“Zamannnnn ileriye aksınnnn.” Sihirli Annem izleyenler bilir, periler zamanı ileri veya geri alabilme ve hatta durdurabilme özelliğine sahiptirler. Sonra da fanilerin zihninden o anıları silerler ve hayat normalmiş gibi akıp gider. Şeye benzetirdim bunu, güzel vakit geçirirken zamanın nasıl hıphızlı akmasına ama sıkıcı bir derste ya da toplantıda dakikaların saatmiş gibi gelmesine. Zihin de sihirlidir bana göre, belki de bu yüzden kendimi insan zihnini anlamlandırmaya adadım. Bir süredir ise zamanın — güzel vakit geçirip geçirmemekten bağımsız — eskisine kıyasla çok daha hızlı aktığını düşünüp duruyorum. (Hangi peri benim zihnimden eski zaman akışını silmeyi unuttuysa Periliçe icabına baksın!!).&nbsp;Çocukken bir ömür gibi geçen bir koca yıl sanki kuş olup uçtu ve yerini 'aaa 2019, 4 sene önce miydi?'lere bıraktı. Zamanın yaş ilerledikçe daha hızlı geçiyormuş gibi algılanmasını perilere bağlayamayız tabii. Bu durumun en basit açıklaması hayatta olduğumuz sürenin uzamasıyla otomatik olarak bir senenin ömrümüze göre daha düşük bir orana tekabül etmesi. Örneğin 5 yaşındayken 1 sene hayatımızın beşte biriyken 29 yaşındaki birisi için bir sene hayatın 1/29’unu oluşturur. Zaten büyüdükçe eskiden kocccaman gözüken yerler 'aaa, burası bu kadarcık mıydı' dedirtmez mi insana? Sen küçüksün, alan sana göre büyük. Aynı hesap sanırım. Bir diğer fikir ise çocukluktaki zihinsel aktivitenin inanılmaz fazla olmasıyla ilgili. Yeni gelmişsin dünyaya, o kadar çok yeni şey öğreniyorsun ki hayat dolu dolu geçiyor ve dolayısıyla daha uzun zaman geçmiş gibi algılanıyor. Görece yeni bir <a fr-original-style="" href="https://sitn.hms.harvard.edu/flash/2019/no-not-just-time-speeds-get-older/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">çalışma</a> da subjektif zaman algısındaki hızlanmayı, yaşlandıkça nöral bağlantılarımızda olan değişimlerden dolayı görselleri işleyiş hızımızda olan yavaşlamaya bağlamış.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2023/6/4/1689243646594.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="2.13" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">İllüstrasyon:&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/neuroaesth/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Irmak Hacımusaoğlu</a><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Mantıklı buldum bu açıklamaları. ‘Tamam,' dedim 'zamanı rahat bırakayım.’ Dedim dedim de bu sefer de mayıs ayı iki sene gibi geldi bana! Malum seçim döneminde zamanda (ya da içimizde…) bir kırılma oldu herhalde. Upuzun mayısın ardından ise gözümü bir açtım, temmuzdayız. Eee haziran nereye gitti? İçime kurt düştü yine. Başka zihinler ve hatta başka kültürler nasıl algılıyor bu zaman denen şeyi diye kaşınıp durunca dayanamadım, sordum:&nbsp;Zamanın akışı hakkında ne düşünüyorsunuz? Özellikle bu aralar (yaz başı) zaman çok mu hızlı geçti?Sorduğum 59 kişiden yaklaşık %80’i genel olarak zamanın eskisine göre daha hızlı akmasına evet cevabını verdi. Bu oran sadece yabancı arkadaşlarımın cevaplarına baktığımda da benzer çıktı üstelik. Zaman algısının komple kaybolduğunu söyleyen de oldu. Peki başka neler mi dendi?“Bir klişe: geçmesin istemediğim zaman hızlı geçiyor. O yüzden haziran böyle oldu. Yaz bitmesin.”“18 yaşından sonraki son 10 senenin nasıl hızla geçtiğini anlamadım. Hızla yaşlanmak zor.”“Tatile çıktığımda daha ilk günden hemen bitecek tribine giriyorum ve hemen bitiyor.”“Bir yerde okumuştum, yaşlandıkça zaman daha hızlı geçiyor çünkü ömrüne oranla an kısalıyor diye. Mesela 7 yaşımdan 8 yaşıma koskoca bir yıl vardı ama 27’den 28’e bir anda bitiverdi gibi.”“Benim duygu durumumla çok bağlantılı zaman algım ya. Jolie’nin Wanted’daki çocuk gibi.”“Nasıl oluyor vakit bir türlü geçmezken yıllar hayatlar geçiyor.”“Geçmiyor.”“Günler birbirine benzediği için daha hızlı geçiyormuş gibi hissediyoruz.”“Zamanın hızını dehşet verici bulmak zamanın hızından daha korkutucu geliyor.”“Mutluyken, anı yaşarken çok hızlı geçmesi biraz can sıkıcı.”“Ya dün zaman kavramımı kaybettim, o kadar hızlı geçti ki bir şey. Cidden yaş ilerleyince sanırım zaten zaman hızlı geçiyor ama bazı zamanlar gün içinde yok oluyor. Düşüncem şu: zaman kırılma artık, bir sabit kal.”“Diş fırçam otomatik yani hep aynı süre çalışıyor ama dişimi sabah fırçalarken 15 saniye sürüyor, akşamsa hele kafam iyiyse 3,5 saat. Demem o ki insan mahmurken yani ne buradayken ne de uykudayken (metaforik olarak da) zaman hızlı geçiyor.”“Bu belirli zaman dilimi için zamanın hızlı geçtiğini düşünmüyorum çünkü bulunduğum yerlere, tanıştığım insanlara, yaptığım şeylere baktığımda çok fazla hissettiriyor. Genel olaraksa daha dün küçük bir kızdım şimdi doktoradayım, bu çılgınca. Yani yıllar açısından bakarsam zamanın daha hızlı geçtiği hissine sahibim ve bu rahatsız edici bir hal alıyor.”&nbsp;[çeviri]“Zamanı nasıl hissettiğimin hayattaki dönüm noktalarına bağlı olduğunu düşünüyorum ve bu dönüm noktaları zaman alan şeyler. Örneğin bir bitkinin büyümesi ya da kedimin büyümesi. Böyle şeyler görürsem, zaman değişikliklerini fark edeceğim. MUTLU(!) doktora öğrencileri olduğumuz için bir diğer önemli dönüm noktası burada nasıl ilerleme kaydettiğimiz ve çok da fazla ilerlemediğim için şöyle hissediyorum: zaman [algısı] nereye gitti?” [çeviri]***İnsan mahmurken veya günler birbirine benzediği için zamanın daha hızlı geçiyormuş gibi gelmesine dair cevaplar ve birinin çok fazla şey yaptığı için bu ara zamanı pek de yavaş algılamadığından söz etmesi bana bu girişte bahsettiğim ikinci fikri anımsattı. Küçükken an be an çok daha fazla şey öğrenip daha fazla uyanık (alert) ya da anda mı kalıyorduk acaba?&nbsp;Günlerimiz de birbirine bu kadar benzemiyordu. Bir kere gün aynı olsa bile onu yaşayan zihin aynı zihin değil. Ne dersiniz?Not: Yabancı arkadaşlara katıldıkları için teşekkür ederim, evrensel bir durum olduğunu burada da görmek ne hoş. Ne diyelim, e be periler!

