Toplumsal Tarih

Prof. Dr. Emre Sencer, orduya özgü bakış açısını değerlendiriyor.

1930’larda Almanya ve Türkiye’de Askeri Kültür: Ordu ve Millet

Eskiyle yeninin buluşması, nitelikli yayıncılığın dijitalde uzun ömürlü hâli Aposto Premium’da. Köklü dergilerde merakla okuduğumuz bazı makaleler...<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://aposto.com/n/toplumsal-tarih" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Toplumsal Tarih</a></h3><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/istisnai-millet-icat-edilmis-gelenek" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">İstisnai Millet, İcat Edilmiş Gelenek</a></h3>Selim Rumi CivralıEric Hobsbawm’a göre son iki yüzyılda hem “geleneksel” hem de “modern” toplumlarda çok sayıda gelenek icat edilmişti.(1) Örneğin gayda on sekizinci yüzyıldan kalmaydı, geleneksel İskoç eteği bir İngiliz tekstilcinin icadıydı ve asıl niyet dağlı İskoçları fabrikalara getirmekti. Aynı şekilde Galler’in ulusal kıyafeti bir İngiliz tarafından tasarlanmış; ülkenin 17. yüzyılın sonlarındaki “korkunç, kasvetli” dağları 1800’lerde “Prensliğin romantik tepelerine” dönüştürülmüştü. İngiliz halkı, o dönemlerde icat edilen “bin yıllık geleneğin” tüm şatafat ve ihtişamını “ilkel bir sihir, içi boş bir sahtekarlık” olarak görüyordu. Filleri ve mahiyetiyle çevrili, ipekli kıyafetlerine kraliyet armaları işlenmiş, altın kurdeleli madalyonlarla bezeli “feodal” Hint hiyerarşisi Kraliçe Victoria’nın dizaynıydı. Asante’nin ipek dokumaları, Benin’in pirinç dökümü heykelcikleri ve Angola’nın fildişi oymaları sömürgeci efendileri için üretilmişti. Hammaddeleri bile Avrupa ithalatıydı. Yine de hepsi, zamanın geçişiyle kutsandı.Tamamen uydurma olmalarına rağmen, bu gelenekler, önemli ideolojik işlevleri yerine getirebilmek için kültürel imajları, idealleri, özlemleri ve “gerçek” bir geçmişin kırıntılarını taşırlar. Daha güçlü bir toplumun siyasî ve kültürel yörüngesine çekilen topluluklara bir kimlik duygusu verirler. Hızlı değişim geçiren, birlik ve düzenin son derece önemli olduğu toplumlar için “uyarlanabilir” stratejilerdir.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://aposto.com/n/notos-dergi" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Notos</a></h3><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/husnu-arkan-bazi-tarihlerde-ya-da-bazi-cografyalarda-dogmus-olmak" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Hüsnü Arkan: "Bazı tarihlerde ya da bazı coğrafyalarda doğmuş olmak…"</a></h3>Semih GümüşHiç kuşku yok ki siz öncelikle bir müzik insanı, önemli bir yorumcu, hatta Ezginin Günlüğü’nün solisti olarak tanınıyorsunuz. Ama ben romanlarınızla başlamak istiyorum. Notos okurlarının sizi romancı olarak da yakından tanıdığını biliyorum. Üstelik ilk romanınız Ölü Kelebeklerin Dansı yayımlanalı yirmi üç yıl olmuş. Az zaman değil. Sizi bu ilk romana götüren düşünceler neydi?