Korunma yöntemlerine erişimin tarihsel arka planına baktığımızda, örneğin minik bir doğum kontrol hapının belki de kendinden beklenmeyecek kadar büyük, devrim niteliğinde toplumsal değişimlere alan açabileceğini biliyoruz. Özellikle 1960’lardan bu yana doğum kontrol yöntemleri -dünya gündemini etkileyen birçok başka gelişmeyle birlikte- cinsel, romantik, aile ve toplum içi ilişkilerin yapısını etkiledi.&nbsp;Doğum kontrol hapı dedik oradan gidelim: Korunma yöntemlerinin mevcut olmadığı ya da erişilemediği zamanlarda, penis-vajina birleşmesi içeren cinsel ilişkiler gebelik ihtimalini de barındırıyor. Gebelikler ise -istenmediği durumlarda sonlandırılamıyorsa- gebe insanın hayatını yeniden düzenlemesini gerektiren bedensel, psikolojik ve sosyal, uzun soluklu bir süreci başlatıyor. Korunmasız vajinal ilişkilerin devam etmesi gebelik ihtimalini sürdürüyor ve bu sürecin tekrar etmesiyle sonuçlanabiliyor. Tekrarlayan plansız gebelikler ve (doğumun gerçekleşmesi halinde) ortaya çıkan bakım ihtiyaçları, sürece yönelik hizmetler, sosyal destekler ve toplumsal cinsiyet eşitliği politikaları da yetersizse, geleneksel toplumsal cinsiyet rollerinin ekmeğine bal süren bir durum oluşturabiliyor.&nbsp;Doğum kontrol hapı, tam da bu döngüye çomak sokarak gebeliğin seçilebilen ve istenen bir deneyim olmasına destek veriyor. Böylece, cinsel birleşme yoluyla ebeveyn olmak isteyen insanlar bu kararlarını ev, eğitim, çalışma ve özel hayatlarına paralel şekilde planlayabiliyor. Feminist hareketinin hakkında mücadele verdiği konulardan biri de bu değil miydi zaten: gebeliği bir seçim olarak yeniden kurgulayarak kadın+’ların partner seçimleri, cinsel ilişkileri ve bedenleri üzerinde kontrol kazanmasını sağlamak.&nbsp;Elbette korunma yöntemleri yalnızca penis-vajina ilişkileri için değil, tüm ilişkiler için gerekli. Ve yine tüm ilişkiler için özgürleştirici bir etkiye sahip olabiliyor. Cinsel yolla aktarılabilen enfeksiyonların stigma, cinsiyet kimliği ve cinsel yönelim temelli ayrımcılık ve dışlama üzerinden yazılan yakın dönem tarihinin, cinsel muafiyeti, tek eşliliği, hatta heteroseksüelliği bir “korunma yöntemi” olarak sunabildiğini gördük. Oysa korunma yöntemlerinin amacı belli bir cinsel yaşamı ya da kimliği dayatmak değil, herkesin cinsel seçimleri (sevişip sevişmemek, sevişecekse nasıl sevişeceği), yönelimleri ve kimlikleriyle güvenli ve rahat ilişkiler yaşamasını sağlamak.&nbsp;Günümüzde, bundan 50-60 yıl öncesine kıyasla çok çeşitli korunma yöntemleri mevcut. Fakat bunların ne kadarına, nerelerde ve kimlerin, adil ve insana yaraşır şekilde erişebildiği sorusunun cevabı ne yazık ki geçmişten günümüze pek de değişmemiş gibi duruyor…&nbsp;

müstehcen mecmua

Korunma yöntemlerine erişim, insanların bedenleri, partnerleri, cinsel yaşamları ve aile planlamalarına dair seçimlerini çeşitlendiriyor.

