgürlükleri savunan siyasi oluşum, onların tercihi olacak” <a fr-original-style="" href="https://www-cumhuriyet-com-tr.cdn.ampproject.org/c/s/www.cumhuriyet.com.tr/amp/siyaset/gezici-arastirma-merkezi-baskani-murat-gezici-genc-secmenin-beklentilerini-acikladi-ozgurlukcu-ortam-istiyorlar-2079128" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">demişti</a>.Bununla birlikte: TÜSES raporuna göre kendisini sol olarak tanımlayan genç seçmen %45’lik bir oranla %35 olan Türkiye genelinden daha yüksek kaydedilmişti. TÜSES Başkanı Celal Korkut Yıldırım bu durumu iki nedene bağlamıştı. “Gençler kendilerini iktidarın mevcut politikalardan dolayı ifade edemediğini düşünüyor ve sosyal yaşamda kısıtlanmış görüyor.” ifadelerini kullanan Yıldırım, gençlerin teknolojiyle dünyada daha adil ve sosyal haklara sahip ülkelerdeki yönetimlerin sol iktidarlar altında gerçekleştiğini gördüklerini öne sürmüştü.

Her sabah 06.30'da 5 dakikalık gündem özeti e-posta kutunda. Piyasalar, ekonomi, iş dünyası, politika, teknoloji ve hafta sonu ekleri; kısa, yalın, öz bir şekilde.

5 dakikada gündeme hakim ol.

Aposto Gündem

TÜİK, TÜSES ve Youthall'un gençlere odaklanan raporları yayımlandı

Türkiye'de gençlik

Türkiye İstatistik Kurumu (<a fr-original-style="" href="https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Youth-in-Statistics-2022-49670#:~:text=T%C3%BCrkiye%20n%C3%BCfusunun%20%15%2C2',15%2C2'sini%20olu%C5%9Fturdu" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">TÜİK</a>), “İstatistiklerle Gençlik, 2022” raporunu yayımladı. Bununla beraber, kariyer platformu <a fr-original-style="" href="https://www-dunya-com.cdn.ampproject.org/c/s/www.dunya.com/amp/ekonomi/genclerin-yuzde-93u-dusuk-ucretlere-sessiz-kaliyor-haberi-693590" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Youthall</a>, bu yıl 2’ncisi gerçekleştirilen “Gençlerin Beklenti ve Yönelimleri Araştırması”nın sonuçlarını paylaştı. Türkiye Sosyal Ekonomik ve Siyasal Araştırmalar Vakfı (<a fr-original-style="" href="https://www.indyturk.com/node/624346/siyaset/t%C3%BCses-raporu-i%CC%87lk-defa-oy-kullanacak-gen%C3%A7ler-aras%C4%B1nda-kendini-solda" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">TÜSES</a>) ise, 18 Mart'ta gençlere odaklanan bir rapor yayımlamıştı.Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre, 2022 yılı sonu itibarıyla Türkiye'deki 15-24 yaş grubundaki genç nüfus,&nbsp;toplam nüfusun %15,2’sini&nbsp;oluşturarak 12 milyon 949 bin 817 kişi kaydedildi. TÜİK’in nüfus projeksiyonlarına göre ise genç nüfusun toplam nüfus içindeki oranının 2030 yılında %14,0, 2040 yılında %13,4 ve 2060 yılında %11,8'e düşeceği öngörüldü.Bilgi notu: TÜSES raporuna göre, 28. Dönem Milletvekilleri ve Cumhurbaşkanlığı seçiminde&nbsp;ilk kez oy kullanacak genç seçmenler&nbsp;en çok Güneydoğu bölgesinde yer aldı. 14 Mayıs günü yaklaşık 6 milyon seçmen ilk defa sandık başına gitti. 28 Mayıs'ta yapılacak seçimlerin ikinci turuna kadar 50 bin genç seçmen daha 18 yaşını doldurarak oy vermeye hak kazanacak.Genç nüfusun yasal medeni durumları incelendiğinde cinsiyetler arası önemli farklılıklar olduğu dikkat çekti. Evli genç kadınlar %13,7 oranında, evli genç erkekler ise %3,6 oranında kaydedildi, bu durumda evli genç kadın oranı evli genç erkek oranının 3,8 katı oldu.Türkiye'de 2020-21 öğretim yılında %44,4 olan yükseköğretim net okullaşma oranı, 2021-22 öğretim yılında %44,7'ye yükseldi. Yükseköğretim net okullaşma oranı cinsiyete göre incelendiğinde, erkeklerde bu oran %40,5'ten %40,3'e düşerken kadınlarda %48,5'ten %49,2'ye yükseldi.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Çalışma hayatı</h2>Gençlerde&nbsp;işsizlik oranı,&nbsp;2021 yılında %22,6 iken 2022 yılında %19,4 oldu. Erkeklerde bu oran %19,4’ten %16,4’e, kadınlarda ise %28,7’den %25,2’ye düştü.Youthall’un gerçekleştirdiği araştırmada “İş dünyasına bakış ve kişisel hedefler” ile ilgili sorular sorulduğunda, gençlerin&nbsp;gerçekleştirmeyi en çok istedikleri hedeflerin yurt dışında çalışmak, yönetici olmak, girişimci olmak ve dünyaya fayda yaratan bir projede yer almak olduğu belirtildi. Yurt dışının en önemli üstünlüklerinin ne olduğu sorulduğunda ise iş/özel hayat dengesi ve emeğe değer verilmesi önde geldi.Araştırmanın “Gençlerin Gelecek Öngörüleri” bölümünde gençlerin çalışmak için&nbsp;yurt dışına gitme eğilimleri&nbsp;incelendi. “İmkân olsa yurt dışına gider misin?” sorusuna gençlerin yarısı gideceği ülkeye göre karar vereceğini belirtirken; üçte birinden fazlası ülke fark etmeksizin yurt dışına gitmek istediğini belirtti. “Büyük ihtimalle gitmem” ve&nbsp;“Kesinlikle gitmem”&nbsp;diyenlerin oranı ise sadece %7 oldu.Araştırmaya katılanların %86’sı, global şirketlerin eskiye kıyasla daha fazla tercih edilmeye başlandığı görüşünü desteklerken %84’ü kurumsal bir şirkette çalışmak istediğini belirtti.İş imkanı olarak yazılım geliştirme, IT, Ar-Ge, Ür-Ge gibi teknolojik departmanların tercih edildiği kaydedilirken insan kaynakları ve finans da rağbet gören bölümlerden oldu. Çalışma şekli olarak gençlerin öncelikli tercihleri ise hibrit çalışma&nbsp;oldu. Gençlerin yarısı hibrit çalışma modeli düzenini kendilerinin tanımlamasını istediklerini belirtti.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Mutluluk</h2>TÜİK’e göre ise gençlerin %82,4'ü çalıştığı işinden memnun olduğunu, %52,9'u elde ettiği kazançtan memnun olduğunu belirtti. Gençlerin %67,0'si şimdiye kadar almış olduğu eğitimden memnun olduğunu belirtti.İş arayan üniversite mezunlarının %69’unun 1500 liralık harçlıkla geçindiğini belirten Youthall’un araştırmasına göre ise, gençlerin %80’i şirketlerin çalışanları önemsemediğini ve ekonomik koşullardan fayda sağladığını düşünürken, %93’ü iş bulma imkanının her geçen gün zorlaşmasından dolayı geçici olarak düşük ücretlere sessiz kalıyor. Mezunların %67’si ve çalışan mezunların %79’u şu anda çalıştıkları iş yerlerinden fırsatları olduğu takdirde ayrılmak istiyor. Mart 2023 TÜİK verilerine göre, bir yetişkinin sağlıklı ve dengeli beslenmesi için tüketmesi gereken gıdaların aylık maliyeti göz önüne alındığında gençlerin aylık gelirleri sadece sağlıklı beslenmeleri için gereken tutarın bile çok altında kalıyor.TÜİK’in yaşam memnuniyet araştırması sonuçlarına göre, genel sağlık durumundan memnun olduğunu belirten 18-24 yaş grubundaki genç nüfus oranı 2021 yılında %83,5 iken 2022 yılında %84,8 oldu. Genel sağlık durumundan orta seviyede memnun olanların oranı %11,1’den %10,5’e, memnun olmadığını belirtenlerin oranı ise %5,4’ten %4,7’ye düştü. Genç kadınlar arasında sağlık durumundan memnun olduğunu belirtenlerin oranı %1,5 düşerken genç erkeklerde sağlık durumundan memnun olduğunu belirtenlerin oranı %4 artmış.Bununla birlikte: 2022 yılında 18-24 yaş grubundaki genç nüfus içinde kendini mutlu hissettiğini belirtenlerin oranı %47,9 iken kendini orta seviyede mutlu hissettiğini belirtenlerin oranı %36,4, kendini mutsuz hissettiğini belirtenlerin oranı ise %15,7 oldu. Kendini mutlu hissettiğini belirtenlerin oranı kadınlarda %51,9 olarak erkeklerin %44,1 oranına göre daha fazla çıktı.Gençlerin mutluluk kaynağı olan değerler&nbsp;sorulduğunda ise %43,8 ile sağlık, ilk sırada yer aldı. Bunu, %23,4 ile başarı, %15,5 ile sevgi izledi.Buna karşın: Youthall verilerine göre gençlerin 5’te 1’i mutsuz, 4’te 1’i geleceği olumsuz algılıyor, 4’te 3’ü ise stresli. Kötüye giden ekonomik koşullar nedeniyle aile evinde kalan gençler oransal olarak artarken, yurtta ve öğrenci evinde kalanlar oransal olarak azaldığı belirtildi.TÜSES raporuna göre ise ilk kez oy kullanacak genç seçmenin %28’i hayatından memnun olmadığını belirtmesiyle genç seçmende Türkiye geneline göre mutluluk oranı daha düşük kaydediliyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Seçimlerde gençler</h2>Dahası: Seçim zamanı gençlerdeki trendleri inceleyen Gezici Araştırma Merkezi Başkanı Murat Gezici, “Ülke gençleri inanılmaz derecede üzgün, mutsuz. Bir o kadar öfkeli ve kızgın” ifadelerini kullanmıştı. 14 Mayıs seçimlerinden önce gençlerin oy verme davranışlarında belirleyici faktörün “geleceklerini garanti altına alma” düşüncesi olduğunu belirten Gezici, “liberal değerleri önemseyen, politik gerilimi azaltacak, kadın ve çocuk haklarını koruyacak, küresel gelişmelere açık olan ve bir o kadar da, bireysel hak ve özgürlükleri savunan siyasi oluşum, onların tercihi olacak” <a fr-original-style="" href="https://www-cumhuriyet-com-tr.cdn.ampproject.org/c/s/www.cumhuriyet.com.tr/amp/siyaset/gezici-arastirma-merkezi-baskani-murat-gezici-genc-secmenin-beklentilerini-acikladi-ozgurlukcu-ortam-istiyorlar-2079128" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">demişti</a>.Bununla birlikte:&nbsp;TÜSES raporuna göre kendisini sol olarak tanımlayan genç seçmen %45’lik bir oranla %35 olan Türkiye genelinden daha yüksek kaydedilmişti. TÜSES Başkanı Celal Korkut Yıldırım bu durumu iki nedene bağlamıştı. “Gençler kendilerini iktidarın mevcut politikalardan dolayı ifade edemediğini düşünüyor ve sosyal yaşamda kısıtlanmış görüyor.” ifadelerini kullanan Yıldırım, gençlerin teknolojiyle dünyada daha adil ve sosyal haklara sahip ülkelerdeki yönetimlerin sol iktidarlar altında gerçekleştiğini gördüklerini öne sürmüştü.

