<a fr-original-style="" href="https://ipc.sabanciuniv.edu/tr/cana-tulus-turk-4949dd" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Cana Tülüş Türk</a>Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC) kapsamında 1995’ten beri her yıl farklı ülkelerde Taraflar Konferansı <a fr-original-style="" href="https://yesilgazete.org/copun-29-yili-krizler-hedefler-taahhutler-hayal-kirikliklari/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">düzenleniyor</a>. Bu seneki 29. Taraflar Konferansı (bilinen adıyla <a fr-original-style="" href="https://unfccc.int/cop29" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">COP29</a>) 11-22 Kasım tarihleri arasında Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de <a fr-original-style="" href="https://cop29.az/en/home" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">düzenlendi.</a> 2008 yılından bugüne zirveleri yerinde düzenli takip eden takip eden İstanbul Politikalar Merkezi’nden <a fr-original-style="" href="https://ipc.sabanciuniv.edu/tr/umit-sahin-3ad86e" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ümit Şahin</a>’in öncülüğünde iklim çalışmaları ekibinin zirve sırasında ve sonrasında yaptıkları değerlendirme çalışmalarından aklımızda kalanlara geçmeden önce zirvenin çok öncesine uzanan tartışmaları kısaca bir hatırlayalım.&nbsp;COP29 öncesi Azerbaycan'ın ev sahipliği epeyce <a fr-original-style="" href="https://www.amnesty.org/en/latest/news/2024/11/cop29-what-you-need-to-know-about-the-global-climate-summit/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">eleştirilmişti</a>. Azerbaycan’ın petrol ve gaz üreticisi bir ülke olması, iklim değişikliğiyle mücadele konusundaki taahhütleriyle ilgili şüpheler, ülkenin insan hakları sicili ve İlham Aliyev rejiminin iklim aktivistleri dahil sivil toplum üzerine baskısı ve Zirve öncesi komitede kadın üye olmaması gelen <a fr-original-style="" href="https://www.chathamhouse.org/2024/10/azerbaijans-climate-leadership-challenge/02-cop29-and-troika-opportunity-and-risk-global" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">eleştiriler</a> arasındaydı. Geçen yılki Zirvenin (<a fr-original-style="" href="https://www.cop28.com/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">COP28</a>) yine bir petrol ülkesi olan Birleşik Arap Emirlikleri'nin Dubai kentinde düzenlendiğini hatırlayalım. Haliyle son yıllarda COP’a ev sahipliği yapan ülkelerin hem karbon salımı hem demokrasi, eşitlik ve insan hakları karnelerinin pek parlak olmadığına işaret ederek bu konferansların esas kirleticilerin “<a fr-original-style="" href="https://www.boell.de/en/2024/11/20/azerbaijan-greenwashes-authoritarianism-cop29" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">aklama</a>” operasyonuna dönüştüğünü <a fr-original-style="" href="https://www.washingtonpost.com/climate-environment/2024/11/11/cop29-baku-azerbaijan-un-climate-conference-2024/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">söyleyenler</a> epey fazlaydı. Öte yandan bu zirveler sayesinde en “fail” ülkelerde dahi iklim ve siyasi gündeme dair yakıcı meselelerin gündeme gelme fırsatı bulduğunu, bu konularda uluslararası iletişimin arttığını iddia edenler de yok değildi. &nbsp;COP29 sırasında küresel iklim politikalarının geleceği açısından kritik konular etrafında <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=NCVeQq0XXkQ&ab_channel=IstanbulPolicyCenter" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yoğunlaşan</a> müzakereleri dört başlıkta derleyebiliriz: İklim finansmanı, uyum ve dayanıklılık, karbon piyasaları ve enerji geçişi ve jeopolitik gelişmelerin etkisi.<img data-fr-image-pasted="true" src="https://lh7-rt.googleusercontent.com/docsz/AD_4nXelqH3dyClb4tuUdsKad_K9k2Hlwzuyh1KtILH0adv5MyaYaIlEqfrb6l-RCZRfR1A7RioElCPmtH2CU9jgt5nr9gnM4CUyKJcvfo3iunZVTOKm3B0wTsAraxkOMZtTNN5wIXRfYw?key=E9HBfpzNescOX7-1_CGAgYOO" width="550" height="401" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.37" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">BM Genel Sekreteri ile BM İklim Değişikliği Aile Fotoğrafı, Kiara Worth<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İklim finansmanı hedefi ve anlaşması</h2>İklim değişikliğinden her ülke farklı derecelerde etkileniyor. Özellikle gelişmekte olan ülkeler hem krizin etkilerini daha vahim derecelerde yaşıyor hem de bu etkilere karşı koyacak güçleri görece daha zayıf. Ayrıca pek çok gelişmekte olan ülkenin sera gazı emisyonları hızla artıyor. Bu ülkelerin yenilenebilir enerjiye geçmek için gereken finansmana ve teknolojiye erişimleri de kısıtlı. Dolayısıyla, bu ülkelerin iklim değişikliğine karşı mücadelesinde gelişmiş ülkelerden gelecek desteğe ve eşitlikten ziyade adil bir yaklaşıma ihtiyacı var. Konferansın ana gündem maddesi de gelişmekte olan ülkelerin iklim değişikliğiyle mücadele ve uyum çabalarını desteklemek amacıyla sağlanacak finansmanın <a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/environment/2024/nov/11/cop29-which-climate-finance-ideas-are-most-likely-to-work" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">artırılmasıydı</a>. Konu elbette çok tartışmalı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Zirveye ABD, Fransa, Almanya, Hollanda olmak üzere birçok dünya liderinin <a fr-original-style="" href="https://yesilgazete.org/cop29-basladi-paris-anlasmasi-icin-hakikat-ani/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">katılmaması</a> bu açıdan önemliydi.&nbsp;</li></ul>Gelişmekte olan ülkelerin iklim finansmanı talebi ve hedefi 1,3 trilyon dolardı. İki hafta bu konuyu <a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/environment/live/2024/nov/15/cop29-live-day-five-begins-with-demands-for-change-to-way-summits-are-run?filterKeyEvents=false&page=with%3Ablock-6736e0828f083841000a71a9#block-6736e0828f083841000a71a9" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">tartışarak</a> geçti. Tartışmalar sırasında beklentiler çok düşüktü. Zirve sonunda gelişmiş ülkelerin 2035 yılına kadar yıllık en az 300 milyar dolar iklim finansmanı sağlaması konusunda <a fr-original-style="" href="https://time.com/7178864/cop29-nations-agree-compromise-climate-deal/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">anlaşma</a> sağlandı. Rakamlar arasında uçurum olsa da yavaş ve monoton giden bir zirveden bir anlaşma çıkması buna da şükür dedirtti.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Uyum ve dayanıklılık</h2>İklim değişikliğinin etkilerine karşı kırılgan toplulukların uyum sağlaması ve dayanıklılığının artırılması, müzakerelerin önemli bir parçasını oluşturdu. Bu bağlamda, uyum finansmanının <a fr-original-style="" href="https://yesilgazete.org/cop29-nihai-anlasma-saglandi-yilda-300-milyar-dolar-iklim-finansmani/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">artırılması</a> ve ulusal uyum planlarının güçlendirilmesi konuları ele alındı. 2025 yılında açıklanacak olan ulusal iklim planları (NDC’ler, Nationally Determined Contributions) bu açıdan önemli olacak.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Karbon piyasaları ve enerji geçişi</h2>İklim konuşurken enerjiyi konudan ayırabilmek mümkün değil. Senelerdir Türkiye’nin iklim politikalarını konuşurken enerjide kömürden vazgeçememizin iklim politikalarını sekteye uğrattığı eleştirisini yapıyoruz. Zirvede karbon piyasalarının düzenlenmesi ve fosil yakıtlardan yenilenebilir enerjiye geçiş süreçleri de tartışıldı. Özellikle, karbon kredisi ticaretinin uluslararası düzeyde nasıl yönetileceği ve enerji geçişinin hızlandırılması konularında görüşmeler yapıldı. Her ne kadar <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=NCVeQq0XXkQ&ab_channel=IstanbulPolicyCenter" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">eleştirilse</a> de anlaşmaya varılan karbon piyasaları metni önemli <a fr-original-style="" href="https://www.weforum.org/stories/2024/11/cop29-4-key-takeaways/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">görülüyor</a>.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Jeopolitik gelişmelerin etkisi</h2>Ve elbette siyaset. Devam eden uluslararası çatışmalar ve siyasi gelişmelerin iklim müzakereleri üzerindeki etkisi de Zirvede değerlendirildi. Özellikle, Trump’ın seçimi, Ukrayna savaşı ve Orta Doğu'daki gelişmelerin iklim politikalarına yansımaları <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/news/articles/c2k0zd2z53xo" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">tartışıldı</a>. Bir yandan COP takip edilirken bir yandan Zirve ile aynı anda Brezilya’da gerçekleşen G20 Zirvesi izlendi.Genel olarak sönük geçtiği şekilde <a fr-original-style="" href="https://www.cfr.org/expert-brief/was-cop29-azerbaijan-failure" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">eleştirilen</a> zirveden finansman konusunda beklentilerden düşük de olsa bir anlaşma sağlanması gelişme sayılabilir. Gelecek yıl COP30 Brezilya’da gerçekleşecek. Daha ılımlı ve olumlu bir zirve bekliyoruz.Türkiye’nin son yıllarda iklim değişikliği politikalarında bir miktar iyileşme olsa da enerji ve diğer politikaları etkisiyle sera gazı emisyonlarında azalma yerine artış olduğu eleştirisi sıkça <a fr-original-style="" href="https://yesilgazete.org/cop29-turkiyenin-iklim-politikalari-performansi-bu-yil-da-dusuk/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yapılıyor</a>. COP31’e Türkiye’nin ev sahipliği yapma ihtimalinin konuşulduğunu hatırlatalım ve belki de bu ihtimalin iklim değişikliğinin önceliklendirilmesine vesile olabileceği temennisiyle bu bölümü bitirelim.&nbsp;

