<a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/gulsenaytac/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Prof. Dr. Gülşen Aytaç</a>Mevsimlerin hüzünlü değişimlerinden muaf, solan ihtişamın üzerine ‘ben her daim buradayım’ dercesine, kuvvetle ve farklı ritimlerle yükselir fıstık çamları. Kendi gücünden aldığı ilhamla, yine seçmiştir kendi gibi tarihteki ‘Yeditepeli’ güçlü şehirleri.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="font-style: italic;" style="font-style: italic; box-sizing: border-box;">Fıstık çamları, tarih boyunca dayanıklılık ve güç ile özdeşleştirilmiş ağaçlardır.&nbsp;</li></ul>"Yeditepeli" şehirlerle olan bağları da bu özelliklerine dayanmaktadır. Bu şehirler, hem coğrafi yapıları hem de tarihsel mücadeleleriyle zorluklara karşı direnç göstermiş ve ayakta kalmayı başarmışlardır. Bu özel ağaçlar da tıpkı bu şehirler gibi zorlu iklim koşullarına dayanıklı ve güçlü köklere sahiptirler. Bu sebeple, bu ağaçlar tarihsel olarak güçlü şehirlerin doğal bir simgesi haline gelmiştir. İmparatorluk şehirleri Roma ve İstanbul en güzel örnekleridir. Roma’nın önlenemeyen yükselişi ve İstanbul’un fetih edilmesindeki güçlüğü, fıstık çamlarının Akdeniz ikliminin sert ve değişken koşullarına dayanıklı, her daim dimdik, erozyonları önleyen güçlü yapısını anlatır gibidir. İngilizcesi ‘Stone Pine’ diye geçer. Taş gibi sağlam çam anlamına gelen o çam, fıstık çamıdır. Roma’da görkemli yapıların arasında belirgin dal yapısı ve geniş tepe formlarıyla, çoğul halde bulunmayı çok severler. Borghese Bahçesi'nde veya Roma Forumu'nda olduğu gibi, bir arada dans eder gibi, sohbet eder gibi veya hazırda bekleyen askerler gibi insanlara kentin farklı sahnelerinde farklı modlar uyandırırlar.&nbsp;<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="font-style: italic;" style="font-style: italic; box-sizing: border-box;">20. yüzyılın erken dönem önde gelen İtalyan bestecilerinden <a fr-original-style="" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Ottorino_Respighi" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ottorino Respighi</a>&nbsp; 1924 yılında ‘Pines of Rome’ eserini bestelemiştir. Bu eser, klasik bir senfoni eserinin yansıra, tıpkı fıstık çamlarının kentteki farklı izdüşümleri gibi insanda farklı sahneler ve modlar uyandırır. Senfoninin içerisinde 14:38 – 14:51 dakikalarında çamların arasında gerçek bir bülbülün 1923 tarihli kaydı, fıstık çamlarının güçlü duran yapısının ardında, kucak açan diğer bir özelliğini de hatırlatır.&nbsp;</li></ul>Roma’da daha çok gruplar halinde dikilen fıstık çamları, İstanbul’da daha çok tek başlarına yayılım gösterirler. İstanbul'un nemli ve rüzgârlı iklimi, ağaçların tek başlarına genişlemelerine olanak tanırken, Roma'nın daha sıcak ve kuru iklimi, ağaçların grup halinde dikilerek birbirlerini korumasını ve daha doğal bir peyzaj oluşturmasını sağlar. Ayrıca, İstanbul Boğazı'nın simgelerinden biri olan fıstık çamları genellikle estetik ve simgesel amaçlarla soliter dikilirken, Roma'da grup dikimi daha çok fonksiyonel bir etki yaratır. Bu farklılıklar, her iki şehrin tarihsel ve kültürel peyzaj anlayışlarının da bir yansıması olarak karşımıza çıkar.Fıstık çamının formu, büyüme aşamalarına göre büyük bir değişim gösterir. Fidanken, genç fıstık çamları, kısa ve yoğun dallarla çevrili, yuvarlak veya konik bir şekle sahiptir. Bu ilk formu, ağaç gelişimiyle birlikte zamanla farklılaşır. Bir süre sonra, dal yapısı daha belirgin hale gelir, gövde kalınlaşır ve ağaç boyu uzar. Gelişmiş fıstık çamları, geniş, piramidal bir form alarak büyür ve genellikle 15-30 metreye kadar boylanabilir. Fıstık çamlarının genişleyen dalları ve sık yaprakları, ağaçları rüzgar ve soğuk havadan korurken, çevreye sağladığı gölge ile ekosistemdeki diğer bitki örtülerini de destekler. Yaşlandıkça, çamlar daha az dallanır ve üst kısımlarda büyük, geniş tepeler oluştururlar. Gövde yapısı, yakından bakıldığında derin çatlaklı, kalın kabuğu düzensiz, kırmızımtırak – gri renkli adeta bir yer kabuğunu andırır.