Hafta içi her gün 18.30’da o gün dünyayı ve Türkiye'yi şekillendiren gelişmeler e-posta kutunda. Kısa, yalın, öz.

Aposto Günsonu

Tesla CEO'su Elon Musk Salı günü yapılan <a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/business/autos-transportation/tesla-succession-planning-demand-focus-ahead-shareholder-meeting-2023-05-16/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yıllık hissedarlar toplantısında,</a> küresel ekonominin durumu nedeniyle şirketin önümüzdeki 12 ay boyunca zorlanacağı konusunda uyarıda bulundu. Bu durum karşısında şirketin daha önce başvurmadığı bir şey olan, elektrikli araçların reklamının yapılmaya başlanacağı belirtildi.Bir adım geriden: Tesla, yılın başından itibaren elektrikli araç fiyatlarını düşürerek satışı artırma politikası izliyordu. Bu bağlamda ABD’de 6 kere fiyat azaltımına gidilmişti. İlk çeyrekte marj hedefini kaçırmıştı. Mayıs başında ise Model Y ve Model 3 araçlarında, belli ülkelerde fiyat artırımına&nbsp;gitmişti.Bununla birlikte: Geliştirilmekte olan iki yeni kitlesel pazar modeline değinildi, batarya yapımında kullanılan kobalt madenlerinde çocuk işçi çalıştırılmadığından emin olmak için denetim gerçekleştirileceği belirtildi.Bir adım sonra: Uzun süredir ertelenen Cybertruck pikap teslimatlarının bu yıl başlayacağı, talebe bağlı olarak yılda çeyrek milyon Cybertruck üretilmesi planlandığı açıklandı. Yeni nesil Roadster elektrikli spor aracının da üretimine önümüzdeki yıl başlanmasının planlandığı duyuruldu.Dahası: Musk, CEO'luktan istifa edebileceği söylentilerinin yanlış olduğunu belirterek Twitter’ı almasından bu yana Tesla’ya odaklanamadığını kabul etti. Twitter’ın “hayatta kalması” için odağını sosyal medya platformuna çevirdiğini belirten CEO, Twitter’ın yeni bir CEO'su olmasıyla odağını ürün ve teknolojiye çevireceğini açıkladı.Öte yandan:&nbsp;Tesla Şanghay’daki fabrikasını genişletmek için ve ilk kez (pouch) kese tipi batarya üretimine başlamak için izin başvurusunda <a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/business/autos-transportation/tesla-applies-expand-shanghai-plant-add-pouch-battery-cell-output-2023-05-16/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bulundu.</a> Potansiyel genişleme ile, şu anda 1,25 milyon olan güç aktarma birimi üretme kapasitesini 1,75 milyona çıkaracağı tahmin ediliyor.Bilgi notu: Tesla’nın dünya çapındaki en büyük tesisi olan Şanghay fabrikası, 2022 yılında satılan Model 3 ve Model Y araçlarının yarısından fazlasının üretimini gerçekleştirmişti.Bir adım önce: Tesla, geçtiğimiz ay Megapack olarak bilinen ve yenilenebilir kaynaklardan elde edilen enerjiyi depolamak için kullanılabilecek enerji depolama üniteleri üretmek için yeni bir Şanghay fabrikası açacağını belirtmişti.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">BYD</h2>Çin'in en büyük elektrikli araç üreticisi BYD, otonom sürüş konusunda rakiplerinin gerisinde kalmasından dolayı yeni bir&nbsp;“akıllı sürüş araştırma bölümü” kurdu ve büyük bir işe alım sürecine girdi. 4 ila 5 bin arasında yazılım mühendisinin işe alındığını belirten Kıdemli Başkan Yardımcısı Stella Li, iki ila üç yıl içinde çeşitli inovasyonlarla öne çıkacaklarını&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/business/autos-transportation/chinas-byd-beefs-up-autonomous-driving-credentials-with-new-unit-hiring-spree-2023-05-17/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">söyledi</a>.Detaylar:&nbsp;BYD’nin araçlarının çoğu, Bosch tarafından geliştirilen Gelişmiş Sürücü Destek Sistemleri (ADAS) ile üretiliyor. Tesla, Xpeng, Nio ve Li Auto gibi rakiplerinin daha gelişmiş, sürücülerin otoyollarda kontrolü araca bırakmasına izin veren özellikleri geliştirmesine karşılık BYD bu yıl, Nvidia ve Horizon Robotics gibi otonom sürüş çipi teknolojisi üreten firmalarla işbirliği yaptı.Bilgi notu: BYD’nin yılın ilk çeyreğinde Çin'de yaklaşık 510 bin elektrikli ve plug-in hibrid otomobil satması, bu tür araçların satışlarının yaklaşık %40'ını ve Tesla’nın satışlarının yaklaşık dört katını oluşturdu.

