ABD'nin son yıllardaki en tartışmalı dış ticaret politikalarından biri, Donald Trump’ın “önce Amerika” vizyonu çerçevesinde şekillenen agresif ve çoğu zaman tutarsız tarife politikalarıydı. Bu politikalar sadece küresel tedarik zincirlerinde kırılmalara neden olmadı; aynı zamanda ABD'nin geleneksel müttefikleriyle olan ticari ilişkilerini de derinden sarstı.<h2 data-end="610" data-start="567" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Gerçeklikten kopukluk: Navarro Doktrini</h2>Trump yönetiminin ticaret stratejisindeki en büyük sorun, Peter Navarro’nun savunduğu "ikili ticaret açığı saplantısı"ydı. Bu yaklaşım, ABD’nin bir ülkeyle dış ticaret açığı vermesini otomatik olarak o ülke tarafından “kandırılmak” olarak değerlendiriyordu. Navarro’ya göre, her ticaret açığı, o ülkenin tarifeler, sübvansiyonlar ve diğer gizli engellerle ABD’yi dezavantajlı konuma sokmasının bir sonucuydu.Ancak bu görüş, ekonomik gerçekliklerle bağdaşmıyor. Ticaret dengeleri; tüketici tercihleri, üretim faktörleri, sermaye akımları ve döviz kuru politikaları gibi çok sayıda dinamikle şekillenir. İkili ticaret açığı, tek başına bir ülkenin adaletsiz davrandığını göstermez.Bu yanlış yaklaşım, Trump yönetiminin sözde “Kurtuluş Günü Tarifeleri”ni belirlerken ikili açıkları sıfırlayacak düzeyde tarifeler hesaplamasına yol açtı. Bu da dünyada ekonomik şoklara neden oldu.<h2 data-end="1562" data-start="1515" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İşe yarayabilecek bir kavram: Karşılıklılık</h2>Trump yönetiminin ticaretteki ikinci ve daha sağlam ayağı ise “karşılıklılık” (reciprocity) ilkesine dayanıyor. Trump’ın ifadesiyle: “Onlar bize yapıyorsa, biz de onlara yaparız.” Her ne kadar bu ifade basit ve ilkel görünse de, altında makul bir ticaret prensibi yatıyor. Eğer doğru uygulanırsa, karşılıklılık hem ticaretin adil olmasını sağlar hem de küresel anlamda daha sağlıklı ilişkilerin kurulmasına yardımcı olabilir.Navarro’nun ikili açık saplantısı terk edilmeli, onun yerine karşılıklılık ilkesine dayalı müzakereci bir yaklaşım benimsenmeli. ABD, kendi uyguladığı tarife oranlarını sıfırlamayı teklif ederek, diğer ülkelerden de benzer adımlar atmasını talep edebilir. Ancak mesele sadece tarifelerle sınırlı değil. Asıl zorluk, “koşullu sıfır tarife” ilkesini uygulamaya koyarken karşımıza çıkacak olan “gizli engeller”de yatıyor.<h2 data-end="2499" data-start="2442" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sadece tarifeler değil, görünmeyen engeller de masada</h2>Adil ticaret için sadece tarifelerin değil, tarife dışı engellerin de müzakere edilmesi şart. İş gücü düzenlemeleri, çevresel standartlar, devlet destekleri, fikri mülkiyet hakları gibi konuların tümü karşılıklılık kapsamına alınmalı. Ancak bu başlıkların her biri, çok taraflı müzakerelerle çözülmesi gereken karmaşık meselelerdir.Bu noktada “karşılıklı tanıma” (mutual recognition) ilkesi ön planda duruyor. ABD ile AB arasında ürün güvenliği sertifikalarının karşılıklı olarak kabul edilmesi gibi pratik adımlar, ticaretteki görünmeyen engellerin&nbsp;bir kısmını aşmada faydalı olabilir.<h2 data-end="3169" data-start="3112" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Serbest ticaretin ölümü, ikili anlaşmaların yükselişi</h2>Dünya Ticaret Örgütü’nün etkisinin azaldığı bu dönemde, önerilen karşılıklı ikili anlaşmalar, pragmatik bir çıkış yolu olarak öne çıkıyor. Bu, sistematik ve çok taraflı iş birliğinin yerini tutmasa da, daha işlevsel ve esnek olabilir. Ancak burada bir tehlike de söz konusu: İkili anlaşmaların çoğalması,&nbsp;küresel ticaret düzeninin parçalanmasına yol açabilir. Bu nedenle, her ikili anlaşmanın küresel normlara bağlı kalması kritik.<h2 data-end="3680" data-start="3617" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Strateji olmaktan uzak bir yaklaşımı stratejiye dönüştürmek</h2>Trump’ın ilk dönem ticaret politikaları çoğu zaman plansızlıkla, ani kararlarla ve siyasi şovlarla anıldı. Ancak bu yaklaşım, uygun bir dönüşümle gerçek bir stratejiye evrilebilir. Bunun için birkaç kritik adım gerekiyor:<ol data-end="4305" data-start="3913" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li data-end="4020" data-start="3913" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İkili açık saplantısından vazgeçilmeli. Ticaret politikası, kompleks ekonomik dengelere dayanmalı.</li><li data-end="4148" data-start="4021" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Karşılıklılık ilkesi kapsamlı şekilde uygulanmalı. Sadece tarifeler değil, tarife dışı engeller de masaya yatırılmalı.</li><li data-end="4238" data-start="4149" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Amerikan halkının “adil ticaret” talebiyle küresel ticaretin faydaları dengelenmeli.</li><li data-end="4305" data-start="4239" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Müzakereye açık, uzun vadeli anlaşmalarla hareket edilmeli.</li></ol><h2 data-end="4354" data-start="4312" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sonuç: Bir fırsat kapısı hâlâ açık mı?</h2>Trump’ın mevcut yaklaşımı, dünyayı ekonomik bir felakete sürükleyebilecek&nbsp;potansiyele sahipken, doğru yönlendirme ile Amerika için stratejik bir avantaja da dönüşebilir. Ancak bu dönüşüm, yalnızca gürültü ve&nbsp;tehditlerle değil, rasyonel analiz, uluslararası iş birliği ve ekonomik gerçeklerle mümkün olabilir.Kısacası, Trump’ın ticaret politikası başlangıçta bir “strateji” olmaktan çok uzaktı. Ancak bu politikaların kalıntılarından, küresel sistemle uyumlu, adil ve sürdürülebilir bir dış ticaret vizyonu inşa etmek hâlâ mümkün. Bunun için ilk adım, gerçek sorunları doğru tanımlamak ve komediye dönüşmüş stratejileri sessizce rafa kaldırmak olmalıdır.

EXANTE

ABD'nin son yıllardaki en tartışmalı dış ticaret politikalarından biri, Donald Trump’ın “önce Amerika” vizyonu çerçevesinde şekillenen agresif ve çoğu zaman tutarsız tarife politikalarıydı. Bu politikalar sadece küresel tedarik zincirlerinde kırılmalara neden olmadı; aynı zamanda ABD'nin geleneksel müttefikleriyle olan ticari ilişkilerini de derinden sarstı.

tarife ile ilgili hikayeler