bir seçim olarak korunma

Son 21 senede kadınlara, kız çocuklarına ve LGBTİ+'lara yönelik şiddetin ve ayrımcılığın arttığı bir dönem yaşadık. Bu pazar günü yapacağımız seçim, toplum içinde bazı grupların hayatta kalma mücadelesi hâline gelmiş durumda. Şüphesiz bu mücadelenin başını kadınlar çekiyor.Bu süreçte kadınları koruyan İstanbul Sözleşmesi yürürlükten kaldırıldı, her 8 Mart’ta şiddet dozu arttı, kadına yönelik şiddetle mücadele etme konusunda simgeleşmiş Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’na yönelik kapatma davası açıldı. Şimdi, kadınlar için bir hayat meselesi olan seçimlere yaklaşırken 6284 sayılı Kanunu&nbsp;kaldırmaya yönelik söylemlerin havalarda uçuştuğunu görüyoruz. Kadının kamusal alandaki varlığını tartışmaya açarak yıllardır verilen mücadeleleri tekrar özel alana sığdırma çabasında olan bir siyaset söz konusu.İşte tam bu nedenlerden dolayı kadınların siyasi katılım mekanizmaları içinde ne kadar yer aldığı sorusu gündemimiz oluyor yine. Siyaset arenasında kadınların temsilinin yeteri kadar sağlanmadığını ve kadınlar konusunda alınacak kararların yine erkekler tarafından verildiğini görüyoruz.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Dünyadan Türkiye'ye temsil</h3>Birleşmiş Milletler (BM) ve Parlamentolar Arası Birlik (IPU)&nbsp;tarafından hazırlanan “Kadınların Siyasi Katılımı 2023 Haritası, (Women in Politics Map 2023)” kadınların siyasi katılımı konusunda dünyada bir artış olmasına rağmen, toplumsal cinsiyet eşitliği sağlanması aşamasında yetersiz. "Gelişmemiş" veya "az gelişmiş" ülkelerde ise durum daha kötü.<a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://turkiye.un.org/en/224323-women-politics-map-2023" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2023/4/2023-05-11T08:33:14.886Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.31" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>Birleşmiş Milletler'in, sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşma amacı ve insan haklarını korumaya yönelik hedefleri doğrultusunda Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi’ni (CEDAW) kabul eden her üye devletin uyması gerektiğini belirttiği <a fr-original-style="" href="https://eca.unwomen.org/en/digital-library/publications/2022/01/call-to-action-on-temporary-special-measures#view" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">geçici özel önlemler</a> var. Bu noktada Türkiye’de partilerdeki cinsiyet kotası ve fermuar sistemi üzerinde duruluyor; siyasi partilerin milletvekili seçiminde ve parti içindeki karar alma mekanizmalarında kadınların oranını arttırmaya yönelik olan bu kotanın uygulanmasının önemi vurgulanıyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Seçime doğru partilerden veriler</h2>Türkiye’de 2015 yılında mecliste %14,7 olan kadın temsili,&nbsp;2018'de yalnızca %17,3’e <a fr-original-style="" href="https://eca.unwomen.org/en/digital-library/publications/2022/01/call-to-action-on-temporary-special-measures#view" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yükseldi</a>. Türkiye