&nbsp;Romanı yazıp bitirdiğimde mülteciydim. Seksenlerin sonuydu, basılmasından on yıl kadar önce. Avrupa parlamentolarında sığınma hakkı tartışılıyordu. Hak demişken, Afrika göçlerini engellemek için İtalyan sağcılarının Akdeniz’e bariyer koymak gibi enteresan fikirleri de vardı.Sekiz dokuz yaşlarındayken günlük gazete çıkarma merakındaydım. Bir de kovboy romanı yazmaya başlamıştım da ablam, “Bildiğin, tanıdığın şeyleri yaz” diye uyarmıştı. On beş yıl kadar sonra göçle, mültecilikle ilişkili notlar almaya, karakterler, psikodinamikler, diyaloglar oluşturmaya başladım ve ortaya bu kitap çıktı. O sıralarda ablam da mülteciydi, “Bildiğin şeyleri yaz” diye söylenmeye devam ediyordu. Şaka bir yana, küresel adaletsizlik hâlâ derin bir mesele, insanı etkiliyor.Ölü Kelebeklerin Dansı fantastik bir metin. Aynı yıllarda yazdığım, hatta ilk romandan daha önce bitirdiğim ve dördüncü kitap olarak yayımlanan Uyku da öyledir. Bana öyle geliyor ki fantastik metin yazmanın iyi bir yanı da bir hikâyenin kendi gerçekliğini oluşturmakta size özel, kişisel bir eğitim sağlaması.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://aposto.com/n/yemek-ve-kultur" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Yemek ve Kültür</a></h3><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/miyazakinin-istah-acan-filmleri" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Miyazaki'nin İştah Açan Filmleri</a></h3>Raife PolatDünyanın pek çok yerindeki anime çılgınlarından değilim. Ama çocukluğumda “Şeker Kız Candy”i de “Heidi”yi de çok severdim. Sonraki yıllarda yayımlanan serilerden “Transformers”, “Dragon Ball” ya da “Pokemon” pek ilgimi çekmemişti. Televizyonla bağımın seyreldiği yıllardı zaten, sinemayla tutkulu bir aşk yaşıyordum. “Çizgi filmler” de bu tutkunun olmazsa olmaz parçasıydı. Vizyona giren her şeyi izliyordum. Azdı o zamanlar sayısı, her zaman öyle olmasa da çocuklar içindi, o yüzden dublajlıydı. Yanında çocuk olmadan salonda bulunan tek yetişkin oluyordum genelde, arkadaşlarım da dalga geçiyordu benimle. Onlar için “çizgi filmdi” -çocuk işiydi- çünkü hâlâ, benim içinse çoktan animasyona -sanata- evrilmişti, ancak anime henüz ufukta bile yoktu. Daha doğrusu varmış da yokmuş işte; çocukluğumuzun çizgi filmleriymiş onlar. Sonra... Sonra Miyazaki ile tanıştım. Sinemaya, animasyona meraklı herkes gibi vuruldum onun animelerine...Şimdi diyeceksiniz ki ne farkı var animasyondan? Kendine has belirgin bir stili, Japonya’ya özgü oluşu en belirgin farkı. Mangalardan -Japon çizgi romanları- uyarlanıyorlar genellikle; tıpkı “Candy” gibi ya da “Pokemon”. Ama onunla sınırlı kalmıyor, dünya edebiyatını da kaynak alıyor ya da özgün senaryolar da yazılıyor. Animeleri diğer animasyonlardan ayıran en önemli farklardan biri de konuları. Diğer animasyonlarda hep belirli bir tema vardır, macera ve aksiyon eşlik eder bu temaya ama gündelik, sıradan konulara pek rastlamazsınız. Animelerde ise bolca görürsünüz gündelik yaşamın akışını, detaylarını, rutinlerini, kahramanların duygusal değişimlerini...

