<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İstanbul balıkları takvimi</h2>Tarihçi ve yazar <a fr-original-style="" href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Re%C5%9Fad_Ekrem_Ko%C3%A7u" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; background-color: transparent; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Reşat Ekrem Koçu</a>, Nevsâli Osmanî’den bir balık takvimi paylaşır.<ol fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İkincikânun(1): Barbunya ve lüfer pek zayıftır, tavası yapılır, firma verilir. Bu ayda kırlangıç ve öksüz balığından maadası çirozlaşır. İstakoz, tarak ve istiridye iyidir.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Şubat: Balıkların ekserisi yumurtalıdır; yenecek halde değildir. Levrek ve kefal, yumurtası olmakla beraber yağlıdır. Gelinciğin ve mazidin güzel tavası olur. İstakos yumurtalı ve tarak pek lezzetlidir.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Mart: Tercihan yenilecek balıklar kefal, levrek, gelincik, barbunya, tekir, karagöz, iskorpit ve mercandır, istiridye lezzetlidir.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Nisan:&nbsp;Haşlama balıkların hepsi âlâdır. İstakoz ve Çağanozun tam yenilecek zamanıdır. Kalkan, bilhassa karagöz kalkanı enfestir, Boğaziçi balıkçıları, Karadenizde yerli kalkan avlarlar, pek lezzetlidir. İstiridye zayıflamağa başladığından tavsiye edilmez.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Mayıs: Kalkanın, pisinin ve kaya balıklarının en âlâ zamanıdır. Padorya, İstakos âlâdır. Barbunya ve tekir balıkları yağsız ve lezzetsizdir.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Haziran: Barbunyanın ıskara mevsimidir, tekir yağlıdır, körpe Mersin balığının pek nefis haşlaması olur. Kırlangıç iyidir. Levrekin bilhassa kuyruk tarafının tavası pek lezzetli olur. İstakos ve emsali yumurtalıdır, salataları pek güzel olur.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Temmuz: Ateş balığının (sardalya) bilhassa asma yaprağı içinde ıskara zamanıdır. Barbunya, tekir, lüfer, ispari ıskara olur.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ağustos: Barbunya ile tekirin en âlâ ıskara zamanıdır. Lüfer, tufana ve haşlamalık balıklar bu ayda pek lezzetlidir. İstakoz, midye, çağanoz da güzeldir.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Eylül: Barbunya, tekir, kofana lüfer, ispari, izmarit, kılıç, kefal bu ayda pek lezzetlidir. Bunlardan lüferin en iyi zamanıdır, kılıcı da bilhassa defne yaprağı ile şiş yapmalıdır.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Teşrinievvel(2): Barbunya ve tekirin en yağlı ve lezzetli zamanıdır. Lüfer yağlı ve pek lezzetli olduğundan yalnız ıskara yapmalıdır. Kılıcın ve kefalın en olgun zamanıdır.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Teşrinisani(3):&nbsp;Teşrinievveldeki balıklar devam eder. Barbunyanın hâlâ ıskara zamanıdır. İstakozlar çok dolgundur. İstiridye ve midye de pek lezzetlidir. Fakat Marmara ve Boğaz mahsulleri olduğuna dikkat etmelidir.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kânunuevvel(4):&nbsp;Balıklar yağsızdır, çoğu yenmez. Uskumru yağlı ve lezzetlidir; fakat ayın sonuna doğru tavasını yapmalıdır. İstiridye ve istakozun en âlâ zamanıdır.</li></ol><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">(1) Kânunievvel, İlkkânun, Birincikânun, Kânunisani, İkincikânun yani Ocak ayı. (2) Ekim (3) Kasım (4) Aralık