bu oranla Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ülkelerinin çok altında bir seyir izliyor. Bununla beraber kabinede kadının yalnızca Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nda yer aldığı; buna karşılık dış işleri, diplomasi, enerji, ulaşım, çevre ve şehircilik gibi alanlarda erkeklerin yoğun olduğu görülüyor.Kadınların siyasete aktif katılımını desteklemek ve hem yerel yönetimlerde hem de mecliste kadın adayların önünü açmayı hedefleyen “Kadınların Siyasete Katılımı” projesini yürüten Ben Seçerim Derneği, Türkiye geneli kadın temsilini gösteren bir harita <a fr-original-style="" href="https://bensecerim.org/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yayımladı</a>. <a href="https://bensecerim.org/" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a>Haritaya göre İstanbul, Ankara ve İzmir de dâhil olmak üzere ciddi bir temsil sorunu yaşanmaktadır. Bununla birlikte seçim sürecinde gerek iktidar kanadının gerek muhalefet kanadının istenen düzeye yaklaşmadığı da görülüyor. Buna göre AK Parti’nin aday sıralamasına göre TBMM’deki kadın temsil oranı %17,3 olarak belirtilirken; CHP’de bu oran %17,1'de kaldı, İYİ Parti’de ise bu oran %6,8’e kadar <a fr-original-style="" href="https://bensecerim.org/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">geriledi</a>.Eşik Platformu’nun (Eşitlik için Kadın), AK Parti, CHP, MHP, İYİ Parti, TİP ve YSP milletvekili aday listelerini inceleyerek yayımladığı <a fr-original-style="" href="https://esikplatform.net/kategori/basin-aciklamalari/74104/kesinlesen-milletvekili-aday-listelerine-gore-yeni-meclis-te-33-ilden-kadin-vekil-olmayacak" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">rapora</a> göre kadınlar aday adayı olmalarına rağmen kesinleşmiş listelerde yerlerinin az olduğunu veya seçilemeyecek yerlere yerleştiriliyor. Buna karşılık muhalif kesimde YSP %43,50 oranla milletvekili listelerinde kadın adaylara en çok yer veren parti, ikinci sırada ise %42,13 oranla TİP var.Kadınların aday gösterilmesinin yanında adaylık sıralamasındaki yerleri de önemli. Rapora göre kadın adayların en fazla birinci sıradan aday gösterildiği parti %47,06 oran ile TİP; kadın adayları birinci sıraya yerleştirme konusunda en az inisiyatif alan ise %4,60 oranı ile AK Parti.Güncel durumdan yola çıkarak yeni dönemde de kadın temsilinde önemli bir artış olmadığını ve temsiliyette eşitliği sağlamak için daha çok yolumuz olduğu açık bir gerçeklik olarak önümüze çıkıyor.Demokrasinin tam olarak gerçekleşebilmesi, eşitliğin tam olarak sağlanabilmesi için devlet yönetiminde ve yargıda kadınların önlerinin açılması, desteklenmesi, bunun bir devlet politikası hâline getirilmesi gerekiyor. Kadınların karar mekanizmalarında daha fazla yer almaları gerektiği düşüncesi yeniden tanımlanmalı. Kadınlar, erkek siyasetçilerin propaganda ögesi olmanın ötesinde siyasette kendileriyle var olmak zorunda. Bitirirken, kadınların olmadığı bir siyasi ortamda kadınlara yönelik politikaların tartışılmasının mümkün olmadığını hatırlamakta fayda var.