Editörün Seçkisi

Köklü Dergiler

Bu çalışmanın amacı “Amerikalı olma duygusu” aşılayan beyzbol ve Amerikan futbolunun, Amerikan “ideolojisinin” oluşumunda oynadığı rolleri araştırmak ve böylelikle “geleneğin icadı” kavramının uygulanabileceği yeni bir araştırma alanı açmaktır.

İstisnai Millet, İcat Edilmiş Gelenek

Dünya savaşları, kimlik çatışması ve sporun çakıştığı Flandre coğrafyasında geçen taşlı anıtsal klasik Ronde van Vlaanderen’i ünlü taşlı yokuşları, dar yolları ve kapalı havasıyla geride bıraktık. &nbsp;<h2>Neden önemliydi, neden önemli? &nbsp;</h2><ul><li>Flandre’nin Superbowl’u gibi klişelerle tanımlanan, Hollanda'da Hoogmis&nbsp;(Kutsal Ayin) de denilen Vlandeerste Mooiste (Flandre’nin En Güzeli) lakaplı de Ronde, Fransa veya İtalya Turu'na benzer bir hikâyeye sahip: Sportwereld adlı Flaman gazetesinin tirajlarını artırmak için 1913 yılında başlatılıyor. Nazilerin İkinci Dünya Savaşı dönemindeki&nbsp;Flaman politikası (Flamenpolitik) sayesinde de 1919’dan bu yana aralıksız yapılıyor. &nbsp;</li><li>Ancak, ekonomik sebeplerin yanında ulusal bir kimlik mücadelesi de var. Bugün Kwaremont’ta anıtı bulunan kuruculardan Karel Van Wijnendaele’nin bisiklet yarışı harici bir amacı daha vardı: Tarihçi Eric Hobsbawm’ın "Birey, alkışlamakla yetinse bile kendi milletinin bir sembolü hâline gelmektedir.”&nbsp;şeklinde belirttiği sporun ulusal kimlik üzerindeki etkisini tetikleyerek Felemenkçeyi ve 19. yüzyılda bastırılmış Flaman milliyetçiliğini harekete geçirmek. Bugün hâlâ Belçika yerine tartışmalı Flaman bayraklarının etrafı süslediği,&nbsp;Flandrien ödülünün verildiği Ronde, yazar Peter Cossins’in tanımladığı gibi midye, patates kızartması ve birayla birlikte bir Flaman tutkusu, hatta bir gurur ögesi. &nbsp;</li></ul><figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-10-25T16:25:31.540Z.jpeg" alt="Ronde"><figcaption>Kaynak: Gruberimages</figcaption></figure><h2>&nbsp;</h2><h2>Rota, taşlar, yokuşlar &nbsp;</h2><ul><li>Başlangıcı, 2017’de bira-çikolata-dantel şehri Brugge’den&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmOTU5ZDExZTZmODZmMDAwNzEwNGJjYyZ1c2VyPTVlZjQ3ZDc5MjNmYzJiMDAwODcwZjA4NCZhdXRob3I9NWY2YzllOWVlMDAxNmYwMDA4N2Q1MDZhJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5uaWV1d3NibGFkLmJlJTI1MkZjbnQlMjUyRmRtZjIwMTYwNjE3XzAyMzQzNzIw"">tartışmalarla</a> ekonominin kalbi Antwerpen’e taşınan yarış,&nbsp;Ronde müzesine&nbsp;de ev sahipliği yapan Oudenaarde’de son buluyor. &nbsp;</li><li>Ronde’yi “de Ronde” yapansa taşlı yokuşları. Birçoğunun arasında en simgesel olanlar: Bir yanda yarışı kazandıran atakların yapıldığı Oude Kwaremont ve Paterberg. Diğer yanda 2011’de rotadan çıkarıldığı için taraftarların tabut