Zappa Zamanlar

Genel olarak sönük geçmesi nedeniyle eleştirilen COP29'da beklentileri karşılamasa bile finansman konusunda anlaşma sağlanması bir gelişme sayılabilir.

COP29’dan aklımızda kalanlar

✳️ İklim Değişikliği Başkanlığı, 2030 yılına kadarki iklim hedeflerine ulaşılmasını amaçlayan, <a fr-original-style="" href="https://iklim.gov.tr/db/turkce/icerikler/files/%C4%B0klim%20De%C4%9Fi%C5%9Fikli%C4%9Fine%20Uyum%20Stratejisi%20ve%20Eylem%20Plan_%202024-2030.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">İklim Değişikliğine Uyum Stratejisi ve Eylem Plan (2024-2030)</a> ve <a fr-original-style="" href="https://iklim.gov.tr/db/turkce/icerikler/files/undp_azaltim_spread.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">İklim Değişikliği Azaltım Stratejisi ve Eylem Planı (2024 - 2030)</a>’nı duyurdu.

Angst

<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.unep.org/resources/adaptation-gap-report-2022" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Uyum Açığı Raporu 2022: Çok Az, Çok Yavaş</a></h3>COP27 iklim zirvesinin hemen öncesinde Birleşmiş Milletler Çevre Programı tarafından yayımlanan <a fr-original-style="" href="https://www.unep.org/resources/adaptation-gap-report-2022" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Uyum Açığı Raporlarının yenisi</a> yayımlandı. Bu yılki başlığı “Çok Az, Çok Yavaş” olan rapor, uyumdaki başarısızlığımızın dünyayı riske attığına dikkat çekiyor. Raporun önemli mesajları şöyle:Küresel ısınma hızlandıkça iklim riskleri artıyor. Güçlü bir azaltım ve uyum, hassas ülkelerin ve toplulukların iklim değişikliğinin etkileriyle başa çıkmasına yardımcı olmada kilit role sahip.● Şu anda küresel olarak endüstri dönemi öncesine kıyasla yalnızca 1,1 ısınmış olmamıza rağmen, Afrika Boynuzu'nda çok yıllık kuraklık, Güney Asya'da eşi benzeri görülmemiş sel ve kuzey yarımkürede şiddetli yaz sıcaklıkları gerçekleşti.● Paris Anlaşması kapsamında verilen taahhütler, yüzyılın sonuna kadar 2,4 ve 2,6 derece arası küresel ısınmaya işaret ediyor. Mevcut politikalar ise bizi 2,8 derecelik korkunç biri ısınmaya doğru sürüklüyor.● Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli'nin (IPCC) II. Çalışma Grubu'nun 6. Değerlendirme Raporuna göre, dünya, her 0,1 derecelik ısınma ile yoğunlaşacak iklim riskleriyle karşı karşıya.● Uyum, bu nedenle azaltma ile birlikte odak noktamızda yer almalı. Ancak, uyum konusundaki iddialı yatırımlar bile iklim etkilerini tam olarak önleyemez, bu nedenle kayıplar ve zararlar detaylı şekilde ele alınmalı.Her on ülkeden sekizinden fazlasının şu anda en az bir ulusal uyum planlama aracı var. Ayrıca zamanla daha iyi ve daha kapsamlı hale geliyorlar.● Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS-UNFCCC) Taraflarının en az yüzde 84'ü, geçen yıla göre yüzde 5 artışla uyum planları, stratejileri, yasaları ve politikaları oluşturdu.&nbsp;Öte yandan, bu plan ve stratejileri eyleme dönüştürmek için gereken finansman hala yetersiz. Gelişmekte olan ülkelere uluslararası uyum finansmanı akışları, olması gerekenin 5-10 katı altında ve aradaki fark küçülmek yerine genişlemeye devam ediyor.● Gelişmekte olan ülkelere uluslararası uyum finansmanı akışları yavaş yavaş artıyor. Toplam yardımlar, 2020'de önceki yıla göre yüzde 4'lük bir artışla 29 milyar ABD dolarına ulaştı.● COP26'da kabul edilen Glasgow İklim Paktı'nda belirtildiği gibi, 2025'e kadar 2019 finansman akışının iki katına çıkarılması için önemli bir hızlanmaya ihtiyaç var.Uyum eylemlerinin uygulanması artıyor ancak iklim etkilerine ayak uydurmada yetersiz kalıyor.● Uyum eylemleri tarım, su, ekosistemler ve kesişen sektörlerde yoğunlaşmış durumda. Planlar öncelikli olarak kuraklık, sel ve yağış etkilerine odaklanıyor.Planlama, finansman ve uygulama aşamalarında uyum ve azaltım eylemleri arasındaki bağlantıları göz önünde bulundurmak faydalı olabilir.● Azaltımın az olduğu durumda iklim değişikliğinin etkileri daha şiddetli olacağından kayıplar ve hasarlar daha da artacak ve daha fazla uyum gerekecek.● Uyum ve azaltmanın planlama, finansman ve uygulamada birlikte ele alınması, iki alanda birden ortak fayda şansını artırır.Uyum yatırımlarını ve sonuçlarını iyileştirmek için güçlü bir siyasi irade gerekli.● Ukrayna'daki savaş, küresel arz kıtlığı ve COVID-19 pandemisi, küresel enerji ve gıda güvenliği krizine katkıda bulundu. Dünya genelinde birçok ülkede yaşam maliyetleri ve enflasyon arttı.●&nbsp;Ancak, bu krizler, uyumu artırmaya yönelik uluslararası çabaların rayından çıkmasına izin vermemeli. Uyum açığının genişlemesini durdurmak için eşi benzeri görülmemiş bir siyasi irade ve uyum konusunda çok daha uzun vadeli yatırımlara acilen ihtiyaç var.

