<a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/gulsenaytac/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Prof. Dr. Gülşen Aytaç</a>Mevsimlerin hüzünlü değişimlerinden muaf, solan ihtişamın üzerine ‘ben her daim buradayım’ dercesine, kuvvetle ve farklı ritimlerle yükselir fıstık çamları. Kendi gücünden aldığı ilhamla, yine seçmiştir kendi gibi tarihteki ‘Yeditepeli’ güçlü şehirleri.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="font-style: italic;" style="font-style: italic; box-sizing: border-box;">Fıstık çamları, tarih boyunca dayanıklılık ve güç ile özdeşleştirilmiş ağaçlardır.&nbsp;</li></ul>"Yeditepeli" şehirlerle olan bağları da bu özelliklerine dayanmaktadır. Bu şehirler, hem coğrafi yapıları hem de tarihsel mücadeleleriyle zorluklara karşı direnç göstermiş ve ayakta kalmayı başarmışlardır. Bu özel ağaçlar da tıpkı bu şehirler gibi zorlu iklim koşullarına dayanıklı ve güçlü köklere sahiptirler. Bu sebeple, bu ağaçlar tarihsel olarak güçlü şehirlerin doğal bir simgesi haline gelmiştir. İmparatorluk şehirleri Roma ve İstanbul en güzel örnekleridir. Roma’nın önlenemeyen yükselişi ve İstanbul’un fetih edilmesindeki güçlüğü, fıstık çamlarının Akdeniz ikliminin sert ve değişken koşullarına dayanıklı, her daim dimdik, erozyonları önleyen güçlü yapısını anlatır gibidir. İngilizcesi ‘Stone Pine’ diye geçer. Taş gibi sağlam çam anlamına gelen o çam, fıstık çamıdır. Roma’da görkemli yapıların arasında belirgin dal yapısı ve geniş tepe formlarıyla, çoğul halde bulunmayı çok severler. Borghese Bahçesi'nde veya Roma Forumu'nda olduğu gibi, bir arada dans eder gibi, sohbet eder gibi veya hazırda bekleyen askerler gibi insanlara kentin farklı sahnelerinde farklı modlar uyandırırlar.&nbsp;<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="font-style: italic;" style="font-style: italic; box-sizing: border-box;">20. yüzyılın erken dönem önde gelen İtalyan bestecilerinden <a fr-original-style="" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Ottorino_Respighi" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ottorino Respighi</a>&nbsp; 1924 yılında ‘Pines of Rome’ eserini bestelemiştir. Bu eser, klasik bir senfoni eserinin yansıra, tıpkı fıstık çamlarının kentteki farklı izdüşümleri gibi insanda farklı sahneler ve modlar uyandırır. Senfoninin içerisinde 14:38 – 14:51 dakikalarında çamların arasında gerçek bir bülbülün 1923 tarihli kaydı, fıstık çamlarının güçlü duran yapısının ardında, kucak açan diğer bir özelliğini de hatırlatır.&nbsp;</li></ul>Roma’da daha çok gruplar halinde dikilen fıstık çamları, İstanbul’da daha çok tek başlarına yayılım gösterirler. İstanbul'un nemli ve rüzgârlı iklimi, ağaçların tek başlarına genişlemelerine olanak tanırken, Roma'nın daha sıcak ve kuru iklimi, ağaçların grup halinde dikilerek birbirlerini korumasını ve daha doğal bir peyzaj oluşturmasını sağlar. Ayrıca, İstanbul Boğazı'nın simgelerinden biri olan fıstık çamları genellikle estetik ve simgesel amaçlarla soliter dikilirken, Roma'da grup dikimi daha çok fonksiyonel bir etki yaratır. Bu farklılıklar, her iki şehrin tarihsel ve kültürel peyzaj anlayışlarının da bir yansıması olarak karşımıza çıkar.Fıstık çamının formu, büyüme aşamalarına göre büyük bir değişim gösterir. Fidanken, genç fıstık çamları, kısa ve yoğun dallarla çevrili, yuvarlak veya konik bir şekle sahiptir. Bu ilk formu, ağaç gelişimiyle birlikte zamanla farklılaşır. Bir süre sonra, dal yapısı daha belirgin hale gelir, gövde kalınlaşır ve ağaç boyu uzar. Gelişmiş fıstık çamları, geniş, piramidal bir form alarak büyür ve genellikle 15-30 metreye kadar boylanabilir. Fıstık çamlarının genişleyen dalları ve sık yaprakları, ağaçları rüzgar ve soğuk havadan korurken, çevreye sağladığı gölge ile ekosistemdeki diğer bitki örtülerini de destekler. Yaşlandıkça, çamlar daha az dallanır ve üst kısımlarda büyük, geniş tepeler oluştururlar. Gövde yapısı, yakından bakıldığında derin çatlaklı, kalın kabuğu düzensiz, kırmızımtırak – gri renkli adeta bir yer kabuğunu andırır.