taşıyarak&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmOTU5ZDExZTZmODZmMDAwNzEwNGJjYyZ1c2VyPTVlZjQ3ZDc5MjNmYzJiMDAwODcwZjA4NCZhdXRob3I9NWY2YzllOWVlMDAxNmYwMDA4N2Q1MDZhJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5wYXJvb2wubmwlMjUyRm5pZXV3cyUyNTJGZ2VyYWFyZHNiZXJnZW4taW4tcm91dyU3RXE0ZTQ4NmEzJTI1MkYlMjUzRnJlZmVycmVyJTI1M0RodHRwcyUyNTI1M0ElMjUyNTJGJTI1MjUyRnd3dy5nb29nbGUuY29tJTI1MjUyRg=="">ilginç</a> bir protesto yaptıkları Muur van Geraardsbergen (Kapelmuur ya da kısaca Muur) ile Eddy Merckx’in “omuza bisiklet alıp merdiven tırmansak aynı şey" dediği eğimi %22’ye ulaşan Koppenberg. &nbsp;</li><li>Bu yollar araları azıcık boşluklu olacak şekilde İngilizce Belgian cobbles, Hollandaca Kassei denilen kaldırım taşlarıyla döşeniyor. Birçok kişi için Paris-Roubaix&nbsp;pavé‘lerine göre daha yumuşak kalsalar dahi eğim ve geçilen kilometrelerle işkenceye dönüşebiliyor.&nbsp; &nbsp;</li></ul><figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-10-25T16:27:38.734Z.jpeg" alt="Kaldırım taşları"><figcaption>Kaynak: Gruberimages</figcaption></figure><h2>&nbsp;</h2><h2>2020&nbsp; &nbsp;</h2><ul><li>Pandemi nedeniyle nisandan ekime taşınan yarış, Paris-Roubaix’nin iptaliyle yılın son klasiği oldu. Ayrıca, yaklaşık 30 kilometre kısaltılarak erkeklerde 241, kadınlarda 135 kilometreye düşürüldü.&nbsp;Şölen şeklindeki&nbsp;takım tanıtımları istendiği gibi yapılamadı ve Giro d’Italia etabıyla çakışmaması için saatlerde değişiklik yapıldı. &nbsp;</li><li>Belçika’da ise izleyicilere birçok “evde kalın” uyarısı yapıldı, rota geç açıklandı ve bisikletçi Toms Skujiņš evde kalanlar için ödüllü&nbsp;#CouchPotatoInFlanders&nbsp;etiketini açtı. Sokaklardaki izleyici oranı azalsa dahi ertesi gün spor kanalı Sporza’da yaklaşık 2 milyon izleyiciye ulaşıldığı&nbsp;açıklandı. Bu da renkli görüntülere sahne oldu:&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmOTU5ZDExZTZmODZmMDAwNzEwNGJjYyZ1c2VyPTVlZjQ3ZDc5MjNmYzJiMDAwODcwZjA4NCZhdXRob3I9NWY2YzllOWVlMDAxNmYwMDA4N2Q1MDZhJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnR3aXR0ZXIuY29tJTI1MkZsaW5kZW1lcmNrcG9lbCUyNTJGc3RhdHVzJTI1MkYxMzE4MTQ5NjA0MDI2ODQzMTM3JTI1M0ZzJTI1M0QyMA=="">İçerden Ronde van Vlaanderen</a>. &nbsp;</li></ul><h2>Erkekler &nbsp;</h2><ul><li>Finansal nedenlerle Giro’ya giden eski şampiyon Peter Sagan ve Liège-Bastogne-Liège‘de sakatlanan Greg Van Avermaet gelemezken genç yıldızlar Mathieu van der Poel ile Wout van Aert en büyük favorilerdi. İlk defa katılan Julian Alaphilippe’in Taaienberg’e doğru gidilirken yaptığı atak kırılma noktası olurken MvdP peşini bırakmadı, WvA ise arkadan yetişti. Podyumu oluşturması beklenen üçlüden anlık dikkatsizlikle yarış motoruna takılan Alaphilippe’in&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmOTU5ZDExZTZmODZmMDAwNzEwNGJjYyZ1c2VyPTVlZjQ3ZDc5MjNmYzJiMDAwODcwZjA4NCZhdXRob3I9NWY2YzllOWVlMDAxNmYwMDA4N2Q1MDZhJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy55b3V0dWJlLmNvbSUyNTJGd2F0Y2glMjUzRnYlMjUzRHhqUWlMeUI5elBj"">korkunç düşüşüyle</a> final ikili sprint'e