Geçtiğimiz haftalarda sosyal medya platformlarının devletlerle arasındaki ilişkilerin giderek gerildiğine ve bu platformların özellikle daha politik bir pozisyon almaya başladığına <a fr-original-style="" href="https://www.techpolicy.press/durov-musk-and-zuckerberg-tech-oligarchs-cry-censorship-and-what-it-all-means/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">tanık olduk</a>. Bu gerilimin arkasındaki dinamikleri ve nasıl sonuçları olabileceğini anlamamız çok önemli.Bu gerilimlerden ilki Elon Musk cephesinden geldi. Zaten politik olarak aşırı sağda konumlanan, Trump başta olmak üzere siyasetin bu cephesindeki liderlerle arasını iyi tutmaya çalışan Musk’ın satın aldığı X-Twitter’ı da kendi dünya görüşüne göre şekillendirmesi gerilimin ana kaynağı. Önce İngiltere’deki aşırı sağcı isyanlara destek olarak ve başbakan Starmer’a sataşarak bir gerilim yaratan Musk, şimdi de Brezilya’da benzer şekilde <a fr-original-style="" href="https://www.techdirt.com/2024/08/29/elons-standoff-with-brazil-reveals-hypocrisy-overreach-by-both-sides/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bir gerilim yarattı</a>. Aşırı sağcı Bolsonaro’nun seçim yenilgisi ardından çıkan isyanlara dair Brezilya’da hakimlerin istediği bilgileri vermeyen ve hesapları engellemeyen Musk, ardından ülkenin temsilci talebini de reddedince ülkede <a fr-original-style="" href="https://www.theverge.com/2024/8/30/24231286/x-brazil-ban-elon-musk-legal-representative" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">X-Twitter’a erişim tamamen engellendi</a>.&nbsp;Diğer tarafta ise Telegram’ın kurucusu Pavel Durov’un Fransa ile yaşadığı kriz var. Fransa’nın önce tutukladığı ardından da denetimli bir şekilde serbest bıraktığı Durov’un tam olarak neden tutuklandığı <a fr-original-style="" href="https://www.techdirt.com/2024/08/26/arrest-of-telegrams-pavel-durov-raises-questions-but-the-answers-may-not-be-known-for-a-while/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kesin olmasa da</a> Telegram’ın uzun zamandır izlediği politikalar ve alan açtığı kesimler burada büyük bir rol oynuyor. Terörist gruplardan uyuşturucu satışına, yasadışı işlerden çocukların cinsel istismarına dair içeriklere kadar denetlenmesi gereken birçok içeriği barındırmasına rağmen bunların denetimi ve temizlenmesi konusunda yeterli çabayı göstermemesi ve bu konuda kendilerine gelen birçok talebi <a fr-original-style="" href="https://www.404media.co/how-telegrams-founder-pavel-durov-became-a-culture-war-martyr/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“ifade özgürlüğü” kılıfıyla</a> savuşturmaya çalışan Durov’un bir noktada bu içerikleri barındırdığı için başının derde girmesi <a fr-original-style="" href="https://www.platformer.news/telegram-durov-arrest-france-explainer/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kaçınılmazdı</a>. Özellikle de bütün sistemi Signal gibi uçtan uca şifreli bir şekilde kurmak yerine bütün görüşmelerin ve paylaşımların kendi sunucularında barındırması burada yaptıkları en büyük hata.Bütün bu gelişmeler bize sosyal medya ve dijital platformlarla alakalı iki büyük riski bir kez daha hatırlatıyor. Bunlardan ilki bu platformların ve sahiplerinin artık <a fr-original-style="" href="https://www.newslabturkey.org/2021/06/03/dunyanin-ne-konusacagina-karar-veren-degerler/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">birer politik figür oldukları</a>. Musk’ın Türkiye’den gelen içerik engelleme ve temsilci taleplerini kabul ederken Brezilya aynı taleplerde bulununca “ifade özgürlüğü savaşçısı” kesilmesi veya Durov’un Rusya’dan gelen bilgi taleplerini karşılarken başka ülkelere ifade özgürlüğü savunması yapması bunun en açık örnekleri. Bu şirketler politik rollerini daha aktif bir şekilde kullanmaya başladıkça karşımıza daha ciddi krizlerin çıkması da kaçınılmaz.Diğer büyük risk ise devletlerin bu gerilimleri bahane ederek dijital haklarımızı ve ifade özgürlüğünü kısıtlamak için farklı yollara başvurması. Yakın zamanda yaşadığımız Instagram engeli, Brezilya’da X-Twitter engellemesini bahane eden yargıcın aynı zamanda VPN kullanımına dair de bir yasak çıkarıp kullananlara <a fr-original-style="" href="https://www.techdirt.com/2024/08/30/brazil-bans-extwitter-in-battle-with-musk-takes-vpns-users-down-with-it/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ciddi para cezaları vermek istemesi</a> bunun en güncel işaretleri. Platformların sahipleri bu tür gerilimler yarattıkça bunun sonucunda haklarını kaybeden bizler olacağız.Bu yüzden bizler için bütün bu gerilimler içerisinde asıl önemli olan konu kendimizi ve özgürlüklerimizi nasıl koruyacağımız olmalı. Haklarımızı korumak için hem interneti kullanan herkesin bir araya gelerek ortak bir çaba göstermemiz hem de bu çabanın etkisini artırabilmek için bu çabayı dünyanın geri kalanıyla ortak bir şekilde yürütmemiz gerekiyor.Kendimizi korumanın yolu platformlara ve onların sahiplerinin keyfine bağlı bir internetten <a fr-original-style="" href="https://teyit.org/teyitpedia/yanlis-bilgi-sergisinin-ardindan-baska-bir-interneti-kurmaya-nereden-baslamaliyiz" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">daha iyisini inşa etmeye başlamamız gerekiyor</a>. Ancak bu şekilde bu gerilimlerin üzerimizdeki etkisini kontrol altına alabiliriz.

n okuyoruz|

Olan yine internet kullanıcılarına oluyor.