20’lik, kafada oluşan saçma soruların, açılmayı bekleyen ve bazen suratımıza çarpılan kapıların, gündem ile üzerimize çökebilecek fenalığın paylaşıldığı bir bülten. 

Kafada oluşan saçma soruların, açılmayı bekleyen ve bazen suratımıza çarpılan kapılar.

20'lik

Zamanı birlikte geçiriyoruz be periler! 

Tik tak tik tak, Dudu peri zamanı rahat bırak

Bugün Haklılık Payı’nda hep beraber evde hissetmeyi konuşacağız, hazır mısınız 20’likler? Biraz hayat hikâyesiyle başlayalım, severim bilirsiniz. Beşinci sınıf bittiğinde, annemle Demre’den Antalya’ya taşındık ve her sene yılbaşında bana hediye getiren sevgili hemşehrim Noel Baba, o seneyi pas geçti. Üzüldüğümü gören annem “belki evin yolunu bulamamıştır” dedi bana, sanki hediyeleri alan kendisi değilmiş gibi. İnanmayı seçtim buna ve daha önemli bir mesele çarptı yüzüme. Evin yolu. Ev neresiydi ki?&nbsp;Üzerinden yıllar yıllar geçti ve bu sefer daha uzaklara taşındım. Soru ise kaldı. Ev neresiydi? Evde hissetmek ne demekti?Geçenlerde komşuya gittim, Atina’ya. Bu evde hissetme hâli en çok orada vurdu bana. Uzomu içerken mandalina ağaçlarını düşündüm, begonvilleri, ikram edilen tatlıları, müziğin nasıl da bizim müziğimize benzediğini. İstesem sözleri Türkçe duyabiliyorum hatta, o kadar benziyor. Sofranın ve tatların evle ilişkisi malum dedim, peki ya sokaktaki sesler?Beklenmedik bir çocuk çığlığı, iki sokak kedisinin birbirine hırlaması (ve kediler genel olarak), müzik yapıp para isteyen insanların akordionundan gelen o melodi. Bir anda geçen motosiklet belki, sadece güzel sesler değildi evi anımsatan. Ha, bir de kokular sanki. Sıcak yemek kokusu, narenciye kokusu ve deniz kokusu… Bitkiler; mandalina ağaçları ve begonviller demiştim, zambakları da ekleyeyim. Kaldırımların ya da yolların birbiriyle uyumsuzluğu sonra. Estetik değildi ama doğaldı. Çarpık kentleşmenin beni duygulandırmasına şok oldum tabii; abarttın, dedim kendi kendime ama itiraf etmeliyim ki benim için zaten ev biraz da kaotik bir yerdi. Bazen fazla düzgünlükte daha çok kaygılandığım olur tuhaf bir şekilde. Şimdi düşününce anlıyorum; kaosun ortasında biraz sert durman gerekir, yoksa hayatta kalamazsın. İstanbul’u düşünelim mesela, acele etmezsen varamazsın. Bilmediğini gösterirsen kandırabilirler. Emin olmak veya en azından emin görünmek zorundasın. Ev biraz da kaostu.İçimden “amma abarttın” diyen negatif sese inat, merak ettim: gerçekten bunların evde hissettiren bir yanı var mıydı? Evde hissetmek ne demekti? Haydi bakalım, sizler neler demişsiniz:“Sokak kedileri, garip kokan eski taksiler, vapura binmek için akan insanlar, ayak uzatılan puf.”“Deniz, portakal, divan.”“Turunç ve palmiye ağaçları.”“Mutfak tıkırtısı, çay şıngırtısı, akşamüzeri serinliği, halı, içeriden gelen kalabalık konuşma sesleri, maaile akşam sofrası hazırlığı.”“Maki bitki örtüsü.”“İyot kokusu.”“Korna, sırada beklerken dibinde duran teyzeler, Aygaz kamyonet sesi.”“Taharet musluğu.”“Polar battaniye, çıplak ayaklar, köpekler, pancar turşusu, çilek reçeli, paşa kılıcı bitkisi.”“Üçkağıtçı esnaf.”“Kavga, kaos.”“Demlik çay.”“Konuşmak zorunda olmamak, sessiz birliktelik, hiçbir şey yapmama lüksü.”“Gül satanlar, simit ve simitçi, pazarlık yapabilmek.”“Bazı yemekler, şarkılar, çay, arkadaşlar.”“Amazon’dan falım sakız sipariş etmek.”***Cevaplar böyleydi de benim aklımda bir soru kaldı sormaya korktuğum, şu an bile yazıp yazıp sildiğim; Ev acaba bıraktığım ev miydi ki? Yoksa ev bir yer değil de bir şeyler miydi, başka yerlere de gitsek kurabileceğimiz?Not: Nedense bu <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/track/1rktgi2hNfNisWZsgvxLsR?si=e6ccdf0db6cc4193" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">şarkı</a> çalıp durdu kafamda yazı boyunca.

evde hissetmek üzerine

Evim evim güzel evim, neredesin, neydesin?

