🎬 Ne izliyoruz? Sürgündeki yönetmen Muhammed Rasoulof’un Cannes’dan ödülle dönen, İran toplumunun mikrokozmosu olarak görülebilecek bir aileyi konu edinen filmi The Seed of the Sacred Fig'i. Aslı Ildır, sinema ve müzik bültenimiz Duende için <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/kutsal-incirin-tohumu-direnise-kok-vermek" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yazdı</a>.

Aposto Gündem

<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(224, 101, 53); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(224, 101, 53); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Film:&nbsp;The Seed of the Sacred Fig / Dâne-ye anjîr-e ma'âbed Yönetmen:&nbsp;Muhammed Rasoulof Yapım yılı: 2024 Süre: 167 dakika</blockquote>İran’daki baskıcı rejime karşı eleştirel filmleriyle tanıdığımız, İran sinemasının en önemli isimlerinden Muhammed Rasoulof, son olarak filmleri “ülkenin güvenliğine karşı suç işlemek amacıyla gizli anlaşma örnekleri” olarak değerlendirildiği için sekiz yıl hapis ve kırbaç cezasına çarptırılmıştı. Yönetmenin Cannes Film Festivali’nden Jüri Özel Ödülü’yle&nbsp;dönen yeni filmi The Seed of the Sacred Fig (Kutsal İncirin Tohumu), Mahsa Amini’nin ölümü sonrası&nbsp;protestoların etkisi altında bir Tahran’da geçiyor.&nbsp;Gözaltında bulunduğu sırada gördüğü polis şiddeti sebebiyle hayatını kaybeden 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin ölümü, İran’da pek çok kadının rejim karşıtı eylem ve protestolara katılmasıyla sonuçlanmıştı. Rasoulof’un devletin ağır bir şiddet uygulayarak bastırdığı protestolardan gerçek görüntülere yer verdiği film, devrim mahkemelerinde çalışan bir müfettiş ve ailesine odaklanıyor. Filmin Cannes gösterimi öncesi hapis cezasına çarptırılan yönetmen, sınırdan yürüyerek Almanya’ya kaçmış ve ekibin bir kısmıyla birlikte prömiyere katılabilmişti.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2025/0/5/1737106135799.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.49" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">The Seed of the Sacred Fig | Kaynak: Bir FilmThe Seed of the Sacred Fig, kendini başka bir ağacın etrafına sarıp onu boğarak hayatta kalan bir incir türünün hikayesiyle açılıyor. Bu incir türünü hem İran rejiminin hem de daha sonra göreceğimiz üzere konu edilen ailedeki baba figürünün bir metaforu olarak düşünebiliriz. Boğulan ve incire hayat kaynağı olan ağaç olarak ise kadınları (ve tüm diğer muhalif sesleri) koyan Rasoulof, Iman karakterinin dönüşümü üzerinden kutsal incirin nasıl her aileye bir tohum attığını anlatıyor.&nbsp;Film boyunca dinine bağlı ve ahlak düşkünü,&nbsp;“sıradan” bir baba figürünün rejimin en sadık temsilcilerinden birine dönüşmesinin hikayesini izliyoruz. Terfi alan ve devrim mahkemelerinde müfettiş olarak çalışmaya başlayan Iman, işini ve itibarını kaybetmemek için protestoların yoğunlaştığı bir dönemde sorgusuz sualsız bir şekilde sayısız idam kararına imza atıyor. Bu durum bir süre vicdanını rahatsız etse de, eşine uzun bir süre manevi olarak destek veren ve onunla ideolojik olarak aynı çizgide yer alan Najmeh’ın da yardımıyla yeni düzene alışıyor. Ancak kızları Rezvan ve Sana’nın bir arkadaşının polis tarafından şiddete uğraması ve ardından da hukuksuzca gözaltına alınması sonrası aile içi çatışmalar da artıyor.