Türkiye genelinde Nisan ayında hava sıcaklığının sıfır derecenin altına düştüğü ve kar yağışının yaşandığı 36 ilde zirai dondan pek çok tarım ürünü etkilendi. Birçok üründe ciddi zarar oluştu.Tarihin en büyük zirai don olaylarından birinin yaşandığını söyleyen Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, "Yer yer sıcaklığın eksi 15 dereceye düştüğü son 3 günde, bazı bölgelerde son 30 yılın en düşük sıcaklık değerleri kaydedildi. Bu olumsuz hava koşulları sonucu, maalesef 2014’te yaşanan büyük zirai don olayından sonra tarihimizin en büyük zirai don olaylarından birini yaşadık” dedi.Ayrıca Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Doğu Anadolu'nun güneydoğusu için 14 Nisan akşam saatlerinde etkili olacak kar ve zirai don uyarısında bulundu. Kar yağışının Erzurum ve Bayburt il geneli ile Erzincan'ın doğu ve Kars'ın batı ilçelerinde kuvvetli ve yer yer yoğun olacağı tahmin ediliyor.Peki, hangi şehirler dondan ne kadar etkilendi?<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Malatya ve Elazığ</h2>Zirai donun etkilediği ürünlerin başında Türkiye'nin önemli tarım ürünlerinden kayısı vardı. Malatya'da kayısı ağaçları zirai don nedeniyle zarar gördü.Malatya Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Ramazan Özcan, “Bu sene kayısı rekoltesi sıfır olur. Yani %100 kar ve don hasarı söz konusu. Aslında buğday ve arpa dışında tüm tarım ürünleri zarar gördü. Kiraz, elma, hiçbir şey kalmadı. Malatya’nın yıllık kayısı geliri 500 milyon doları buluyor. 2025 yılında bu gelir sıfıra inecek” dedi.&nbsp;Malatya İş İnsanları Platformu Başkanı Ahmet Özköse, "Kayısı çağalasının simsiyah olduğunu ve yandığını görüyoruz. Malatya’nın tümünde hemen hemen böyle bir durum oluştu. Ağaçların çoğunu gezdim, %80’inde aynı şey var. Bu bir afet" diye konuştu.CHP Milletvekili Gürsel Erol&nbsp;ise&nbsp;"Ani sıcaklık düşüşü ve don olayı, özellikle meyve ağaçlarını ciddi şekilde etkileyerek başta vişne, kayısı, ceviz ve badem olmak üzere birçok üründe telafisi güç zararlar meydana getirmiştir. Üreticimizin bir yıllık emeği maalesef dakikalar içinde zarar görmüştür"&nbsp;dedi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Manisa, İzmir ve Denizli</h2>Manisa'da başta Saruhanlı, Turgutlu, Salihli, Alaşehir olmak üzere pek çok ilçede sıfırın altına düşen hava sıcaklığı, üzüm bağları ve tarım alanlarında zarara yol açtı. Kentte üzümün dışında kiraz ve kayısı ağaçlarının yanı sıra domates, kavun, karpuz gibi ürünlerin de zirai dondan etkilendiği belirtildi.İzmir'in Menemen, Aliağa ve Selçuk ilçelerinde üzüm bağları, Kemalpaşa ilçesinde ise kiraz ağaçları zirai dondan etkilendi. Bölgede zarar gören alanlarda hasar tespit çalışmaları sürüyor. Denizli'nin Pamukkale, Güney ve Çal ilçelerinde elma, kayısı ve üzüm bahçelerinde soğuk hava nedeniyle zararlar oluştu.