Deneye Hayır Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Yağmur Özgür Güven'le Türkiye'nin deneylerde sömürülen hayvan karnesi üzerine konuştuk.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Röportaj:&nbsp;Marsel Tuğkan Gündoğdu&nbsp;ve&nbsp;Alara DemirelTürkiye'de hayvanların kullanıldığı/sömürüldüğü deneyler ne kadar yaygın?Diğer ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de eğitimden ürün güvenlik testlerine kadar çok geniş bir alanda her gün ortalama 700 hayvan deneysel ve bilimsel araştırmalarda kullanılıyor ve öldürülüyor. Elimizdeki verilere göre ülkemizde hayvanlar üzerinde çalışma yapmak için izin almış 120’nin üzerinde kuruluş, yani “deney merkezi” var ve her yıl yenileri ekleniyor. Bu hayvanların bir kısmı eğitim amaçlı kullanılırken çok büyük bir kısmı da akademik yükselme amaçlı kullanılıyor.Kısa bir süre önce yeniden düzenlenen 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu bu deneyleri kapsamına alıyor mu?Alıyor — hayvan lehine beklenen kısıtlamaları getirmiyor maalesef. Bu kanunun hazırlanma aşamasında hayvan hakları savunucuları olarak hayvanlar adına talebimiz uzun vadede yasağı getirecek ciddi kısıtlamalardı ama bu gerçekleşmedi. Buna araştırmacıların ve merkezlerin çoğunluğun hazır olduğunu, uyum sağlayabileceğini düşünüyoruz ancak siyaset, müspet bir değişim ve dönüşüme bir kez daha engel oldu.Deneye Hayır Derneği konuyla ilgili olarak ne tür çalışmalar gerçekleştiriyor?&nbsp;Hayvan deneylerinin tarihe karışmasının ilk adımı olarak eğitimde hayvan kullanımına son verilmesi ve alternatif eğitim materyallerinden yararlanılması hedefiyle Etik Eğitim Hakkı projesini geliştirdik.&nbsp;Laboratuvardaki hayvanların haklarını korumaya yönelik eser miktardaki yasa maddelerinin bile uygulanmadığını, çalışmalarda yer almayacak ya da yer almış ve sağlıklı hayvanların yuvalandırılmadığını tespit ettik. Bununla ilgili Laboratuvarlardaki Tüm Türler Evlere (L.A.T.T.E.) projesini hazırlayarak deney yapan tüm kuruluşlara gönderdik.&nbsp;Mevcut mevzuata göre sokak ya da bakımevindeki hayvanların üzerlerinde deneysel ve bilimsel çalışma yapmak üzere araştırma tesislerine verilmesinde bir engel olmadığı için Deneysiz Belediye projesini hazırladık ve yerel yönetimlerin kendi meclislerinde karar alarak hayvanları denek olarak vermeyeceklerini taahhüt etmelerini talep ettik — şu an için sadece Didim Belediyesi ve Nilüfer Belediyesi bunu hayata geçirdi.<img src="https://images.aposto.com/2021/9/1/1634576533963.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Fotoğraf: Bekky Bekks<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Bu tartışmada en çok dile getirilen şey — elbette yine insan merkezci bir perspektifle — kozmetik ürün deneylerinden ziyade medikal deneylerde hayvanların kullanımının çok daha "tahammül edilebileceği" oluyor. Medikal alanda yapılan deneyler için sömürü yerine alternatif olarak ne yapılabilir? Dünyada iyi örnekler var mı?Özellikle <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=G393z8s8nFY" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Save Ralph</a> kısa filminin ardından kozmetik ürünlerin hayvanlarda test edilmesi konusu gündeme oturdu. Küresel anlamda bir farkındalık rüzgârı yaratan bu çalışma — ki şahsen Ralph’in her şeyin yolunda olduğuna dair bizleri ikna etme çabasını epey sıkıntılı buluyorum — belki de binlerce insanın hayvanlar üzerinde deney yapıldığını öğrenmesine sebep oldu, kuşkusuz ki insanların tercihlerinde değişim de yaratmıştır.&nbsp;Tabii bu işin başlangıç kısmıydı çünkü bu konuda konfor alanımız ve alışveriş alışkanlıklarımızın dışına çıkabilir, rimel alırken X değil Y markasını tercih edebiliriz. Sorun şu ki kozmetik ürün ve içeriklerinin testleri için her yıl dünyada kullanılan hayvan sayısı deneylerde kullanılan toplam hayvan sayısının %0,5’i ve geri kalan %99,5’i asla unutmamamız lazım.&nbsp;Bir sömürü ve bir işkence türü bu deneylerin tamamen son bulması sizce mümkün mü? Bunun için neler yapmamız gerekiyor?Hayvan deneyleri tarihi bunun mümkün olduğunu gösteriyor ama bu hemen olmayacak. Burada moral bozucu olan şey, uzun vadede gerçekleşecek bu dönüşümün zarar gören konumundaki hayvanlar için pek bir şey ifade etmemesi. Çünkü her gün öldürülüyorlar.&nbsp;Hayvan deneylerini onlara karşı bir “kötü muameleler bütünü” kabul ederek yasaklayan San Marino Cumhuriyeti dışında dünyadaki tüm ülkelerde, örneğin bir ilaç piyasaya arz edilecekse çeşitli aşamalardan geçiyor ve hayvan deneyleri yasal bir zorunluluk. Dolayısıyla bu bir sistem sorunu ve bizler sistemi tümden değiştirmeliyiz.&nbsp;Tıbbın pek çok alanında hayvan içermeyen alternatif bilimsel yöntemler var ve hayvan deneylerinden çok daha güvenli olduğu bilinerek kullanılıyor. Bu yöntemlerin geliştirilerek tüm alanlarda yaygınlaştırılması için özellikle son yıllarda hız kazanan Avrupa kaynaklı çok ciddi bir hareket var, bu hareketi başlatıp sürdürenler de elbette bilim insanları. Dolayısıyla “sıradan vatandaş” olarak yapabileceklerimiz sınırlı: sadece bilim insanlarından değil, yasa yapıcılardan da ciddi ve istikrarlı şekilde hayvan deneylerinin son bulmasını talep etmek.

Yağmur Özgür Güven ile ilgili hikayeler