&nbsp;Fıstık çamları (Pinus pinea), Akdeniz Havzası'na özgü bir tür olup özellikle İber Yarımadası, Güney Fransa, İtalya, Yunanistan ve Anadolu’da geniş yayılım göstermektedir. Bu ağaçlar, özellikle Akdeniz iklimine adapte olmuş dayanıklı yapıları sayesinde kıyı bölgelerde yoğun olarak bulunur. En geniş yayılımını ise Anadolu'da gösteren fıstık çamı, burada tarih boyunca hem ekonomik hem de kültürel açıdan önemli bir yer edinmiştir. Fıstık çamı, sıcak ve kuru iklimlere çok dayanıklıdır. Derin kökleri sayesinde toprak kaymalarını önler ve toprağın erozyonunu engeller.&nbsp;<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="font-style: italic;" style="font-style: italic; box-sizing: border-box;">Fıstık Çamları, Türk resim sanatında özellikle peyzaj resimlerinde geniş yer tutmuştur. Türk Resim Sanatında Asker Ressam Kuşağı’nın üyelerinden olan Hoca Ali Rıza (1858-1930) ve Hikmet Onat’ın (1882-1977) tablolarında çokça fıstık çamı görülmektedir. İstanbul’dan ve hatta Üsküdar’dan hiç çıkmadığı iddia edilen Hoca Ali Rıza yaşamı boyunca 4000’e yakın resmiyle Üsküdar’ı ve İstanbul’u tasvir etmiştir. Eserlerinin baş karakteri fıstık çamlarıdır. <a fr-original-style="" href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Empresyonist" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Empresyonist</a> akımın Türkiye'deki devam ve temsilcilerinden olan Hikmet Onat, Boğaziçi pitoreskini değişmez bir konu olarak alır ve eserlerinde çokça fıstık çamlarına rastlanır. Ressamlar, sıklıkla fıstık çamlarını tepelik ve yüksek bölgelerde resmetmişlerdir. Bu ağaçlar, geniş dalları ve heybetli gövdeleriyle yüksekliklerde adeta gökyüzüne uzanır, bu da ressamlar için manzara resimlerinde vazgeçilmez bir unsur oluşturmuştur. 19. yüzyıl sonu Empresyonizmi ile 20. yüzyıl başı Kübizmi arasında köprü oluşturan Fransız ressam Paul Cezanne’ın (1839 – 1906) resimlerinde de fıstık çamlarına rastlanır. Manzara resimlerinde sıklıkla görülen geniş açıların aksine, Cezanne'ın ‘Pines and Rocks’ (1897) adlı eserinde büyük kayalar ve çam ağaçlarıyla sağlam bir topoğrafyanın tasviri yapılmıştır.&nbsp;</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2024/11/4/1735219808877.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.48" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">&nbsp;Hoca Ali Rıza, Fıstık Ağaçları&nbsp;Arkeologlar, Homo sapiens'in fıstık çamının kozalaklarını ilk kez binlerce yıl önce topladığını bulmuşlardır. Çamın, antik çağlardan beri, özellikle odunu marangozlukta ve tohumu da yemeklerde kullanılır ve o zamandan günümüze Akdeniz mutfağının geleneksel bir malzemesi haline gelmiştir. Gastronomi dünyasında önemli bir yer tutan fıstık çamı, tatlılardan atıştırmalıklara, salatalardan yemeklere kadar geniş bir yelpazede yer alır. Özellikle, sağlıklı yağlar, protein ve vitaminler açısından zengindir. Akdeniz diyetinin önemli bir parçasıdır. Ayrıca, fıstık çamı kozalakları ve yağı, sağlık yararları açısından da rağbet görmektedir, bu da onu yalnızca mutfaklarda değil, aynı zamanda sağlık alanlarında da vazgeçilmez bir bileşen haline getirmektedir. Tüm bu katkıları sayesinde fıstık çamlarının ekonomik açıdan da büyük bir önemi vardır.

Fıstık Çamları ile ilgili hikayeler