Yazı: Murat KoyuncuDünya Bankası'nın 2023 Uluslararası Borç Raporu, azgelişmiş ülkelerin ya da Dünya Bankası gibi uluslararası finans kuruluşlarının kullanmayı tercih ettiği teknokratik dille düşük ve orta gelirli ülkelerin dış borçlarına dair uluslararası kamuoyuna yapılan bir acil yardım çağrısı niteliğinde. Rapor, aralarında uzun yıllardır en yoksul ülkeler sıralamalarında başı çeken birçok Afrika ülkesinin de olduğu bu ülkelerin dış borçlarının son on yılda, ekonomilerinin büyüme hızına oranla çok daha hızlı biriktiğini gösteriyor. Asıl önemlisi, bu borç yükünün sürdürülebilir olmaktan çıktığının altını çiziyor.&nbsp;Borç ödemelerinde sıkıntı yaşayan ülke örnekleri hızlı bir şekilde artıyor. 2020’den bu yana geçen üç senede çeşitli devletler 18 kez yaklaşan bir tahvil ödemesini yapamayacağını ilan etti. 2000-2020 arasındaki 20 yıllık dönemde ise bu sayı 15 idi. Ödeme zorluğu ile karşılaşanlar arasında Zambiya, Çad, Gana, Mali ve Etiyopya gibi Afrika ülkelerinin yanı sıra Ekvator, Sri Lanka ve Lübnan da var. Diğer yandan Tanzanya, Mozambik ve Benin ise borç yapılandırması için IMF’ye başvurmak zorunda kalan ülkelerden bazıları. Benzer bir yüksek borç yükü ile karşı karşıya olan Mısır için İsrail’in–Gazze’ye saldırısının ilk haftalarında–Gazze’den zorla çıkarılacak Filistinli mültecileri kabul etmesi karşılığında borçlarının silinmesi yönünde pazarlıklar yaptığına dair <a fr-original-style="" href="https://www.middleeasteye.net/news/israel-palestine-war-netanyahu-lobbied-eu-push-egypt-accept-gaza-refugees" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">haberler</a> çıktı.Raporun ayrıntılarına girdiğimizde 2022’ye dair ilk gözümüze çarpan olgu, azgelişmiş ülkelerin toplam dış borcunda 2015'ten bu yana ilk kez hafif bir düşüş olduğu. Ancak bunda sevinilecek bir durum yok. Aksine bu düşüşün ardında daha derin bir sorun yatıyor. Azalma, esasen döviz kurlarındaki dalgalanmalardan ve bu ülkelere borç vermeye istekli pek kimsenin kalmamasından kaynaklanıyor, borç geri ödemelerinden değil. Özellikle özel sektörün bu ülkelere verdiği krediler keskin bir şekilde düştü. Devletlere verilecek yeni kredi taahhütleri 2022’de %23 oranında azalarak 2011 seviyesinin bile altında kalmış durumda.Bu özel sektör kredilerindeki düşüş, UC Berkeley’den tanınmış uluslararası iktisatçı Maurice Obstfeld ve Princeton Üniversitesinden Haonan Zhou’nun “<a fr-original-style="" href="https://cepr.org/voxeu/columns/tracking-global-dollar-cycle" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Küresel Dolar Çevrimleri</a>” adını verdiği bir olgunun yansıması. Önce COVID-19, sonra Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ile merkez ülkelerde yaşanan fiyat artışları, başta ABD Merkez Bankası (Fed) olmak üzere, gelişmiş ülkelerin merkez bankalarının politika faizlerini yükseltmesine ve böylece uluslararası sermaye akımlarının yönünü (azgelişmiş ülke ekonomilerinden) kendilerine doğru çevirmesine sebep oldu. Bu değişim, merkez ülke para birimlerinin–özellikle Amerikan dolarının–çevre ülke para birimlerine karşı değer kazanmasına yol açtı. Obstfeld ve Zhou, ABD dolarındaki yüzde 10’luk değerlenmenin 26 azgelişmiş ülke ekonomisi üstündeki etkilerinin aşağıda göreceğiniz grafikten anlaşılacağı üzere oldukça olumsuz olacağını tahmin ediyor:<img alt="https://cepr.org/sites/default/files/styles/flexible_wysiwyg/public/2023-03/obstfeld29marchfig1.png?itok=8KUw5Aku" src="https://images.aposto.com/2023/11/0/1703406084054.png" width="550" height="296" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.86" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Yükselen dolar kuru ve kredi faizi oranları da hesaba katıldığında yükselen borçluluk