Yerel Kadın Muhabirler Ağı

Yerimizde saymaya devam mı ediyoruz? Yoksa hedefimizden gittikçe uzaklaşıyor muyuz?

Kadınların siyasi katılımı: Seçimlere doğru partilerden veriler

<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">“Ailenin dayanağı” olarak kadın</h3>AK Parti, iktidara geldiği 2002 seçimlerinden itibaren, kadın sorununu aile kurumunun bir uzantısı olarak görmüş ve seçim beyannamelerinde kadını, ailenin hemen yanında konumlandırmıştı. “En az üç çocuk!” şiarıyla yıllar boyu genç nüfusu arttırmak ve muhafazakâr, geleneklerine bağlı, ideal Türk tipi aileyi kurmak adına politika geliştiren AK Parti’nin bu bakışı elbette ki tesadüf değil. Bu bakışlarını ilk kuruluş politikalarından dahi görebiliriz:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“PARTİMİZ, sağlıklı nesillerin yetiştirilmesi ve ailede mutluluğun sağlanması için kadın sorunlarının giderilmesine önem vermektedir.” (AK Parti 2002 Seçim Beyannamesi)</blockquote>Bu bakış açısını anlamak, Türkiye’de kadınların son yıllar içinde kaybettikleri kazanımları anlamak açısından önemli. Kadını sadece anne, eş olarak görmek, kadınlara özgü toplumsal cinsiyet temelli eşitsizlikleri daha da derinleştirmekten başka bir işe yaramıyor. Kadın sorunu; bekâr, boşanmış, evli ancak çocuksuz, genç ve yaşlı kadınların hepsini kapsayan bu kadınlar arasında bir statü farkı yaratmayan politikalar sayesinde çözülebilir.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İstanbul Sözleşmesi, 6284 Kanun, kadına şiddet</h3>İstanbul Sözleşmesi ve bu sözleşmeye uyum yasası olarak çıkartılan 6284 numaralı Kanun, 2011 yılında AK Parti hükümeti tarafından imzalanmış ve 2020’ye kadar yürürlükte kalmıştı. 10 yıla yakın sürede yasayı uygulayan ve parti bundan hâlen övgüyle bahsediyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Türk Ceza Kanunu’nda kadına karşı şiddet konusunda gerekli düzenlemeleri hayata geçirdik. Ailenin Korunması ve Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesine Dair 6284 Sayılı Kanun’u çıkardık.” &nbsp;(AK Parti Seçim Beyannamesi 2023)</blockquote>2020 yılında ise AK Parti hükümeti ani bir kararla İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararı almıştı. 6284 uzun zamandır kadınları korumaktan farklı amaçlar için uygulamaya konuluyor. Kadın cinayetleri ise uygulanmayan ve böylece faili cezasız bırakan yasalarla her geçen gün artıyor. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun hafta içi yaptığı "2021 yılında toplam hayatını kaybeden kadın sayısı 309. İstanbul Sözleşmesi kaldırıldıktan sonra, 2022 yılında kadın cinayeti rakamı 279. Yüzde 12 azalma söz konusu." açıklamasına karşın Anıt Sayaç’ın verilerine göre 2021 yılında 427, 2022 ylında 397 kadın, kadın olmasından doğan sebeplerle bir erkek tarafından öldürüldü. Zaten Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi'nden çıkışı da 2022 yılında değil, 2021’in Mart ayında gerçekleşmişti.Bundan sonraki vaatleri ise şu şekilde:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Kadına yönelik şiddetin önlenmesi konusunda farkındalık programlarını yaygınlaştıracak ve yararlanıcı kapsamını genişleteceğiz.” (AK Parti Seçim Beyannamesi 2023)</blockquote><blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Kadın haklarına ilişkin uluslararası düzeyde çalışmalara etkin bir şekilde katılım ve katkı sağlamaya devam edeceğiz.” &nbsp;(AK Parti Seçim Beyannamesi 2023)</blockquote>Yükselen güvenlik tehdidine karşı bir çözüm önerisi sunmayan bu vaatler, belirsiz olmakta birlikte ölçülebilir olmaktan uzaklar.Bu vazgeçişin aslında çok daha büyük bir anlamı var: Avrupa Birliği (AB) uyum ve üyelik sürecinden vazgeçtikten sonra, ekonomik ve diplomatik ilişkilerde yönünü İslam devletlerine çeviren hükümet için artık toplumsal cinsiyet eşitsizliği gibi gündemler bir zorunluluk olmaktan çıktı. En başta belirttiğimiz kadın sorununu bu sorunun haricindeki amaçlar adına çözmek, bu sorunu başka gündemlerin aracı hâline getirmek işte tam da bu sebepten riskli bir hâl alıyor.