20’lik ekibi olarak her ay olduğu gibi bu ay da, mayıs için neler çıkarabileceğimizi konuşmak için toplandık. İlk iki hafta nispeten kolaydı, seçim öncesiyle ilgili olacağı aşikâr. Üçüncü hafta, yani bu perşembe içinse hiçbir şey belli değildi. Normalin aksine asla belli bir plan yapamıyorduk, seçimin nasıl biteceği (ve hatta seçimin bitip bitmeyeceği) belli değildi. Nitekim şu an bile neler olacağını bilmiyoruz. Böyle kritik bir dönemde sizlerden uzak kalmak istemedim ama bu yazıda ne anlatsam diye de çok kararsız kaldım. Sonunda sevgili amcamdan öğrendiğim ve çok sevdiğim bir hikâyeyi sizlerle paylaşmaya karar verdim, umarım sizin de hoşunuza gider.***&nbsp;Zamanın birinde, bilge bir ihtiyar amca varmış. Bu amcanın da dünyalar güzeli bir atı. Bir akşam ne olsa beğenirsiniz, bu güzelim at kaybolmuş. Diğer köylüler üşüşmüş amcanın başına. “Sen ne şanssız adamsın, güzelim atından oldun. Vah vah…” diye başının etini yemişler adamcağızın. Amca sakin, durun daha, demiş. “Şanslı mıyım şanssız mıyım bilemeyiz. Sadece atım gitti.” Köylüler şaşırmışlar hiç üzülmemesine. Nitekim bir süre sonra at geri dönmüş, hem de başka atlarla beraber! Köylüler gelmiş yine, ne kadar şanslısın yahu, demişler. “Başına talih kuşu kondu resmen.” Dur bakalım, demiş yaşlı amca. “Sadece atlar geldi.” Köylüler dalga geçmişler yine bu bunak adamla. Önce üzülmesini bilmiyordu şimdi de sevinmesini bilmiyor, deli midir nedir. Sonra bir de ne olsun, amcanın evi geçindiren oğlu bu atlardan birini ehlileştirmeye çalışırken attan düşüp ayağını kırmış. Gelmiş mi yine köylüler… “Vah vah, bu atlar yüzünden oğlunun bacağı kırıldı, ekmeğinden olacaksın. Yandın bittin sen zavallı adam.” Amca istifini bozmamış, "Siz," demiş, "her şeye böyle erken mi karar verirsiniz? Sadece oğlum bacağını kırdı.” Biraz zaman geçmiş, ülkede savaş çıkmış. Padişah ferman vermiş, eli ayağı tutan her erkeği orduya alacakmış. Geri dönecekler mi belirsiz… Herkesin oğlu giderken, bir tek bizim amcanın oğlu ayağı kırık diye orduya alınmamış. Köylüler gelmiş yine, demişler “Sen ne biçim adamsın, meğer çok şanslıymışsın. Bak bizimkiler gitti, seninki yanında.” Amca ne demiş tahmin edersiniz artık… “Sadece oğlum ayağını kırdı ve burada kaldı. Ne olur bilinmez.”***Bunu niye mi anlattım? Seçim gününde ve sonrasında umutsuzluğa kapılan arkadaşlar oldu. “Bitti bu iş, bir şey değişmez bu ülkede” falan diyenler. İnsanım tabii, canım sıkıldı ama neyse ki aklıma bu hikâye geldi. Sadece seçim ikinci tura kaldı diye hatırlattım kendime. Ne olacağını bilemeyiz. Hem 20 yıllık bir dikta sürecinin tek turda bitmemesi, özellikle bütün kanallar ve ekonomik güç iktidarın elindeyken o kadar da garip değil bana göre. Bir yandan da ‘nasılsa sonuç belli’ diye havlu atmak (oy vermeye gitmemek mesela) bu durumda henüz olmayan bir gerçekliğin gerçekleşmesine hizmet etmek demek <a fr-original-style="" href="https://positivepsychology.com/self-fulfilling-prophecy/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">(kendini gerçekleştiren kehanet</a>.) İlk turda bitireceğiz sloganı içimize işlemiş olabilir ama kimse de 'ikinci tura kalırsak yandık bitti' demedi. Özellikle bu noktada, daha mücadelenin ortasındayken kalkıp pes etmenin veya adayı sorgulamanın hiçbir faydası yok. Yaşlı amca benimle hemfikir olur muydu bilmem ama benim için bir gerçek daha var sizlerle paylaşmak istediğim: bazı şeyler sallandı. Sallanan her şey değişip dönüşmeye mahkumdur dostlar. Hayal kırıklığının verdiği umutsuzluğun bizi mücadele etmekten alıkoymasına izin vermemeliyiz.Umutsuzluğun bir kaynağının da bunca sorun, açlık, yozlaşma varken ve önlenebilir ölümler “fıtrata” yıkılırken, şu anki iktidarın nasıl bu kadar çok oy alabildiği olduğunu gözlemliyorum. Naçizane hatırlatmak isterim ki manipülasyonun bol olduğu bir ülkeyiz. Başka hangi ülkede TV programlarında “XX simülasyonu” diye iki farklı gerçeklikten söz edilir? Unutmayalım ki sadece kendi iç gruplarıyla paylaşım yapıp hâlâ ülkemizi dış dünyaya parmak sallayan ve bir o kadar da tehlike altında olan bir süper güç zanneden kitleler var. Ekonomik ve politik diğer sorunları nasıl görmüyorlar diyebilirsiniz, haklılık payınız da var. Görmek yetmiyor ki bazen diyorum buna da. Yer yer ilahlaştırılmış bir şekilde algılanan siyasilerimizin, sorunları dış güçlere (dış mihraklar, bilmem ne lobisi, terör örgütleri) yıkması hem paranoya ve korkuya sebep oluyor hem de bu korku onlara güç katıyor. Manipülasyonun gücü maalesef kurbanını kör edebilir. Kanıtları saklar veya farklı lanse eder manipülatörler. Ki kurban da bu kanıtları görse bile algılamak bile istemez bazen. Ekrem İmamoğlu’ya yapılan saldırıda kim suçlu diye sorulduğunda “tabii ki Ekrem, suçlu olmasa niye taş yesin” denmesi gibi… Kurban başkalarını suçlamaya dünden razı gelebilir hatta çünkü bugüne kadar kurban olduğu efendisini kaybederse kendi değerinin kalmayacağına inanır. Tabii içselleştirdiği korkudan da başına çok kötü şeyler geleceğini düşünür.&nbsp;Uzun lafın kısası, hayal kırıklığının bizi mücadeleden alıkoymasına izin vermemeliyiz. Bu 20 sene içinde birçok kez yaşadım bunu ben de, fakat şu an için buna takılı kalmanın bir faydası yok. İçimizde (doğal olarak) ortaya çıkan öfke, umutsuzluk gibi hislerimizi sadece 10 gün ertelemeye davet ediyorum sizleri.Unutmayalım ki ilk turda kimse kazanamadı, sadece seçim ikinci tura kaldı…Not: Karadağ, ilk turda daha düşük oy olan muhalefetin adayına ikinci turda kazandırdı. Ne de olsa hayat dinamik, ihtimallerin heyecanına üzülmek yerine bu sefer sarılalım derim.

"İhtimallerin heyecanına üzülmek yerine bu sefer sarılalım derim."