&nbsp;Film buraya, yani ilk yarının sonuna dek daha ziyade Farhadi sinemasından da alışık olduğumuz, ideolojik çatışmaların ahlaki çıkmazlarla birarada ele alındığı, soruların ve cevapların seyirci nezdinde de daha net olduğu bir dram olarak ilerliyor. Ailesini korumak ve geçindirmek için rejimle ya da babayla “işbirliği” hâlinde bir anne, keyfi idam kararlarına dair kafasında uyanan soruları ve vicdanını bayat şovenist komplocu söylemlerle susturan bir baba, sosyal medya sayesinde muhalif medyaya ve polis şiddeti görüntülerine ulaşan Rezvan ve Sana’nın gitgide büyüyen isyanı...<img src="https://images.aposto.com/2025/0/5/1737106160252.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.49" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">The Seed of the Sacred Fig | Kaynak: Bir Film Filmin ikinci bölümünde ise ilk yarıda resmedilen ve nispeten kendi içinde bir denge tutturmuş olan aile içi düzenin,&nbsp;sokaktan eve taşıp büyüyen isyanın ruhuyla sarsılmasına tanık oluyoruz. Gitgide bir tür siyasi/psikolojik gerilime sürüklenen ve seyircisini de diken üstünde tutan bu yarıda Iman’ın tabancası evin içinde kayboluyor. Yönetmen uzun bir süre tabancayı kimin aldığını, yani “suçluyu” saklıyor ve bu bilgiye odaklanmamızı değil, ilk yarıda neredeyse hiç görmediğimiz babanın dehşet verici dönüşümüne tanık olmamızı istiyor.&nbsp;Iman, silahının kaybolması sonrası liyakatının sorgulanacağı, itibarından ve işinden olacağı korkusuyla gitgide paranoyaklaşıyor ve rejimin evin içindeki sadık ve doğrudan bir temsilcisine dönüşüyor. Bu anlamda film, aslında konu edindiği aileyi toplumun bir mikrokozmosu olarak ele alıyor ve dışarıdaki karmaşadan azade olduğu sanılan özel alanın/evin politikliğini tüm şiddetiyle ifşa ediyor.<img src="https://images.aposto.com/2025/0/5/1737106168610.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.49" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">The Seed of the Sacred Fig | Kaynak: Bir Film Toplum ile aile arasında kurduğu çok boyutlu ilişkiye ve diğer tüm meziyetlerine rağmen ikinci yarıdaki dönüşümün biraz fazla aceleye getirildiğini söylemek mümkün. Ailesini sorgulatan, hapseden, onlara psikolojik ve fiziksel şiddet uygulayan Iman’ın dönüşümü oldukça hızlı bir şekilde gerçekleşiyor ve henüz ne olduğunu anlayamadan karakterin bir tür canavara dönüşmesine şahit oluyoruz.&nbsp;Yönetmen burada muhtemelen ilk yarıda hiç görmediğimiz babanın, ikinci yarıdaki baskın varlığı arasında keskin bir tezat oluşturmak istemiş. Sokakta ve evde şiddetle karşılaşan kadınların hayatında hiçbir “koruyucu” yeri ve işlevi olmayan ve tam tersine bu şiddeti azmettiren tarafta yer alan babanın, ikinci yarıda tıpkı bahsedilen incir tohumu gibi kendi ailesinin üzerine nasıl çöktüğünü görüyoruz. Metaforik düzlemde bu tezat çalışsa da, filmin sonlarına doğru hikayenin ilk bölümdeki daha toplumsal gerçekçi tarafının azaldığını ve inandırıcılığını yitirdiğini söylemek mümkün.