&nbsp;Fıstık çamları (Pinus pinea), Akdeniz Havzası'na özgü bir tür olup özellikle İber Yarımadası, Güney Fransa, İtalya, Yunanistan ve Anadolu’da geniş yayılım göstermektedir. Bu ağaçlar, özellikle Akdeniz iklimine adapte olmuş dayanıklı yapıları sayesinde kıyı bölgelerde yoğun olarak bulunur. En geniş yayılımını ise Anadolu'da gösteren fıstık çamı, burada tarih boyunca hem ekonomik hem de kültürel açıdan önemli bir yer edinmiştir. Fıstık çamı, sıcak ve kuru iklimlere çok dayanıklıdır. Derin kökleri sayesinde toprak kaymalarını önler ve toprağın erozyonunu engeller.&nbsp;<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="font-style: italic;" style="font-style: italic; box-sizing: border-box;">Fıstık Çamları, Türk resim sanatında özellikle peyzaj resimlerinde geniş yer tutmuştur. Türk Resim Sanatında Asker Ressam Kuşağı’nın üyelerinden olan Hoca Ali Rıza (1858-1930) ve Hikmet Onat’ın (1882-1977) tablolarında çokça fıstık çamı görülmektedir. İstanbul’dan ve hatta Üsküdar’dan hiç çıkmadığı iddia edilen Hoca Ali Rıza yaşamı boyunca 4000’e yakın resmiyle Üsküdar’ı ve İstanbul’u tasvir etmiştir. Eserlerinin baş karakteri fıstık çamlarıdır. <a fr-original-style="" href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Empresyonist" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Empresyonist</a> akımın Türkiye'deki devam ve temsilcilerinden olan Hikmet Onat, Boğaziçi pitoreskini değişmez bir konu olarak alır ve eserlerinde çokça fıstık çamlarına rastlanır. Ressamlar, sıklıkla fıstık çamlarını tepelik ve yüksek bölgelerde resmetmişlerdir. Bu ağaçlar, geniş dalları ve heybetli gövdeleriyle yüksekliklerde adeta gökyüzüne uzanır, bu da ressamlar için manzara resimlerinde vazgeçilmez bir unsur oluşturmuştur. 19. yüzyıl sonu Empresyonizmi ile 20. yüzyıl başı Kübizmi arasında köprü oluşturan Fransız ressam Paul Cezanne’ın (1839 – 1906) resimlerinde de fıstık çamlarına rastlanır. Manzara resimlerinde sıklıkla görülen geniş açıların aksine, Cezanne'ın ‘Pines and Rocks’ (1897) adlı eserinde büyük kayalar ve çam ağaçlarıyla sağlam bir topoğrafyanın tasviri yapılmıştır.&nbsp;</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2024/11/4/1735219808877.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.48" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">&nbsp;Hoca Ali Rıza, Fıstık Ağaçları&nbsp;Arkeologlar, Homo sapiens'in fıstık çamının kozalaklarını ilk kez binlerce yıl önce topladığını bulmuşlardır. Çamın, antik çağlardan beri, özellikle odunu marangozlukta ve tohumu da yemeklerde kullanılır ve o zamandan günümüze Akdeniz mutfağının geleneksel bir malzemesi haline gelmiştir. Gastronomi dünyasında önemli bir yer tutan fıstık çamı, tatlılardan atıştırmalıklara, salatalardan yemeklere kadar geniş bir yelpazede yer alır. Özellikle, sağlıklı yağlar, protein ve vitaminler açısından zengindir. Akdeniz diyetinin önemli bir parçasıdır. Ayrıca, fıstık çamı kozalakları ve yağı, sağlık yararları açısından da rağbet görmektedir, bu da onu yalnızca mutfaklarda değil, aynı zamanda sağlık alanlarında da vazgeçilmez bir bileşen haline getirmektedir. Tüm bu katkıları sayesinde fıstık çamlarının ekonomik açıdan da büyük bir önemi vardır.