oranları, özellikle en yoksul ülkeler için yoksullukla mücadele, sağlık, eğitim ve altyapı yatırımları yerine yükselen dış borç faizlerine kaynak ayırma zorunluluğu ve beraberinde gelen ekonomik daralma ile birlikte ortaya çıkacak olan derin yoksulluk oranlarında patlama anlamına gelecek.Tüm bunlar Dünya Bankası raporunda özellikle en yoksul ülkeler için borç ödemelerinin önümüzdeki yıllarda hızla yükselmesine sebep olacak faktörler olarak sıralanıyor. Bu zorluklarla mücadele etmek için küresel çapta koordine bir acil eylem çağrısı da yapılıyor. Burada daha önce çok da başarılı olamamış borç silme (debt relief) inisiyatiflerine dair vurguların yanında uluslararası kuruluşlara düşen rolün altının çizilmesi de dikkate değer.Türkiye’ye dair de veriler var elbette raporda. Türkiye, yukarıdaki bahsettiğimiz yüksek borçluluktan muzdarip ülke grubuyla kıyaslandığında çok kötü bir durumda değil. Örneğin, dış borç stokunun millî gelirine oranı 2022’de %51’ken Zambiya’da bu oran %102, Gana’da ise %62. Ama aşağıdaki ilk grafikte görebileceğiniz gibi tüm borcu içinde özel kesimlere olan borç oranı %78, yani görece yüksek. Bu da Türkiye ekonomisinin hem yukarıda anlattığımız ABD dolarının güçlenmesi durumunda oluşabilecek ekonomik risklere hem de mesela 2018 yazındaki kur şokunu tetikleyen Rahip Brunson olayında olduğu gibi siyasi krizlere açık olmasına sebep oluyor. 2022 yazından bu yana döviz kuru üzerinde etkili bir kontrol mekanizması işletildiği için kur üzerinden bu baskı hissedilmese de TC tahvillerindeki artan faiz oranı bunun bir göstergesi. Bunu da ikinci grafikte görebilirsiniz. Borç faizlerindeki yükselişin etkisi belki Afrika ülkelerindeki gibi korkutucu derecede olmayacak, ama yeni borçların yüksek faizle alınacak/alınıyor olması, büyümeyi yavaşlatacak ve kalkınmaya veya sağlığa, eğitime yapılacak harcamaları düşürecek. Dolayısıyla, 2018-2020 aralığı kadar çalkantılı olmasa da daha yavaş ve kalitesiz bir büyüme patikasına geçeceğimiz aşikar.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2023/11/0/1703406083449.png" width="550" height="431" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.28" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> <img src="https://images.aposto.com/2023/11/0/1703406083469.png" width="550" height="282" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.95" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Tekrar raporun ana meselesine dönerek toparlayalım. Kağıt üstünde Dünya Bankası’nın üzerine düşeni yaptığı ve yoksul ülkeler düştüğünde onlara bir yardım eli uzattığı söylenebilir. Ancak uluslararası finans sistemini özellikle yoksul ülkelerin ihtiyaçları doğrultusunda radikal olarak yeniden yapılandırmadan bu sorunların çözümü pek mümkün görünmüyor. Çünkü raporda da zaman zaman hatırlatıldığı üzere, dünya ekonomisi (ve özellikle azgelişmiş ülkeler) 1973’ten bu yana sık sık benzer borç çevrimlerinden geçiyor.&nbsp;Dünya Bankası ve IMF gibi uluslararası finansal sistemin emniyet supabı olarak tasarlanmış Bretton Woods kuruluşları ise özellikle genişleme dönemlerinde bu çevrimlerin olası sorunlarına karşı sessiz kalıyor. Aynı kuruluşlar, ibre daralmaya ve devamında krize dönmeye başladığında ise azgelişmiş ülkelerin sistemde sorun çıkarmadan kalması için gereken minimum düzenlemelerin yapılması için uğraşıyor gibi görünüyorlar. Dolayısıyla asıl görevlerinin azgelişmiş ülkelerin sorunlarına çözüm bulmak değil, finansal sistemin olabildiğince sorunsuz işlemesini sağlamak olduğu gözler önüne seriliyor. Diğer bir deyişle, Dünya Bankası raporunu hırsızlık yapmak için girdiği evin daha önce soyulup soğana çevrildiğini gören hırsızın balkona çıkıp yardım istemesine benzetmek mümkün.