apéro

Geçmişi 19. yüzyıla dayanan Yörükali Plajı’nın o dönemki adı Yorgoli’ydi. Osmanlı döneminde burada kadın ve erkek deniz hamamları yan yanaydı. Bazı Müslüman olmayan kadınlar ise deniz hamamı sınırlarının dışına çıkmak yasak olmasına rağmen bu yasağa uymayarak açılıyordu. Zaten yüzme bilen neredeyse olmadığı için bu şekilde açılan kadınlar belli ki yüzme bilenlerdi.<img src="https://images.aposto.com/2022/7/2/1659424168265.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.57" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><a fr-original-style="" href="https://ozhanozturk.com/2017/09/01/buyukada/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Yorgoli Plajı, 1890</a>İstanbul’un işgal altında olduğu Mütareke Dönemi’nde eğlence anlayışı dönüşüm geçirerek mesireden sayfiyeye geçilmeye başlamıştı. İnsanlar artık denize girmek ya da dans etmek için Büyükada’ya gidiyordu. Cumhuriyet dönemiyle birlikte ise <a fr-original-style="" href="https://www.academia.edu/36359783/Deniz_Hamam%C4%B1ndan_Plaja_Bir_Nostaljinin_%C3%96yk%C3%BCs%C3%BC_From_Sea_Baths_to_Beaches_-_A_Story_of_Nostalgia" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Büyükada</a> deniz kültürüne önemli katkılar yaptı. Şüphesiz Büyükada ve deniz denince ilk akla gelen de Yörükali Plajı’ydı. Bu plajın adı uzun zaman Yorgoli iken muhtemelen 1930’lardaki <a fr-original-style="" href="https://www.istdergi.com/tarih-belge/bir-foto-oyku-istanbulun-ilk-plajlari" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“Vatandaş Türkçe Konuş”</a> kampanyası ve dükkân isimlerinin Türkçeleştirilmesi nedeniyle sonradan adı Yörükali (Yürükali) olmuştu. 1934’te plajın modernleştirilmesi yönünde alınan karardan iki yıl sonra plaj yepyeni bir görünüme kavuştu. 1935 yılındaki <a fr-original-style="" href="http://dergi.mo.org.tr/dergiler/2/48/444.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“Yürük Ali plajı proje müsabakası”</a>nı Mimar Ahmet Sabri ve Emin Onat’ın projesi kazandı.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/7/2/1659424357497.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.47" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><a fr-original-style="" href="http://dergi.mo.org.tr/dergiler/2/48/444.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Yarışmada ikinci olan Mimar Nizamettin ve Mimar Sedat’ın projesi</a>Yeni iskelesi buraya vapurların uğramasını sağlayınca plaja rağbet arttı. Diğer plajlara nazaran burada yabancı sayısı daha fazlaydı. <a fr-original-style="" href="https://archive.org/details/istansiklopedisi_201912/I.%20A.%206.%20CILT/page/n167/mode/2up?view=theater" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Reşat Ekrem Koçu</a>’nun verdiği bilgiye göre, Yörükali Plajı 1936’da Adaları Güzelleştirme Cemiyeti tarafından çeşitli kişilere ait olan arazinin istimlak edilmesiyle inşa edilmişti.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/7/2/1659424430871.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="2.00" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><a fr-original-style="" href="http://www.eskiistanbul.net/5659/buyukada-yoruk-ali-plaji#lg=0&slide=0" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Yörükali Plajı</a>1960’ların başında yazın günde ortalama 150 kişi burada denize giriyordu. Bu sayı bazen 300-400’e kadar çıkıyordu. Bu tarihlerde burada 82 tane kabin vardı. Kabinlerin üstündeki beton kısımda güneşleniliyordu. Hâlâ 1950’lerde belirlenen fiyatların geçerli olduğu plajda 1962 yılı itibariyle giriş ücreti 65, bir kişilik kabin 135, dört kişilik aile kabini ise 500 kuruştu.&nbsp;Burada denize girmek artık eskisi kadar keyif veriyor mudur bilinmez ama en azından günümüzde halen varlığını devam ettiren İstanbul’un nadir plajlarından biri olmaya devam ediyor.

İstanbul'da Nasıl Eğleniyorduk?