Dünyahali

Taş gibi sağlam çam anlamına gelen o çam: fıstık çamı (stone pine) 

Yeditepe’nin Sevdalısı ‘Pinus Pinea’

<img src="https://images.aposto.com/2024/10/5/1731665595195.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="2.22" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> <ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yuvam Dünya Derneği ve National Geographic iş birliğiyle hayata geçen "Dünyaya Sevgi ve Saygı Kuşağı" İTÜ'de!</li></ul>Proje kapsamında “Su ve Güç: Bir Kaliforniya Soygunu” National Geographic belgesel gösterimi 28 Kasım Perşembe 14.00’da İTÜ Mimarlık Fakültesi Taşkışla Kampüsü 109 numaralı salonda herkese açık ve ücretsiz olarak yapılacak.&nbsp;Gösterim öncesinde İTÜ Peyzaj Mimarlığı Bölümü Başkanı Prof. Dr. Hayriye Eşbah Tunçay, National Geographic Kaşifi &amp; Şehir Plancısı Sera Tolgay ve İTÜ Peyzaj Mimarlığı &amp; Yuvam Dünya Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Gülşen Aytaç'ın katılımlarıyla "İklim Değişikliğine Direnen Şehirler" söyleşisi gerçekleşecek.&nbsp;Detayları <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/yuvamdunya/?igsh=MWZoMm5pM3M5YjlnZg%3D%3D" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buradan</a> takip edebilirsiniz! <ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sürdürülebilir Gıda Zirvesi</li></ul>21-22 Kasım 2024 tarihlerinde TÜGİS ve Sürdürülebilirlik Akademisi iş birliğiyle İstanbul'da gerçekleşecek olan 10. Sürdürülebilir Gıda Zirvesi, insan ve gezegen için tasarım odağında "Gıdanın Geleceği İçin Dönüşüm" teması etrafında sektörün tüm paydaşlarını buluşturuyor.Gıda endüstrisinden perakende sektörüne, yenilikçi startuplardan yatırımcılara ve sivil toplum kuruluşlarından tüm gıda dönüşüm liderlerine kadar geniş bir katılımla düzenlenecek zirvede; sürdürülebilir üretim ve tüketim ekseninde rejeneratif tarım, döngüsel ekonomi, tedarik zinciri dönüşümü gibi konularda en güncel çözümler ve stratejik iş birlikleri konuşulacak. Detaylı bilgiye <a fr-original-style="" href="https://zirve.surdurulebilirgida.com.tr/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">linkten</a> ulaşabilirsiniz.

<a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/gulsenaytac/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Prof. Dr. Gülşen Aytaç</a><a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/dilerciftci/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Diler Çiftçi</a>İstanbul kentinin üç büyük iklim ve flora kuşağında bulunması, bitkiler için çok elverişli bir durumdur. Bu sayede, doğal olarak yetişen pek çok yerel bitki bulunduğu gibi, sonradan İstanbul’a getirilmiş, zamanla ortama adapte olmuş ve doğallaşmış bitkiler de bulunmaktadır.&nbsp;Ağaç portrelerinde bu sayıda İstanbullunun çokca sevdiği ve sosyalleştiği, kente sonradan gelmiş ve doğallaşmış ağacı&nbsp;erguvanlara yer verdik. Erguvanları en çok çiçeklerinden tanırız. Yapraklanmadan önce bize çiçeklerini gösterir.&nbsp;Duyguların ve kutsanmışlığın simgesidir erguvan. Heyecanla morumsu pembe çiçeklerini sadece dallarından değil gövdesinden de gösterir. Yaprakları kalp formundadır. Çin folklorunde aşk ile ilişkilendirildiği gibi, batı kültüründe hüzünlü ve kutsal hikayelerle öne çıkar.&nbsp;İstanbul Boğazı’nın sembolu ve Bizans İmparatorluğu’nun rengi erguvan..İstanbul'un simgesel ağaçlarından biri olan erguvan boğazın en ilgi çekici unsurlarındandır. Bu ağaçlar boğazın çevresindeki parklarda, sahil şeritlerinde ve bazı tepelerde yaygın olarak bulunur. Kentin bahar manzarasını renklendirir ve ziyaretçilerin ilgisini çeker. Genellikle Nisan ve Mayıs aylarında açarlar ve boğaz boyunca hoş bir görünüm oluştururlar.Erguvan ağacı Bizans İmparatorluğu döneminde İstanbul'a getirilmiş ve yüzyıllar boyunca burada yetişmiştir. Bizans İmparatorluğu’nda renginden dolayı önemli bir yere sahipti. Bizans moru olarak tarihe geçen erguvan çiçeği rengi adeta imparatorlukta kutsal sayılmaktaydı. Sadece asillerin giydiği bir renk idi. Hükümdarlar fermanlarını mor mürekkeple yazar, kadınları mor kumaşlarla donatılmış odalarda doğum yaparlardı.