Zappa Zamanlar

Dünya Bankası raporunu hırsızlık yapmak için girdiği evin daha önce soyulup soğana çevrildiğini gören hırsızın balkona çıkıp yardım istemesine benzetmek mümkün.

Kontrolden çıkan borçlar ve Dünya Bankası

Geçtiğimiz yıllarda internet sitesindeki skor kartlarında ürünlerin çevresel etkileri ile ilgili gerçeği yansıtmayan bilgiler paylaştığı için davalık olan küresel giyim markası H&amp;M, tüketiciler ve uzmanlar tarafından şikâyet edilen ilgili skor kartlarını internet sitesinden kaldırmak zorunda kalmıştı.Haziran ayında İsveç’te yayın yapan Aftonbladet gazetesi tarafından paylaşılan <a fr-original-style="" href="https://www.aftonbladet.se/nyheter/a/jlME1e/aftonbladet-investigation-into-h-m-s-recycling-airtags-in-items" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">inceleme dosyası</a> ise bu sefer H&amp;M’in topladığı ikinci el kıyafetleri aslında yeniden kazanmak yerine atık sahalarına gönderdiğini gösteriyor. H&amp;M, 2013’ten beri uyguladığı Kıyafet Toplama kampanyası ile tüketicilerinden her yıl milyonlarca ikinci el/kullanılmayan kıyafet topluyor. <a fr-original-style="" href="https://www2.hm.com/tr_tr/sustainability-at-hm/our-work/close-the-loop.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">İnternet sitesinde</a> yer alan bilgilere göre tüketicilerin eski kıyafetlerinin olduğu torbayı ödeme noktalarına teslim etmesiyle birlikte, bir sonraki alışverişinde kullanabileceği indirim kuponu sunan şirket;<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Giyilebilir kıyafetlerin ikinci el kıyafet olarak tekrar satıldığını,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kıyafetler veya kumaşlar yeniden giyilemeyecek durumdaysa yenileme parçaları ve temizlik bezleri gibi farklı ürünlere dönüştürüldüğünü,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Diğer tüm kıyafetlerin ve kumaşların, kumaş lifi olacak şekilde makinede parçalandığını veya yalıtım materyalleri gibi materyallerin üretiminde kullanıldığını söylüyor.</li></ul>Bu uygulama ile ilgili gerçekleri araştırmaya çalışan Aftonbladet, on parça giysinin üzerine iPhone’lar üzerinden takip imkânı sağlayan <a fr-original-style="" href="https://www.apple.com/tr/shop/buy-airtag/airtag" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Airtag</a> takarak koleksiyonun ne kadar sürdürülebilir olduğunu araştırdı. Araştırma çıktılarında ise, giysilerin dünya çapında tekstillerin atıldığı ve yakıldığı bölgelere gönderildiği ortaya çıktı.Araştırmanın özet çıktıları şu şekilde:<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Airtag takılan on giysiden her birinin, leke veya hasara sahip olmadığı fakat yine de hiçbirinin İsveç'te kalmadığı görülüyor. Hepsinin ilk ayrıştırma için Almanya'daki üç tesise, 1.000 kilometreden fazla mesafe kat ederek kamyonla taşındığı belirlenmiş.