Dünyahali

Neler oluyor?

Haberler

Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC), Birleşmiş Milletlerin iklim değişikliğinin bulunduğu durumu karar vericilere anlatmak için bir araya getirdiği bilim insanlarından oluşur. Bu panel düzenli aralıklarla iklim değişikliğine dair değerlendirme raporları yayımlar. Bu raporlar iklim değişikliğinin bilimsel temelleri, etkileri ve uyum sağlama yöntemleri ile azaltım için yapılması gerekenler şeklinde üç bölümden oluşur.&nbsp;Bu hafta IPCC’nin Altıncı Değerlendirme Raporu’nun Üçüncü Bölümü yayımlandı. Dünya’daki Ukrayna - Rusya savaşı ve ülkemizdeki ekonomik problemlerin yanında bu rapor basında kendisine fazla yer bulamadı. Oysa hepimiz açısından son derece önemli noktalara işaret eden bu raporu mümkün olduğunca okumak ve anlamak geleceğimiz için oldukça önemli.<img src="https://images.aposto.com/2022/3/4/1649324710695.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.36" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Guterres aslında raporu sunumu sırasında çok kısa biçimde özetledi: “Bu problemi çözmek için devletler ve şirketler çok şeyler yaptıklarını söylüyorlar ama yapmıyorlar. Onlar yalan söylüyorlar.” Konu bu kadar basit. İnsanları oyalamak için imzalanan Paris İklim Anlaşması Dünya’yı felakete götürecek bir ısınmayı engellemekten çok uzak, dahası ülkeler bu anlaşma bağlamında verdikleri sözleri bile yerine getirmiyorlar. Sözlerini yerine getirmemenin ötesinde insanları uyaranları radikal ve vatan haini olarak nitelendiriyorlar. Gutierres, sözlerinin sonuna “asıl radikal olanların iklim krizini durdurmak için harekete geçmeyen devletler olduğunu” da ekledi.Yüzde 65’ini karbondioksitin oluşturduğu sera gazlarındaki artış, azalmayı bırakın artmaya devam ediyor. Sadece, son on yıl içerisinde artış hızı biraz azalmış gibi görünüyor. Kendi içinde bu bile oldukça iyi bir haber sayılsa da devletlerin ve şirketlerin yavaş yavaş sera gazı salımlarını azaltmalarını bekleyecek zamanımız kalmadı artık.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sera gazı salımları her yıl yüzde 1,3 artarken, ısınmayı 1,5 derece’de tutabilmek için yapmamız gereken, bu salımları önümüzdeki 8 yıl içerisinde yüzde 43 azaltmak.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“1,5 derece o kadar da kıymetli değil, biz 2 derece &nbsp;ısınma ile de idare ederiz” diyorsanız, 2030 yılında sera gazı salımları yüzde 27 azalmış olmak zorunda.</li></ul>Çevrenizdeki kamu ya da özel kuruluşların bu konuda gerekli adımları atmayı bırakın, ciddi adımlar attığını görüyor musunuz? Kesinlikle hayır.İklim krizini engelleyecek adımları atabilmek günlük hayatımızdan “azıcık” değişiklik yaparak varabileceğimiz bir hedef değil. 1,5 derece &nbsp;hedefini tutturmak için sera gazı salımlarımızı her sene ortalama yüzde 6,7 azaltmak zorundayız. Bir sonraki arabamızın elektrikli olması bu hedefe varmak için yetmez çünkü hala elektrik enerjimizin önemli kısmını kömürlü termik santrallerden sağlıyoruz. “Çocuklar büyüdüğünde daha merkezi bir yere taşınıp her yere yürüyerek giderim” yetmez çünkü bu krizde çocukların büyümesini bekleyecek kadar vaktimiz kalmadı. “Hemen, şimdi” değil, bundan otuz yıl önce harekete geçmiş olmamız gerekiyordu.&nbsp;Akılcı çözümler var. Bu çözümler için yeni bir Einstein çıkmasını beklememize gerek yok, ama günlük hayatımızdaki rahatı bir kenara bırakarak birlikte çaba sarf etmemiz gerekiyor. Artık ne eskisi gibi yaşayabiliriz, ne de eskisi gibi iş yapabiliriz. Hepimiz dört elle bu çözümlere sarılmak zorundayız çünkü alternatif bugüne kıyasla cehennemi andıran bir dünyada yaşamak olacak.Bir başka alternatif de gelecekte bulunacak mucizevi çözümlere güvenmek olabilir. IPCC raporu bunlardan da söz ediyor:&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Mesela bu mucizevi yöntemlerle 2100 yılına kadar atmosferden 1000 milyar ton karbondioksit yakalayıp bunu yerin altında saklayacak olursak 1,5 derecenin altında kalabiliriz.</li></ul>Bu teknoloji var mı? Ben yalancı değilim, var. Senede 10 bin ton karbondioksiti bu yöntemlerle yakalayıp yerin altına gömebiliyoruz. Daha fazlasını yapmaya devletler son yirmi senede büyük kaynak ayırdılar ama ölçeği büyütmek hiç de kolay değil. Hem de bu yöntem en başta daha fazla petrol üretebilmek için kullanılan bir yöntem, yani sakladığımız her bir birim karbondioksit yerine üç birim karbondioksit çıkartacak kadar petrol üretiyoruz. İşte bundan dolayı hepimize yalan söylüyorlar.&nbsp;Böyle gelmiş olabilir, ama böyle gitmesi hiçbirimizin işine gelmiyor, devletler ve şirketler hariç. Çünkü onlar çocuklarını ve torunlarını değil önümüzdeki üç - beş senede neler kazanacaklarını düşünüyorlar. Yuvamız dünya için yapılan bu savaşta doğru tarafta durmayı başarmamız ve yalanlara kanmamamız gerekiyor, yalanlar ne denli çekici olsalar da.

