<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp; Şehirde:</h3><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Julieta (2016, Pedro Almodóvar) Sinemanın Şairleri ve Şiir Gibi Filmler&nbsp;seçkisi kapsamında, 5 Nisan Cumartesi saat 12.00’de İBB Beyoğlu Sineması’nda gösteriliyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Umut (1970, Yılmaz Güney) Ayın Yönetmeni: Yılmaz Güney&nbsp;seçkisi kapsamında, 5 Nisan Cumartesi saat 20.00’de İBB Beyoğlu Sineması’nda gösteriliyor. </li></ul>

Duende

<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/somutdurumlar/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Umut Can Güven</a>Öfke ve üzüntü birikiminin yükseldiği toplumsal infial zamanlarında normalde aşılmayan eşikler aşılır, yıkılmayan bariyerler geçilir. Türkiye’nin Güneydoğu Depremi ile sarsıldığı katastrofik son iki haftası, bize bu eşiklerin ne denli kuvvetli bir biçimde içselleştirilmiş olduğunu da gösterdi. Dilimizin ucuna gelenleri söylemekten bizi alıkoyan, derimizin altına nüfuz etmiş bir korku…&nbsp;Korku, bir sağ kalma reaksiyonudur. Bizi yaşamdan alacak tehditlerden uzak durmamızı sağlar. Korkunun kendisi bizi yaşamdan alıyorsa, bizi öldüren koşulları güçlendiriyorsa korkmak artık yararsızdır. Dolayısıyla korkuyla barışma zemini ortadan kalkmıştır.Peki, hukuksuzluğun arttığı, keyfiyetin mevcut idare biçiminin ana elementlerinden olduğu bir siyasal ortamda gerçekçi ve doğal bir duygu olan korkuyu, bugünün koşullarında zararlı kılan nedir?&nbsp;Alman filozof Ernst Bloch&nbsp;Umut İlkesi kitabında, umut ve korku arasındaki ilişkiyi irdelerken korku gibi kendini korumaya dönük beklenti yönelimlerinin de umuttan aşağı kalmadan tutkuya dönüşebildiklerini ifade eder. Türkiye’nin bugünkü toplumsal koşullarında korkunun bir miktar tutkuya dönüştüğünü, tutkuyla korktuğumuzu söylemek mümkün.Suç teşkil etsin etmesin, eleştirel bir düşünceyi her ifade edişimizde çevremizdekilerin Silivri’nin soğuk olduğu yönündeki iyi niyetli hatırlatmalarıyla karşılaşıyoruz. Cümlelerimizi defaatle kontrol ediyor, sözlerimizi olabilecek en güvenli biçimde söylemeye çalışıyoruz, yaygın ifadeyle “yazıp yazıp siliyoruz.” Baudrillard’ın şizofrenik bir karakteri olduğunu söylediği korkuya karşı hiçbir şekilde korunaklı hissedemiyoruz.Bir şekilde korkudan münezzeh olanlar ya da bir katarsis&nbsp;anında korku duvarını yıkmış olanlar veya mevcut korku iklimini gerçekçi bulmayanlar eleştiri oklarını iktidarlara çevirdiği zaman, bu eleştirinin sahibi olmayanlar kendini gerçekleştirecek bir kehanet müjdelemenin coşkusuyla “Silivri soğuktur” muhtırasında bulunuyor.&nbsp;Bu gibi durumlarda iktidarların gözleriyle bakıyoruz dünyaya aslında. Onların gözleriyle görmeye, onların burnuyla solumaya başlamışızdır. Gözbebeklerimiz onların karanlığında büyüyor, burnumuz onların kokusunu soluyordur.