<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp; Mikroplastik krizi:&nbsp;Yeni bir çalışma yetişkinlerin beynindeki mikroplastik miktarında 2016-2024 yılları arasında %50 artış gözlemlendiğini, yetişkin bir insan beyninde ortalama bir plastik kaşık kadar (7 gram) mikroplastiğe rastlandığını ortaya koydu.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıca:&nbsp;Araştırmacılar beyin dokusunda karaciğer ve böbrek dokusuna kıyasla çok daha yüksek seviyelerde mikroplastik bulunduğunu, demans teşhisi konmuş kadavraların beyinlerindeki mikroplastik miktarının, demansı olmayanlara kıyasla daha yüksek olduğunu vurguladı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Editörün notu: Mikroplastik teriminin hayatımıza girişi, nelere yol açtığı ve mikroplastik üzerine tartışmaları içeren mikroplastik dosyamız <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/fuji-dagindan-kadavralara-mikroplastiklerin-30-yili" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">burada</a>.</li></ul>

Angst

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;ABD merkezli biyofarmasötik şirketi Gilead Sciences, karaciğer ve diğer kronik hastalıklara yönelik ilaçlar geliştiren CymaBay Therapeutics'i&nbsp;4,3 milyar dolarlık bir anlaşmayla satın alacağını açıkladı.

Pareto

Böbreklerde etkili olan kanser türleri ile ilgili bilgiler veren
Prof. Dr. İrfan Çiçin, “En sık rastlanan böbrek kanseri,
olguların yaklaşık %80-85’ini oluşturan berrak hücreli
renal karsinomdur (clear cell, renal cell carcinoma ya da
ccRCC). Geriye kalan yüzdeyi ise ‘papiller, kromofob’ diye
adlandırılan kanser türleri oluşturur.” dedi. Ayrıca idrar
kanallarından kaynaklanan (renal pelvis) kanserlerin de
böbrek kanserlerini taklit edebileceği uyarısını yapan Prof.
Dr. İrfan Çiçin, bu kanserlerin idrar kanalı ya da mesane
kanserleri (transizyonel hücreli) gibi davrandığını ve tedavi
edilebildiğini belirtti.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Böbrek kanserinde önemli belirtiler</h3>Günümüzde böbrek kanseri olan hastaların yaklaşık yarısı
tesadüfen teşhis alıyor. Böbrek kanserinin genellikle erken
evrelerde belirti veya semptom göstermediğinin altını çizen Doç. Dr. Çağlayan Geredeli ise, hastalarda zamanla
görülebilen bulguları şöyle sıraladı:
İdrarınızda pembe, kırmızı veya kola renginde görünebilen
kan,
Sırtınızda veya yanınızda geçmeyen ağrı,
İştah kaybı,
Açıklanamayan kilo kaybı,
Yorgunluk,
Ateş,
İzah edilemeyen kansızlık (anemi),
Kanda sedimentasyon ve/veya CRP yükselmesi.
Böbrek kanserinde erken tanı ile metastaz ihtimalinin
azaldığını da vurgulayan Doç. Dr. Geredeli, akciğer,
kemik ve beynin en sık metastaz yeri olduğunu da söyledi.
Bunun yanında özellikle karaciğer ve tiroid bezinde de
metastazların görülebildiği belirtildi.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Böbrek kanseri tedavisinde erken tanı önemli</h3>Böbrek kanseri (RCC) tedavisinde izlenilen yollarla ilgili
bilgiler veren Doç. Dr. Çağlayan Geredeli, erken evre
yani metastaz yapmamış böbrek kanserlerinde temel
tedavi yaklaşımının cerrahi olduğunu belirtti. Böbrek
kanserinde çok sayıda tedavi seçeneği olduğunu belirten
Doç. Dr. Geredeli, sözlerine şöyle devam etti: “Kemoterapi
ve radyoterapiye duyarlı olmayan bu kanserlerde,
cerrahi sonrası akılcı ilaç olarak bilinen hedefe yönelik tedaviler ya da
immünoterapilerin
cerrahiye
eklenmesi
tedavinin başarı
oranlarını
artırmaktadır. İleri
evre hastalarda
yani metastaz
yapmış hastalarda
ana tedavi hedefe
yönelik tedaviler ve
immünoterapiler
ile yapılmaktadır.
Bu tedavi
seçenekleri tek
başına ya da
birlikte (kombine)
uygulanabilir. İleri evre böbrek kanserlerinde rutin olarak
böbreğin ameliyat edilmesi ihtiyacı günümüzde ortadan
kalkmıştır.”
Tüm diğer kanserler gibi, böbrek kanserlerinde de tanı
sırasındaki evrenin hastalığın gidişatı açısından önemli
olduğunun altını çizen Doç. Dr. Geredeli, RCC tanısı
kanserin henüz böbrek dışına yayılmadığı erken evrede
konulduğunda hastaların %93’ünün 5 yıl sonra yaşamaya
devam ettiğini belirtti.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Hedefe yönelik tedavi seçenekleri artıyor</h3>Böbrek kanserinde hedefe yönelik tedaviler ve güncel
gelişmelerle ilgili de bilgiler aktaran Prof. Dr. İrfan Çiçin,
önemli veriler paylaştı: “Son 10 yılda metastatik böbrek
hücreli kanser (mBHK) tedavisinde hedefe yönelik tedaviler
hastalığın yönetimini belirgin bir şekilde iyileştirmiştir.
Böbrek kanserlerinde özellikle berrak hücreli tipte hedefe
yönelik tedavi seçenekleri artmaktadır. En son 2022
yılında farklı bir etki mekanizmasına sahip hedefe yönelik
bir tedavi Türkiye’de de ruhsatlanmıştır. Ülkemizde hem
hedefe yönelik hem de immunoterapiler böbrek kanserli
hastalarda uygulanabilmektedir.”<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Böbrek kanseri tedavisinde gelişmeler</h3>Böbrek kanserinde tedavi seçeneklerini artırmak ve
iyileştirmek için araştırmaların devam ettiğini belirten
Doç. Dr. Geredeli, sözlerini şöyle tamamladı:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 20, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 20, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“İmmün
kontrol noktası sinyallerini hedefleyen ilaçlar, immün
sistem ile tümör arasındaki etkileşimlerin klinik önemini
güçlendirerek, immün sistemin anti-kanser aktivite
göstermesini sağlanmaya çalışarak, kanser tedavisine yeni
bir yaklaşım getirmiştir. Son dönemlerde çalışmaları son
bulan ve ülkemizde de yer bulan immünmodülator ajanlarla
birlikte hedefe yönelik tedavilerin kombinasyonunu öngören
tedavi stratejileri, böbrek kanseri tedavi seçeneklerini
ve başarısını daha da artırmıştır. Yeni ilaçlar ve yeni
kombinasyon tedavileri umut vericidir.”</blockquote>