İhtiyar amca ve atı: Seçim ikinci tura kaldı

Haklılık Payı’nda bugün toplu dilek dileyeceğiz, hazır mısınız? Bu fikir nereden çıktı, önce bir ondan bahsedeyim. Noel Baba hemşehrim diye midir bilmem, ben küçüklüğümden beri dilek dilemeye veya insana iyi hissettiren doğaüstü inanışlara bayılırım (evet daha 777 ortada bile yokken!) Nazar boncuğundan tutun, İtalya’nın şans getiren kırmızı biberine; Yerebatan Sarnıcı’nda suya para atmaktan, ‘iyi düşünelim iyi olsun’culuğa kadar bir sürü inanışa veya şans simgesine bayılırım. Yine küçükken dört yapraklı yonca arardım haldır haldır — hiçbir zaman üç yapraktan fazlasını bulamasam da. Dilek dileme fırsatı bir de baharın gelişini kutlamayla birleşirse, ooooh değmeyin o zaman keyfime. Bilenler tahmin etti bile belki, evet, Hıdırellez’den bahsediyorum!Rivayete göre Hıdırellez Günü ya da Balkanlar için <a fr-original-style="" href="https://youtu.be/h1hFfuTJDp4" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ederlezi</a>, Hızır ile İlyas Peygamberlerin yeryüzünde buluştukları günmüş. Hızır, yeşillikler ve su kenarlarında dolaşıp zor durumda olanlara yardım eden ulvi bir kişiymiş. İlyas da denizlerin koruyucusuymuş. Yılda sadece bir gün gül ağacının altında buluşurmuş Hıdırellez, o da 6 Mayıs günü yani baharın geldiği ve doğanın uyanışa geçtiği gün. O yüzden de bu inanışa göre 5 Mayıs’ı 6’sına bağlayan gece dilekler ya gül ağacının dibine gömülür ya da sabahında suya bırakılır (yerine göre bu ritüel farklılık gösterir*). Dileklerin taşlardan minyatürü ya da resmi yapılır genellikle. Bazıları otlar kaynatıp şifa ve güzellik bulacağına inanır, bazıları da cüzdanlarını açık bırakır ki içleri para dolsun. Mezopotamya, Akdeniz, Orta Doğu ve Balkanlar’da görülen bu inanışın kökenine dair farklı iddialar olsa da ağaca dilek bağlama veya ateşin üstünden atlama gibi adetler İslamiyet öncesi Türk kültürüyle ve Gök Tengri inancıyla örtüşüyor. İslam’da da ismi geçmeden, mistik bir bilgeliğe sahip olan Hızır’dan (ya da Hıdır) bahsedildiği söylenir. Hristiyanların Aya Yorgi’si (Saint George) ile aynı kişi midir hatta?Kimdir, kimlerdendir, kimindir… Bunların benim için çok önemi yok tabii. Biliyorum ki benim için güzel niyetlerle insana baharın gelişini kutlatan bugün hep çok özel oldu. Bu sene ise daha bir özel… Güzel ülkemiz bunca zorluktan geçerken ve ne yalan söyleyeyim için için “yine baharlar gelecek mi?” diye merak ederken baharın müjdecilerinden dilek dileme fikrinin beni ekstra heyecanlandırdığını fark ettim. Bu heyecanımı da sizinle paylaşmak ve toplu bir dilek dileme seansı yapmak istedim. Haklılık payı falan aramadan hem de! Bakalım bazılarınızın gönlünden neler geçmiş:“Aşk.”“Baharlar gelsin.”“Yeni bir iktidar.”“İktidar değişikliği, diğer her dileğimi de kapsayıp getirir.”"WhatsApp gruplarında yalan haber paylaşılmamasını.”“Duam belli duyan belli&nbsp;”“Hıdır bana bir sürü para getirdi. Hıdır eşimi yanına getirdi.”“Geçen senekiler olsun bi’, öyle dilerim.”“Yine aşk.”***<img src="https://images.aposto.com/2023/4/4/1683205596918.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.00" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">İllüstrasyon: Irmak Hacımusaoğlu<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Şimdi de sıra bende, dediğim gibi hepimiz için diliyorum...Hoşgörü ve özgürlük diliyorum; kendinden olmayandan korkulmamasını/farklının öcü gibi algılanmamasını. “Bundan bana ne?” ve “Bundan sana ne?” diyebilmeyi öğrenmemizi diliyorum. Emeklerimiz boşa gitmesin, karşılığını alabilelim istiyorum: paraysa ihtiyacımız olan para, aşksa aşk, güzel yaşam şartlarıysa güzel yaşam şartları. Ertelemeyelim istiyorum hiçbir şeyi, korkmayalım ve tabii istediklerimizi yapabilmek için sağlıklı olalım. Biraz daha kaygısız olabilme lüksü diliyorum sonra; uzaklara da gitsek, “ne olacak bu memleketin hali” diye üzülmek istemiyorum artık.&nbsp;Ve bahar gelsin istiyorum.Hadi şimdi gözlerinizi kapatın ve sizler de içinizden geçirin, ne dilemek isterseniz. 3, 2, 1....Not: Dilekler arasındaki geçmiş zaman kullanımı da inanışlardan biri, dileklerin olmuş gibi dilenmesi. E ne de olsa bahar geldi!