Yorgoli’den Yörükali’ye

Üretim Kaydı 

"Bu meret tek başına içilmiyor." Vallahi tek içemedim. apéro, 20'lik ve İstanbul'da Nasıl Eğleniyorduk? bülteni bir masadayız. Yanı başımızda da Tan Morgül var. Herkesin ona soracağı en az bir sorusu var 👀 🥂

İçkili tarih, üretim konuşulan masalar, İstanbul ve Londra semâları 💫

Evet, “Katibim” nam-ı diğer “Üsküdar’a gider iken” şarkısını kastediyorum. Şarkının hikayesi de kime ait olduğu konusu da karışık zira. Hoş kime ait olduğunun çok bir önemi olmadığı kanısındayım. Şarkıyla ilgi çekici olan hakkındaki rivayetler ve çok kültürlülüğü.&nbsp;19. yüzyıla tarihlenen bu şarkı bir rivayete göre Üsküdar’da yaşayan Katip Aziz Mahmud Bey’in hikayesi üzerinedir. Kendisi çok şık giyinen, oldukça yakışıklı, faytonla işe gidip gelen tam bir <a fr-original-style="" href="https://musikilugati.com/katibimin-hikayesi/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">İstanbul beyefendisidir</a>. Elinde bastonu işe gitmek için evden her çıktığında mahalledeki kadınlar onu görmek için pencerelere koşar. İşte bu şarkının sözlerini bu kadınlardan biri olan Ayşe Hanım kaleme almıştır. Bir gün kendisi bu şarkıyı okurken Aziz Mahmud Bey bunu duyar ve sonrasında büyük bir aşkla &nbsp;evlenirler.&nbsp;Bu hikayenin bir boyutu. Şarkıyla ilgili başka bir rivayet ortaya atan kişi ise tarihimizin ve tarihçiliğimizin ilginç isimlerinden Reşat Ekrem Koçu’ya ait. Koçu bu şarkıyı bir kadının bir erkeğe söylemediğini, bir İstanbul kabadayısının söylediğini, yani şarkının iki erkek arasındaki bir aşk üzerine olduğunu <a fr-original-style="" href="https://biacaip.com/katibim-turkusunun-sizi-cok-sasirtacak-gercek-hikayesi/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">söyler.</a>&nbsp;Aslında şarkı Kırım Savaşı esnasında, Sultan Abdülmecid döneminde ortaya çıkmış. <a fr-original-style="" href="https://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%A2tibim" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Kimilerine göre</a>, onun zamanında İstanbul’daki bütün memurlara setre ve pantolon giymek zorunluluğu getirilince mutaassıp halkın bu durumla alay etmesinden doğmuş. Kırım Savaşı sırasında müttefikimiz olan İngilizler için Selimiye Kışlası hastane olarak tahsis edilir. İngiliz birliklerinin içinde de bir İskoç alayı yer almaktadır. Halk İskoç askerlerini kısa eteklerle görünce onlara “Donsuz Asker” lakabını takar. <a fr-original-style="" href="https://web.archive.org/web/20160419130706/http://eksd.org.tr/bestelerin_hikayeleri/uskudar_a_giderken.php" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bir külhanbeyi</a> kışlanın Üsküdar yolu üzerinde olmasından esinlenerek &nbsp;alayın savaş gidişi sebebiyle bestelenen bir İskoç Marşı üzerine söz yazar ve ortaya bu şarkı çıkar.Uzun yıllar İstanbul Radyosu’nun sinyal müziği de olan Katibim; Yunanistan, Arnavutluk, Bosna Hersek, Bulgaristan, Makedonya, Sırbistan gibi ülkelerce kendi şarkıları olarak görülür. Adela Peeva 2003 yılında yaptığı <a fr-original-style="" href="https://mubi.com/tr/films/whose-is-this-song" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“Whose is this song?”</a> isimli belgeselde bu şarkının hikayesinin peşine düşer. <a fr-original-style="" href="https://www.themagger.com/katibim-uskudara-giderken-belgesel/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bazen bir marş</a> bazen bir ilahi bazen de bir savaş şarkısı olarak seslendirilen şarkı farklı kültürlerce fazlasıyla sahiplenilir, pek çok farklı dilde söylenir.Şarkının Safiye Ayla'nın yorumladığı versiyonunu <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/track/6hl3x0tDAHnkiW5EpYVGwA?si=8e1d4eddb6dc44c2" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buradan</a> dinleyebilirsiniz.

Reşat Ekrem Koçu ile ilgili hikayeler