Görülme sıklığı giderek artan böbrek kanseri, özellikle ileri yaş grubunu tehdit ediyor. Bu tehlikeye karşın son dönemde tedavide umut verici gelişmeler yaşandığını belirten Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. İrfan Çiçin ve Sağlık Bilimleri Üniversitesi Onkoloji Uzmanı Doç. Dr. Çağlayan Geredeli, tedavi seçeneklerinin arttığını vurguladı ve hastalıkla ilgili önemli bilgiler paylaştı.

Böbrek kanseri tedavisinde umut veren gelişmeler

Uyarı: Bu içerik 18 yaşından küçükler için uygun değildir.&nbsp; Dört dostun parkta birlikte takılıyor olmaları dışarıdan pek sıradan görünüyor olsa da her birinin içinde kendine has fırtınalar kopuyordu. Biri gün batımını izleyerek kendinden geçiyor, biri mide bulantısından kendini yaşam ile ölüm arasında kalmış hissediyor. Öbürü etrafındaki renklerin tadını alırken biri derin bir mutsuzlukla boğuşuyordu.&nbsp;“Sihirli” mantar: Bu dört insanın farklı ruhsal ve bedensel deneyiminin sorumlusu yedikleri mantardı. Tüm insanlığın, günde ortalama 35 bin ton mantar tüketirken bu grubun yaşadığı deneyimleri yaşamıyor olmasının nedeni de kimi kültürlerde "sihir" diye anılan bir biyolojik bir etkileşim. Herkesin besin amaçlı tükettiği mantarlarla bu mantarlar arasındaki en büyük fark "sihirli" olanların ihtiva ettikleri psikoaktif iki madde: psilosibin ve psilosin. Psikoaktif, yani "ruhu harekete geçiren" bu maddelerin etkisine de psikedelik, "ruhu gösteren" diyoruz. Bu maddeler çeşitli mantarlarda bulunurken bazı trüf mantarlarında ise daha düşük bir miktarda görülüyor.Psikoaktifler: Psikedelik mantarlarda bulunan bu iki madde, isimlerinin de çağrıştırabileceği gibi aslında birbirlerinden çok da farklı değiller. Psilosin direkt olarak psikoaktif bir maddeyken psilosibinin psikoaktif olabilmesi için önce karaciğer tarafından psilosine çevrilmesi gerekiyor. Psilosin, birçok kimyasal maddenin aksine beyin damarlarına geçebiliyor ve burada sinir hücrelerinin birbirleriyle iletişimi için gerekli olan bazı yolakları (pathway) etkiliyor. Bu yolaklar çoğumuzun adını duyduğu serotonin, dopamin gibi belli başlı iletişim sistemleri ve adları sanları pek duyulmamış daha küçük sistemlerden oluşuyor. Psilosinin yaptıklarını tamamıyla bilmiyoruz; çünkü 1970’lerden beri dünyada psilosibin ve psilosin genel olarak "uyuşturucu/uyarıcı" kapsamında tutuldukları için yasaklı kimyasallar, bu moleküller üzerinde bilimsel çalışma yapılmasına da ket vuruyor.