Yuvamız dünya için doğru tarafta durmalıyız.

Yalanlar, Yalanlar

<a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/tolga-gurkan-4101aa/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Tolga Gürkan</a>Çoğu zaman yaşadığımız bu eşsiz dünyanın, doğal güzelliklerin, doğal kaynakların, çevremizin ve tüm bu çeşitliliğin sonsuz olduğu ve hepsinin insanların kullanımına, hizmetine ve tüketimine açık olduğu yanılsamasına kapılıyoruz. Oysa biz doğanın sahibi değil, onun bir parçasıyız.&nbsp;Maalesef dünyamız günden güne azalan sınırlı kaynaklarıyla hızla artan insan nüfusunun ihtiyaçlarını karşılamakta zorlanıyor. Küresel iklim krizi kaynaklı doğal afetlerin sayısı günden güne artmaya devam ediyor. Doğa ve doğada yaşayan canlılar, gittikçe küçülen habitatlarında hayatlarını sürdürmeye çalışıyor.&nbsp;İnsan yaşamında sağlıktan ekonomiye birçok alan olumsuz etkileniyor ve bu durum önlem almayı gerekli kılıyor. Temel önceliğin sürdürülebilir bir yaşam ekseninde dönüştüğü günümüzde; döngüsel ekonomi, bilinçli tüketim, geri dönüşüm, yeşil dönüşüm ve yenilenebilir enerji gibi pek çok kavram hayatımıza girdi. Ancak bu kavramların tüm dünyada adil ve etkin şekilde uygulanmıyor olması, çevresel risklerin gelecekte de en önemli gündem maddesi olmaya devam edeceğini gösteriyor.&nbsp;İKLİM KRİZİNİN EKSENİNDE İNSAN VARNe yazık ki yapılan birçok araştırma, bugün yaşamakta olduğumuz iklim krizinin tamamen insan kaynaklı olduğunu gösteriyor. Birleşmiş Milletler’in bir organı olan ve BM Çevre Programı (UNEP) ile Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) tarafından yürütülen Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC), altıncı değerlendirme raporu geçtiğimiz günlerde yayımlandı. İklim Değişikliği Paneli; siyasi liderlere iklim değişikliği, etkileri ve riskleri ile ilgili periyodik bilimsel değerlendirmeler sağlamak, uyum ve azaltma stratejileri ortaya koymak amacıyla 1988 yılından bu yana faaliyet gösteriyor. 195 üye ülkesi bulunan ve dünyanın her yerinden binlerce insanın çalışmalarıyla katkıda bulunduğu IPCC’nin söz konusu raporu; iklim değişikliğinin, insan refahı ve sağlıklı bir gezegen için artan bir tehdit olduğunu yeniden ortaya koydu.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/2/3/1646851115776.jpeg" width="550" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.50" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Yousuf Tushar/2019Artan hava sıcaklıklarının, kuraklıkların ve sellerin bazı ağaç ve mercan türlerinde toplu kayıplara neden olduğunun vurgulandığı raporda, yönetilmesi giderek zorlaşan aşırı hava olaylarının gıda ve su güvensizliğine de yol açtığı belirtiliyor. İklim değişikliğine karşı alınan önlemlerin yetersizliği, tüm canlı nüfusunu tehdit etmeye devam ediyor. Uzmanlar, acil ve daha etkili eylemlerin bir an önce hayata geçirilmesi konusunda uyarıyor.Dünya Ekonomik Forumu 2022 Küresel Risk Raporu, gelecek 10 yılda dünyayı tehdit eden riskleri açıkladı. Bu yıl raporda yer alan ilk üç risk; iklim için eyleme geçme başarısızlığı, aşırı hava koşulları ve biyoçeşitliliğin azalması olarak sıralandı. Görüldüğü üzere söz konusu risklerin tamamı çevresel risklerden oluşuyor.&nbsp;UN Global Compact’in Accenture iş birliğiyle 113 ülkede, farklı sektörlerden 1232 CEO ile gerçekleştirdiği araştırma da bu anlamda çok kritik çıktılara sahip. Araştırmaya göre iş dünyası liderleri, iklim değişikliğinin 2030 veya 2050 yılında gelecek bir kriz değil, tam aksine bugünün krizi olduğu konusunda hemfikir. Liderlerin büyük çoğunluğu iklim değişikliğinin kurumlarına vereceği zararın farkında ve daha cesur adımlar atma konusunda hazır olduklarını söylüyor. Araştırmaya göre net-sıfır iş modellerine geçmeyen liderler, kurumlarını riske atıyor. Küresel iş dünyası liderlerinin üçte ikisi net-sıfır iş modelleri ve çözümleri geliştirmeye başladıklarını söylerken bu liderlerin neredeyse yarısı bu alandaki çabalarını henüz “başlangıç seviyesinde” olarak değerlendiriyor.&nbsp;GELECEĞİN LİDERLİĞİNİN EN ÖNEMLİ KODU SÜRDÜRÜLEBİLİRLİKGelecek nesillere daha sürdürülebilir bir dünya bırakmak, kuşkusuz insanlık olarak en temel görevlerimizden biri. Bu alanda bireylere ve kurumlara oldukça önemli görevler düşüyor. Daha yaşanılabilir bir çevre, daha iyi bir toplum ve daha sorumlu bir kurum olma yolculuğunda liderliğin tanımı ve üstlendiği roller de şekil değiştiriyor. Sürdürülebilirliği yaptıkları işe entegre etmeyi başaran, organizasyon olarak dönüşürken içinde bulunduğu ekosistemin dönüşmesine de katkı sağlayan kurumların çoğalması, iklim kriziyle mücadelede daha hızlı yol almamızı sağlayacaktır.Kurumlara ve liderlere düşen bu önemli görevlerin farkındayız. Allianz Türkiye olarak sürdürülebilirliği 2016 yılından bu yana bu işe özel bir ekip, karar alma seviyesinde bir komite ve çalışma gruplarıyla yapısal olarak yönetirken, finansal bir kuruluş olarak iklim değişikliğinin yarattığı riskleri yönetiyor, düşük karbon ekonomisine hizmet eden iş modellerini sigortalıyor, kömür işlerini sigortalamıyoruz. Müşterilerimiz için sürdürülebilir ürün ve hizmetler sunmaya odaklanıyoruz. Küresel dönüşümün ancak birlikte mümkün olduğuna inanarak birçok kıymetli uluslararası ve ulusal inisiyatifle yan yana duruyoruz. Daha iyi bir kurum olmak için kendimizi sürekli dönüştürürken iyi bir çevre ve toplumun iyiliği için, tüm paydaşlarımızla paylaşılabilir değer yaratmayı hedefliyoruz. Çünkü biliyoruz ki başka bir dünya yok. Çünkü biliyoruz ki, yuvamız dünyamız.&nbsp;

Peki çözüm için yeterli mücadeleyi gösteriyor muyuz?