Platformlar ve Devletlerin Arası Geriliyor

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; Brezilya'nın&nbsp;aşırı sağcı eski Devlet Başkanı Jair Bolsonaro'nun, federal polisin pasaportuna el koyması ve iki eski yardımcısını darbe planlama şüphesiyle tutuklaması sonrası geçen ay başkent Brasilia'daki Macaristan büyükelçiliğinde iki gece kaldığı bildirildi.Bolsonaro'nun 12-14 Şubat tarihleri arasında Macaristan büyükelçiliğinde kaldığı ilk kez New York Times tarafından büyükelçiliğin içinden alınan güvenlik kamerası görüntülerine dayanılarak <a fr-original-style="" href="https://www.nytimes.com/2024/03/25/world/americas/jair-bolsonaro-hungary-video.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">haberleştirip</a>, Bolsonaro'nun hakkındaki soruşturmalardan kaçmak için Macaristan'daki büyükelçiliğine sığındığını yazdı. Bolsonaro'nun avukatları eski liderin kaçmadığını, büyükelçilikte "ağırlandığını" öne sürdü.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neden Macaristan:&nbsp;NYT, konuya ilişkin değerlendirmesinde, "Bolsonaro'nun büyükelçilikte kalmasının, kendisi gibi aşırı sağcı bir lider olan Macaristan Başbakanı Viktor Orban ile olan dostluğunu çıkarı için kullanma çabasına" işaret ettiğini yazdı. Bolsonaro şu sözlerle iddialara yanıt verdi:&nbsp;</li></ul><blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(9, 9, 9); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(9, 9, 9); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Büyükelçilikte olduğumu inkar etmeyeceğim. Daha başka nerede olduğumu söylemeyeceğim. Dünya çapında, bazı devlet başkanlarından oluşan yakın bir arkadaş çevrem var. Endişeliler. Ülkemizin çıkarına olan konular hakkında onlarla konuşuyorum. Nokta. Gerisi, spekülasyon."</blockquote>

Spektrum

İYİ Parti Ekonomi Politikaları Başkanı Bilge Yılmaz, krizden çıkış reçetesini ve yeni dönemin ekonomi kadrosuna dair hazırlıklarını Spektrum'a anlattı. 

ÖZEL RÖPORTAJ - Prof. Dr. Bilge Yılmaz: "Göreve hazırım ve talibim"

👋 National Geographic dergisi, üst kademeden altı editörünü <a fr-original-style="" href="https://www.washingtonpost.com/media/2022/09/05/national-geographic-magazine-editors-layoffs/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">işten çıkardı</a>.🇮🇱 İsrail ordusu, gazeteci Shireen Abu Akleh'in "muhtemelen" askerleri tarafından öldürüldüğünü kabul etti ama hiçbir askerini yargılamayacağını <a fr-original-style="" href="https://edition.cnn.com/2022/09/05/middleeast/idf-shireen-abu-akleh-investigation-intl/index.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">söyledi</a>.🎾 Serena Williams, bir zamanlar tenis haberleri de <a fr-original-style="" href="https://www.cjr.org/the_media_today/serena_williams_retirement_media.php" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yazıyormuş</a>.🧐 Semafor, "mutsuz akıllı haber tüketicilerinin" kaynağı olmak <a fr-original-style="" href="https://www.niemanlab.org/2022/09/semafor-aims-to-be-the-source-for-intelligent-news-consumers-who-are-unhappy-and-screaming-from-the-rooftops/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">istiyormuş</a>.🇺🇸 Las Vegas Review-Journal'ın araştırmacı gazetecisi Jeff German bıçaklanarak <a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/us-news/2022/sep/04/investigative-reporter-jeff-german-stabbed-to-death-las-vegas" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">öldürüldü</a>. German'ın haberleri ile Haziran'da girdiği ön seçimleri kaybeden politikacı Robert Telles'in DNA'sı cinayet mahalinde bulundu ve polis Telles'i <a fr-original-style="" href="https://www.reviewjournal.com/crime/homicides/police-arrest-county-official-in-reporters-stabbing-death-2635486/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">tutukladı</a>.🇧🇷 Brezilyalı yazar Julián Fuks, Bolsonaro'yu eleştiren kurgu köşe yazısı yüzünden ölüm tehditleri <a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/world/2022/sep/06/brazilian-writer-julian-fuks-faces-ire-jair-bolsonaro-backers" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">alıyor</a>.

• Brezilya'da devlet başkanı Bolsonaro'nun görevden aldığı Henrique Mandetta'nın yerine gelen sağlık bakanı Nelson Teich <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.bbc.com/news/world-latin-america-52682358">istifa etti.</a> Vaka sayılarında 230 bini aşarak İtalya ve İspanya'yı geride bırakan ülkede, hastalığı "küçük bir grip" olarak tanımlayan devlet başkanı Bolsonaro hakkında daha fazla ayrıntıya <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://apos.to/s/5eaf66026b02336835b19de0">bu bağlantıdan</a> ulaşmak mümkün.

Bolsonaro ile ilgili hikayeler