<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-10-13T15:11:25.330Z.jpeg" alt="mantar"><figcaption>Ebru: <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmODQ2MzE0MzFmM2VjMDAwNzU0YzczOSZ1c2VyPTVmMmVhMmM5ZTdlMDFiMDAwN2U3ZDk2OCZhdXRob3I9NWY3MzlmZjdlMDAxNmYwMDA4ODE2ZjYyJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5pbnN0YWdyYW0uY29tJTI1MkZiZWxlbmFydGx0ZCUyNTJG""">Ayşe Özlem Yüksel</a></figcaption></figure>Tedavi: Tüm bu yasaklara rağmen yapılan bazı araştırmalar, bu moleküllerin çeşitli hastalıklarda tedavi amaçlı kullanılabileceğine işaret ediyor. Hayvanlar ve insanlar üzerinde yapılan deneylerde, psilosin veya psilosibin verilen bireylerin, kontrol grubundaki bireylere nazaran anksiyete ve depresyon gibi rahatsızlıklarda iyileşme gösterdikleri gözlemlemleniyor. Özellikle tedavisi pek mümkün olmayan majör depresyon gibi sendromlar ve travma yaşamış bireylerde veya ümitsiz kanser hastalarında görülen psikolojik sorunların giderilmesi konusunda bu maddelerin yardımcı etkileri var. Üstelik alkol, sigara ve uyuşturucu bağımlılığına karşı savaşta da gelecek vadeden çalışmalar var. Tahmin edersiniz ki bu rahatsızlıkları yaşayanlar her gün akıllarını çıkaracak bir deneyim yaşamıyorlar. Bahsettiğimiz maddelerin psikedelik etkileri yüksek dozlarda görülürken tedavi amaçlı kullanımları düşük dozlarda yapılıyor. E tabii azı karar çoğu zarar.Yolculuk: Bu maddeleri içeren mantarların kullanımı ise çok eski bir gelenek. Arkeologlar, özellikle dinî ritüellerde psikedelik mantarların kullanıldığını düşünüyor. Bu mantarların etkisi kişinin o anki ruhsal durumuna, çevresine ve yanındaki nsanlara göre değişebiliyor. "Sihirli" mantarların yasaklanmasından evvel yapılan araştırmalara göre bazı bireylerde "bad trip" de denilen; mutsuzluk, kafa karışıklığı, kıyametin yaklaştığı hissi, anksiyete ve mide bulantısı gibi etkiler gözlemlenmiş. Çoğunlukla gözlemlenen ise daha pozitif deneyimler. Aşırı mutluluk, empatide artış, evrene ve diğer canlılara daha çok bağlı hissetme, analitik düşüncede artış bunlardan sadece birkaçı.&nbsp; Peri tozu ve yaprak: Bu pozitif deneyimlerin yanında hemen hemen tüm duyular amplifiye oluyor. Renklerin daha canlı olması, görsel sanrılar, işitsel doygunluk, müzikten alınan hazzın artması ve daha birçok duyusal etki bazı mantarları sihirli yapan etkileri arasında. Duyusal etkilerin en ilginçlerinden biri de sinestezi. Bu etki altındayken insanlar, gördükleri bir şeyin tadını aldıklarını, sadece işitsel bir iletinin kokusunun dayanılmaz güzellikte olduğunu hissediyor, ağaçtan düşüp de kollarına değen bir yaprağın değdiği yerde peri tozu gibi bir parıltı bıraktığını görüyor.Sihirli mantarların hem pozitif hem negatif etkileri var ama belki de en önemlisi bu mantarlardaki psikoaktif maddelerin bazı hastalıklarda ve rahatsızlıklarda tedavi amaçlı kullanılabilecek olması. Bu durum da özellikle nörokimyasal maddelerin, zehirli ya da uyuşturucu/uyarıcı etkisi var diye bir kenara atılmaması gerektiğinin, az dozda kullanıldığında bu maddelerden istifade de edilebileceğinin önemli bir kanıtı olarak önümüzde duruyor.

karaciğer ile ilgili hikayeler