kaldı. &nbsp;</li><li>Son sprint'te, çocuklukta cyclo-cross’la başlayan MvdP-WvA rekabeti bir nevi Ronde’de 3’er zaferi bulunan Boonen-Cancellara, Nadal-Federer ya da Ronaldo-Messi dinamiklerini taşısa da daha&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmOTU5ZDExZTZmODZmMDAwNzEwNGJjYyZ1c2VyPTVlZjQ3ZDc5MjNmYzJiMDAwODcwZjA4NCZhdXRob3I9NWY2YzllOWVlMDAxNmYwMDA4N2Q1MDZhJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmN5Y2xpbmd0aXBzLmNvbSUyNTJGMjAyMCUyNTJGMTAlMjUyRm1hdGhpZXUtdmFuLWRlci1wb2VsLWFuZC13b3V0LXZhbi1hZXJ0LWEtaGVhZC10by1oZWFkLWhpc3RvcnklMjUyRg=="">winner</a> olan MvdP çok güçlü bir sezon geçiren WvA’a şans tanımadı. Böylece, 1986’da babasının Ronde’yi kazanarak süslediği&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmOTU5ZDExZTZmODZmMDAwNzEwNGJjYyZ1c2VyPTVlZjQ3ZDc5MjNmYzJiMDAwODcwZjA4NCZhdXRob3I9NWY2YzllOWVlMDAxNmYwMDA4N2Q1MDZhJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5kZWxwaGVyLm5sJTI1MkZubCUyNTJGa3JhbnRlbiUyNTJGdmlldyUyNTNGY29sbCUyNTNEZGRkJTI1MjZhbXAlMjUzQmlkZW50aWZpZXIlMjUzRGRkZCUyNTNBMDExMjA3MTY0JTI1M0FtcGVnMjElMjUyNmFtcCUyNTNCcGFnZSUyNTNEMSUyNTI2YW1wJTI1M0JkYXRlJTI1M0QwNy0wNC0xOTg2JTI1MjZhbXAlMjUzQnZpZXdtb2RlJTI1M0RnZWJvb3J0ZWRhZyUyNTI2YW1wJTI1M0JpbmRleCUyNTNEMw=="">gazetenin</a> ilk sayfasında bu sefer Van der Poel yer aldı. Klasiklerin egemen takımı Deceuninck–QuickStep ise kalanların sprint'ini Alexander Kristoff’un kazanmasıyla eli boş döndü.</li></ul><figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-10-25T16:17:01.756Z.jpeg" alt="Bisikletçiler"><figcaption>Kaynak: Gruberimages</figcaption></figure><h2>&nbsp;</h2><h2>Kadınlar &nbsp;</h2><ul><li>2004’ten bu yana yapılan kadınlar yarışından son şampiyon Marta Bastianelli’nin de bulunduğu dört takım pandemi ve çeşitli sebeplerle çekildi. Ayrıca, normalde daha önce başlatılan kadınlar yarışı bu sefer erkekler yarışının ardından yapıldı. &nbsp;</li><li>Yarışın kırılma noktalarından biri favorilerden Annemiek van Vleuten’ın atağı olurken bir diğer favori Anna van der Breggen’in yetişmesinin ardından ilginç bir şekilde ikili birlikte çalışmayı reddetti ve yakalandılar. Ardından, 16 kilometre kala Oude Kwaremont’taki atağına karşılık verilemeyen Chantal Van den Broek-Blaak, son engel Patelberg’i de yalnız geçerek Ronde’yi ilk kez kazandı. Ve arka sprint'te Amy Pieter ve Lotte Kopecky geldi. Üç isim de yarışın ana favorilerinden sayılmadıkları için büyük bir sürprize imza atmış oldu. &nbsp;</li></ul><figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-10-25T16:46:23.404Z.jpeg" alt="Boels-Dolmans"><figcaption>Kaynak: Boels-Dolmans Cycling Team</figcaption></figure>

Punto 

Ronde van Vlaanderen, yazar Peter Cossins’in tanımladığı gibi midye, patates kızartması ve birayla birlikte bir Flaman tutkusu, hatta bir gurur ögesi.

Flandre’nin en güzeli: Ronde

Eric Hobsbawm

Eric Hobsbawm ile ilgili hikayeler