Gabon'da 30 Ağustos'ta askerler yönetime el koyduklarını ve seçim sonuçlarını iptal ettiklerini açıkladı. Ülkede darbeden birkaç saat öncesinde seçim sonuçları açıklanmış, Devlet Başkanı Ali Bongo’nun yeniden göreve seçildiği ilan edilmişti. Seçimlere müdahale eden ordu, 56 yıldır iktidarda olan Bongo ailesinin yönetimini devirdi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bilgi notu: Ali Bongo, babası Omar Bongo 2009 yılında hayatını kaybettiğinden beri devlet başkanlığı görevindeydi. Babası Omar Bongo da, 1967-2009 arasında devlet başkanlığı yapmıştı.</li></ul>Darbenin ardından Ali Bongo, ev hapsine alındı ve oğullarından biri "Vatana ihanet" suçlamasıyla tutuklandı. Askerler, seçim sonuçlarını iptal ettiklerini ve cumhuriyetin tüm kurumlarını feshettiklerini duyurdu, kendilerini “Geçiş ve Kurumların Restorasyonu Komitesi” üyeleri olarak tanıttı.Henüz pazartesi günü ise askerî cuntanın lideri General Brice Oligui Nguema geçici devlet başkanı olarak yemin etti. Nguema, "serbest ve şeffaf" seçimlerle iktidarı sivil yönetime devretme sözü verdi.Gabon'daki darbe Nijer'de yaşanan darbeden yaklaşık 1 ay sonra geldi. Böylece Afrika kıtasında son 1 yılda 2 ülkede, son 3 yılda ise 6 ülkede darbe gerçekleşmiş oldu. 6 ülkenin Afrika'da bulunmalarının yanı sıra bir benzerlikleri daha var; o da hepsinin eski Fransız sömürgesi olması.<h2 data-pm-slice="1 1 []" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">3 yıl, 6 ülke, 8 darbe</h2>Mali, Çad, Gine, Burkina Faso, Nijer ve Gabon, 2020 yılından bu yana Afrika'da askerî darbe gerçekleşen ülkeler.&nbsp;Bu ülkelerin tek ortak noktası Afrika'da olmaları değil; her birinin aynı zamanda eski&nbsp;Fransız sömürgesi olması. Tabii Fransa'nın bu ülkelerle bağı hâlâ devam ediyor.Örneğin ülkelerin birçoğunda avro sabit ve ülkeler Fransa hazinesinin garantileriyle desteklenen para birimi Orta Afrika frangı kullanıyor. Ayrıca birçoğu Frankofon.Ülkelerde bulunan birçok büyük şirket de Fransa merkezli. Yine bir örnek vermek gerekirse; Gabon'un özel sektörde en çok istihdam sağlayan ikinci şirketi olan madencilik firması Eramet de Fransa merkezli.Fransa'nın ülkeler üzerindeki tek etkisi bu da değil; zira neredeyse tamamında Fransız ordusunun askerleri yer alıyor. Başkent Encemine'deki Fransız askeri üssü, Sahil bölgesindeki Fransız askerî varlığını tek çatı altında toplayan Barkhane Harekatı'nın merkez komutası da başkent Encemine'de konuşlanıyor.Özellikle Macron'un görevde olduğu süreçlerde Fransa'nın eski sömürgeleri üzerindeki askeri ve siyasi etkisi canlılığını hep korudu. Çad'da, 2019'da dönemin cumhurbaşkanı İdris Deby'i destekleyen Fransa'nın askerî uçaklarının, ülkenin kuzeydoğusundaki isyancıları üç gün boyunca bombardımana tutması buna örneklerden biri.Fransa'nın ülkelerin darbe ile indirilen yönetimleriyle de arası iyi. Gabon'daki lider Bongo'nun ve çocuklarının Fransa'da çok sayıda gayrimenkul satın aldığı ortaya çıkmış ve bu mülklerin başını Fransa merkezli Elf-Total'in çektiği, çoğunlukla petrol şirketlerinden alınan rüşvet ve yolsuzluk paralarıyla elde edildiği belgelenmişti.Örneklerden de anlaşıldığı üzere Fransa bu ülkelerin tamamında siyasi, askerî ve ekonomik etkiye sahip.Ülkelerdeki darbelerin yalnızca yönetimdeki hükümetlere değil, aynı zamanda yıllardır hem kültürel, hem ekonomik, hem siyasi, hem de askerî alanda etkisini sürdüren Fransa'ya yönelik de olduğu; her darbenin ardından cunta yönetimlerinin Fransa başkonsoloslarını ülkelerine geri gönderme veya Fransa askerlerinin ülkelerinden çekilmesini talep etme gibi kararlar almasından da anlaşılıyor.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Kıtada yükselen Rusya etkisi ve darbe gerçekleşen ülkelere ait daha fazla detay, siyaset yayınımız Spektrum'un güncel sayısında. Okumak için <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/darbe-kitasi-afrika" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buraya tıklayın</a>.

Aposto Gündem

En son Gabon'da gerçekleşen darbenin ardından Afrika kıtasında son 3 yılda 6 ülkede 8 darbe gerçekleşmiş oldu. Peki bu darbelerin amacı ne ve herhangi bir destekleri bulunuyor mu? 

Darbeler kıtası Afrika

Spektrum

Darbeler kıtası: Afrika

<img src="https://images.aposto.com/2023/7/3/1693413435656.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.79" width="550" alt="Gabon" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">• Orta Afrika ülkelerinden Gabon’da bir grup üst düzey asker, Ali Bongo'nun kazandığı seçimin sonuçlarını iptal ederek yönetime el koyduklarını&nbsp;duyurdu. Ulusal televizyondan konuşan askerler bütün sınırların kapatıldığını da açıkladı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıca: Kendilerini "Geçiş ve Kurumları İyileştirme Komitesi" üyeleri olarak tanıtan askerler, hükümet, senato, ulusal meclis, anayasa mahkemesi ve seçim kurumu gibi devlet kurumlarını feshettiklerini ilan etti.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Perspektif: Başarılı olması hâlinde darbe, 2020'den bu yana Batı ve Orta Afrika'da gerçekleşen sekizinci darbe olacak. Bundan önce Mali, Gine, Burkina Faso, Çad ve son olarak da Nijer'de askeri cuntalar yönetimi darbeyle ele geçirmişti.</li></ul>

Ali Bongo ile ilgili hikayeler