Tesla'nın hissedar toplantısında, şirketin durumu ve geleceği konuşuldu. BYD, otonom sürüş teknolojileri konusunda harekete geçti.

Elektrikli araçlarda öne çıkanlar

YSK Başkanı Ahmet Yener’in bugün yaptığı açıklamada Cumhurbaşkanlığı ve 28. Dönem Milletvekilliği seçimlerine katılımın yurt içinde %88,92, yurt dışında ise %52,69 olduğunu açıkladı. Yener açıklamasında, saat 15:15 itibariyle yurt içinde bütün sandıkların açıldığını yurt dışı oylarında ise 34 bin 874 oyun sisteme girilmeye devam ettiğini belirtti. Kesin olmayan sonuçlara göre, cumhurbaşkanlığı oy oranlarının %49,51 Recep Tayyip Erdoğan, %44,88 Kemal Kılıçdaroğlu, %5,17 Sinan Oğan ve %0,44 Muharrem İnce olduğu kaydedildi. Bununla birlikte sisteme girilmemiş oyların önde olan iki adayın da %50 seçilme yeterliliğini aşmasını sağlamayacağını belirten Yener, Kurul’un 28 Mayıs tarihinde seçimin&nbsp;ikinci turunun yapılmasına karar verdiğini açıkladı.Bilgi notu: Kesin sonuçların 19 Mayıs’ta açıklanacağı, 24 Mayıs’ta yurt dışında oyların verilmeye başlanacağı ve 28 Mayıs’ta Türkiye’de ikinci turun yapılacağı belirtildi.Millet İttifakı cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu sosyal medya hesabından “Sevgili Halkım, dünden bu yana aralıksız çalışıyoruz. Sakın ola ki bir ümitsizliğe kapılmayın. Ben dik duracağım. Olan bitene dair net tespitlerimi size anlatacağım. Sonrasında da ayağa kalkıp hep birlikte bu seçimi alacağız. Her şeyin sonunda, sadece milletimizin dediği olacak” paylaşımında bulundu.Bununla birlikte: Kılıçdaroğlu sosyal medya hesabından, “Buradayız. Sonuna kadar mücadele” sözleriyle bir video yayımladı.Seçimin ikinci tura kalmasını sağlayan ve %5,17 alan Sinan Oğan bugün <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/turkce/articles/c3g43re04jko?at_medium=RSS&at_campaign=KARANGA" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">BBC Türkçe’ye</a> verdiği röportajında muhalefetin sağ seçmeni tanımadığını, nüfusun %70-75’inin sağ seçmenden oluştuğunu belirtti. Bununla beraber, sonucu muhalefet açısından bir başarısızlık olarak görürken iktidar açısından “kısmen başarı” yorumunda bulundu. İktidar için “Çünkü çok büyük imkanlarla bu seçimlere girdiler. Yani özgürlüklerin kısılmasından tutunuz da anti-demokratik medya baskılarına kadar maddi imkanlarla devlet imkanlarını kullanmasıyla bu seçime girdiler. Buna rağmen %50'yi rahat bir şekilde aşamadılar.” ifadelerini kullandı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Oğan milletvekili koltuk sayıları hakkında, Millet İttifakının listelerinin yanlış yapıldığını, Cumhur İttifakının listelerinin ise doğru yapıldığını ve bu nedenle bu sonuçları gördüğümüzü belirtti. Destek koşulları sorulduğunda terörle mücadele ve sığınmacıların geri gönderilmesinin kırmızı çizgileri olduğunu söyledi.</li></ul>Dahası: Dün gece Almanya merkezli Der Spiegel’in Türkiye muhabiri Maximilian Popp sosyal medyadan paylaştığı gönderide Sinan Oğan’ın Millet İttifakının cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu’nu desteklemesi için öne sürdüğü şartlar arasında HDP’nin siyasi sistemin dışında kalması olduğunu belirtmişti.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Röportajdan "Birincisi HDP ve HÜDA-PAR'ı siyasetteki kilit pozisyonundan çıkarsın istiyoruz. Terörle mücadele edilsin istiyoruz, ve bizim diğer şartlarımız kabul edilsin. Bizim öncelikli şartlarımız var. O şartlarımızın kabul edilmesi gerekiyor (…) Bizim zaten temel mantığımız HDP sisteminin içinde olmasın." alıntısının verildiği Twitter paylaşımına cevap olarak Sinan Oğan “Hayırdır Der Spiegel, size verdiğim röportajda Türk basınına dediğimiz genel şartlardan farklı bir şey demedik. Bunu nereden uydurdunuz?” ifadelerini kullandı.</li></ul>Ne demişti? Sinan Oğan seçimden iki gün önce gazeteci Bahar Feyzan’a verdiği röportajda kendisine destek verenlerin ikinci tura kalamasalar da ikinci turun belirleyicisi olacaklarını belirtmişti. Seçim ikinci tura kaldığı durumda hangi adayı destekleyeceği sorulduğunda Oğan, “Masaya oturduğumuz taraflarla taleplerimizi konuşacağız, taleplerimizin başında terörle aralarına mesafe koymak olacak. Tabii ki biz bedavadan ortak olmayacağız, bizim de bakanlıklar vesaire taleplerimiz olacak.” açıklamasında bulunmuştu.