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bursa, Eskişehir, Bilecik, Çanakkale, Yalova ve Tekirdağ</h2>Bursa'nın Mudanya ilçesinde de zirai don nedeniyle meyve ağaçları zarar gördü. Mudanya Ziraat Odası Başkanı Zekai Samast, basın mensuplarına yaptığı açıklamada, yaşanan don olayının üreticileri zor durumda bıraktığını kaydetti. Meyve ağaçlarında %50'ye yakın hasarın olduğunu belirten Samast, "Üzüm bağları ve şeftali ağaçlarında büyük kayıplar var. Çiftçilerimizin desteklenmesi şart”&nbsp;dedi.Eskişehir'in Mihalıççık ilçesinde kiraz ve ceviz bahçeleri zirai don nedeniyle zarar gördü. Bilecik'in Osmaneli ve İnhisar ilçesinde de şeftali ağaçları başta olmak üzere birçok meyve ağacı zirai dondan etkilendi. Çanakkale'nin Bayramiç ilçesinde zirai don, elmanın yanında üzüm ve Trabzon hurmasını da etkiledi.Yalova'da zirai dondan özellikle Altınova ilçesinde yetiştirilen kivi, erik ve Trabzon hurması etkilendi. Çınarcık ilçesine bağlı Kocadere ile diğer ilçelerde de zirai don nedeniyle zarar gören ürünlerin belirlenmesi için İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ekipleri tarafından çalışma başlatıldığı bildirildi.Tekirdağ'da da filiz vermeye başlayan üzüm bağlarında etkili olan zirai don nedeniyle zarar oluştu.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Niğde ve Karaman</h2>Türkiye'nin önemli elma üretim merkezlerinden Niğde'de soğuk hava ve zirai don nedeniyle elma bahçeleri zarar gördü. Niğde Elma Üreticileri Birliği Başkanı Atilla Kaplan,&nbsp;"Geçen yıl sıcaklık, bu yıl da 11 Nisan'da böyle bir soğuğun olması gerçekten çok yaşadığımız bir şey değil. Geçen sene 350 bin tonlara düştük, bu yıl onun da aşağısına düşeceğiz. Gerçekten çok ekstrem bir soğuktu”&nbsp;diye konuştu.Karaman'da zirai don nedeniyle elma ağaçları zarar gördü. Karaman'da yaklaşık 250 bin dekar alanda 16 milyon elma ağacıyla üretim yapıldığını anlatan Karaman Ziraat Odası Başkanı Mehmet Bayram, "Elma bahçelerinde sabaha kadar üreticilerle diyalog hâlindeydik. Üreticiler ellerinden geldiği kadar önlemler almaya çalıştı. Bahçelerde pervaneler çalıştırıldı, lastik ve saman balyası yakıldı. Sulama da yapıldı. Tabii bunlar yeterli olmadı" dedi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kahramanmaraş ve Adıyaman</h2>Kahramanmaraş'ta son günlerde hava sıcaklığının sıfırın altında 13 dereceye kadar düşmesi nedeniyle oluşan zirai don, tarım alanlarına zarar verdi.İl Tarım ve Orman Müdürlüğünden alınan bilgiye göre, il genelinde elma, ayva, ceviz, badem, kayısı, Antep fıstığı, kiraz, üzüm ve zeytin ürünleri zirai dondan etkilendi.Türkiye'nin en büyük badem üretim merkezlerinden biri olan Adıyaman'da, son günlerde yaşanan soğuk hava ve zirai don nedeniyle badem ağaçları zarar gördü. İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ekiplerinin kent merkezi ile 8 ilçede yürüttüğü zarar tespit çalışmaları sürüyor.

Aposto Gündem

Türkiye genelinde Nisan ayında hava sıcaklığının sıfır derecenin altına düştüğü ve kar yağışının yaşandığı 36 ilde, zirai dondan pek çok tarım ürünü etkilendi. 

Zirai don 36 ilde etkili oldu: Hangi şehirler dondan ne kadar etkilendi?