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">H&amp;M’in,&nbsp;“toplanan tüm giysilerin çevre dostu ve sorumlu bir şekilde ele alındığı” vaadine rağmen giysilerden üç tanesinin, tekstil atıkları ve atık sorunlarıyla bilinen üçüncü dünya ülkelerine gönderildiği belirtiliyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Giysilerden birinin, büyük miktarda kullanılmış giysi alan ve ithalatın büyük bir kısmının doğrudan atık olması sorunu yaşayan bir Afrika ülkesi olan Benin'e gittiği görülüyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Diğer bir giysinin ise tekstil atıklarıyla ilgili sorunlar yaşayan ve tekstil endüstrisinde çocuk işçiliğin yaygın olduğu, Hindistan'ın Panipat şehrine gittiği belirtiliyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Giysilerin ikisi, toplamda 3.730 kilometrelik bir kara ve deniz taşımacılığından sonra Romanya'ya sevk edilerek lojistik kaynaklı sera gazı emisyonuna neden oluyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tekrar giyilebilecek durumda olmasına rağmen giysilerden ikisi, elyafta çözülmek üzere öğütülme sürecine dahil ediliyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">On giysi birlikte düşünüldüğünde, kamyon ve gemi gibi fosil yakıta bağımlı taşıma araçları kullanılarak dünya etrafında neredeyse bir buçuk turluk bir yolculuk yapıldığı belirtiliyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Şirketin, kullanım ömrünü tamamlamış kıyafetlerin en çok gönderildiği ve bu nedenle benzeri görülmemiş bir çevresel atık sorunu ile karşı karşıya olan Afrika'daki Gana’ya “atık tekstil ürünü” gönderen ilk beş şirket arasında yer aldığı da araştırmada yer verilen bir bilgi olarak dikkat çekiyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Son olarak, gümrük verilerinden faydalanılarak, H&amp;M'in Almanya’da iş birliği yaptığı üç farklı atık ayrıştırma ortağının 2023 yılından bu yana en az bir milyon giysiyi üçüncü dünya ülkelerine gönderdiğini araştırma sonucu olarak paylaşılıyor.</li></ul>Araştırma yalnızca on ürünün yaşadığı “atık” yolculuğunu gösterdiği için doğru bir örneklem olarak kabul edilmeyebilir. Fakat bu on ürünün bile döngüsel ekonomi prensiplerine uygun şekilde yeniden kazanım süreçlerine dahil edilmediğini görmek, diğer kıyafetlerin yaşadığı “atık” yolculuklarının ve H&amp;M’in vaatlerinin sorgulanmasını gerektiriyor.Şirketlerin sürdürülebilirlik ve döngüsel ekonomi süreçlerine dair verdiği taahhütler, hedefler ve paylaştıkları bilgiler uzun zamandır eleştiriliyor. Yalnızca yatırımcı beklentilerini karşılama ve trendleri yakalama amacıyla hayata geçirilen bu tarz uygulamalar elbette doğru olmayan bilgiler de içeriyor. “Greenwashing” olarak hayatımıza giren ve yapılan işlerin abartıldığı veya doğru şekilde yansıtılmadığı beyanlar gelecek dönemde şirketlerin başını çok daha fazla ağrıtacak gibi görünüyor.

Döngüsel Ekonomi

H&M'in topladığı ikinci el kıyafetleri aslında atık sahalarına gönderdiği ortaya çıktı. Peki sırada ne var?