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Tepkiler</h2>MHP Genel Başkan Yardımcısı Semih Yalçın,&nbsp;partisinin oy oranı hakkındaki spekülasyonlara tepki veren Yalçın “Muhalefet yanlısı ve temayül dolandırıcısı anket şirketlerince alacağı oy oranı baraj altında gösterilen MHP, %10’u aşarak algı oyunlarını boşa çıkarmıştır. Partimizin üç hilalde simgelenen kurumsal kimliğinin gücüyle seçmen kitlesinin köklü ve sağlam yapısı, oy pusulasında parlamıştır.” ifadelerini kullandı.HAK-İŞ Genel Başkanı Mahmut Arslan, "Milletimiz, ülkemizin geleceği, istikrarı, huzur ve güveni için parlamentoyu kendi iradesine göre şekillendirmiş, teröre, küresel güçlerin kuklalarına, ülkemiz üzerinde hain planlar kuranlara fırsat vermemiş, Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan ve Cumhur İttifakı'nın etrafında kenetlenmiştir" ifadelerini kullandı.CHP Sözcüsü Faik Öztrak, bugün yaptığı açıklamada “Cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci tura kaldığı artık kesinleşmiştir. Dün sandığa gidip oy veren herkese yürekten teşekkür ediyoruz. Katılım oranının %90’a yaklaşmış olması demokrasi adına sevindiricidir.”CHP İstanbul İl Başkanı Canan Kaftancıoğlu, yaptığı paylaşımda "Mücadeleyi bıraktığın zaman kaybedersin! İstanbul örgütümüzle birlikte yine elimizden geleni yapacak ve yine vatandaşlarımızın hem gönlünü, hem oyunu almaya çalışacağız. Son sözü vatandaş söyleyecek! Ve inanıyorum 2. turda başaracağız…"&nbsp;dedi.Zafer Partisi Genel Başkanı Özdağ, Sinan Oğan'ın %5,2 oranında oy almasına atıfta bulunarak seçimin ikinci tura kalmasını sağladıklarını, ancak bunu başarı olarak görmediğini, "Cumhuriyetimizin 100. yılında Atatürk’ün ruhunu şad edecek sonuç alamadığım ve sizleri zafere götüremediğim için hepinizden özür dilerim" ifadeleriyle belirtti.Prof. Dr. Daron Acemoğlu, seçmenlerin aşırı sağa kaydığı tespitini yaparken, seçim sonucu nedeniyle hayal kırıklığına uğramamanın zor olduğunu belirtti. ekonomideki kötü yönetim ve yolsuzlukların seçmen üzerindeki etkisinin beklenilen büyüklükte olmadığını da ekledi.Saadet Partisi İstanbul İl Başkanı Ömer Faruk Yazıcı, Cumhurbaşkanlığı seçim sonucuna ilişkin Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kaybetmez algısının yitirildiğini belirterek “İnsanımızın %50’sinden fazlası ‘değişim’ talebini ortaya koymuştur” dedi.Memleket Partisi Sözcüsü İpek Özkal Sayan, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “Biz söyledik, siz dinlemediniz” ifadelerini kullandı.Gazeteci Nevşin Mengü, CHP basın bürosunun Millet İttifakı adayı Kılıçdaroğlu’nun bugün bir programı olmadığına dair açıklamasına cevap olarak sosyal medya hesabından “Muhalefet eğer ikinci tur konusunda ciddi ise, ki işleri çok zor, seçim sürecinin bugün de değil dün başladığının farkında olmalı” paylaşımında bulundu. Bununla beraber Mengü, seçimin kazananlarının HÜDA PAR, Yeniden Refah, DEVA, Gelecek, DP, Sinan Oğan olduğu yorumunda bulundu.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Milletvekili sonuçları</h2>TBMM’ye bu yasama döneminde AK Parti’den 50, CHP’den 35, Yeşil Sol Parti’den 26, İYİ Parti’den 6, MHP’den 3 ve TİP’ten 1 olmak üzere toplam 121 kadın milletvekili seçildi. Böylece geçen yasama döneminde %17 olan kadın milletvekili oranı bu dönem %20’ye çıkmış oldu.Nevşehir’de MHP Genel Başkan Yardımcısı Filiz Kılıç’ın, ve Giresun’da CHP’den aday Elvan Işık Gezmiş’in TBMM’ye girmesiyle bu şehirlerde ilk kez kadın milletvekili Meclise girdi.Diyarbakır’da CHP’nin birinci sıra vekili&nbsp;Sezgin Tanrıkulu, kesin olmayan sonuçlara göre TBMM’ye girdi. Böylece&nbsp;21 yıl sonra CHP Diyarbakır'da bir koltuk sahibi oldu.Bununla birlikte:&nbsp;CHP, Kars'tan da 21 yıl sonra vekil çıkararak Avukat İnan Akgün Alp'i TBMM’ye gönderdi.Dahası:&nbsp;CHP’nin 43 yıl sonra Rize’den aday çıkardığı milletvekili Tahsin Ocaklı, “Seçim ülkemize hayırlı olsun bitmedi henüz hiçbir şey. Daha yeni başladık. &nbsp;Elbette Rize’de yaşadığımız seçim sürecinde herhalde bütün arkadaşlarımızla kendimizi iyi ifade etmiş olmalıyız. Ama henüz Türkiye’de daha 15 günümüz var, 15 gün içinde anlatacağız. Rize’de kazandığımız gibi Türkiye’de de kazanacağız”&nbsp;dedi.Öte yandan:&nbsp;AK Parti, ise sadece iki ilde vekil çıkaramadı. Dersim’de daha önce de vekil çıkaramayan AK Parti bu seçimlerde Hakkari’deki koltuğunu Yeşil Sol Parti’ye kaptırdı.Cumhur İttifakı çatısı altında seçimlere ayrı listeden giren&nbsp;Büyük Birlik Partisi (BBP), seçimlere tek başına giren Memleket Partisi (MP),&nbsp;ve ATA İttifakı çatısı altında kendi listeleriyle giren Zafer Partisi (ZP) Meclise milletvekili sokamadı. Milletvekili adayı ZP Genel Başkanı Ümit Özdağ ve BBP Genel Başkanı Mustafa Destici de böylelikle Meclis dışında kaldı. Türkiye genelinde ZP %2,25, BBP %0,99 ve MP %0,93 oy oranına sahip oldu.MHP'nin kurucusu Alparslan Türkeş'in kızı Ayyüce Türkeş Taş Adana’da İyi Parti'den, Yıldırım Tuğrul Türkeş ise Ankara 1. Bölgede AK Parti'den aday olarak girdikleri seçimde milletvekili olmayı başardı.

Seçimin ikinci tura kaldığı YSK tarafından açıklandı

İkinci tur için kim, ne dedi?