Yazı:&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://instagram.com/aymete" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Engin Aymete</a>Yaklaşık beş yüzyıl önce Sefaradlar, Akdeniz’in en batı ucundan topluca gelerek yerleştikleri Ege’nin iki ucunu birbirine bağlayan güçlü bir kültürel bağ oluşturdular. Bir İberya halkı olan Sefaradlar, beraberlerinde getirdikleri örf, âdet ve yemek alışkanlıklarıyla, başta yaşamlarını kurdukları şehirler Selanik, İstanbul ve İzmir olmak üzere tüm imparatorluğun mutfak kültürünü derinden ve kalıcı olarak etkilediler.Bir iletişim dili olarak Sefarad yemeklerinin Osmanlı coğrafyasında kolayca anlaşılıp kabullenilmesinde en önemli etkenlerden biri hiç kuşkusuz Müslümanlıktaki dinî hassasiyetlerle arasındaki yakınlıktı. Domuz etinin caiz olmaması, Koşer (Musevi helali) hayvan kesiminde gösterilen hassasiyet, sebze ve çeşitli hububatların geniş kullanımı ve hamur işlerindeki çeşitlilik gibi nedenlerle hem kültürel hem de damak tadı olarak karşılıklı güçlü bir etkileşimden söz edilebilir.Sefarad mutfağı, karışık soslardan ve aşırı baharatlardan uzak, ekşili ve tatlı lezzette; taze sebze, balık ve etlerin dengeli kullanıldığı, nispeten sade ve lezzetli yemeklerden oluşur. Haşlamadan tavaya, ızgaradan fırına her tekniği kullanan bu mutfak anadan kıza, komşudan komşuya aktarılarak süreklilik kazanıp günümüze ulaştı.<img src="https://images.aposto.com/2023/0/3/1674052460158.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.98" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h4 fr-original-style="text-align: center;" style="text-align: center; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">1900'lu yılların başında Birinci Juderia'dan görünüm&nbsp;</h4><h4 fr-original-style="text-align: center;" style="text-align: center; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kaynak: M.R. Wright, Stereoskopik Slayt. M.E. Wright Hulton Arşivi&nbsp;</h4><h4 fr-original-style="text-align: center;" style="text-align: center; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Getty Images</h4><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Tarlada, bağda, mutfakta ve sofrada</h2>Verimli İber topraklarının kuzeyi Roma İmparatorluğu’nun etkisiyle kurulan bağlar, zeytinlikler ve buğday ekimiyle uğraşırken; güneyinde Araplar ve Sefaradlar badem, narenciye, patlıcan, şeker pancarı, pirinç, ıspanak ve benzerlerinin tarımıyla uğraşmışlar. Bunlara doğunun vazgeçilmez karabiber, tarçın, safran, kimyon gibi baharatlarının da eklenmesiyle zengin ve lezzetli bir sofra kültürüne sahip olmuşlar. Bu zenginlik 1492 yılında geldikleri Anadolu coğrafyasının yerel kültürleriyle birleşerek daha da artmış. Bugün Türkiye’nin her yerinde kurulan sofraları süsleyen domatesli ve limonlu balık buğulamalarında, bazı dolma çeşitlerinde, hamur işlerinde, zeytinyağlılarında, köftelerinde, türlü çeşit patlıcan ve kabak yemeklerinde az veya çok Sefarad mutfağının izini sürmek mümkündür.Sefarad mutfağında Türkiye’de yaygın tüketimi olan patlıcan, kabak, pırasa ve ıspanak en çok kullanılan sebzelerdir. Erik, nar ve limon yardımıyla ekşiyle tatlandırılan kaşkarikas (kabak kabuğundan yapılan lezzetli bir zeytinyağlı), erikli gelincik balığı, ortak kültürümüzün sevilen yemeği ekşili köfte, sirkeli ciğer, ekşili beyin gibi yemeklerin yanı sıra pırasa köftesi, pırasa dolması ve şekerle tatlandırılmış rollitos de berenjena (islim kebabı), kabak dolması, etli domates ve biber dolmasıyla tüm zeytinyağlı yemekler Sefarad sofralarını süsleyen lezzetlerdir.