Krizin Farkındayız

Bu hafta öneriler bölümümüzde bir eğitim dizisi ile karşınızdayız! Öncelikle yaratıcısından küçük bir bahsedelim: "Sürdürülebilirlik Akademisi", iş dünyasında daha iyi bir geleceği şekillendirmek için etkili olmak ve bu yolda değişim ve dönüşüm yaratmak üzere çalışan, kar amacı gütmeyen, lider sürdürülebilirlik merkezidir. Akademi hakkında daha fazla bilgiyi<a fr-original-style="" href="https://surdurulebilirlik.com.tr/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;buradan</a> edinebilirsiniz. Akademinin çatısı altında verilen bir çok<a fr-original-style="" href="https://network.surdurulebilirlik.com.tr/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;eğitim ve seminer mevcut</a>. Farklı konular hakkında oluşturulmuş bu eğitimlerin uzunlukları 5 ila 26 saatler arasında değişiyor ve bir ücret talep ediyor. Şu an halihazırda açık olan eğitimlerin konuları şu şekilde:&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Karbon Ayak İzi Bilgilendirme ve Hesaplama Eğitimi</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Döngüsel Ekonomi Eğitimi</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Su Yönetimi Bilgilendirme ve Hesaplama Eğitimi</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Atık Yönetimi Eğitimi</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kurumsal Sürdürülebilirlik Eğitimi</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">SDGs - Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarını İş Modellerinde Etkinleştirme Eğitimi</li></ul>Bu eğitimler haricinde yakında bir de COP26 sonrası hedefleri eyleme geçirmenin, daha iyi bir geleceği oluşturmak için birlikte yapılabileceklerin konuşulacağı bir İklim Değişikliği Zirvesi planlıyorlar. Bunun da kayıt ve detaylı bilgisine<a fr-original-style="" href="https://live.iklimzirvesi.com/register" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;buradan</a> ulaşabilirsiniz. İyi haftalar!

Döngüsel Ekonomi

• 26. kez düzenlenen Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği Konferansı (COP26) İskoçya’nın Glasgow kentinde başladı. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, küresel sera gazı emisyonunun yüzde 80'inden sorumlu olan G-20&nbsp;ülkelerinin özel bir sorumluluk taşıdığını vurgularken; gelişmiş ülkelere, iklim kriziyle mücadelede başı çekmelerine yönelik çağrıda <a fr-original-style="" href="https://tr.euronews.com/2021/11/01/bm-genel-sekreteri-nden-cop26-iklim-zirvesi-nde-liderlere-kendi-mezar-m-z-kaz-yoruz-uyar-s" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bulundu</a>.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir adım geriden:&nbsp;Cumhurbaşkanı Erdoğan&nbsp;Glasgow'da başlayan zirveye güvenlik eksikliği nedeniyle katılmayacağını açıkladı.</li></ul>• Sudan Egemenlik Konseyi&nbsp;Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan, ülkede olağanüstü hâl ilan ederek geçiş hükümetini feshetti. Geçiş hükümetinin başbakanı Abdullah Hamduk&nbsp;ve bakanların gözaltına alındığı bildirilirken, darbenin ardından halk sokağa döküldü. Devam eden çatışmalarda en az 11 kişi&nbsp;öldü, yüzlerce kişi <a fr-original-style="" href="https://halktv.com.tr/dunya/sudanda-darbe-karsiti-protestolarda-olenlerin-sayisi-11e-yukseldi-651074h" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yaralandı</a>.• Uluslararası Af Örgütü, Çin'de yürürlüğe giren ulusal güvenlik yasasının hak odaklı grupların özgürce çalışmasını imkansız hâle getireceğini; Hong Kong'ta yer alan ofislerini yılsonuna dek <a fr-original-style="" href="https://tr.euronews.com/2021/10/25/uluslararas-af-orgutu-cin-in-bask-lar-nedeniyle-hong-kong-burosunu-kapatma-karar-ald" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kapatacaklarını</a> ilan etti.• Beyaz üstünlükçü bir grup olan Ku Klux Klan (KKK) üyeleri gibi giyinmiş bir grup kişi, Ukrayna'nın başkenti Kiev'de yürüyüş düzenledi. Ancak Cadılar Bayramı'na denk gelmesi üzerine olayın şaka mı yoksa gerçek bir nefret eylemi mi olduğu <a fr-original-style="" href="https://haber.sol.org.tr/haber/kievin-ortasinda-ku-klux-klan-yuruyusu-317335" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">netleştirilemedi</a>.• Brezilya Senatosu'nda yer alan Parlamento Araştırma Komisyonu, Devlet Başkanı Jair Bolsonaro'nun koronavirüs salgınıyla mücadelede insanlığa karşı suçlar da dahil olmak üzere dokuz ayrı suç&nbsp;işlemek ile itham edildiği soruşturma raporunu onayladı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir adım geriden:&nbsp;Bolsonaro'ya böylece görevden el çektirilir mi bilinmez ancak ülkenin kaderi muhtemelen gelecek yıldaki seçimler ile belirlenecek. COVID-19 salgını yüzünden 606 binden&nbsp;fazla kişinin öldüğü ülkede, mevcut başkanın halefini nelerin beklediğini bültenin geçmiş sayılarında ele aldığımız <a fr-original-style="" href="https://apos.to/s/60cf1030992c810006a97c4c" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Brezilya ve yolsuzluk</a> başlıklı yazıda bulabilirsiniz.</li></ul>• G-20 Liderler Zirvesi'nde Google, Amazon, Microsoft ve Meta (eski adıyla Facebook) gibi çok uluslu şirketlerin faaliyette bulundukları ülkelerde 2023'ten itibaren en az yüzde 15&nbsp;oranında vergilendirilmesine yönelik anlaşma 136 ülkenin kabul etmesi üzerine onaylandı. Anlaşma ile şirketlerin cazip vergi oranları sunan İrlanda&nbsp;ve Macaristan&nbsp;gibi ülkelere taşıması ile vergiden sakınmalarının önüne geçilmesi <a fr-original-style="" href="https://www.aa.com.tr/tr/dunya/g20-liderleri-kuresel-asgari-kurumlar-vergisi-anlasmasini-onayladi/2407488" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">hedefleniyor</a>.• ABD'de Citigroup, ırk ayrımcılığına yönelik derinlemesine denetimler görmeyi kabul eden ilk banka oldu. Resmi internet sitesinde yapılan açıklama doğrultusunda; beyaz bir ailenin ortalama servetinin siyahi bir aileninkinden yaklaşık on kat&nbsp;daha yüksek olduğu ülkede kalıcı hale gelmiş bu açığın kapatılmasına yardımcı olacak girişimlere bankanın 1 milyar dolarlık fon&nbsp;ayıracağı ifade <a fr-original-style="" href="https://www.bloomberg.com/news/articles/2021-10-22/citi-becomes-first-wall-street-bank-to-agree-to-racial-audit" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">edildi</a>.