TÜİK, Hanehalkı İşgücü Araştırması Mart ayı anket uygulaması ile elde edilen istihdam verilerini yayımladı. Buna göre mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı %10,0 seviyesinde gerçekleşirken genç nüfusta işsizlik&nbsp;oranı %20,1 olarak açıklandı. İstihdam oranı ise %48,2 oldu.İşsizlik:&nbsp;TÜİK sonuçlarına göre; 15 ve yukarısı yaştaki kişilerde işsiz sayısı Mart ayında geçtiğimiz aya göre 4 bin kişi arttı ve 3 milyon 508 bin kişiye ulaştı. İşsizlik oranı ise %10,0 değerinde kalarak değişim göstermedi. Erkeklerde %8,1 olarak tahmin edilen oran, kadınlarda %13,8 olarak öngörüldü. 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı geçtiğimiz aya göre 0,7 puanlık artış ile %20,1 oldu. Bu yaş grubunda işsizlik oranı; erkeklerde %15,2, kadınlarda ise %28,9 olarak tahmin edildi.İstihdam: %48,2 olan istihdam oranı değişmezken,&nbsp;istihdam edilenlerin sayısı Mart ayında geçtiğimiz aya göre 37 bin kişi artarak 31 milyon 462 bin kişiye yükseldi. Bu oran erkeklerde %66,0, kadınlarda %30,7 olarak kaydedildi.Bununla birlikte: İşgücüne katılım oranı, işgücünün geçtiğimiz aya göre 41 bin kişi artması ve 34 milyon 970 bin kişiye ulaşmasına rağmen %53,6 oranıyla değişime uğramadı. Oran erkeklerde %71,9 iken kadınlarda %35,7 olarak gerçekleşti.Detaylar: Haftalık ortalama fiili çalışma süresi geçtiğimiz aya göre 0,2 saat azalarak 44,5 saat oldu. Zamana bağlı eksik istihdam, potansiyel işgücü ve işsizlerden oluşan atıl işgücü oranı geçtiğimiz aya göre 1,6 puanlık azalmayla %21,8'e düştü. Zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı %15,1 iken işsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı %17,2 olarak tahmin edildi.Öte yandan: Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi’nin (<a fr-original-style="" href="https://arastirma.disk.org.tr/wp-content/uploads/2023/05/ISSIZLIK-VE-ISTIHDAMIN-GORUNUMU-Mayis-2023-1.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">DİSK-AR</a>), TÜİK’in atıl işgücü verilerinden yararlanarak hesapladığı geniş tanımlı işsiz sayısı, Mart ayında 8 milyon 308 bin kişi olarak kaydedildi. Erkeklerde %17,5, kadınlarda ise %29,7 olarak hesaplanan geniş tanımlı işsizlik oranı, toplum genelinde %21,8 oldu.Bilgi notu: DİSK-AR’ın geniş tanımlı işsizlik hesaplaması; dar tanımlı işsiz, zamana bağlı eksik istihdam, iş aramayıp çalışmaya hazır olanlar (diğer ve ümitsiz işsizler) ile mevsimlik çalışanların sayısının toplamının, geniş işgücüne (işgücü, çalışmayıp hazır olanlar ve mevsimlik çalışanlar) bölünmesiyle elde ediliyor. TÜİK’in “atıl işgücü oranı” olarak hesapladığı işsizlik türü ile DİSK-AR geniş işsizlik hesaplaması benzerlik gösteriyor.Dahası: TÜİK verilerine göre, Mart ayında işsizlik türlerinin en yüksek olduğu kategori %29,7 ile geniş tanımlı kadın işsizliği, ikinci yüksek işsizlik kategorisi ise %28,9 ile genç kadın işsizliği oldu. Bununla beraber, DİSK-AR, TÜİK’in 3 milyon 508 bin kişi olarak açıkladığı işsizlerin ezici çoğunluğunun işsizlik ödeneğinden yararlanamadığını, İŞKUR’un Mart ayı verilerine göre işsizlik ödeneği alabilenlerin sayısının 435 bin olduğunu belirtti. Buna göre, Mart ayında resmî işsizlerin sadece %12,4’ü işsizlik ödeneği alabildi.Geniş açı: DİSK-AR, TÜİK’in işsizlik oranını dar tanımlı olarak değerlendirirken dar tanımlı ve geniş tanımlı işsizlik oranlarının arasındaki puan farkının açılma eğilimi sürdürdüğüne dikkat çekti. Mart ayında dar tanımlı işsizliğin %10, geniş tanımlı işsizliğin %21,8 olarak gerçekleştiğini belirten rapor, geniş tanımlı işsizlik oranının artmasını zamana bağlı eksik istihdamda artışa ve iş bulma ümidinin kaybedilmesine bağlıyor.

TÜİK ve DİSK-AR işsizlik ve geniş tanımlı işsizlik verilerini açıkladı.

İşgücü istatistikleri açıkandı

Yarın Kral Charles III’ın taç giyme töreni gerçekleşecek. Londra’da Westminster Abbey’de yerel saatle 11.00’de başlayacak tören ile Kral ve eşi Kraliçe Camilla birlikte <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/news/uk-63543019" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">taç giyecek</a>. Tören, BBC One ve BBC radyosundan canlı yayınlanacak. Kod adı 'Altın Küre Operasyonu' olan bu tören tarihte birçok ilke de imza atacak.Arka plan: Birleşik Krallık’ta taç giyme töreni, hükümdarın Anglikan Kilisesi’nin başı olarak rolünü resmîleştirir ve yetkilerinin devrini sembolize eder.Tarihte ilkler: Kral’ı, katedral girişinde kilise korosundan bir genç karşılayacak. Karşılama cümlesine karşılık Kral, “Onun adına ve onun örneğinde olduğu gibi hizmet görmek için değil hizmet etmeye geldim" cevabını verecek.Dahası:&nbsp;Tarihte ilk kez törende kadın rahipler ve piskoposlar da yer alacak. İlk defa 1994’te kadınların rahip olabilmesine izin verilmişti. İlk kadın piskopos ise 2015’te <a fr-original-style="" href="https://royalcentral.co.uk/features/female-bishops-to-take-part-in-the-coronation-service-for-the-first-time-188906/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yetkilendirilmişti</a>.Bununla birlikte: İlk kez Galce, İskoçya Keltçesi ve İrlanda Keltçesinde ilahilerin söyleneceği belirtildi.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Katılım</h2>Sussex Dükü Prens Harry’nin taç giyme töreni için ABD’den geleceğinin teyit edildiği, ancak eşi Sussex Düşesi Meghan Markle’ın törene katılmayacağı belirtildi. Prens Harry, tartışmalı anı kitabı Spare’in Ocak ayında yayımlanmasından beri ilk defa kamuoyu önünde Kraliyet ailesiyle birlikte olacak.Öte yandan: York Dükü Prens Andrew'in boşandığı eşi York Düşesi Sarah Margaret Ferguson’ın da törene davet edilmediği doğrulanmıştı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">ABD Başkanı Joe Biden etkinliğe katılamayacağını yerine First Lady Jill Biden’ın gideceğini bildirdi.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Silahlı kuvvetlerden 6 binden fazla mensubun katılacağı tören, son 70 yılın en büyük askerî töreni olacak.</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Tartışmalı elmaslar</h2>Kral’ın törenin sonuna doğru, Buckingham Sarayı’nın balkonuna çıktığında giyeceği İmparatorluk Devlet Tacı&nbsp;ve&nbsp;Kraliyet Asası tartışmalara neden oldu. 1905’te Güney Afrika’da keşfedilmiş ve iki yıl sonra o dönemde İngiliz yönetimi altında olan yönetim tarafından İngiliz monarşisine hediye edilen 530 karatlık elmas, dünyanın en büyük elmasıdır. <a fr-original-style="" href="https://www.aljazeera.com/news/2023/5/4/south-africans-ask-uk-to-return-diamonds-in-charles-crown-jewels" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Afrika Yıldızı</a> olarak da bilinen bu elmasın bölünmüş, Cullinan I ve Cullinan II olarak sırasıyla Kraliyet asasında ve İmparatorluk Devlet Tacında kullanılıyor. Güney Afrikalılar, sömürgecilik zamanının bir kalıntısı olarak gördükleri bu elmasın geri iadesi için çağrıda bulunarak 8 bini aşkın imzanın toplandığı bir çevrimiçi kampanya başlattı.Öte yandan: Bir diğer tartışmalı taş olan Ana Kraliçe’nin taç giyme töreninde kullanılan Koh-i Noor elmasıdır. Buckingham Sarayı, Hindistan, Pakistan, Afganistan ve İran’ın üzerinde hak iddia ettiği bu taşın taç giyme töreninde yer almayacağını, Kraliçe’nin bunun yerine Kraliçe Mary’nin Tacı ile taçlanacağını bildirdi.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">“Benim Kralım Değil”</h2>Güvenlik Bakanı Tom Tugendhat, monarşi karşıtı grupların Kral'ın Taç Giyme Töreni'ni protesto etmelerine izin verileceğini açıkladı. Monarşi karşıtı grup Republic, 1.700 kadar destekçinin toplanarak "Benim Kralım Değil" yazılı sarı pankartlar taşımasını ve töreni protesto etmesini planlıyor.Bir adım geriden: Çarşamba günü Kamu Düzeni Yasası yürürlüğe girmişti. İki yıl içinde protesto yasalarını değiştiren ikinci büyük mevzuat olan bu yasa protesto haklarını daha da sınırlayan bir dizi kural ve yaptırım getirmişti. Bunun üzerine töreni protesto etmek isteyen gruplar İçişleri Bakanlığıyla iletişime geçerek eylem planlarının detaylarını ve barışçıl olduğunu <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/news/uk-65466825" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açıklamışlardı</a>.Tepkiler:&nbsp;Birleşik Krallık hükümeti, "protesto hakkının temel olduğunu" belirtirken; Başbakan sözcüsü, Rishi Sunak'ın "herkesin bir araya gelmesini ve bunun bir ulusal birlik anı olduğunu kabul etmesini umduğunu" söyledi.