Gözler H&M'in ikinci el kıyafet kampanyasında

Eskiyle yeninin buluşması, nitelikli yayıncılığın dijitalde uzun ömürlü hâli Aposto Premium’da. Köklü dergilerde merakla okuduğumuz bazı makaleler...<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://aposto.com/n/toplumsal-tarih" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Toplumsal Tarih</a></h3><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/istisnai-millet-icat-edilmis-gelenek" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">İstisnai Millet, İcat Edilmiş Gelenek</a></h3>Selim Rumi CivralıEric Hobsbawm’a göre son iki yüzyılda hem “geleneksel” hem de “modern” toplumlarda çok sayıda gelenek icat edilmişti.(1) Örneğin gayda on sekizinci yüzyıldan kalmaydı, geleneksel İskoç eteği bir İngiliz tekstilcinin icadıydı ve asıl niyet dağlı İskoçları fabrikalara getirmekti. Aynı şekilde Galler’in ulusal kıyafeti bir İngiliz tarafından tasarlanmış; ülkenin 17. yüzyılın sonlarındaki “korkunç, kasvetli” dağları 1800’lerde “Prensliğin romantik tepelerine” dönüştürülmüştü. İngiliz halkı, o dönemlerde icat edilen “bin yıllık geleneğin” tüm şatafat ve ihtişamını “ilkel bir sihir, içi boş bir sahtekarlık” olarak görüyordu. Filleri ve mahiyetiyle çevrili, ipekli kıyafetlerine kraliyet armaları işlenmiş, altın kurdeleli madalyonlarla bezeli “feodal” Hint hiyerarşisi Kraliçe Victoria’nın dizaynıydı. Asante’nin ipek dokumaları, Benin’in pirinç dökümü heykelcikleri ve Angola’nın fildişi oymaları sömürgeci efendileri için üretilmişti. Hammaddeleri bile Avrupa ithalatıydı. Yine de hepsi, zamanın geçişiyle kutsandı.Tamamen uydurma olmalarına rağmen, bu gelenekler, önemli ideolojik işlevleri yerine getirebilmek için kültürel imajları, idealleri, özlemleri ve “gerçek” bir geçmişin kırıntılarını taşırlar. Daha güçlü bir toplumun siyasî ve kültürel yörüngesine çekilen topluluklara bir kimlik duygusu verirler. Hızlı değişim geçiren, birlik ve düzenin son derece önemli olduğu toplumlar için “uyarlanabilir” stratejilerdir.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://aposto.com/n/notos-dergi" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Notos</a></h3><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/husnu-arkan-bazi-tarihlerde-ya-da-bazi-cografyalarda-dogmus-olmak" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Hüsnü Arkan: "Bazı tarihlerde ya da bazı coğrafyalarda doğmuş olmak…"</a></h3>Semih GümüşHiç kuşku yok ki siz öncelikle bir müzik insanı, önemli bir yorumcu, hatta Ezginin Günlüğü’nün solisti olarak tanınıyorsunuz. Ama ben romanlarınızla başlamak istiyorum. Notos okurlarının sizi romancı olarak da yakından tanıdığını biliyorum. Üstelik ilk romanınız Ölü Kelebeklerin Dansı yayımlanalı yirmi üç yıl olmuş. Az zaman değil. Sizi bu ilk romana götüren düşünceler neydi?&nbsp;Romanı yazıp bitirdiğimde mülteciydim. Seksenlerin sonuydu, basılmasından on yıl kadar önce. Avrupa parlamentolarında sığınma hakkı tartışılıyordu. Hak demişken, Afrika göçlerini engellemek için İtalyan sağcılarının Akdeniz’e bariyer koymak gibi enteresan fikirleri de vardı.Sekiz dokuz yaşlarındayken günlük gazete çıkarma merakındaydım. Bir de kovboy romanı yazmaya başlamıştım da ablam, “Bildiğin, tanıdığın şeyleri yaz” diye uyarmıştı. On beş yıl kadar sonra göçle, mültecilikle ilişkili notlar almaya, karakterler, psikodinamikler, diyaloglar oluşturmaya başladım ve ortaya bu kitap çıktı. O sıralarda ablam da mülteciydi, “Bildiğin şeyleri yaz” diye söylenmeye devam ediyordu. Şaka bir yana, küresel adaletsizlik hâlâ derin bir mesele, insanı etkiliyor.