<img src="https://images.aposto.com/2023/3/5/1682674785413.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.56" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak: Çatlak Zemin<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">AK Parti'nin toplumsal hayata katılım konusunda söyledikleri:</h3>AK Parti’nin 2023 Seçim Beyannamesi’nde özellikle çalışan kadınlar adına şöyle vaatler var:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;"><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Hem çalışmak hem çocuğuyla ilgilenmek isteyen kadına uzaktan çalışma/ kısmi çalışma gibi alternatif çalışma imkânlarını artıracağız.”</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Kadınlar için iş ve aile yaşamını uyumlaştıracak politika ve uygulamaları geliştirmeye devam edeceğiz.”</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Kadınlar için iş ve aile yaşamını uyumlaştırma politikalarını hayata geçirdik. Bu kapsamda doğum nedeniyle ücretsiz izinde geçen sürelerin memuriyet kıdeminde değerlendirilmesini sağladık.”</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Kadınların iş ve aile yaşamının uyumlaştırılmasını destekleyen, işgücüne katılımı artıran ve ulaşılabilir, ekonomik ve kaliteli erken çocuk bakım hizmetlerine erişimini kolaylaştıran teşvik mekanizmalarını güçlendireceğiz.”</li></ul></blockquote>Bu vaatlere baktığımızda hedef kitlenin sadece çalışan anneler olduğu görüyoruz. Öte yandan kadınların iş yerlerinde uğradıkları taciz, mobbing, cinsiyete dayalı ücret eşitsizliği ve cam tavan sorunu1 gibi problemlere değinilmiyor Bu konular üstü kapalı bir şekilde sadece şöyle geçiyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Kadınların istihdama erişimleri ve olanakları artırırken bu imkânlara ulaşımı engelleyen toplumsal ve zihinsel bariyerleri de aşmak için gereken eğitim ve bilgilendirme çalışmalarını artıracağız.” (AK Parti Seçim Beyannamesi 2023)</blockquote>Öte yandan yine 2023 Beyannamesi’nde AK Parti, kadın istihdamında müthiş bir sıçrama yaşandığını şöyle ifade ediyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Uygulanan politikaların etkisiyle, kadınların işgücüne katılım oranı, 2002 yılındaki yüzde 27,9 seviyesinden, 2022’de yüzde 35,8’e yükselmiştir.”(AK Parti Seçim Beyannamesi 2023)</blockquote>Ancak burada belirsiz bir nedensellik ilişkisi ve gözden kaçırılan sorular bulunuyor. Örneğin kadınlar çalışma hayatına, yaşam pahalılığı ve yoksullaşmanın bir sonucu olarak mecburen mi katıldı? Bu kadınlar hangi pozisyonlarda çalışıyor, çalıştıkları pozisyonlarda erkek çalışma arkadaşlarıyla eşit ücret alıyorlar mı? Çalıştıkları pozisyonlardaki erkek çalışma arkadaşlarıyla kendileri arasında bir eğitim veya deneyim seviyelerinde fark var mı? Bu sorular yanıtlanmadan 20 yıl içinde artan kadın istihdamını yorumlamak epey zor ve bunun toplumsal cinsiyet eşitsizliği üzerinde yarattığı etkiyi de bu yüzden yorumlama şansımız yok.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Eğitim</h3>AK Parti’nin ilk defa iktidara geldiği dönemde kadınların başörtüsüyle üniversitelere alınmaması yakıcı gündemlerin başında geliyordu. 1997’de Yükseköğretim Kurulu'nun (YÖK) aldığı kararla üniversitelerde başörtüsü yasaklanmıştı. Zannedilenin aksine dönemin hükümeti merkez sağ partilerden biri olan Anavatan Partisi'nin öncülüğünde kurulmuş bir koalisyondu ve dönemin cumhurbaşkanı da Türkiye sağ siyasetinin önemli aktörlerinden Süleyman Demirel’di. Bu sorunu uzun yıllar gündeme getiren AK Parti hükümetinin de başörtü yasağını kaldırma hamlesi ikinci kez seçildikleri 2007 seçimlerinden de sonraya, 2008’in Şubat ayına denk geliyor. Bu da akıllara AK Parti’nin zaten hâlihazırda merkez sağdan devraldığı başörtüsü sorununa samimi bakıp bakmadığı sorusunu getiriyor. Bu konuda eyleme geçmekte geç kalmak, bugün hâlen, artık bu başörtülü kadınların günlük hayatta karşılaştığı bir problem değilken bile, bunu tekrar tekrar gündeme getirmek AK Parti’nin bir anlatı kurmak ve merkez solu hedef göstermek adına başörtüsünü kullandığını gösteriyor.Başörtü yasağı bir tarafa, kadınların eğitim alanında bu 21 yıl içinde -yine çoğu AB üyeliği adına da olsa- büyük kazanımları var. AK Parti bu kazanımları şöyle sıralıyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;"><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“6 yaş ve üzeri kadınlarda okuryazarlık oranını 2002 yılında yüzde 79,9’dan 2022 yılında yüzde 95,7’ye yükselttik.”