Yarın gerçekleşecek ve tarihte birçok ilke imza atacak Kral Charles'ın taç giyme töreni, törene katılımlar, elmaslar ve protestolarla gündemde.

Kral Charles'ın taç giyme töreni

Bugün Dünya Sağlık Örgütü'nde (WHO) yapılacak ve uluslararası sağlık uzmanlarının katılımıyla gerçekleşecek <a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/business/healthcare-pharmaceuticals/who-experts-weigh-up-whether-world-ready-end-covid-emergency-2023-05-04/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">panelde</a>, Covid-19’un "acil durum" seviyesi tartışılacak. Toplantı, ABD ve bir çok ülkenin ilan ettikleri yerel acil durumları kaldırmaya başlamalarından ve DSÖ Genel Direktörü Dr. Ghebreyesus’un uluslararası acil durumun bu yıl sona erdirileceğini umduğunu söylemesinden sonra gerçekleşiyor.Bir adım geriden: İlk olarak 30 Ocak 2020’de en yüksek alarm seviyesi verilen Covid-19’un etiketi o zamandan beri üç ayda bir yapılan toplantılarda uygulanmaya devam etmişti.Bununla birlikte: <a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/business/healthcare-pharmaceuticals/moderna-beats-covid-vaccine-sales-expectations-deferred-revenue-rolls-2023-05-04/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Moderna Inc,</a>&nbsp;2022'den ertelenen gelir artışının da etkisiyle 2023 yılının ilk çeyreğinde, Covid-19 aşısı için 1,9 milyar dolarlık satış bildirerek piyasa beklentilerini aştı. Ancak şirket, 2023 yılında 5 milyar dolarlık Covid aşısı satışı beklentisinin değişmediğini belirtti.Moderna'nın hisse başına 1,77 dolar zarar beklentisine kıyasla 19 sent kâr açıklamasıyla, piyasa açılışı öncesi hisselerinde %2,5 artış gözlendi. Şirket, geçtiğimiz yılın ilk çeyreğinde hisse başına 8,58 dolar kâr açıklamıştı. Sonuçlar, Pfizer’in ilk çeyrek verilerini açıklamasından iki gün sonra açıklandı.Öte yandan:&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.cnbc.com/2023/05/02/pfizer-pfe-q1-earnings-report-2023.html#:~:text=Here's%20what%20Pfizer%20reported%20compared,billion%20vs.%20%2416.59%20billion%20expected" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Pfizer</a>, 2 Mayıs Salı günü açıkladığı verilere göre 2023’ün ilk çeyreğinde Covid aşısına yönelik talebin düşmesinden dolayı yaşanan düşüşe rağmen tahminlerin üzerinde gelir kaydetti. 16,59 milyar dolar gelmesi beklenen geliri 18,28 milyar dolar gelerek geçtiğimiz yılın aynı dönemine oranla %29 düşüş gösterdi. Şirket, 2023 yılı için 67 milyar ila 71 milyar dolarlık satış tahminini değiştirmedi.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">RSV aşısı</h2>GSK Plc, ürettiği <a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/business/healthcare-pharmaceuticals/us-fda-approves-first-rsv-vaccine-gsk-2023-05-03/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Arexvy</a> adlı solunum sinsityal virüsü (RSV) aşısının ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından 60 yaş ve üzeri kişiler için onaylandığını açıkladı. Bu aşının, özellikle yaşlı insanlar için ölümcül olabilen solunum yolu hastalığına karşı koruma sağlayan ilk aşı olduğu belirtildi.Geniş açı: Tahminlere göre sadece ABD’de RSV, 65 yaş ve üzeri yetişkinlerde her yıl 14 bin&nbsp;ölüme yol açıyor. Arexvy’nin ise %82,6 etkinlik göstererek son aşama denemesinde 60 yaş üzeri katılımcılarda enfeksiyonla ilişkili alt solunum yolu hastalığına karşı yaklaşık %94 etkili olduğu kaydedildi.Dahası: Pfizer, Moderna ve Bavarian Nordic de RSV aşısı geliştirmeye devam ediyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İlaç sektöründe başka neler oluyor?</h2>Eli Lilly and Co, geliştirdiği deneysel <a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/business/healthcare-pharmaceuticals/lilly-drug-slows-alzheimers-progression-by-35-trial-2023-05-03/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Alzheimer ilacının,</a> son evre denemelerinde bilişsel gerilemeyi %35 oranında yavaşlattığını kaydettiklerini açıkladı. Donanemab isimli ilacın, erken evre hastalarda %35, geç evre hastalarda ise %29 oranında demans belirtilerinin ilerlemesini yavaşlattığı söylendi.Bir adım sonrası: Şirketin sonuçları açıklamasının ardından hisseleri %6’dan fazla bir artış yaşayarak 429,85 dolara yükseldi ve rekor seviyeye ulaştı.Yorumlar:&nbsp;Uzmanlar, açıklanan verilere göre Lilly’nin bulgularının geçtiğimiz yıl yapılan araştırmaya göre %27 oranında yavaşlatma etkisine sahip Eisai Co Ltd ve Biogen Inc’in Legembi markası altında sattığı “lecanemab” ile benzer sonuçlar olduğunu belirtti. Bununla birlikte analistler, bu ilaçların yan etkilerinin ve risklerinin azımsanmaması gerektiğini vurguluyorlar.Bir adım geriden: Lilly, geçtiğimiz hafta yatırımcılarına yaptığı bir diğer açıklamada Tip 2 diyabet tedavisi için onaylanan Mounjaro adı altında satılan Tirzepatide ilacının, faz-3 çalışmalarda olumlu sonuç aldığını bildirmişti. Hâlihazırda piyasada, bu ilaca benzer olarak Novo Nordisk’in Wegovy ilacı bulunmakta.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Zayıflama ilacı</h2>Danimarka merkezli Novo Nordisk, zayıflama ilacı <a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/business/healthcare-pharmaceuticals/drug-maker-novo-nordisks-q1-beats-forecasts-2023-05-04/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Wegovy’nin</a> Haziran 2021’de ABD piyasasına sürüldüğünden bu yana şirket hisselerinde %140’ın üzerinde bir artış kaydetti. Ancak şirket, popüler ilacın talebinin yoğunluğu nedeniyle tedarik sıkıntıları çekmeye başladığını belirterek ilacın başlangıç dozunun tedariğini bir süre için yarıya indireceklerini belirtti. Düşük doz Wegovy’nin tedariğinin azaltılmasında, ilacın kullanımının ve tedavinin sürekliliğinin korunmasının amaçlandığı açıklandı.Detaylar:&nbsp;Novo Nordisk,&nbsp;Avrupa’da piyasa değeri olarak Fransa merkezli LVMH şirketinden sonra&nbsp;en değerli ikinci şirket oldu. Şirket, 2023 yılının ilk çeyreğinde obezite bakım ürünlerinin satışlarında %124 artış kaydetti. Talebin karşılanması için ise şirket, büyük yatırımlar yaptığını açıkladı. Geçtiğimiz ay ikinci bir fason üreticinin üretime başladığı belirtilirken üçüncü bir üreticinin de yıl içinde başlayacağı bilgisi verildi.Perde arkası: Sektör liderleri ve analistler, Wegovy gibi zayıflama tedavilerine yönelik yoğun talebin, on yıl içinde yıllık satışları 100 milyar dolara ulaşan 10 kadar rakip ürünü <a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/business/healthcare-pharmaceuticals/novo-nordisk-rivals-see-room-compete-100-bln-weight-loss-drug-market-2023-05-04/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">destekleyebileceğini söyledi.</a> Pfizer Inc ve Amgen Inc'den Altimmune Inc gibi daha küçük şirketlere kadar bir sürü şirket, Wegovy'ye benzer kilo verme, zayıflama tedavileri üzerinde çalışıyor.