Ölü Kelebeklerin Dansı fantastik bir metin. Aynı yıllarda yazdığım, hatta ilk romandan daha önce bitirdiğim ve dördüncü kitap olarak yayımlanan Uyku da öyledir. Bana öyle geliyor ki fantastik metin yazmanın iyi bir yanı da bir hikâyenin kendi gerçekliğini oluşturmakta size özel, kişisel bir eğitim sağlaması.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://aposto.com/n/yemek-ve-kultur" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Yemek ve Kültür</a></h3><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/miyazakinin-istah-acan-filmleri" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Miyazaki'nin İştah Açan Filmleri</a></h3>Raife PolatDünyanın pek çok yerindeki anime çılgınlarından değilim. Ama çocukluğumda “Şeker Kız Candy”i de “Heidi”yi de çok severdim. Sonraki yıllarda yayımlanan serilerden “Transformers”, “Dragon Ball” ya da “Pokemon” pek ilgimi çekmemişti. Televizyonla bağımın seyreldiği yıllardı zaten, sinemayla tutkulu bir aşk yaşıyordum. “Çizgi filmler” de bu tutkunun olmazsa olmaz parçasıydı. Vizyona giren her şeyi izliyordum. Azdı o zamanlar sayısı, her zaman öyle olmasa da çocuklar içindi, o yüzden dublajlıydı. Yanında çocuk olmadan salonda bulunan tek yetişkin oluyordum genelde, arkadaşlarım da dalga geçiyordu benimle. Onlar için “çizgi filmdi” -çocuk işiydi- çünkü hâlâ, benim içinse çoktan animasyona -sanata- evrilmişti, ancak anime henüz ufukta bile yoktu. Daha doğrusu varmış da yokmuş işte; çocukluğumuzun çizgi filmleriymiş onlar. Sonra... Sonra Miyazaki ile tanıştım. Sinemaya, animasyona meraklı herkes gibi vuruldum onun animelerine...Şimdi diyeceksiniz ki ne farkı var animasyondan? Kendine has belirgin bir stili, Japonya’ya özgü oluşu en belirgin farkı. Mangalardan -Japon çizgi romanları- uyarlanıyorlar genellikle; tıpkı “Candy” gibi ya da “Pokemon”. Ama onunla sınırlı kalmıyor, dünya edebiyatını da kaynak alıyor ya da özgün senaryolar da yazılıyor. Animeleri diğer animasyonlardan ayıran en önemli farklardan biri de konuları. Diğer animasyonlarda hep belirli bir tema vardır, macera ve aksiyon eşlik eder bu temaya ama gündelik, sıradan konulara pek rastlamazsınız. Animelerde ise bolca görürsünüz gündelik yaşamın akışını, detaylarını, rutinlerini, kahramanların duygusal değişimlerini...

Editörün Seçkisi

Köklü Dergiler

Toplumsal Tarih

Bu çalışmanın amacı “Amerikalı olma duygusu” aşılayan beyzbol ve Amerikan futbolunun, Amerikan “ideolojisinin” oluşumunda oynadığı rolleri araştırmak ve böylelikle “geleneğin icadı” kavramının uygulanabileceği yeni bir araştırma alanı açmaktır.

İstisnai Millet, İcat Edilmiş Gelenek

<img src="https://images.aposto.com/2022/7/5/1660307631324.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.78" width="550" alt="İade edilecek eserlerden biri" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Horniman Museum and Garden• Güney Londra'da bulunan Horniman Müzesi, 1897'de Benin City'den yağmalanan 72 eseri Nijerya hükümetine iade etmeyi kabul etti. Müze, tüm eserlerin Şubat 1897'de bir askerî operasyon sırasında Benin Krallığı'ndan alındığını belirtti. Eserler arasında, "Benin bronzları" olarak bilinen bir türün parçası olan 12 pirinç levha yer alıyor.

Benin ile ilgili hikayeler