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kıtalar arası kültür taşıyıcısı olarak yemek</h2>Sefarad mutfağının ülkeler hatta kıtalar arası bir kültür taşıyıcısı olduğunu söylemek sanırım pek de yanlış olmaz. Selanik merkezli Balkan coğrafyasındaki Sefaradların börek ve hamur işi çeşitliliği ve pırasayla yarattıkları lezzetlerin, bölgenin diğer halklarının mutfakları ve dolayısıyla Anadolu mutfağı arasındaki bağ hemen dikkat çeker. Yağda kızartılan mücver ve fırında pişen fritada arasındaki benzer bir ilinti açıkça görünür. Güney Amerika’da bir giriş yemeği olarak sunulan etli empanada (içi çeşitli malzemelerle doldurulan hamurla yapılan bir çeşit börek) ile Karaim mutfağının “kıbın” denilen etli böreği arasında şekil, içerik ve lezzet benzerliğinin kaynağında geçen yüzyıl başında Osmanlı’dan Güney Amerika’ya göç eden Hıristiyan, Müslüman ve Sefarad “‘El Turco”’ların hiç mi payı yoktur acaba?Sefarad kültürünün mutfak kültüründe olduğu gibi Türk kahvesi sunumundan görgü kurallarına ve sofra düzenine gösterilen özene kadar gündelik hayatta etkisi çoktur. Sefarad evlerinde, kahvenin yanında tatlı ikramı yaygın bir gelenekti fakat bu sunum biçimi ülkedeki Hıristiyan, Rum ve Müslüman evlerine de yayılmıştı. Kahvenin yanında küçük bir gümüş kaşıkla reçel veya “çevirme” denilen genelde mastikayla yapılan macunları sunmak âdettendi. Ancak bir kaşıktan fazla reçel veya çevirme yemek isteyenler görgüsüz olarak adledilirlerdi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Etliyle sütlü</h2>Yaklaşık beş yüz yıl iç içe geçmiş kültürlerin, aynı coğrafya ve birbirine yakın dinî kaygılarla şekillenmiş mutfaklarının benzerlikleri yanında hiç kuşkusuz bazı farklılıkları da var. Bunların en bilineni Tevrat’ta “oğlağı anasının sütünde pişirmeyeceksin” diye yazması sebebiyle Sefarad mutfağında “etliyle sütlünün karıştırılmaması” gerekliliktir. Yoğurtlu iskender, kaşarlı köfte, mantı gibi lezzetler bu nedenle bazı Sefaradların tercih ettikleri yemekler arasında değildir. Aynı nedenle et pişirilen kap kacak içinde başka bir yemek pişirilmez; sofrada et yenilen tabakla diğer yemekler için kullanılacak tabaklar değiştirilir. Günümüzde, dinî kaygılardan bağımsız olarak özellikle misafir ağırlanan özenli sofralarda çorbalar, başlangıçlar ve ana yemekler için tabak değiştirmek tüm dünyada uygulanan bir kuraldır. Bu dinî kural günümüzde yaygın olarak kullanılan bir deyime de kaynak olmuştur. Etliye sütlüye karışmadan yaşamak, kişinin çetrefilli durumlar karşısında tarafsız kalma hâlini betimlemek için kullanılan bir deyimdir.Sefarad kültüründe bayram ve Şabat sofraları başta olmak üzere özenle kurulan şık sofralarda şükür ve dualar edilirken yenilen çeşitli yemeklere şarabın eşlik etmesi bir başka kültürel farklılık olarak gösterilebilir. Fakat ne olursa olsun ve hangi etnik kökenden olunursa olunsun, sofraların tüm aileyi bir araya toplaması ve kültürel gelenekleri yemek üzerinden sürdürmek için alan açması su götürmez bir gerçek. Farklı kültürleri bir araya getiren coğrafyaysa, yemekleri ve âdetleri paylaştığımız büyük bir sofra.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">KaynakGülhan Kaya, Ermeni, Rum, Musevi Evlerinde Pişen Yemekler, Hayykitap Yayınevi, 2017.

apéro

Göçlerle zenginleşen Anadolu mutfağında Sefarad kültürünün izleri.