&nbsp;Bu celsius cinsinden hava durumu; bizi korkumuzla barıştırmış, korkumuzu olağanlaştırmış ve yaygınlaştırmıştır. Korkuyu bir oyuncağa çevirmiş, oyalanmamız için elimize tutuşturmuş ve hapse girmemek için düşüncelerini ifade etmeyen ancak taşıdığı endişeyi de belirtmeden yapamayan mega ünlülere hak verdirecek mekanizmayı üretmiştir.&nbsp;Bireyselleşmiş, tüm kolektif dayanışma ağları ortadan kaldırılmış, atomize olmuş ve bireysel kurtuluş hikayeleri ile zayıflatılmış toplum, kendini o kadar güçsüz ve sahipsiz hissetmektedir ki iktidarlara belki de sahip olmadıkları bir kudret, eşsiz bir üstünlük atfetmektedir. Bu güçsüzlük karşısında herkes çok güçlüdür. Doğruyu söylemek bu güç asimetrisinin sunduğu gerçeği kabullenmeyen bir cesaretle mümkündür.&nbsp;Sözümüze güven duymaktan uzağız. Bizim söylememizle değişecek olan şey nedir ki? Hiçbir şeyi etkileyemez ve değiştiremez durumdayız. Sözlerimizden dolayı bir biçimde cezalandırılırsak kimsenin bize sahip çıkmayacağına ve yitip gideceğimize inanıyoruz.&nbsp;Kendini kurtarmak üzerine kurduğumuz yalıtılmış yaşamlarımızın içinde kıstırılmış haldeyiz. Söyleme hakkından feragat ederek edindiklerimiz bizi düşündüklerimizi söylemekten korktuğumuz, hatta belki de düşünmediklerimizi söylediklerimiz bir yabancılaşma durumunun yakıcılığında bırakıyor.&nbsp;Bütün bir toplumu içeri tıkmak mümkün değil fakat susturmak mümkün. Toplumun her bireyine, bir diğerinin düşünce zabıtalığını yaptırmak da mümkün. İngiliz kuramcı Jeremy Bentham’ın 1785’te tasarladığı “Panoptikon” adı verilen dairesel hapishanelerdeki gibi, hapishanenin merkezindeki kulede bizi gözetleyen biri olsun ya da olmasın gözetleniyormuş gibi davranıyoruz. Demokles’in kılıcı gibi başımızın üzerinde sallanan Silivri’nin soğuğu bize makbul mahkûmlar olmaktan başka bir seçenek bırakmıyor.Türkiye çok ağır bir dönemden geçiyor. Maraş’taki depremin yıktığı binalar, enkaz altında kalan insanlar, göçük altında soğuktan ölen yurttaşlar, yok olan kentler… Yıllardır toplanan vergilerin maksadı haricinde kullanılarak insanların yavaşlatılmış bir ölüme mahkum edilmesi… Arama kurtarma faaliyetlerinin koordinasyon eksikliği… Yıllardır zaten susmakta ve susturulmakta olan bizlere susmayı telkin edip ortada olmayan devleti konuşmaya davet edenler… Egemenlerin bir distopya filminden çıkmışçasına dekorlar önünde çatık kaşlarla topluma sarfettiği hakaretamiz sözler… Tutulan defterler ve o defterlerin açılması tehdidi… Depremzedelerin önünden çekilen mikrofonlar…&nbsp;Büyük Güneydoğu Depremi Türkiye tarihinde bir kırılma yarattı. Geçmişin dürüst bir muhasebesinin yapılması gerekliliğini, yeni bir geleceğin tasarlanması ihtiyacını bizlere hatırlattı. Kendimizi en güvende hissetmemiz gereken evlerimizde yavaş bir ölüme terkedildiğimiz gerçeğiyle bizi karşılaştırdı. Sağlıklı olmayan bir organ gibi kendini durmadan hatırlatan yaralı geçmişin muhasebesini yapmak için yazıp sildiklerimizi yeniden düşünmeye başlayabiliriz.Korkunun gölgesinde yazıp sildiklerimiz, gözlerimizde silinmeye muhtaç yaşlar bıraktı. Günün sonunda silinen umutlarımız, hatıralarımız ve hayallerimiz oldu. Korku, bize kaybetmekten korkacak çok az şey bıraktı.