5 Mayıs'ı 6'sına bağlayan gece dilek tutmayı unutmayın! 

Bahar geldi a dostlar: Hıdırellez inancı

Çocuklar, çocuklar, canım çocuklar. Ah, o canım çocukluk… Böyle girdiğime bakmayın, daha ilkokula girmeden 18 yaşına girme hayalini kurmaya başlamıştım ben. Reşit olacak, kendi evime çıkacak ve istediğim her şeyi yapacaktım. 20lik’teki <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/bir-buyumeme-kavgasi-kandirildik-mi" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ilk yazımda</a> da söz ettiğim gibi 18 yaşında “artık özgürüm” yazılı pastam önüme geldi, üfledim puffff… Hiçbir şey değişmedi. O andan itibaren ise çocukluğa özlem çekecektim…Tabii durur muyum, e madem çocuk olamıyorum artık ben de çocuklarla vakit geçirip dilediğimce oyun oynarım diye düşündüm. Hollanda’da çocuk bakıcılığı yaptım birkaç sene, sonra da fırsat buldukça çevremdeki çocukları en iyi oyun arkadaşlarım yaptım. Onlarla vakit geçirdikçe bir kez daha anladım ki çocuklar müthişti, zihinleri henüz yetişkin dünyasının hesaplarıyla veya mecburiyetle yapılan ısmarlama hareketleriyle dolmamıştı. Merak vardı onlarda hâlâ. Müthiş bir merak! Ta ki sordukları sorulardan bunalıp onları tersleyen, cevapsız bırakan ya da kendi sorunlarını çocuklara yansıtan yetişkinlere yeteri miktarda maruz kalana kadar. Bir gün bir çocuk bana “İnsanlar büyüdükçe sanki anlayışsızlaşıyorlar ama sen hiç öyle değilsin.” dediğinde içim cız etti. O yetişkinler de birer çocuktu ve hangi ihtiyaçları karşılanmadı, nelere maruz kaldılar; kim bilir,&nbsp;dedim anlayabileceği bir dilde.<img src="https://images.aposto.com/2023/3/4/1681982568701.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Irmak'ın 18. yaş pastası, "Artık Özgürüm."<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Gerçekten onlar da bir zamanlar çocuktu ve büyüyüp birbirinden farklı ebeveynler olmuşlardı. Bazıları kendi çocuğunu övünme aracı olarak kullanırken, bazıları herkesin içinde yeriyordu. İki ayrı uç gibi belki ama ikisi de günün sonunda yaralayıcıydı. Çocuk istemediği hâlde insanlara kendilerini öptürmeleri/sevdirmeleri için ısrar edenler oluyor, yapmazsa da “bizimki böyle işte” diye çocuğun koyduğu sınırı yapamadığı bir şeymiş gibi lanse ediyorlardı. Bazen çocukların yanında onların duymaması gereken şeyleri konuşup “çocuk bu ya, anlamaz” diyorlardı. Oysa öyle bir anlar ki aklınız şaşar! Herhangi duyduğu bir dili öğrenecek kapasiteye ve müthiş nöronal aktiviteye sahip bir kere çocuklar, siz neyden bahsediyorsunuz? Böyle böyle çocukların olduklarından daha aşağı görülmesinden, onlara “yarım insan”mış veya ebeveynlerin bir uzantısıymış gibi davranılmasından (bizim yarın okulumuz var teyzemiz) inanılmaz rahatsızlık duymaya başladım.Velhasıl kelam, beni yine bir merak bastı. Şimdi birer yetişkin olan arkadaşlarım düştü aklıma. Onlar da çocuktu bir zamanlar, onlara nasıl davranılmıştı? Neler farklı olsun isterlerdi? Yine sarıldım can dostum klavyeme ve sordum: “Küçükken keşke farklı davranılsaydı dediğiniz şeyler nedir?” 34 farklı cevap geldi, hadi bazılarına hep beraber bakalım:“Çocukların dış görünüşlerinin fazla eleştirilmesi, özellikle kilo gibi konularda.”“‘Aman düşersin, aman canın yanar’ gibi fazla korumacı, endişeli reaksiyonlar. Yani bu tepkiler olmasaydı da keşke biraz düşüp kalkıp ‘dünyanın sonu değil’ deseydim.”“Zaten olgun diye çocukların duygusal ihtiyaçlarını göz ardı etmek.”“Annemle babamın kavgalarına dahil edilmeseydim, araya karışmasaydım mesela.”“Duyulmamak. Konuşurken ‘ne anlatıyorsun saçma sapan’ diyen bir iç sesle ömür boyu mutluluklar sonra.”“Başarılarımızın takdir edilmesini isterdim, normalmiş ve olması gerekenmiş gibi tepkisiz kalınmamasını.”“Abartı derecede takdir görmek, dünya benim etrafımda dönüyormuş gibi hissettirilmek.”“Ne hissettiğimin sorulmaması. Sormak yerine ne sevip sevemeyeceğime karar verilmesi.”“Birisi şikâyet ederse hemen onlara inanmak, ‘yaptın mı yapmadın mı’ diye sormadan çocuğu suçlamak, yani başkasının sözüne çocuğunkinden daha çok inanmak.”“Çok çocuklu ailelerde aynı şeyi yapan iki çocuğa farklı davranılması.”“Duyguların ve onları ifade ediş biçimlerinin uygunsuz bulunması. Mesela ‘niye ağlıyorsun, ağlamak istiyorsan ben sana sebep veririm’ derlerdi.”“İnsanların içerisinde sürekli olarak sözlü uyarılmak istemezdim ya da yaptığım herhangi bir şeyin diğer yetişkinlere yüksek sesle ve dalga geçerek anlatılmasını.”“Küçük çocukları birbiriyle kıyaslamak, rekabet aşılamak.”“Biriyle konuşmaya utandığım zaman ‘aaa utangaç’ demeselerdi keşke.”“Ebeveynlere ebeveynlik yapmak zorunda olmak.”“Şefkat gösterilmemesi, ses yükseltilmesi, kaygının aktarılması.”“Çocuğa onun sahibiymişsin gibi davranıp fikrini sormadan direktif vermek/emrivaki yapmak.”***Buradan bütün cevap verenlere teşekkür ederim. İçinizdeki çocuk bunları fark edebildiğiniz için sizinle gurur duyuyordur bence çünkü en büyük kötülükleri kendi yaralarını fark edemeyenler yapıyor gibi geliyor bana. İstemeden ve doğru olduğuna inandıkları için yapıyorlar hatta çoğunlukla. Ebeveynleri de suçlamıyorum, mükemmel ebeveyn diye bir şey yok ve asıl mükemmel ebeveyn olma çabası oluyor çocuklara zarar veren. Sadece şunu söylemek istiyorum: çocuklar da yetişkinler gibi sınırlarına, fikirlerine, hislerine saygı duyulmasını hak ediyorlar. Bu saygıyı görsünler ki ileride büyüdüklerinde başkaları gelip onların sınırlarını çiğnemesin. Kurdukları ilişkilerde yok sayılmasınlar, yalnızlıktan korkup başkasının vicdanına emanet etmesinler kendilerini ve ‘kabul’ görmek için üstün performans göstermelerine veya her şeye razı gelmelerine gerek olmadığını bilsinler.Bütün çocuklara ve içindeki çocuğu yaşatanlara sevgiyle…

"Bütün çocuklara ve içindeki çocuğu yaşatanlara sevgiyle…"

