Azra'yı keşfetmek.&nbsp;Çok sakin, çok utangaç bir çocukluk geçirdiğini söylüyor Azra: "3 yaşından itibaren beni İstanbul Film Festivali'ne götürmeye başlamışlar çanta gibi çünkü koydukları anda duruyormuşum." İzlediğini hatırladığı en eski filmin Kusturica'nın Çingeneler Zamanı&nbsp;olduğunu söylüyor ve ekliyor: "Çünkü oradaki kızın adı da Azra'ydı." Şehir plancısı, koruma plancısı, mimar bir aileden geliyor. Beşiktaş'ta, Abbasağa Parkı'nın oralarda doğup büyümüş ve buranın İstanbul'un yıllar içinde çok da değişmeyen mahallelerinden biri olmasından mutlu. Çocukluğu aktivist ve bu kenti seven insanların arasında geçmiş, hatta Mücella Yapıcı'yla kayığa binip Kız Kulesi'ne bir protestoya götürüldüğünü hatırlıyor: "Bir yeri korursanız onun içindeki hikâyenin de korunacağı çok erken yaşta öğretildi bana."Bir adım geriden.&nbsp;Azra'nın ilk uzun metrajlı filmi Hayaletler'in&nbsp;Venedik'te ve Antalya'da ödüller kazandığı haberlerini Chicago'dayken alıyorum. Film uzun süre en merak ettiklerim listesinde zirveye oturuyor ve sonunda ilk doz COVID-19 aşımı olduğum bir nisan gününün akşamında bilgisayarımın ekranından izliyorum filmi. Azra filminin "distopik" diye tarif edilmesinden pek hazzetmediğini söylese de bana bir distopyayı çağrıştırıyor. Belki de haklı. Bir yılı aşkın süredir eve kapanmış ve birkaç saat önce ABD ordusu tarafından bir stadyumda aşı vurulmuş olmak çok daha distopik gelebilir kulağa.Akvaryum.&nbsp;Keşif Sineması’nda daha önce yollarımızın kesiştiği birçok film gibi günümüz Türkiye’sinin bir arada yaşamaya çalışan çok farklı insanlarını bir araya getiriyor Hayaletler. Kentsel dönüşüm, toplumsal kutuplaşma, eril şiddet, yozlaşmışlık... Film, tüm bu sorunların parçası, sebebi ya da sonucu insanları bir kavşakta, bir mahallede karşılaştırıyor. Şehrin kaosunu, etrafımızdaki bir parçası olduğumuz öfkeli ve kaygılı insan mozaiğini; diğer bir deyişle beni ve seni, bizi ve onları aynı distopyada buluşturuyor. Bazıları birbirine zarar verme potansiyeli olan balıkların bir arada yaşadığı (ya da yaşamaya zorlandığı) bir akvaryum gibi geliyor bu bana. Tıpkı hayatın kendisi gibi.Dekor değil, karakter.&nbsp;Hayaletler&nbsp;17 günde, 33 mekânda çekilmiş. Filmin geçtiği kurmaca mahalle Sucular; Fikirtepe'den Karaköy'e İstanbul'un birçok köşesinden izler taşıyor. İstanbul'u bir dekor olarak kullanmayı çok sevmediğini, karakter olarak yazdığını söylüyor Azra. Filmden bazı sahneler aklıma geliyor, gerçekten de İstanbul'un yaşadığını gösterebildiğini düşünüyorum. Kendisi de çekimler sırasında İstanbul'un değişim ve dönüşüm hızına şaşırdığını hatırlıyor zaten: “Hayaletler’i yaparken biraz savaş fotoğrafçısı gibi çektiğimi söylüyorum hep. Çekerken bazı binalar bir gün sonra yıkılıyordu. […] Şehir böyle bir şey ve şu an yıkılıyor, yenisi yapılıyor.”<img src="https://images.aposto.com/2022/8/1/1664215492801.jpeg" width="550" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.67" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Azra ve Emre, Hayaletler'in birkaç sahnesinin çekildiği Karaköy sokaklarında. | Fotoğraf: Deniz SabuncuSulukule'den Maltepe'ye.