Prof. Dr. Güler ArasÇok yakın bir zamana kadar sadece çevresel perspektiften değerlendirilen iklim değişikliği konusu, artık devletlerin ve iş dünyasının en kritik ve giderek büyüyen risk unsurlarının başında geliyor. Dünya Ekonomik Forumu’nun her yıl yayınlamış olduğu “Küresel Riskler Raporu” başta olmak üzere pek çok araştırma,&nbsp;iklim değişikliğinin artık insanlık olarak karşı karşıya olduğumuz en önemli risk olduğunu çok kez ortaya koydu. Son olarak geçtiğimiz günlerde yayımlanan “IPCC İklim Değişikliği 2021” raporu ise, iklim krizinin ölçeği ve aciliyetine yapmış olduğu vurgu ile Dünya’nın gündemine oturdu. Dünya genelinde orman yangınları ve aşırı hava olaylarını yaşadığımız bir dönemde açıklanan bu rapor, yaşanan eşanlı felaketlerin hiç de tesadüf olmadığını, dünyanın kırmızı alarm verdiğini çarpıcı bir şekilde açıklıyor. Nereye gittiğimizi, ne yapılabileceğini ve nasıl hazırlanabileceğimizi anlamak için gerekli olan geçmiş, şimdiki ve gelecekteki iklimin çok net bir resmini güçlü bilimsel temelde bir araya getiren rapor, bizlere adeta bir uyanma çağrısı yapıyor.Bilim dünyasından uyanma çağrısıİklim değişikliği ile ilgili bilimi değerlendirmek üzere 1988 yılında Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) ve Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) tarafından kurulan Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli , “İklim Değişikliği 2021: Fiziksel Bilim Temelli Değerlendirme Raporu’nun” 6.’sını Ağustos başında yayımladı. Raporun ilk bölümü olan Fiziksel Bilim Temeli raporu, 2014 yılında yayımlanan 5. Rapordan bu yana iklim bilimi hakkındaki büyük bilgi güncellemesini sunuyor.&nbsp;Dünya genelinde binlerce bilim insanının gönüllü katkılarıyla hazırlanan rapor, iklim değişikliğinin itici güçleri, etkileri ve gelecekteki risklerine ilişkin yayımlanan binlerce bilimsel makalenin güçlü bir sentezini içeriyor. Bilim insanlarının her bölgede ve tüm iklim sisteminde Dünya'nın iklimindeki değişiklikleri gözlemlediği raporda, iklim değişikliklerin çoğunluğunun, binlerce yıldır görülmemiş düzeyde olduğuna dikkat çekiliyor. Ve halihazırda harekete geçmiş olan bazı değişikliklerin ise yüz binlerce yıl boyunca geri döndürülemeyecek seviyeye ulaşmış olduğu belirtiliyor.&nbsp;Paris Anlaşmasının 1,5-2 derece ısınma hedefi ne kadar mümkün?İnsan faaliyetlerinden kaynaklanan sera gazı emisyonlarının 1850-1900'dan bu yana yaklaşık 1,1 derecelik ısınmadan sorumlu olduğunu ortaya koyan rapor, önümüzdeki 20-30 yılda bu değerin 1,5 derece düzeyini aşma olasılığına ilişkin yeni tahminler sunuyor. Sera gazı emisyonlarında ani, hızlı ve büyük ölçekli azalma sağlanamadığı sürece ısınmayı 1,5 derece, hatta 2 derece seviyesinde tutabilmenin ulaşılamaz olacağına ilişkin sonuçları ortaya koyuyor.&nbsp;İklimin sesi: ‘Net Sıfır’İnsan eylemlerinin iklimin gelecekteki seyrini belirleme potansiyeline sahip olduğuna vurgu yapan rapor, aynı zamanda&nbsp;karbondioksitin iklim değişikliğinin ana itici gücü olduğuna dair açık kanıtlar sunuyor.&nbsp;İklimi stabilize etmek için daha da geç olmadan, son kritik eşikler de aşılmadan tek çözüm yolumuz,&nbsp;sera gazı emisyonlarında güçlü, hızlı ve sürekli azalmayı sağlamak ve net sıfır karbon emisyonlarına ulaşmak.&nbsp;Atılması gereken adımların temeli işbirliğine dayanıyorAnlamlı ve ölçülebilir ilerleme sağlamak devletlerin, kurumların ve tüm bireylerin sorumluluğunda. Kurumların ve devletlerin iklim değişikliğiyle mücadelede adım atması, net sıfır taahhütlerini gerçek anlamda yerine getirmesi ve acil önlem alması, gezegenimiz ve gelecek nesiller adına hayati önem taşıyor. Bu noktada şüphesiz atılacak&nbsp;ilk adım, karbon emisyonlarının azaltılması.&nbsp;Bunun yanı sıra hem makro hem de mikro düzeyde risk analizi ve bu risklerin küresel raporlama standartlarına uyumlu olarak açıklanması anlamlı ve ölçülebilir ilerleme için olmazsa olmaz unsurların başında geliyor. Tabii bu noktada&nbsp;bireylerin farkındalığın ötesinde eğitilmesi de atılması gereken kritik adımlar arasında.&nbsp;Tüm atılan bu adımların başarısının temelinde ise kurumlar ve devletler arasındaki “güçlü işbirliği” yatıyor. Zira Kasım ayında gerçekleşecek COP26 yaklaşırken, Paris Antlaşmasının uygulanmasını hızlandırmak ve küresel sıcaklık artışlarını 1,5 derece seviyesinde tutma konusunda çabaları acilen artırmak için tüm ülkelerin işbirliği içerisinde çalışması kritik önem taşıyor.Taahhütleri eyleme dönüştürme zamanıGiderek daha fazla devlet ve kurum, iş yapma biçimlerini değiştirmek için şimdi harekete geçmeleri gerektiğini biliyor ve net sıfır ekonomi için planları ve eylemleri uygulamaya koyuyor. Ancak ne yazık ki, taahhütleri gerçekleştirme ve aksiyon alma düzeyi pek çok devlet ve kurumun bu acil durumun önemini henüz anlamadığını gösteriyor.&nbsp;Özetle, iklim değişikliği konusunda yol alabilmemiz için taahhütlerin bir an önce eyleme dönüşmesi gerekiyor. Bu noktada, Paris Anlaşması ve AB Yeşil Mutabakata ek olarak radikal emisyon azaltımı için gereken ekonomik ve sistem değişikliklerini sağlamak üzere ülkelerin gerekli düzenleyici ulusal çerçevelerini geliştirmeleri de büyük önem taşıyor.