Kutu kutu pense, keşke elmamı yemese

Bu köşeyi okuyanlar bilir; Ruhsar, Yılan Hikayesi, Evdeki Yabancı ve hatta Çocuklar Duymasın’dan <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/bir-ruyaydi-bitti-gecmisin-guzelligi" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bahsetmişliğim</a> vardır. Sanmayın ki sadece 90’ların sonu, 2000’lerin başında Türk dizisi izlerdim. Lise son sınıfta herkes sınava hazırlandığı için televizyon izlemeyi bırakmışken ben her gün arkadaşlarıma kaçırdıkları bölümlerin özetini geçerdim bazı sahneleri taklit ederek – hem de biyoloji laboratuvarında (e bi’ de bayıl istersen Feriha?). Sizlere yalan söylemeyeceğim, Türk dizisi izlemek benim için hep bir zevk oldu ve suçlu da hissetmiyorum. Öyle ki sektörün acımasız koşulları ve anlamsız uzun dizi saatleri canımı çok sıksa da bir türlü kopamadım Türk dizilerinden. Belki her şeyi tahmin edebilmenin anksiyetemi rahatlatmasından, belki de verdiği tanıdıklık hissinden, bilmiyorum.Suçlu hissetmiyorum dedim demesine ama haftalar önce Kızılcık Şerbeti’ne denk gelip içimde feci bir merak hissedince ben bile biraz utanma belirtisi gösterdim. Sanki biri beni kontrol ediyormuşçasına (Cranberry Sorbet olsa beğenirsiniz!) gizli sekmeden açmaya başladım birkaç çarpıcı sahnenin videolarını. Neden mi çekindim? Seküler bir ailenin kızının muhafazakâr bir ailenin oğlundan olan beklenmedik hamileliği ve ikilinin evlenmek istemelerini konu alan dizi, olaylı başlamıştı. Seküler annenin başörtülü kadınları kast ederek "bunlar da her yerde" demesiyle aslında seküler insanları kötü gösterdiği, bir propaganda aracı olduğu fikriyle feci <a fr-original-style="" href="https://areteportal.com/kizilcik-serbeti-saadet-zinciri/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">eleştiriliyordu</a>. Bu eleştiriler sosyal medyada dönedursun ben artık çarpıcı videoları geçip tüm diziye kendimi iyice kaptırdım, gizli sekmeler de biraz nefes aldı.İzledikçe fark etmeye başladım ki aslında bu dizi alanında öncü nitelikteydi bana göre. Birincisi, şimdiye kadar dizilerde muhafazakâr aileleri ya düşük sosyo-ekonomik statüde (Feriha’nın bela babası gibi) ya da insanüstü, arkadaşım <a fr-original-style="" href="https://areteportal.com/author/erenalp_buyuktopcu/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Erenalp’</a>in deyimiyle ‘karikatürize mükemmellikte ilahi karakterler gibi’ görürken, burada oldukça varlıklı fakat insani falsoları olan bir aile profili görüyorduk. Bu açıdan hem farklıydı hem de gerçeği yansıtıyordu. &nbsp;İkincisi, toplumun polarize yapısına ışık tutuyor, hem de bunu tipik bir Türk dizisinin aksine olayları sakız gibi uzatmadan yapıyordu. Hakikaten iki uç vardı, ikisi de kendi bildiğini doğru sayıyor ve bunları çocuklarına dayatmaktan geri durmuyorlardı. <a fr-original-style="" href="https://www.gazeteduvar.com.tr/kizilcik-serbeti-ovmeye-devam-ediyoruz-haber-1611521" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Emre Erbirer’in yazısında&nbsp;</a>dediği gibi bu iki taraf, "çocuklarını kendi makbullerine göre büyütüyor ve tam da bu noktada muhafazakârı ve seküleri fark etmiyor"du. İkisi de gerektiğinde törpülenmeli ve birbirine anlayış göstermeyi öğrenmeliydi. Ne kadar da biz, ne kadar da gerçek!Çocukların ilişkilenmesiyle beraber bu iki aile de istemeseler bile etkilenip dönüşmeye başladılar tabii. Buradan sonrası ağır spoiler içerir: Başlarda seküler gelinlerine ve dünür aileye nefretle bakan muhafazakâr görümce Nursema’nın, seküler tarafın arkadaşı Umut’tan hoşlanmaya başlamasıyla geçirdiği dönüşüm diziyi bambaşka bir yere çekti. Annesinin erkek evlatlarına tanıdığı ayrıcalıktan rahatsız oldu Nursema. Kardeşi Fatih’in sevgilisi evlenmeden ondan hamile kalabiliyor ama Nursema biriyle flört bile edemiyordu. Sanatını sergilemesi kabul edilmiyordu ve annesinin uzantısı gibiydi; birey olmasına izin verilmeyen ve ait olduğu yer sadece ev olan (önce baba evi, sonra da koca evi). Sırf birini sevdi diye tokat yedi Nursema. Apar topar ve zorla varlıklı bir muhafazakâr ailenin oğluyla evlendirildi çünkü davul bile dengi dengineydi. Ağlaya ağlaya gelin gitti Nursema. Üstüne bir de kendisine dokunmasını istemediği için damat tarafından şiddet gördü ve pencereden aşağı atıldı. Yineliyorum, bu da çok gerçek!<img src="https://images.aposto.com/2023/3/4/1680772613168.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.41" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Pankart: Amira Arzık<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Sonra ne mi oldu? Nursema, başlarda hoşlanmadığı seküler ailenin genç kadınlarıyla dayanışmanın da etkisiyle kendi gücünü fark etti. İkiyüzlülük midesini bulandırdı, kendi doğruları uğruna ondan kurtulmaya çalışan ailesine öfkelendi; ailenin, istediği insanlarla beraber olabilen ama sıra kız kardeşlerine gelince hiçbir şeye karışmayan erkeklerine kızdı. Artık Nursema’nın dönüşümü başlamıştı. O ana karakterdi artık. İşte olanlar tam da bu sıralarda oldu. İçki kadehleri buzlanırken şiddetin alenen normalleştirildiği dizilere göz yuman RTÜK, Kızılcık Şerbeti’ne beş bölüm yayın durdurma ve 1.5 milyon lira para cezası vermeye karar verdi. Gerekçe ise dizinin kadına şiddeti özendirmesi… Maalesef ki ülkemizin kanayan yarası, en acı gerçeklerinden biri olan kadına şiddeti, buna maruz kalan karakterin güçlenip herkese savaş açtığını gösteren bir hikâye üzerinden anlatmak, şiddeti uygulamaktan daha büyük suç olarak görüldü. Gerçek failler ceza almaz ve kadınları koruyan İstanbul Sözleşmesi uygulanmazken, şimdilerde 6284 sayılı kanunu kaldırmak isteyenler sözümona bu sansürle kimi neyden korudu?<a fr-original-style="" href="https://yalnizyurumeyeceksin.com/2023/03/31/nursema/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Nursemalar varlar, bunu hepimiz biliyoruz.</a> Bazıları yakından tanıdığımız, bazıları sokakta yanımızdan geçip giden o kadınlar. Karaktere muazzam bir şekilde hayat veren oyuncu Ceren Karakoç’a "aynısını yaşadım" diye haykıran canım kadınlar. Bilsek de her zaman dillendirilmiyor bunlar. Dizinin de adını aldığı deyim gibi, Türkiye’de "kan kusup kızılcık şerbeti içtim" deme kültürü çok yaygın fakat artık sansürden bıkmadık mı? Şimdi ister istemez sormak istiyorum: Sansürlenen şey şiddetin muhafazakâr biri tarafından uygulanması mı, kadınları gerçekten camdan atanların hatırlatılması mı, kadının bu şiddet ve bastırılmışlıktan güçlenerek çıkması mı yoksa dizinin polarize olmuş bizlerin değişip dönüşme ihtimalini göstermesi mi? Haklılık payım varsa söyleyin, sizce hangisi?Not: Birbirini tanıyan ve tanımayan, bambaşka kültürden insanları bir araya getiren "Kızılcık Şerbeti Övüyoruz" adlı WhatsApp grubumuza buradan selam olsun. İyi ki varsınız, iyi ki Nursema’nın yanındasınız!