&nbsp;Sulukule kurtarılamadıktan sonra ona bir ağıt yaktığı kısa belgeseli Sulukule Mon Amour'da da Hayaletler'in Maltepe'deki çekimleri sırasında da mahalleliyle kurduğu yakın ilişkilerden söz ediyor Azra. “Sulukule’de benim yalnızca orada çekip gittiğimi zannetiler." diyor ama filmin başarısının büyük olasılıkla sebebi oradaki çocuklarla aylarca zaman geçirmiş olması. Sulukule Mon Amour'da o çocuklardan birinin kurduğu, “Dans benim kurtuluşum, ben diğer insanlar gibi olmak istemiyorum.” cümlesi, bizi her iki filmde önemli bir yeri olan dansa ve müziğe sürüklüyor.Hayaletler. Hayaletler'deki bir sahne hakkında bir röportajında söylediği şu ifadeyi not almışım kenara: “Eyleme giden feminist bir kadının hikâyesini anlatırken onun üzerindeki baskıyı anlatabilmek için onun videosunu çeken adamın hikâyesini de anlatmak."&nbsp;Bunu ona hatırlattığımda, “Ben yalnızca feminist bir protesto çekmek için film yapmıyorum.” diyor. “Genel düşünmek bana çok daha olgun ve sosyolojik olarak çok daha doğru geliyor.&nbsp;O adamın beni neden çektiğini herkesin anlamasını istedim. Benim yalnızca gösterilecek bir varlık değil, bunun etrafında dolananın çok daha tehlikeli olduğunu göstermeyi, biraz domino etkisi yaratmayı.”<img src="https://images.aposto.com/2022/8/1/1664215500498.jpeg" width="550" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.67" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Azra ve Emre, keşif turları sırasında Karaköy'deki Kurşunlu Han'a da uğruyor. | Fotoğraf: Deniz SabuncuAzra'yla keşfetmek.&nbsp;Andrea Arnold sinemasını konuşmaya başlar başlamaz Karin Karakaşlı’nın “Boşlukları dolduruyorum ben yazarken.” cümlesini hatırlatıyor Azra. Boşlukları doldurmayı seven bir yönetmen diyor Arnold için. Yalnızca göstermekle bitmeyecek olgunlukta, ters köşe yapmayı çok iyi bilen bir sineması olduğunu söylüyor: “American Honey’i izlediğimde Atlas Sineması çıkışında herkeste hamamdan çıkmış gibi bir rahatlık vardı. Öyle bir sarabiliyor ki filmlerinin aurası, işte evrensel dil budur.”Arnold'ın toplumsal gerçekçiliği, Arnold'ın vahşeti.&nbsp;Andrea Arnold’ın örneğin Dardenne Kardeşler’den farklı bir toplumsal gerçekçiliği olduğunu, onların aksine içten ve derinden bir sinema yaptığını hissettirdiğini söylüyor. Wasp,&nbsp;Red Road, Fish Tank...&nbsp;Kendi yaşamının geçtiği yerlerde, kendi tanık oldukları hakkında filmler yaparak başlamasının etkisi olduğunu düşünüyorum. "Andrea Arnold çok akıllı bir kadın." diyor Azra, "Hissettirmeden çok vahşi bir şey de izlettiriyor bize. Vahşet yalnızca Scorsese’nin filmlerindeki gibi kana bulanmak değil ama karakterlerin sertçe duvarlara çarpması bence. Ve bunu yapabilmek çok zor bir iş." Arnold'ın filmlerindeki karakterlerden, olası hislerinden konuşuyoruz. Şu cümlesi çok hoşuma gidiyor: “Hoş karakterlerin hepsiyle arkadaş olmak isterdim gibi geliyor bana.”Diyor ki...<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(224, 101, 53); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(224, 101, 53); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Kendimi rahat hissettirmeye başlayan ilk adımlardan biri sanırım sinema. Bir dünyayı kurabilmek, size ait bir dünyanın olması. Fotoğrafla da böyle tanıştım, 11 yaşında fotoğraf çekmeye başladım. Makinenin içinden bakınca bana ait olduğunu hissedip rahatlıyordum.”</blockquote>