Covid-19 aşılarına talebin azalması, RSV aşısının onayı, Alzheimer ilacında gelişmeler ve zayıflama ilacında tedarik azaltılması

Alzheimer ilacı klinik testte başarı gösterdi

Yapay zeka alanının öncü isimlerinden biri olan bilim insanı Dr. Geoffrey Hinton, 10 yılı aşkın bir süredir çalıştığı Google’dan&nbsp;ayrıldığını duyurdu. İstifa etmesinin ardından, yapay zeka programlarıyla ilgili rahatça konuşabileceğini açıklayarak, bu sistemlere hayatını adamasından dolayı pişman olduğunu belirtti. Verdiği röportajda yapay zeka robotlarının gittikçe <a fr-original-style="" href="https://www.nytimes.com/2023/05/01/technology/ai-google-chatbot-engineer-quits-hinton.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">tehlikeli olacağını</a> vurguladı.Bununla birlikte:&nbsp;Dr. Hinton, iki lisansüstü öğrencisiyle 2012 yılında yapay zekanın düşünsel temeli olacak bir teknoloji geliştirmişti. Yaptığı röportajda ise Dr. Hinton, “Kendimi şu şekilde teselli ediyorum: Ben yapmasaydım bir başkası yapacaktı” ifadelerini kullandı.Bir adım geriden:&nbsp;OpenAI’ın yapay zeka sohbet robotu ChatGPT Mart ayında piyasaya sürüldüğünde, binden fazla teknoloji lideri ve araştırmacı yapay zeka sistemlerinin gelişimini 6 ay ertelemek için bir <a fr-original-style="" href="https://www.theverge.com/2023/3/29/23661374/elon-musk-ai-researchers-pause-research-open-letter" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açık mektup</a> imzalamıştı. Bu 6 ayda yapay zekalara yönelik düzenleme ve regülasyon sistemleri geliştirilmesi önerilmişti. İmza atanların arasında Yuval Noah Harari, Elon Musk, Apple’ın kurucu ortağı Steve Wozniak, Skype’ın kurucu ortağı Jaan Tallinn ve politikacı Andrew Yang de yer almıştı. Bir kaç gün sonra Yapay Zeka ve Teknoloji Derneği’nin (AAAI) güncel ya da eski 19 lideri de benzer bir mektup yayımlamıştı.Dahası:&nbsp;Google’ın şu zamana kadar düzgün bir sektör yönlendiricisi olduğunu belirten Dr. Hinton, Microsoft’un Bing arama motoruna sohbet robotunu entegre etmesinden sonra Google’ın da benzer teknolojileri piyasaya sürmek için acele ettiğini söyledi.Endişeler: İnternetin yanlış fotoğraf, video ve yazılarla dolması ve insanların bunların gerçekliğini ayırt edemeyecek olması Dr. Hinton’un kaygıları arasında birinci sırada yer alırken, yapay zeka teknolojilerinin ileride belli işleri gereksizleştirecek olmasının ve iş gücüne olası etkisinin endişe yarattığını da vurguladı. Dünya Ekonomik Forum’unun yayımladığı <a fr-original-style="" href="https://www3.weforum.org/docs/WEF_Future_of_Jobs_2023.pdf?_gl=1*1xk6bcc*_up*MQ..&gclid=Cj0KCQjw6cKiBhD5ARIsAKXUdya-GO7pat_QJsJZj90urlXLbpieSJyXxZCNcvfJxwzqlnON1selP1caAuwYEALw_wcB" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“Mesleklerin Geleceği 2023”</a> raporunda da yapılan anketlerde, önümüzdeki 5 yılda iş gücünün %23’ünün yapısal olarak yapay zeka sistemlerinden etkileneceği öngörülüyor.Yapay zekalar, kendi kodunu yönetebilecek şekilde geliştiğinde bunun bir problem olacağını, bağımsız birer silah olabileceklerini öne süren Dr. Hinton, “Bunların insanlardan daha zeki olabileceğini düşünenler az sayıdaydı. Bir çoğu bunun gerçekleşmeyeceğini düşünüyordu. Ben de onlardandım, 30-50 yıl sonra belki diyordum. Belli ki şu an artık öyle düşünmüyorum” ifadelerini kullandı. Şirketler arası yarışın, genel bir regülasyon olmadan devam etmesinin bu durumu hızlandıracağını belirtti.

Google'dan istifa eden Dr. Geoffrey Hinton, yapay zekaların tehlikesi hakkında konuştu.