&nbsp;Öte yandan filmin üslup değiştiren ikinci yarısı, kadınların İran’da yaşadığı baskı ve buna karşı ürettikleri direniş yöntemleriyle ilgili pek çok şey söylüyor. Özellikle ailenin en geç üyesi Sana’nın babasına karşı çok farklı yöntemlerle direndiğini görüyoruz. İktidarı ve gücü elinde bulunduran baba, Sana’nın “gerilla” yöntemleriyle baş edemez hâle geliyor bir süre sonra. Cep telefonundan izlenen bir Youtube videosuyla eski bir kasetçalardan dinletilen kasetin aynı karede olduğu bir sahnede, yaratıcılığın ve sanatın kadınların direnişinde ne denli büyük rol oynadığına tanık oluyoruz.&nbsp;Baba, tüm gücüne ve iktidarına karşın, kaşla göz arasında saklanacak bir delik bulan kadınların oyunbaz direniş yöntemleri karşısında etkisiz kalıyor. Filmin final blokundaki kovalamaca sahnesinde ise her şeyi kontrol edebildiği yanılgısıyla büyüyen incir ağacının ve merkezileşmiş iktidarın çatlaklara nasıl sızamadığını, yeraltının, sokağın ve direnişin dilini çözemediğini, ağacın köklerine bir türlü ulaşamadığını görüyoruz adeta. Nihayetinde ağaç kendini incirden kurtarmanın bir yolunu, her yana ve her an, durmak ve yorulmaksızın kök salarak başarıyor.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2025/0/5/1737106262140.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.49" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">The Seed of the Sacred Fig | Kaynak: Bir Film Yönetmen, The Seed of the Sacred Fig’de muhalif ya da rejimin mağduru/kurbanı bir aileyi değil de, tam da bu rejimin içinden yetişmiş&nbsp;ve onun ideolojik meşrulaştırma mekanizmalarını içselleştirmiş bir aileyi seçerek oldukça zor bir işe kalkışıyor. Bu nedenle ilk yarı boyunca neden görece daha ayrıcalıklı ve sokaktan izole olmayı seçmiş bu aileyi izlediğimiz sorusu yer yer zihnimizde canlanıyor. Çünkü ne olursa olsun sinemada bir aile hikayesi izlemek, film ne kadar mesafe almaya çalışırsa çalışsın çeşitli duygusal riskleri beraberinde getiriyor. Yargısız infazlara imza atıp 20 yaşında gençleri idama mahkum eden bir müfettişi/yargıcı, ailesini korumaya çalışan bir baba olarak izlemekte riskli bir taraf var. Çünkü “kutsal ailenin tohumu”, ne olursa olsun ailenin eski günlerine dönmesini, huzurun ve düzenin yeniden inşa edilmesini umut ettirebiliyor bazen seyirciye.&nbsp;Bu yüzden ikinci yarıda Iman’ın bir nevi canavarlaşması ve özellikle Sana’nın korkusuz ve tavizsiz inadı, her yönüyle inandırıcı olmasa bile iktidarın ve ailenin temsili açısından ideolojik olarak oldukça sağlam bir yere oturtuyor filmi. İlk yarıdaki kutsal aile güzellemelerinden geriye hiçbir şeyin kalmadığı tozla kaplı ikinci yarıda, mekansal olarak da yer değiştiriyor ve evin dışına çıkıyoruz. Tahran’ın kırsal bir bölgesinde geçen final bölümü, iktidarın merkezden uzaklaştıkça ne kadar kan kaybettiğini gösteriyor ve sokağın kadınlar için evden daha güvenli olduğu, alternatif bir dünyanın da temsili&nbsp;oluyor böylece. &nbsp;Nerede izleyebilirsin?&nbsp;The Seed of the Sacred Fig,&nbsp;10 Ocak’ta gösterime girdi.Benzer işler:&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Custody&nbsp;/ Jusqu’à la garde&nbsp;(2017, Xavier Legrand)</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">No Bears&nbsp;/ Khers nist&nbsp;(2022, Cafer Penahi)</li></ul>

Duende

Sürgündeki yönetmen Muhammed Rasoulof’un Cannes’dan ödülle dönen filmi “The Seed of the Sacred Fig”, İran toplumunun mikrokozmosu olarak görülebilecek bir aileyi konu ediniyor.

Muhammed Rasoulof ile ilgili hikayeler