</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“ ‘Haydi Kızlar Okula’ ve ‘Ana Kız Okuldayız’ kampanyaları ile binlerce kadınımızın okuma yazma öğrenmesini sağladık.”</li></ul></blockquote>Kadın istihdamın artması ve kadınların özgürleşmesi için eğitimin önemli olduğu aşikâr. Artan genç nüfusu, zorunlu eğitim ve şehirlere akın eden kitleler düşünüldüğünde aslında bu sayıların zaten zorunlu olarak artacağı da öngörülebilir. Ancak aklımızda tutmamız gereken bir nokta da şu: AK Parti hükümetleri ile beraber açılan onlarca yeni üniversite ve arttırılan kontenjanlarla Türkiye’de yükseköğrenime erişim büyük oranda arttı. Euronews’un <a fr-original-style="" href="https://tr.euronews.com/2021/11/16/avrupa-da-nufusa-gore-en-cok-universite-ogrencisi-turkiye-de-grafik" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">haberine</a> göre Avrupa’da nüfusa göre en çok üniversite öğrencisi Türkiye’de. Öğrenci nüfusunu bu denli arttıran bir ülkede kadınların eğitime erişimi de doğal olarak artacaktır. Öte yandan, OECD’nin Evrensel Temel Beceriler Değerlendirmesi’ne göre Türkiye 76 Ülke arasında <a fr-original-style="" href="https://www.dogrulukpayi.com/iddia-kontrolu/senal-sarihan/turkiye-uluslararasi-alanda-egitimin-kalitesi-egitimde-basari-oranlari-egitim-sisteminin" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">41. sırada</a>. Dolasıyla kadınların erişebildiği eğitimin niteliği, iş dünyası ve entelektüel kazanımlar bağlamında soru işaretleri var. Yine de kadınların eğitime katılması, en azından okuryazar olmayan kadın sayısının azalması, bu devrin ihtiyacı olan bir kazanım olarak değerlendirilebilir.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sonuç Yerine</h3>Ataerkil ve eşitsiz bir dünyada yaşadığımız ortada. Buna karşın 21. yüzyıl bizden yalnızca sanayileşen, üreten, büyüyen ekonomiler değil aynı zamanda eşitsizliklerini minimize eden toplumlar bekliyor. Toplumsal cinsiyet eşitsizliği, hukuki, politik, ekonomik ve kültürel bir sorun ve doğru politikalar aracılığıyla bu alanda fark yaratılabilir. Daha önce de belirttiğimiz gibi, bu konuya bakışın samimi ve temelde eşitsizliği giderici olması, sorunun sürdürülebilir çözümü için en kritik rolü oynuyor.AK Parti’nin kadın politikalarına baktığımızda her vaadin ve eylemin partinin kendi programı için, yaratmayı istediği toplumsal yapı için birer araç hâline geldiğini görüyoruz. AB gündeminde İstanbul Sözleşmesi’nin ilk imzacısı olanlar, bu gündem geride kaldığında sözleşmeden kolaylıkla vazgeçiyor. Bazı kazanımlarsa Türkiye’ye özgü olmayan, teknolojinin gelişmesi, erişim ve iletişimin her alanda genişlemesiyle doğal bir süreç sonucunda elde ediliyor. Tam da bu yüzden kadınların elde ettikleri kazanımlar da bundan sonrası için hükümetin vaatleri de bütüncül olmaktan uzak, belirsiz ve muğlak kalıyor. Bu yazı boyunca muhalefet partilerinin vaatlerine bakmadık ancak eşitsizliklerin çözümüne talip olmanın gerçekten de o eşitsizliği çözme amacı taşıması gerektiğini anlamış olduk. Samimi ve çalışkan bir muhalefetin bunu gözetmesi gerektiğini rahatlıkla söyleyebiliriz. Unutmayalım ki “Hepimiz özgür olana kadar hiçbirimiz özgür değiliz.”<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">[1] Cam tavan sendromu, kadınların mesleki başarılarına ve yeteneklerine bakmaksızın, üst yönetim kademelerine terfi etmesi yönünde var olan belirsiz ancak aşılması güç engeller olarak tanımlanmaktadır. (Ayrancı ve Gürbüz, 2012, s. 128)