Kültürel kaynaşma ve sofralara yansıması

Son yıllarda gücüne güç katan veganlık, gıda sektöründe ipleri eline aldı. Özellikle son 10 yılda bitkisel beslenmeyi hayat tarzı olarak benimseyenlerin sayısı da çoğaldı. 2014’ten bu yana kişi sayısının sadece ABD’de %600 arttığı bilinirken 2021’de dünyada 79 milyon vegan bulunduğu tahmin ediliyor. Belki de umulandan çok daha kısa sürede arkadaşlarınızla her zaman buluştuğunuz restoranın menüsü vegan seçeneklerle, evinizin sokağındaki marketin rafları vegan gıdalarla doldu. Artık evcil hayvanınıza bitki bazlı mama bulmak için de market market dolaşmanıza gerek kalmıyor.&nbsp;Hem Türkiye hem de dünya adına gidecek daha çok yol olduğu bilinse de sektörün her geçen gün can alıcı bir şekilde büyüdüğünü, vegan üretimin gıda sektörünün geleceği olduğunu söylemek mümkün. Peki ekonomik olarak ne büyüklükte bir sektörden bahsediyoruz? Bu pastada en büyük paya sahip oyuncular kimler? Sektörün önünde nasıl bir gelecek tablosu var?<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Rakamlarla vegan gıda</h2>“Vegan” kelimesinin mucidi Donald Watson, bugünleri görse eminim gözleri dolardı. Bloomberg Inteligence’ın geçen ağustos ayında <a fr-original-style="" href="https://www.bloomberg.com/company/press/plant-based-foods-market-to-hit-162-billion-in-next-decade-projects-bloomberg-intelligence/#:~:text=New%20York%2C%20August%2011%2C%202021,by%20Bloomberg%20Intelligence%20(BI)." style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yayımladığı rapora göre</a> bitki bazlı süt ve et alternatifleri pazarı 2020'de 29,4 milyar dolara ulaştı. Gıda sektörüne yön veren şirketlerin de bitki bazlı ürün seçeneklerini genişletmesiyle vegan gıda, sektörün en hızlı büyüyen pazar payına sahip oldu. Yine aynı rapora göre, 2030’a kadar 162 milyar doları bulması öngörülen pazar resmen “Çekilin yoldan, ben geliyorum!” diye bağırıyor.&nbsp;Rapor, sektörü bitki bazlı et, süt ve diğer ürünler olarak üçe bölerek ele alıyor. Bitki bazlı süt ürünleri pazarını 4 büyük ürün yönetiyor: Yulaf sütü (%30’luk pazar payı), badem sütü, Hindistan cevizi sütü ve soya sütü. Ancak bundan daha fazlası var. Pirinç sütünden tutun da kaju sütüne, ceviz sütünden kenevir sütüne içinde başka birçok alternatifi barındıran pazar, 2020’de bitkisel gıda pazarının 23 milyar dolarından fazlasına hükmetti. Bu rakamın 2030’a gelindiğinde 62 milyar doları bulması bekleniyor. Bitki bazlı et talebinin de alternatif sütün ayak izlerini takip ederek benzer bir büyüme modeliyle karşılaşacağının varsayıldığı raporda 2020’de 4,2 milyar doları gören pazarın, 2030’da 74 milyar dolara ulaşacağı tahmin ediliyor.Öte yandan gıda sistemi değişikliği alanında çalışan bir sivil toplum kuruluşu olan ProVeg International’ın geçen yılın sonunda yayımladığı bir rapor, uzun vadede geleneksel protein ürünlerinin yerini laboratuvar ortamında üretilecek kültür eti ve bitki bazlı etin alacağına dikkat çekiyor. Etin şu anda %90'ı hayvansal ürün olarak tüketiliyor; 2040'ta bu oranın %40’a düşmesi bekleniyor. Bütün bu gelişmelerin ışığında bir restorana gittiğimizde sorduğumuz “Vegan menünüz var mı?” sorusunun yerini “Hayvansal ürün var mı?” sorusuna bırakacağı ütopik bir gelecekten bahsediyoruz belki de. Kim bilir?<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Biraz da rekabet</h2>Vegan beslenmenin yükselişiyle markalar daha çok bitki bazlı et ve süt ürünleri üretimi için kolları sıvadı. Piyasada 2 tür şirket hüküm sürüyor diyebiliriz. Birincisi sadece vegan ürün üreten Eat Just gibi şirketler; ikincisi de hepimizin uzun yıllardır bildiği, tanıdığı, bitkisel bazlı gıdanın yanı sıra vegan olmayan ürünler de üreten Nestlé ve Danone gibileri.