Kan kusup kızılcık şerbeti içtik dedik de sansür kabak tadı verdi.

Bir Türkiye Gerçeği: Türk dizileri, Nursemalar ve Sansür

Aslında yazılarıma nasıl giriş yapacağımı pek düşünmem. Direkt başlarım yazmaya ve sonrasında gerekirse bir şeyleri değiştiririm. Bu sefer bir türlü başlayamadım. Ne desem olmadı, eksik kaldı, sırıttı. Biliyorum ki ateş düştüğü yeri yaktı her zamanki gibi ama bu sefer o kadar çok yere düştü ki - hepimiz bir şekilde alev aldık. Bu alevlerin ortasında, köşesinde, bucağında haftalar yıllar gibi geçerken şu lafları duymaya başladık: "Rutine dönmemiz gerek. Yoga yapın, normale dönmeye başlayın, işlevselliğinizi kaybetmeyin." Bensu’nun <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/kendimi-sevmek-beni-kibirli-biri-yapar-mi" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">eleştirdiği</a> iyi olma kültürü (wellness culture) insanın ciğeri alev alev yanarken de geldi yakamıza yapıştı. Ben buradan psikolog olarak bağırmak istiyorum bu sefer: Kötü bir şey oldu, bu yüzden acı çekiyoruz ve asıl bu normal!Normale dönmek demek hislerimizi bastırmak demek olmamalı. Bilim der ki <a fr-original-style="" href="https://www.psychmechanics.com/effects-of-suppressing-your-emotions/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">negatif duygularını bastıran insan gün gelir pozitif duyguları da hissedemez olur.</a> Hiçbir duygu birbirinden daha üstün değildir; "acı olmamalı, mutluluk iyi" gibi bir durum yoktur duygular arasında. Hepsi bize bizle ilgili bir şey söyler. Örneğin öfke, haksızlığa uğradığımızı (düşündüğümüzü) söyleyebilir. Sınırlarımız ihlal edildiğinde de öfke duyarız. "Ben ne yaşıyorum şu an, neye tepki veriyorum, hangi ihtiyacım karşılanmıyor?" diye sormak insanın kendiyle temasını yitirmemesi açısından çok önemli.Herkes acısını aynı yaşamak zorunda değil tabii ki; insanız, hem aynıyız hem çok farklıyız. İsteyen istediği şekilde yaşar duygularını ama buradaki kilit nokta bir şekilde bunu yaşıyor olmak. Yas tutmanın önemi. Acı yokmuş gibi davranmak, daha donma tepkisinden çıkamamış insana işlevsellik öğütlemek modern dünyanın para ve üretkenliğe olan sevdasından başka bir şey değil kanımca. İşlevsel olmanın bazı psikolojik tanıları almayı engellemesi de bundan aslında ama o başka zamanın konusu. Bu dönemde aştığımızı düşündüğümüz bazı travmalarımız da tetiklenebilir, odaklanamayabiliriz de. Bunların hepsi normal.(Şimdi de nasıl bitireceğimi bilmiyorum).Acı var arkadaşlar.Acıyor.Acıyacak.Acının etrafında ise hep beraber büyüyeceğiz.Sizleri seviyorum. Direkt olsun olmasın depremden etkilenen herkese sarılıyorum.Not: <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=6VIyRxiUCWg" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bülent Ortaçgil - Normal</a>

Hem ne ki bu "normal"?

Acı var Rocky

Küçükken kendimle çok barışıktım. Göbeğimdeki katları sayar ve bunlar benim balkonlarım diye mutlu olurdum. İçimdekileri rahatça söylerdim, “büyükler” şaşar kalırdı. İstedikten sonra her şeyi yapabileceğimi düşündüğüm olurdu. Belki acemi şansı, komşumuzun bir türlü çalıştıramadığı televizyonunu bir denemede düzeltince göklere uçmuştum. Beş yaşındaydım ve gördünüz müüü! yapmak da değildi mesele, korkusuzca denemiştim bir kere. Yıllar geçti, birçok şey değişti; sorunlar artık televizyon tamirinin ötesindeydi. Dış dünyadakiler olduğum kişiyi yargılıyor, daha yakınımdakiler ise “millet ne der?” deyip duruyordu.Etraftakilerin seslerine kulak vermeye başlayınca kendi sesimi duyamamaya başladım. Emin değildim artık, ya yapamazsam? Ya yanlış anlaşılırsam? En önemlisi başkalarının benim hakkında ne düşündüğü olmuştu, sanki onlardan gelecek “onay” kim olduğumu belirliyordu. Bu da kendime olan sevgimi... Bazen zeki olduğumu göstermem gerekiyordu, öyle saygı görebilirdim. Bazen ise herkesin derdine koşmalıydım. Bedenim güzellik standartlarına uymalıydı sonra. Özellikle de her şeye uyum sağlamalıydım çünkü çıkıntıları sevmiyorlardı.Şimdi düşünüyorum da ne çok koşul koymuşum kendime. Ne çok sorumluluk yüklemişim. Bütün bunları doğal olarak karşılayamadığım anlarda yayılan suçluluk hissini nasıl içselleştirmişim. Oysaki ben beni pek severdim hani? Evet sosyal hayvanlar olarak onaylanmaya ihtiyacımız olabiliyor (kanalımın adı bile Haklılık Payı!) ama iç sesini de susturmamalı insan. Görünen o ki insan olmanın kusurluluğunu unutuvermiştim ben, balkonlarıma olan sevgimi de. Şimdilerde kendimle aramı düzelttim ama merak ettim, sizler kendinizi seviyor musunuz? Bu sefer haklılık peşinde koşmadan, koşulsuzca sordum bu soruyu:“Evet olumlu düşünüyorum.”“Çook.”“Canım kendim.”“Sıfır.”“Evet seviyorum. Biraz zor oldu ama bir başkasını severken kendimi de sevmeyi öğrendim.”“Çoğunlukla evet. Bugün hayatı pek sevmeyerek uyandım ondan kendime de sevgi yok.”“Kendime değer veriyorum.”“Baya seviyorum, 2019’dan beri çok uğraşıyorum ama.”“Ben kendimi seviyorum ama o beni sevmiyor.”“Evet ama bazen sinir de oluyorum. Self love olmadan hiçbir şey çekilmezdi diye düşünüyorum.”“Öğreniyoruz hocam.”“Aslında sevmek çok mantıklı geliyor ama kendime şefkatsizim ve suçlu hissetmeye meyilliyim.”“Ben seviyorum. Zaten self love sabit değil de dalgalı baya.”“Kendimi sevmediğim anları da sevmeyi öğrenmeyi deniyorum.”“Kendimle iyi geçinmeye çalışıyorum.”“Beni benim kadar seven olursa basarım nikâhı.”“<a fr-original-style="" href="https://youtu.be/P5FvHyBDA1o" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">https://youtu.be/P5FvHyBDA1o</a>”***Ne yalan söyleyeyim, çoğunluğun kendini sevdiğini söylemesine hem şaşırdım hem de (en azından deniyor olmanıza) çok sevindim. Cevaplardan birini ise kendime çok yakın buldum, hani şu kendine şefkat göstermekle ilgili olana. Başkalarına sonsuz anlayışla sarılırken benzer şeyleri yaşayan kendime acımasızlık ettiğim anlar geldi aklıma galiba.Size çok da sır olmayan bir şey söyleyeyim mi sevgili 20’likler? Bu hayat başkalarının onayının ya da idealize edilmiş bir benliğin peşinde koşmak için fazla kısa.Bu onay arayışı da aslında dipsiz bir kuyu. Bir illüzyon. Kimseyi aynı anda mutlu edemeyiz çünkü, elbet birileri memnun olmayacak. Elli kere başkasının dediğini yapalım, bir kere yapmadığımızda belki değişmekle suçlanacağız. Bir güzellik standardını tutturalım, yenisi ortaya çıkacak. Herkesi memnun ettiğimizi zannettiğimizde ise bir kişi kalacak geriye… Kendimiz. Doğduğumuz andan ölene kadar beraber olduğumuz tek varlık, kusurlarıyla biricik olan kendimiz.O zaman şöyle bitirelim bu yazıyı: ayna ayna söyle bana, var mı bizden bir tane daha?Not: Sadece başkalarının sesini duymanın kardeşi, sadece kendi sesini duymaktır. Her zamanki gibi işin sırrı dengeyi bulmakta.