Dr. Hinton'ın yapay zeka uyarısı

Facebook, Instagram ve Whatsapp’ın çatı şirketi Meta, 2023 yılı ilk çeyreği finansal verilerini yayımladı. Buna göre, şirketin geliri geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre %3 artarak art arda 3 çeyrekte yaşanan düşüşün ardından 28,7 milyar dolara yükseldi. Buna rağmen, şirketin Reality Labs isimli sanal gerçeklik (VR) ve artırılmış gerçeklik (AR) üzerine çalışılan bölümü, 3,99 milyar dolar faaliyet zararı kaydetti.Meta verileri: Geçtiğimiz yılın ilk çeyreğinde 7,5 milyar dolarlık kâr açıklayan şirketin net kârı, bu yılın ilk çeyreğinde %24 azalarak 5,7 milyar dolara geriledi. Şirketin 2022 yılının ilk çeyreğinde 2,72 dolar olan hisse başına kârı, bu yılın aynı döneminde 2,20 dolara düştü.Reality Labs: Yılın ilk çeyreğinde 339 milyon dolar gelir getiren bölümün faaliyet zararının, bir önceki çeyrekte 4,28 milyar dolar olarak kaydedilen seviyeye göre azaldığı görülüyor. Geçtiğimiz yılın tamamına bakıldığında ise 2,16 milyar dolarlık ciro yaparken bölümün faaliyet zararı toplam 13,72 milyar dolar seviyesinde olmuştu.Bir adım geriden:&nbsp;2021’de şirketin CEO’su Mark Zuckerberg, şirketin adını Facebook’tan Meta’ya değiştirme kararı almıştı. Bunun ana nedeni, metaverse (sanal evren) teknolojisine ağırlık vererek ilerlemek istemesiydi, bu amaç için halihazırda bulunan Reality Labs bölümüne yatırım yapmayı artırmaya başlamıştı. Metaverse insanların avatarlarının etkileşime geçebildiği sanal dünyalara tekabül eder. Reality Labs bölümünde, Meta Quest gibi Meta’nın VR/oyun teknolojisi ve araçları geliştirilmekte.&nbsp;Detaylar: 2021 ve 2022’de Reality Labs’e yapılan yatırımın 10 milyar doları aştığı kaydedildi. Ancak Reality Labs’in gelirleri her geçen yıl daha da azalıyor. Buna rağmen, bilançonun yayımlanmasının ardından&nbsp;Zuckerberg, şirketin metaverse teknolojisine ve yapay zeka ile metaverse’ün entegre çalışmalarına yatırım yapmaya devam edeceğini tekrar etti. Meta yayımladığı raporda, Reality Labs bölümünden 2023 yılı boyunca para kaybetmeyi öngördüklerini açıkladı.Dahası: Meta’nın Horizon Worlds isimli, Meta Quest başlığına sahip kullanıcılara özel kendi metaverse’ü bulunmakta. Ancak bu evrende sadece yüz binlerce aktif oyuncu bulunmasının yanı sıra her 10 kişiden sadece 1’i oyuna geri dönüş sağlıyor.Bununla beraber: VR başlıklarının ABD’de satışı yıldan yıla %2 azalma gösteriyor. Meta, 2023 Mart ayında hem Quest 2 VR başlığında hem de Quest Pro başlığında satışları artırmak için indirime gitmişti. Ayrıca Mart ayında Meta’ya rakip olarak,&nbsp;Apple’ın son teknoloji VR başlığı çıkarması yönünde beklentiler açıklanmıştı. Böyle bir durumun Meta’nın metaverse gelirlerini etkilemesi olası bir senaryo olarak düşünülüyor.

Meta, 2023 ilk çeyrek bilançosunu yayımladı. Şirketin kârı, Reality Labs bölümünün zararı azaldı.

Meta'nın Reality Labs bölümü yine zararda

Japonya merkezli girişim&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/technology/space/japans-ispace-prepares-worlds-first-commercial-lunar-landing-2023-04-25/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">iSpace,</a> Çarşamba günü Ay’a varması planlanan Hakuto-R Mission 1 (M1) uzay aracı başarılı olduğu takdirde Ay’a iniş yapan ilk özel şirket olacak. Uzay aracı, Aralık ayında Cape Canaveral, Florida’dan SpaceX roketi ile kalkış yapmıştı.Detaylar: Ay’ın Kuzey Yarımküresindeki Mare Frigoris’in yakınına bir saat sürecek iniş aşamasının tamamlanmasından sonra JAXA, Tomy Co ve Sony Group tarafından geliştirilmiş, iki tekerlekli, tenis topu büyüklüğündeki uzay araştırma aracı konuşlandırılacak. Bununla beraber Birleşik Arap Emirlikleri’nin dört tekerlekli “Rashid” isimli aracı da yüzeye indirilecek. Aynı zamanda M1, Ay’ın yüzeyinde nasıl işleyeceği merak edilen, aralarında NGK Spark Plug Co tarafından geliştirilmiş, deneysel, katı halde bataryanın da bulunduğu objeleri test edecek.Dahası: 2024’e ikinci misyonu planlanan M1’in yapacağı seferde iSpace’in kendi araştırma aracını götürmesi bekleniyor. 2025’ten itibaren ise ABD uzay laboratuvarı Draper ile çalışarak NASA’nın görev yüklerini Ay’a taşıması planlanıyor. iSpace, nihai hedefi olarak da 2040 yılına kadar sürekli faaliyet iinde olacak bir Ay kolonisi inşa etmeyi görüyor.Bir adım geriden:&nbsp;Japonya’nın son dönemlerde geliştirmeye çalıştırılan uzay teknolojileri ve yerli sanayisi, açılımlarında sekteye uğramıştı. 2020’lerin sonlarına kadar Ay’a Japon astronot gönderme planı açıklanmıştı. Japan Aerospace Exploration Agency’nin (JAXA) geliştirdiği H3 roketi, geçtiğimiz ay uzaya ulaşması ile uçuşunun ikinci aşamasında motorunun çalışmaması nedeniyle manuel olarak <a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/world/japan-launches-first-new-medium-lift-rocket-three-decades-2023-03-07/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">imha edilmişti.</a> Bundan 5 ay önce ise JAXA’nın katı yakıtlı roketi Epsilon, fırlatımı sonrası başarısız olmuştu.Arka plan:&nbsp;Şu ana kadar sadece ABD’nin, eski Sovyetler Birliği’nin ve Çin’in uzay araçları Ay’a yumuşak iniş yapabildi. Hindistan’ın ve İsrailli özel bir şirketin son dönemdeki denemeleri, başarısızlıkla sonlandı.Öte yandan:&nbsp;ABD Uzay Kuvvetleri, Pazartesi günü SpaceX’in Kaliforniya’daki bir askerî üssü ikinci bir roket fırlatma alanı olarak kiralaması için onay verdi, kira süresi belirtilmedi. Böylece şirketin ABD’deki fırlatma alanlarının sayısı 5’e çıkmış oldu.Neden önemli: SpaceX'in Uzay Fırlatma Kompleksi-6’yı kiralaması, uzay şirketlerinin Pentagon’un askerî fırlatma tedariği için önümüzdeki yıl başlatması beklenen 3. Aşama Millî Güvenlik Uzay Kalkış Programı için rekabete gireceği bir zamanda gerçekleşmesi SpaceX için olumlu bir durum yarattı.

Ece Filizel