<img src="https://images.aposto.com/2022/0/2/1643116367374.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.68" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Bitkisel bazlı ürünlerin piyasa değer değişimi Kaynak: Bloomberg<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Bitki bazlı et ürünleri: Aklımıza öncelikle Beyond Meat, Impossible Foods gibi sektör devleri geliyor. İkisi de unicorn statüsünde olan bu şirketler stratejilerini restoranlar ve büyük zincirlerle (McDonald's, KFC, Burger King, Little Caesars gibi) ortaklıklar yaparak bitki bazlı gıda seçeneklerini artırmak üzerine kuruyor. Haziran 2021 itibarıyla 9,44 milyar dolarlık bir piyasa değeri olduğunu bildiğimiz Beyond Meat’in 2021 yılında <a fr-original-style="" href="https://vegangazete.com/beyond-meat-turkiye-pazarinda-cok-yakinda-marketlerde/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Türkiye pazarına</a> girdiğini de hatırlatmakta fayda var.&nbsp;Bitki bazlı süt ürünleri: Oatly, NotCo gibi unicorn statüsündeki şirketler bir süredir piyasadaki popülerliğini koruyor. 2020’yi 420 milyon dolar gelirle kapatan ve 2021’de bu rakamın 690 milyon dolara ulaşacağını öngören Oatly de üst satırlarda bahsi geçen şirketlerden farklı bir büyüme stratejisi izlemiyor. Kahve dükkânları pazarlama stratejisinde önemli bir yer tutan şirket, Starbucks’la yaptığı anlaşmayla zincirin şubelerinde boy göstererek satış kanallarını genişletiyor.&nbsp;Bitki bazlı et ve süt muadilleri geliştiren ve yatırımcıları arasında Jess Bezos’un da bulunduğu NotCo, 2022 yılına Şili’nin ilk unicorn’u olarak girdi. Bütün bu veriler gösteriyor ki vegan gıda üreten markaların önlenemez yükselişi karşısında saygıyla eğilmekten başka çare yok.Danone, Kellogg’s ve Nestlé gibi hem vegan hem de vegan olmayan ürünleri piyasaya süren daha geleneksel ve yerleşik rakipler de bitki bazlı ürün çeşitlerinin üretimini ve dağıtımını artırarak, ayrıca bu seçenekleri sergileyen promosyon kampanyaları duyurarak avantaj elde etmek istiyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Türkiye’de neler oluyor?</h2>36-42° kuzey paralelleri ve 26-45° doğu meridyenleri arasında vegan gıda pazarının ne denli büyük bir hükümdarlığa sahip olduğuna dair elimizde net veriler bulunmasa da Eat Vappy, Veggy, Talya Foods, Fomilk gibi sadece bitki bazlı ürünler üreten markaların yanı sıra Trakya Çiftliği gibi hem vegan hem vegan olmayan gıda üreten markaların, ayrıca ulusal ve uluslararası gıda markalarının da oyuna katıldığı biliniyor.&nbsp;Twentify’ın 2021 sonunda Türkiye’de <a fr-original-style="" href="https://www.twentify.com/tr/blog/blog/veganizm-farkindalik-arastirmasi" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">gerçekleştirdiği araştırma</a>, topraklarımızda en çok Dr. Oetker ve Knorr’un vegan ürünlerinin tercih edildiğine işaret ediyor. Bitkisel süt ürünlerinde Danone’nin alt markası olan Alpro ve yerli marka Fomilk yarışı önde götürüyor.&nbsp;Bütün bu verilerin bize verdiği yetkiye dayanarak rahatlıkla söyleyebiliriz ki vegan gıda pazarının her geçen gün daha da büyümesi ve etki alanını genişletmesi bekleniyor. Bill Gates’in dediği gibi “yapay et” sahiden de gıdanın geleceği mi? Pek de uzak olmayan bir gelecekte göreceğiz.

Bitki bazlı et ve süt ürünleri üretimi için rekabete tutuşulan sektörde dengeler değişiyor.