&nbsp;Folklorik olarak erguvanın temsili…Batı hristiyan kültüründe efsaneye göre başlangıçta tüm erguvanlar güzel beyaz çiçekler açan uzun, güçlü ve görkemli ağaçlardır. Ancak Judas (Yahuda), İsa'ya ihanet ettikten sonra kendini erguvan ağacına asarak intihar etmiştir. Ağaç oynadığı rolden o kadar utanmıştır ki, sonsuza dek kimsenin kendisini asamayacak kadar büyümemeye ve güçlenmemeye karar vermiştir. Ağaç artık daha kırılgan ve o saf beyaz renkteki çiçekleri de erguvan rengidir. Burada hüznü ve utancı temsil ederken yine batı kültüründe vadilerde, ormanlarda ve tarlalarda yetişen erguvan, kalp şeklindeki yapraklarıyla Oklahoma'da sevgi mesajı vermektedir. Teksas’ta ise eyaletin "Yalnız Yıldız Ağacı" olarak bilinir ve anıtsal niteliği vardır. Genellikle tek dikilir. Erguvan Çin folklorunda da kültürel öneme sahiptir. &nbsp;Bazen aşk ve ilişkilerle anılır. Ağacın, genç bir çift arasındaki aşkın sembolü olduğuna dair bir efsaneler vardır. Türk folkolorunde ise erguvan ağacı çokça şair ve yazara ilham kaynağı olmuştur. Kırmızıya yakın pembemsi renkli çiçeği ile sevgiliye ait betimlemelerde kullanılmıştır. Erguvan çiçeği dudak, yanak, yüz gibi güzellik unsurlarının sembolüdür.Farklı isimlerle anılan erguvan…Çiçekleri soyluluk simgesi olan erguvan rengini taşıyan bu ağaç farklı isimler ile anılmaktadır. Bilimsel tam adı Cercis siliquastrum’dur. Cins adı yani “Cercis” Yunanca mekik dokuma anlamına gelmektedir. “Siliquastrum” ise Latince tohum zarfı demektir. Bu isim birleşimi ağaca ait tohum zarflarının dokumacı mekiğine benzemesinden dolayı ortaya çıkmıştır. Bazı batılı ülkelerde “Redbud” yani kırmızı tomurcuk adıyla anılmaktadır. Erguvanlar binlerce yıldır Orta Doğu'da, özellikle de Judea bölgesinde yetişmiştir. Bundan dolayı Fransızca'da bu ağacın yaygın adı 'Arbre de Judee' (Yahudiye'nin ağacı)’dır ancak Yahuda’nın ihanetinden dolayı bir yer adı olan Yahudiye ismi Yahuda olarak dönüşmüş ve ağaç Yahuda ağacı olarak anılmaya başlanmıştır. &nbsp;Türkçeye ise Erguvan ismi farklı dillerin yansıması ile yerleşmiştir. Akadça'da “mor” anlamına gelen “argamannu” kelimesi “erguvan” isminin kökenidir. Aramice'de “argvana”, Arapça'da “ercuvani” ve Eski Türkçe'de “argavan” olmuştur.Ekolojik değer olarak erguvan…Doğu Erguvanı süs değerinin ötesinde ekosistemlerde hayati bir rol oynar. Tozlaştırıcılar için nektar sağlar ve Doğu Kuyruklu Mavi kelebeği için ev sahibi bitki görevi görür. Tohumları kuşlar ve küçük memeliler için besin kaynağıdır.Erguvan, yapraklanmadan önce Nisan ayı sonuyla Mayıs ayı başında yalnızca birkaç haftalığına baharın müjdecisi kabul edilen morumsu pembe renkte çiçekler açar. Bu özellik az sayıda ağaçta bulunmaktadır. Bu benzersiz çiçeklenme stratejisi, çıplak dallardaki çiçeklere erişmeye adapte olmuş belirli tozlaştırıcıları çeker ve potansiyel olarak üreme başarısını artırır.Erguvan dikildiğinde yüksek derecede kuraklık toleransı sergiler, bu da onu kurak ve yarı kurak ortamlarda rahat yaşamasını sağlar. Hayatta kalma ve hatta gelişme yeteneği, su kıtlığına yatkın bölgelerde ekosistem istikrarına katkıda bulunur.Tipik olarak 5 ila 12 metre yüksekliğe ulaşan ve orta derecede bir büyüme oranına sahip bir ağaçtır. Olgunlaştıkça karbon tutma oranı artar ve daha yaşı büyük ağaçlar genellikle gençlere göre daha fazla karbon yakalar.&nbsp;Karbon yakalama potansiyelinin kesin hesaplamaları, tek tek ağaçlara ve ekosistemlere özel ayrıntılı veri ve modelleme gerektirmektedir. Ancak erguvan ve diğer ağaçların dikilmesi ve korunması, karbon tutma çabalarına toplu olarak katkıda bulunur ve iklim değişikliğinin azaltılmasına yardımcı olur. Cercis siliquastrum gibi yerli ağaç türlerine öncelik veren sürdürülebilir orman ve peyzaj yönetimi uygulamaları, yeniden ağaçlandırma projeleri ve kentsel yeşillendirme girişimleri, bunların karbon yakalama potansiyellerini en üst düzeye çıkarabilir ve genel ekolojik faydalarını artırabilir.

Gülşen Aytaç ile ilgili hikayeler