İklim değişikliği konusunda yol alabilmemiz için taahhütlerin bir an önce eyleme dönüşmesi gerekiyor.

Taahhüt değil, eylem zamanı

Yaşadığımız orman yangınları hepimizin içini çok acıttı. Artık acıyı hissedip paylaşmaktan daha ötesini yapmamız gerek. Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) tarafından ‘Firms’ adı verilen yangın bilgilendirme ve kaynak yönetim sistemi ile dünyanın dört bir yanındaki yangınlar takip edilebiliyor. Bu sistem üzerinden bakıldığında yangınların sadece Türkiye’de değil, Kuzey Yarım küreye yayıldığı görünüyor.&nbsp;Artık günü kurtaracak çözümlerle değil, iklim değişikliği ile mücadelede sağlam planlamalarla ilerlenmesi gerekiyor.&nbsp;Durum böyleyken, sanki çoğunluk için iklim krizi konusunun hala daha gündemde olmadığını hissettiğiniz oluyor mu?Pensilvanya Üniversitesi Wharton’da örgütsel psikolojisi profesörü “Adam Grant’in” kaleme aldığı&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.adamgrant.net/book/think-again/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“Think Again&nbsp;</a>– Yeniden Düşün” kitabı, doğru bildiklerimizi sorgulayarak hayatımıza yeni pencereler açabilmek üzerine insanı düşündürüyor. Bu doğrulardan biri de iklim değişikliği konusu.Kitapta yer alan, Yale Üniversitesi tarafından düzenlenen “İklim Değişikliği İletişim Programı” kapsamında yapılan araştırmaya göre, 18 yaş üstü Amerikalılara iklim değişikliğine inanıp inanmadıkları sorulmuş ve verdikleri cevaplar ile <a fr-original-style="" href="https://climatecommunication.yale.edu/about/projects/global-warmings-six-americas/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">aşağıdaki tablo&nbsp;</a>ortaya çıkmış.<img alt="Global Warming&amp;#39;s Six Americas in 2020 - Yale Program on Climate Change Communication" src="https://images.aposto.com/2021/7/2/1628015985914.png" width="624" height="321" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.71" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Aslında nüfusun sadece yüzde 7’si iklim değişikliği konusunda ilgisiz olmasına rağmen, ilginin en çok bu grup üzerinde olduğundan bahsediliyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2000-2016 yılları arasında çıkan medya yazılarında iklim değişikliği muhaliflerine, işin uzmanı bilim insanlarına göre yüzde 49 daha çok yer verilmiş.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu durum, toplumda iklim değişikliğine inanmayanların sayısının gerçekte olduğundan çok daha fazla olduğu yanılgısına yol açıyor. </li></ul>Bu yanılgıyla da insanlar, büyük çoğunluğun iklim değişikliği için adım atmayacağını düşünerek “O zaman ben neden adım atacağım ve benim küçük adımım neyi değiştirecek” endişeleriyle iklim krizine karşı yapabileceklerini erteliyorlar. Aslında ilk adım dünyanın iklim krizine inananlar ve inanmayanlar olarak ikiye ayrıldığı ve bir tarafın haklı olduğu şeklindeki önyargıyı (binary bias) bir kenara bırakmak. Bunun yerine tarafları sınıflara ayırmak iyi bir başlangıç.İklim bilimcilerin araştırmasına göre iklim krizini inkar edenler altı sınıfa ayrılıyor:- Karbondioksit artmıyor diyenler- Karbondioksit artsa da, küresel ısınma yok diyenler- Küresel ısınma olsa da, bu tamamen doğal nedenlerden kaynaklanıyor diyenler- İnsanlar küresel ısınmaya neden oluyorsa da, etkisi çok az diyenler- İnsan etkisi çok az olmasa da, günün sonunda yararlı olacak diyenler- Durum çok çaresiz olmadan, mutlaka bir çözüm bulunur diyenlerPsikolojide yer alan ‘cazibe yanlılığı’ (desirability bias) terimi insanın neye inandığının, aslında neye inanmak istediği ile şekillendiğini özetliyor. İklim değişikliği ile insan hayatının tehlikede olacağına inanmak duygusal olarak çok rahatsız edici. O yüzden bu yangınların çıkış noktasını da iklim değişikliğine bağlamak çoğumuz için inanması korkutucu olan bir gerçek olabilir.&nbsp;Adam Grant’e göre, yukarıdaki grafiğin hangi tarafında olursak olalım, aslında ne kadar çok insanın bu konuyu önemsediğini farkedersek, adım atmakta o kadar istekli oluyoruz. Bu yangınlarda gördük ki etrafımızda bu konuyla ilgili adım atmak isteyen çok kişi var. Bu çoğunluğu hissedelim, iklim krizi ile ilgili farkındalığı artırıp gündelik yaşamlarımızda bilinçli adımlar atalım. Somut eylem planlarıyla ülkemizi felaketlere hazırlıklı hale getirelim.&nbsp;