Parlayan yıldız: Vegan gıda pazarı

Taze taze: Geçtiğimiz hafta Datça’da badem hasadı <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNDU2OWE2MDgyNWU1MDAwOGYxOWJkMiZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cueWVuaWFzaXIuY29tLnRyJTI1MkZlZ2UlMjUyRm11Z2xhJTI1MkYyMDIwJTI1MkYwNyUyNTJGMjQlMjUyRmRhdGNhZGEtdGF6ZS1iYWRlbS1oYXNhZGktYmFzbGFkaS1zYWRlY2UtMjAtZ3VuLWRldmFtLWVkaXlvcg=="">başladı</a>. Datça’nın bademi meşhur, taze bademi daha da meşhur. Taze badem, bademin beyaz içinin sertleştiği, sarı kabuğununsa kolay soyulduğu dönemde toplanmış, çabuk tüketilmesi gereken hâli. Henüz coğrafi işareti olmasa da Datça’nın nurlu bademi, kalite ve lezzet olarak bölgedeki en yüksek profilli badem.&nbsp;Adıyamanlı: Coğrafi işaretli bir badem ise Adıyaman’da yetişen Kahta Bademi. Kahtalılar zamanında badem üreticisine avantaj sağlamak ve bademlerini tanıtmak amacıyla coğrafi işareti tescil ettirmişler ve Kahta Bademciler Birliği’ini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNDU2OWE2MDgyNWU1MDAwOGYxOWJkMiZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuaHVycml5ZXQuY29tLnRyJTI1MkZ5YXphcmxhciUyNTJGdmFoYXAtbXVueWFyJTI1MkZrYWh0YS1iYWRlbWRlLTMxMS1taWx5b24tZG9sYXJsaWstaXRoYWxhdGEta2FmYS10dXR1eW9yLTQwOTg2MTQ1"">kurmuşlar</a>.&nbsp;Agdistis'in doğuşu: Bademin bu topraklardaki hikâyesi daha Datça’nın adı Stadia olmadan başlamıştı. Yabani bademlerin yetiştiği alanlardan çıkarımlara göre yemişin kökeni Mezopotamya olsa da, Anadolu’nun efsane seven halkları bademi de es geçmemiş ve almışlar sazı (ya da liri) ellerine. Hikâyeye göre, Zeus’un yine çapkın tohumlarını etrafa saçtığı bir günde topraktan bir hermafrodit, <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNDU2OWE2MDgyNWU1MDAwOGYxOWJkMiZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZwYW50aGVvbi5vcmclMjUyRmFydGljbGVzJTI1MkZhJTI1MkZhZ2Rpc3Rpcy5odG1s"">Agdistis</a> doğmuş. Bize şarabı verdi diye sevdiğimiz Dionysos, kendine yakışmayan bir yaklaşımla Agdistis’i önce sarhoş sonra hadım etmiş. Akan kanlardan badem ağaçları yeşermiş.&nbsp;Zeki Müren affetsin: Badem ağaçlarının mitolojik bir queer düşmanlığından çıkıp çıkmadığına dair elimizde kanıt yok; fakat emin olduğumuz bir şey var o da Zeki Müren’in sağlıklı bir hayat için kahvaltıyı es geçtiği <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNDU2OWE2MDgyNWU1MDAwOGYxOWJkMiZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cueW91dHViZS5jb20lMjUyRndhdGNoJTI1M0Z2JTI1M0RXODdRbmg2aXo5SQ=="">beyanı</a>. Sanat güneşimiz affetsin, biz bu granola <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNDU2OWE2MDgyNWU1MDAwOGYxOWJkMiZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuZXBpY3VyaW91cy5jb20lMjUyRmV4cGVydC1hZHZpY2UlMjUyRmhvdy10by1tYWtlLWdyYW5vbGEtd2l0aG91dC1hLXJlY2lwZS1hcnRpY2xl"">tarifine</a> Datça bademimizi ekleyip çıtır bir kahvaltıyla günümüzü başlatmaktan yanayız.<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-08-25T17:27:35.886Z.jpeg" alt="badem sütü"><figcaption>İllüstrasyon: <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNDU2OWE2MDgyNWU1MDAwOGYxOWJkMiZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZpbnN0YWdyYW0uY29tJTI1MkZidXJjdWthdmthY2klMjUzRmlnc2hpZCUyNTNEcXdleTl3YWt2bDc0"">Burcu Kavkacı</a></figcaption></figure>

badem ile ilgili hikayeler