Vaat

20 yıllık iktidarın sahibi AK Parti’nin kadınların kalkınması, eşit yaşaması ve güvenliği üzerine verdiği vaatleri inceliyoruz.

Sesi Duyulmayanlar: Kadın

<div data-qa="message-text" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><div data-qa="block-kit-renderer" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><h3 dir="auto" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Aposto’da yayımlanmaya başlayan yeni&nbsp;yayınlarımız!</h3></div></div><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">🗞️ Toplumsal Tarih,&nbsp;artık her cuma saat 11.00'de tarih makaleleriyle Aposto'da!Tarih Vakfı, ülkemiz insanlarının tarihe bakışlarına yeni bir içerik, zenginlik kazandırmayı ve tarihi mirasın korunmasını köklü bir duyarlılıkla, geniş toplum kesimlerinin katılımıyla gerçekleştirmeyi amaçlıyor. Toplumsal Tarih dergisinin ilk iki sayısında 150. Yıl Dönümünde Paris Komünü, Birinci Dünya Savaşı'nda Bir Casusluk Hikâyesi gibi makaleleri, arşiv çalışmalarını, kitap incelemeleri ve kent tarihi araştırmalarını bulabilirsiniz.<p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#effe75" color="#090909" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#effe75 !important;color:#090909 !important" href="https://aposto.com/n/toplumsal-tarih" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(239, 254, 117) !important; color: rgb(9, 9, 9) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Toplumsal Tarih</a>

Editörün Seçkisi

• Cinsiyet Eşitliği İzleme Derneği'nin&nbsp;36 ülkeyi 2010-2020 yılları arasındaki 32 göstergeye göre karşılaştırdığı raporunda Türkiye, Japonya'nın ardından toplumsal cinsiyet eşitliğinin en az hayata geçtiği ülke oldu. İlk üç sıraya ise Norveç, İsveç ve Avustralya <a fr-original-style="" href="https://yetkinreport.com/2022/11/14/ceid-turkiye-toplumsal-cinsiyet-esitliginde-36-ulkede-35inci/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yerleşti</a>.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/10/2/1668513495560.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="kadın yürüyüşü" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">T24<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Acı tablo:&nbsp;Türkiye sağlıklı yaşam hakkında 30'uncu, kararlara katılımda ve şiddetsiz yaşam hakkında 34'üncü, işgücüne katılımda ve sendikalaşmada sonuncu sırada yer aldı.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yoksulluk arttı: Raporda Türkiye'de kadın yoksulluğunun arttığı, okul öncesi kamusal bakım hizmetlerinin yetersiz kalması sebebiyle kadınların iş arayamadığı belirtildi.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Stratejik Planlar: Dernek, İzmir, Mersin ve Eskişehir dışındaki büyükşehir belediyelerinin stratejik planlarında toplumsal cinsiyet eşitliğine duyarlı olmadığını ifade etti.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">%0,74: Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın "toplumsal cinsiyet eşitliği" kavramı yerine "kadının güçlenmesi" ifadesini kullandığı, ayrıca bakanlık bütçesinin sadece %0,74'ünün "kadının güçlenmesine" ilişkin programlara ayrıldığı belirtildi.&nbsp;</li></ul>

toplumsal ile ilgili hikayeler