Yıllık GSYH’si 18 trilyon dolar civarında olan, 1989-2024 arası ortalama %9 büyüyen ve 2000 sonrası büyüme hızı sık sık çift haneye çıkan Çin’in pandemi sonrası yavaşlaması devam ediyor. Bu yıl %5 büyümesi beklenen Çin’de gelecek yıl %4,5'lara gerileyen bir büyüme beklentisi bulunuyor. Ortalamalarlardan bu denli aşağıya giden bir büyüme oranı, ister istemez Çin yönetimini olağanüstü genişletici politikalara yönlendiriliyor.Eylül ayının son haftasında, Çin’in "bazuka" olarak da adlandırılan son derece güçlü para ve maliye politikaları devreye girdi. Çin Merkez Bankası (PBOC) haftalık politika faizini %1.7’den %1,30’a indirirken, zorunlu karşılık oranlarında da yarım puanlık indirim yaptı.&nbsp;Önümüzdeki süreçte para politikasındaki gevşemenin devam etmesi bekleniyor. Aynı zamanda maliye politikasında da ciddi adımlar atılmaya başlandı. Bölgesel yönetimlerin borçları üstlenilerek yeni kredi kullanımlarına alanlar açıldı. Kamu kuruluşlarına, bitmiş konutların satın alınması için yeni kaynaklar yönlendirildi. İkinci ev alımlarında ilk peşin ödeme oranı %25’ten %15'lere düşürüldü. Tüm bu adımların Çin’de ve Hong Kong borsasında çok ciddi yükselişler şeklinde karşılığını gördük.Şimdi önemli soru, Çin’in attığı bu adımların finansal piyasalarda gördüğü karşılığın reel tarafta da görülüp görülmeyeceği yönünde. Bu sorunun da şöyle bir kırılımı bulunuyor: Atılan adımlar sadece Çin’de mi bir hareketlenmeye yol açar, yoksa 2008'de ve pandemi döneminde olduğu gibi küresel ekonomide&nbsp;de hareketlenmenin katalizörü olur mu?Çin’i bu noktaya getiren gelişmelere şöyle bir bakacak olursak, arkasında birkaç önemli faktörün olduğunu görebiliriz. Birincisi, konut sektöründe gözlemlenen hem talep hem fiyat düşüşünün bir türlü durdurulamaması, Çin’i son iki yıldır farklı boyutlarda teşvik edici adımlara yöneltmişti. İstenilen sonucun gelmemesi yeni bir adımı daha getirmiş oldu.İkincisi, Çin’de Geçtiğimiz aylarda tüketici güvenini önemli oranda düşüren ve işsizliği artma eğilimine sokan önemli bir karar devreye girdi. Ocak 2025’ten başlamak üzere, erkekler için emeklilik yaşı 60’tan 63’e, mavi yakalı kadın çalışanlar için 50’den 55’e, beyaz yakalı kadınlar için ise 55’ten 58’e yükseltildi. Ortalama yaşam süresinin artışına bağlı olarak yapıldığı söylenen bu düzenelemenin arkasındaki önemli nedenlerden birisi, emeklilik fonlarının hızla gerilemeye başlaması ve 2030'lu yıllarda büyük sıkıntı potansiyelinin ortaya çıkması oldu.Emeklilik yaşındaki bu değişim bir taraftan mevcut çalışanların tüketim eğilimini bastırırken, diğer taraftan gençlerin işgücü piyasasına girişini zorlaştırmaya başladı. Çin’in düşen büyüme oranları işsizlik eğiliminde artış trendine yol açıyor. Her ne kadar manşet işsizlik rakamları %5,3 seviyelerinde bulunsa da, 15-24 yaş grubu olan genç nüfustaki işsizlik oranı Ağustos ayı itibarıyla %18.8’e çıkmış bulunuyor. Bundan birkaç ay önce söz konusu oran %15'lerdeydi. Mevcut çalışanların daha uzun süre kalacağının düşünüldüğü ve ekonominin yavaş büyüdüğü bir ortamda gençlere olan ihtiyacı azaltan bu tablo, genç işsizliğini de artırmaya başladı. Bu gelişmeler tüketici güven endeksini 120 seviyelerinden 86’ya geriletti. Ortalaması 105 olan endeksin bu seviyelere düşmesi, tüketicinin ciddi biçimde güven kaybı yaşadığını ve tekrar tüketime dönmesinin çok da kolay olmayabileceğini gösteriyor.Özetle, "Atılan adımlar gerçekten tüketim talebini canlandırarak önce Çin’in büyümesinine, sonra da küresel büyümeye mi katkı sağlar; yoksa tasarruf yapma eğiliminini artırmak isteyecek Çinlilerin borsadaki yatırımlarını mı destekler" sorusu, önemli bir ikilem olarak karşımızda duruyor.&nbsp;Sorunun net cevabını vermek çok kolay olmasa da, mevcut tablonun hisse senedi piyasalarında yaşattığı kadar büyük bir iyimserliğe yol açmasının gerçekçi olmadığını gösteriyor. Önümüzdeki süreçte Çin’de yaşananların ekonomik etkisini görmek için bakır fiyatları önemli bir parametre olacak. O tarafa baktığımızda Çin’in "para bas ve harca" politikasının ne kadar veya ne tarafa yansıdığını daha iyi görme imkanımız olacak. Şu anda bakır fiyatlarının son bir ayda %6,5 yukarıda olduğunu ve beklentilerin fiyatlandığını görüyoruz. Çin’in adımlarının kalıcı olmaması beklentisi, hem finansal piyasalar için hem hammadde fiyatlar için önümüzdeki süreçte önemli dalgalanmalara yol açabilir.

EXANTE

Yıllık GSYH’si 18 trilyon dolar civarında olan, 1989-2024 arası ortalama %9 büyüyen ve 2000 sonrası büyüme hızı sık sık çift haneye çıkan Çin’in pandemi sonrası yavaşlaması devam ediyor. 

Krizi ile ilgili hikayeler