kendinizi seviyor musunuz?

Ayna ayna söyle bana, var mı bizden bir tane daha?

Geçen haftalarda en <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/sevdigimiz-yillar" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">sevdiğimiz yılı</a> seçmemiz gerekiyordu ve ben neredeyse kendimi tutamayıp doksanların sonu, iki binlerin başını seçecektim (ucundan 20lik olduğumuzu ele verdik). O dönemler televizyonda Ruhsar, Yılan Hikayesi, Evdeki Yabancı falan dönerken odun sobasının üstünde kestane pişirirdi annem. Belki bazılarınız bilir, reklamlarını görünce canım deli gibi Tang çekerdi. Henüz hayat bilgisi, fen ve sosyal diye ikiye ayrılmamış; Fox Kids de Jetix Play olmamıştı. Bilgisayarım yoktu, kuzenlerimin atarisi ise yüzyılın icadı gibi geliyordu. Kaç tane sakızı aynı anda çiğneyebilirsin yarışmasında birinci gelirken top atmalı oyunlara daha az hevesli olurdum. Köpeğimi tavukları kovalıyor diye zehirlememişlerdi daha, ülke de bu kadar polarize değildi (tabii ben 8 yaşındayım o zaman, polar pijama dışında bir polar bildiğim de söylenemez).Çocukluğa özlem miydi bu? Öyleyse üniversite bittikten sonra neden üniversite hayatım çok güzel gelmeye başlamıştı — o zamanlar hiç derdim yokmuş gibi. Sürekli şimdiki zamanı geçmişle kıyaslayıp üzüldüğümü fark edince sordum kendime: Geçmiş geçtikten sonra gözüme olduğundan daha mı güzel geliyordu? Psikolojide geçmişin pozitif ağırlıklı hatırlanması diye bir durum var aslında. Bazı <a fr-original-style="" href="https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9780128166604000076" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">teoriler</a> der ki insan anlamlı bir hayat yaşadığını hissetmek için bilinçsizce iyi hatırlar o zamana kadarki hayat hikâyesini. Belki de acılarla başa çıkma yöntemidir bu, 1999 senesinden depremi değil de Ruhsar’ı hatırlamak gibi. Bilim böyle söylüyordu da ben yine de merak ettim, acaba sizler ne düşünüyorsunuz geçmişin nasıl hissettirdiği hakkında? Bakalım neler demişsiniz:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Bütün geçmiş olmasa da mutlaka bir aralık için ‘altın dönem’ algısı oluyor.”</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“İçindeyken farkında olmadıklarımı fark ettiğim için güzel geliyor.”</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Bazı şeyler farklı olabilirdi gibi daha çok.”</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Ağlamaklı.”</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Çok iyi hissettiriyor.”</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Kesinlikle rakı süreci gibi… Hem coşkulu ve yüksek, hem de buruk ve özlemli.”</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Kötü anıları bilinçli veya bilinçsiz olarak iyi olanlara kıyasla daha az hatırladığımızdan [kötüyle] ilgili nöronlar zamanla güçsüzleşiyor.”</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Geçmişi çok düşünmemek hatta genelde olayları hatırlamamakla beraber bazı noktalarda farklı kararlar alsaydım bugünüm nasıl olurdu diye düşünürüm.”</li></ul>***<img src="https://images.aposto.com/2023/0/3/1673451654379.jpeg" width="550" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.15" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> İllüstrasyon:&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/neuroaesth/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Irmak Hacımusaoğlu</a><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Bana göre acılar da anlamlı bir hayatın parçası ama sanırım geçmişteki sorunlar günümüzde çözülmüş ya da şekil değiştirmiş olduğu için şu andaki hâlden geçmişe bakınca sadece güzel olan kısımları görüyorum. Üniversitedeyken olup şu anda olmayan kısma odaklanıp çok güzel hatırlıyorum mesela o günleri. Şimdi olup geçmişte olmayanı hiç düşünmüyorum nedense. Cepte diye mi?&nbsp;Çocukluk kısmına gelince… Ben galiba Avrupa Yakası’nın Şesu’lu Selin’li dönemindeki Türkiye’yi çok özlüyorum ve nöronlarımın bu sefer bir suçu yok.&nbsp;İleride de şu ana dönüp bu günleri olduğundan daha iyi hatırlayacak mıyız acaba sevgili 20likler?Not: 2023’ü çok güzel hatırlamak istiyorum.