Yeniden Düşün: Bilmediğinizi Bilmenin Gücü, Adam Grant

İklim Krizine Bakış Açımızı Anlamak

<a fr-original-style="" href="https://twitter.com/murat_kurum/status/1379421127441838080" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“Birle</a><a fr-original-style="" href="https://twitter.com/murat_kurum/status/1379421127441838080" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ş</a><a fr-original-style="" href="https://twitter.com/murat_kurum/status/1379421127441838080" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">mi</a><a fr-original-style="" href="https://twitter.com/murat_kurum/status/1379421127441838080" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ş</a><a fr-original-style="" href="https://twitter.com/murat_kurum/status/1379421127441838080" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;Milletler&nbsp;</a><a fr-original-style="" href="https://twitter.com/murat_kurum/status/1379421127441838080" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">İ</a><a fr-original-style="" href="https://twitter.com/murat_kurum/status/1379421127441838080" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">klim De</a><a fr-original-style="" href="https://twitter.com/murat_kurum/status/1379421127441838080" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ğ</a><a fr-original-style="" href="https://twitter.com/murat_kurum/status/1379421127441838080" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">i</a><a fr-original-style="" href="https://twitter.com/murat_kurum/status/1379421127441838080" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ş</a><a fr-original-style="" href="https://twitter.com/murat_kurum/status/1379421127441838080" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ikli</a><a fr-original-style="" href="https://twitter.com/murat_kurum/status/1379421127441838080" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ğ</a><a fr-original-style="" href="https://twitter.com/murat_kurum/status/1379421127441838080" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">i Çerçeve Sözle</a><a fr-original-style="" href="https://twitter.com/murat_kurum/status/1379421127441838080" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ş</a><a fr-original-style="" href="https://twitter.com/murat_kurum/status/1379421127441838080" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">mesi, Paris Anla</a><a fr-original-style="" href="https://twitter.com/murat_kurum/status/1379421127441838080" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ş</a><a fr-original-style="" href="https://twitter.com/murat_kurum/status/1379421127441838080" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ması ve Avrupa Ye</a><a fr-original-style="" href="https://twitter.com/murat_kurum/status/1379421127441838080" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ş</a><a fr-original-style="" href="https://twitter.com/murat_kurum/status/1379421127441838080" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">il Mutabakatı’nı gündemimize aldık”</a>Çevre ve Şehircilik Bakanı&nbsp;Murat Kurum, İklim Değişikliği Koordinasyon Toplantısı’nın ardından sosyal medya hesabı üzerinden toplantı gündemine dair <a fr-original-style="" href="https://twitter.com/murat_kurum/status/1379421127441838080" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açıklama</a> yaptı. Bakan Kurum, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi, Paris Anlaşması ve Avrupa Yeşil Mutabakatı’nı gündeme aldıklarını dile getirdi. İklim değişikliğinin Covid-19 sonrasında dünyanın en önemli gündem maddesi haline geleceğini belirtti. İklim değişikliğinin olumsuz sonuçlarına yönelik de aşağıdaki konuların altını çizdi:<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Son 20 yılda dünyada gerçekleşen 7 bin 500 büyük doğal afette 1,2 milyon insan hayatını kaybetti.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Gıda ve su kıtlıkları yaşanırken, yeni tip bulaşıcı hastalıklar her geçen gün arttı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Son birkaç yılda ülkemizde sel, heyelan ve hortum gibi şiddeti sürekli artan afetler yaşandı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İklim değişikliği; tüm sektörlerimizi derinden etkileyen bir kalkınma, sağlık, tarım, hayvancılık, su, enerji ve ulaşım meselesidir.</li></ul>Bakan Kurum, iklim değişikliğiyle mücadele için yapılan çalışmaları ise şöyle sıraladı:<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yenilenebilir enerji kapasitemizi, korunan alanlarımızı artırıyoruz.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Güçlü yalıtımlı binalar inşa ediyor, yağmur suyu toplama sistemini hayata geçiriyoruz.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Akıllı şehir ve sıfır atık uygulamalarıyla enerji verimli, iklime duyarlı yerleşim alanları kuruyoruz.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Millet bahçeleri ve ekolojik koridorlarla yeşil alanları artırıyoruz.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ulaşım kaynaklı emisyonu azaltacak çalışmalar yapıyoruz.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sanayi alanlarını dönüştürüyoruz.</li></ul><a fr-original-style="" href="https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1748-9326/abf004" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Avrupa’da kuraklık ve sıcak hava dalgaları</a>Environmental Research Letters dergisinde yayımlanan <a fr-original-style="" href="https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1748-9326/abf004" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bilimsel bir çalı</a><a fr-original-style="" href="https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1748-9326/abf004" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ş</a><a fr-original-style="" href="https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1748-9326/abf004" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">mada</a> Avrupa'da 1961-2018 yılları arasındaki tarımsal üretimin ekstrem olaylar ile ilişkisi incelendi. Çalışmanın sonuçlarına göre:<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Avrupa'da, kuraklık, sıcak hava dalgası, sel ve ani soğukların görülme sıklığı arttı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Mahsul kaybını en çok etkileyen iki faktör, kuraklık ve sıcak hava dalgası oldu.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Mahsul kayıpları geçtiğimiz son&nbsp;50 yılda üç katına çıktı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">1991-2015 yılları arasında oluşan mahsul kaybı yüzde 7,3.</li></ul>Avrupa’nın toplam ekili alanının üçte ikisini oluşturmakta olan tahıllar, diğer gıda ürünlerinde kıyasla daha çok etkilendiler.Avrupa Birliği, küresel gıda zincirinde önemli bir role sahip olduğu için, yaşanan kayıplar sadece Avrupa içinde değil, tüm dünyada gıda sistemlerinin ve gıda fiyatlarının etkilenmesine sebep oluyor. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Organizasyonu (FAO), gıda üretiminin iklim değişikliğine karşı "çok hassas" olduğuna dikkat çekiyor. Dolayısıyla iklim değişikliği azaltım ve uyum çalışmaları, gıda sistemlerinin sürdürülebilirliği açısından büyük önem taşıyor.<a fr-original-style="" href="https://prposter.faselis-news.com/CL0/https:%2F%2Fapi.turkiyedekomur.org%2FRaporDokuman%2FiMG7Eyzce47skYtFWteJ.pdf/2/01020178a6011c89-60e296d3-79b6-4022-9957-3df1d2b01d59-000000/OHr10RtH42heoEFalu6WEddlj4EX9cV9fMroXqvIuyc=187" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Kömürlü Termik Santrallerin Küresel Takibi</a>Sierra Club, Enerji ve Temiz Hava Araştırma Merkezi (CREA), Climate Risk Horizons, GreenID, Ekosfer ve Avrupa İklim Eylem Ağı ortak çalışması ile “<a fr-original-style="" href="https://api.turkiyedekomur.org/RaporDokuman/iMG7Eyzce47skYtFWteJ.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Yükseli</a><a fr-original-style="" href="https://api.turkiyedekomur.org/RaporDokuman/iMG7Eyzce47skYtFWteJ.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ş</a><a fr-original-style="" href="https://api.turkiyedekomur.org/RaporDokuman/iMG7Eyzce47skYtFWteJ.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;ve Çökü</a><a fr-original-style="" href="https://api.turkiyedekomur.org/RaporDokuman/iMG7Eyzce47skYtFWteJ.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ş</a><a fr-original-style="" href="https://api.turkiyedekomur.org/RaporDokuman/iMG7Eyzce47skYtFWteJ.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;2021: Kömürlü Termik Santrallerin Küresel Takibi</a>” adlı bir rapor yayınlandı. Raporda öne çıkan maddelerin bazıları şu şekilde:<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2020 yılında toplam kapasiteleri 50,3 GW&nbsp;olan yeni kömür santralleri&nbsp;işletmeye alındı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu kömür santrallerinin yaklaşık dörtte üçü Çin’de kuruldu.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Çin hariç tutulduğunda küresel kömür filosunun kurulu gücü 17,2 GW azaldı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Türkiye’de elektrik üreten kömürlü termik santral kurulu gücü, 2020 yılında bir önceki yıla kıyasla 1,4 GW azalarak 18,1 GW’a geriledi.</li></ul>

İklim Değişikliği ile ilgili hikayeler