Duende

“Bir yeri korursanız onun içindeki hikâyenin de korunacağı çok erken yaşta öğretildi bana.”

Savaş fotoğrafçısı gibi film çekmek: Azra Deniz Okyay

Bu sayıda 2020’nin parklar ve yeşil alan kültürü açısından ne kadar önemli olduğuna dair bir yazı okuyacaksınız Irmak’ın kaleminden. Benim mahalleli için önemli olduğunu hissettiğim ve düşününce aklıma gelen ilk yerlerden biri ise Abbasağa Parkı. IV. Mehmet döneminde Topkapı Sarayı’nda Kızlar Ağası olarak görev yapan Abbas Ağa’nın, o dönemde yaptırdığı iki cami, iki hamam, bir okul, 14 çeşme; adının hayırsever olarak anılmasını sağlıyor. Yaptırdıklarıyla fâni hayatın çok ötesine geçen ismi, zamanla dönüşüme uğrayan kamusal alanlarıyla Beşiktaş’ın merkezindeki ihtiyaçlara cevap veriyor.&nbsp;Mezarlıktan parka: Mahallelinin gözdesi park, eski Abbasağa Mezarlığı’nın üzerine kuruluyor. Gezi Parkı’nın, Tepebaşı’ndaki bahçenin yapımının da dâhil olduğu, birçok mahalleye parkların ve konservatuvar gibi farklı kültürel donatıların eklendiği 1939-1941 yılları arasında, 200 kabre akrabaları tarafından sahip çıkılıyor ve orada yatanların edebi istinatgâhı değiştiriliyor; bunların haricindeki kabirlerdeki kemikler ise kutulara dolduruluyor, mezar taşları da kireçhaneye gönderiliyor. Buraya bir not bırakalım: ismini mahallesinden alan, hizmetini evvela mahalleliye vermesi amaçlanan park, sınırlarına bakıldığında yanındaki mahalleye bağlı, Abbasağa’ya değil. Ama bir kamusal alan orada yaşayanların dediği ve hissettiği şekilde anılır.&nbsp;Son gelişmeler: Parkı selamlamışken son gelişmelerden bahsetmemek de olmaz. Geçen ay yer alan bir <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZTU4ZWQwNmY1ZDQ2MDAwOTk2YTVhNCZ1c2VyPTVlNWJlYTE3MDhlZGE3NzU0MjFhZmY4YyZhdXRob3I9NWVjMGRmOWYwMTU3NTkxNmExYzdlMDMzJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5zb3pjdS5jb20udHIlMjUyRjIwMjAlMjUyRmd1bmRlbSUyNTJGZW1pcmdhbi1rb3J1c3UtdmUtYWJiYXNhZ2EtcGFya2luaW4ta29ydW1hLXN0YXR1c3UtZGVnaXN0aXJpbGRpLTYxMDUwOTIlMjUyRg=="">haberde</a> Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Emirgân Korusu ve Abbasağa Parkı için sit alanı tanımının değiştirildiği belirtildi. Buna göre “1. Derece Doğal Sit” alanı olarak tanımlanan park, “Doğal Sit-Nitelikli Doğal Koruma Alanı” olarak değiştirildi. Peki, bu ne demek? Bu, değişiklikle beraber çeşitli imar izinlerinin verilebileceğini gösteriyor. Sadece büfe veya tuvalet değil, enerji nakil hattı, trafo, şalt sahası, iletişim hattı, ulaşım hattı, açık otopark, teleferik gibi yapılara da müsaade ediliyor.

Aposto İstanbul

Bu sayıda park ve kamusal alanlarla ilgili okuyacağınız yazılar, aklıma Abbasağa Parkı'nı getirdi. İzninizle, şimdi bu nefis yeşil alanı selamlıyorum. 

Abbasağa Parkı ile ilgili hikayeler