Angst

Korku ikliminde söz söylemeye cüret etmek

Korkunun meteorolojisi

Çevirmen olarak tanıdığımız Armağan Ekici’nin 2016’da yayımladığı ve Cevdet Kudret Edebiyat Ödülü’nü aldığı ilk deneme kitabı Lacivert Taşından Tabletler’i, geçtiğimiz yıl yayımladığı Umut, kendi enkazından takip etti. Ekici ile kendi yazma sürecinden çevirmenliğine, okurluğundan sevdiği yazarlarla uzanan ve bize o üzerine düşündüğümüz cümleleri anımsatan bir sohbet ettik. Geriye o cümlelerin içinde geçtiği kitaplar ve akılda kalan birkaç söz kaldı.Dergilerden yazılarınızı takip ederken ilk kitabınız Lacivert Taşından Tabletler’i 2016 yılında; Umut, kendi enkazından’ı 2019’da yayımladınız. Bu kitapları oluşturma sürecinden biraz bahseder misiniz?Bu iki kitap, 2002’den beri çeşitli mecralar için yazdığım yazılardan birer seçme. Yazıları belli bir mantık içinde sıralamaya, tekrarlardan kaçınmaya çalıştım, tüm yazıları tekrar gözden geçirdim. Bu sayede daha kalıcı, daha derli toplu bir biçimde derlenmiş oldular; kitaptan okuyunca, yazılardaki ortak meseleler daha açıkça görülüyor.Bu kitapların ortaya çıkışını Cem İleri’nin vizyonuna, cesaretlendirmesine borçluyum. Tamamen deneme türüne adanmış bir serinin yapılabileceğini, okunmaya değer Türkçe ve çeviri kitapların bu seride bir araya getirebileceğini gösterdi. İlk başta, daha tamamen niyet aşamasındayken “bunları kimse okumayacak” diye şakalaşıyorduk, ama sonra (serinin geneli için konuşuyorum) bunun böyle olmadığını, bu kitapların takdir edildiğini sevinerek gördük.&nbsp;<h2>“Bir dildeki meramı, kelimelerin sadece anlamlarını değil de cümlenin arkasındaki daha derin hissi yakalayıp onu Türkçede tekrarlamanın yolunu bulmayı; bir de oyuncaklı, bir dildeki dil oyunlarının başka bir dilde benzerlerini bulmayı gerektiren çeviri sorunlarıyla uğraşmayı çok seviyorum."</h2>Raymond Queneau, James Joyce, Lewis Carroll, Edgar Allan Poe gibi birçok yazarın eserini Türkçeye çevirdiniz. Bu çeviri yolculuğu nasıl başladı?&nbsp;1989’da Metis Çeviri dergisinin bir sayısında Lewis Carroll’un anlamsız şiiri Jabberwocky’nin farklı çevirilerinin karşılaştırılmasını büyük ilgiyle, heyecanla okuduğumu hatırlıyorum.&nbsp;Eski defterleri karıştırınca çok kısa çeviri denemelerine 1993 civarında başladığımı gördüm. Bir dildeki meramı, kelimelerin sadece anlamlarını değil de cümlenin arkasındaki daha derin hissi yakalayıp onu Türkçede tekrarlamanın yolunu bulmayı; bir de oyuncaklı, bir dildeki dil oyunlarının başka bir dilde benzerlerini bulmayı gerektiren çeviri sorunlarıyla uğraşmayı çok seviyorum.&nbsp;Bir kitabı çevirme süreci nasıl işler, anlatır mısınız?Önce büyük bir hızla çalışıyor, yazım hataları, kelime sırası yanlışları olsa da Türkçede anlamı veren bir metin hazırlıyorum. Sonra bu metni tekrar tekrar okuyarak hataları ayıklıyor, bir yandan da anlam tercihlerini sorguluyorum. Bir cümleyi, bir kelimeyi yanlış anlamış olabilirim, tekrarlanarak kullanılan bir kavramı tutarlı çevirmemiş olabilirim, kitabın sonundaki bir çeviri tercihi dönüp baştakileri gözden geçirmeyi gerektirebilir... Bu türden kontroller. Eğer varsa, açıklamalı, güvenilir bir edisyonu kullanarak çevirinin açıklamalara uyup uymadığını kontrol ediyorum.&nbsp;Anlamadığım, bilemediğim jargon ya da gündelik kullanım karşıma çıkınca o ifadenin o kitabın dışında nasıl kullanıldığını internetten epey aradığım da oluyor. Bir de istese o kitabı kendisi çevirebilecek düzeyde ikinci bir gözün çeviriye bakmasında her zaman büyük fayda var.&nbsp;En son Alberto Manguel’in Resimleri Okumak’ını çevirdim, Merve Çanak gözden geçirdi, hem yer yer atladığım cümleleri yakaladı (bu, çeviri hatalarının en insani olanı ve ancak kaynak metinle satır satır karşılaştırınca yakalanabiliyor) hem de yaptığı dil, üslup ve terminoloji önerileri sayesinde metne bir sihirli değnek değmiş gibi oldu.<h2>“Doğru mu anlaşılmış?” “Metin bunu mu diyor?” sorusunu kendime çok sık soruyorum, bazen ikna olmayınca araştırıp asıl metne, başka çevirilere baktığım oluyor.</h2>Siz bir okur olarak çeviri kitapları okurken nelere dikkat edersiniz?“Doğru mu anlaşılmış?”, “Metin bunu mu diyor?” sorusunu kendime çok sık soruyorum, bazen ikna olmayınca araştırıp asıl metne, başka çevirilere baktığım oluyor. Metindeki incelikleri görüp Türkçede bunları tekrarlayan çevirilerle karşılaştığımda çok mutlu oluyorum. Meraklısına üç&nbsp;çeviri tavsiye edeyim: Seniha Akar’dan Kapanda Üç Kaplan, Cemal Yardımcı’dan Kayboluş,&nbsp;Özde Duygu Gürkan’dan Şeytanın Sözlüğü.Tanpınar, Joyce, Kazancakis, Necatigil, Oktay Rifat, Melih Cevdet ve bunun gibi isimlerden yazılarınızda bahsediyorsunuz. Sizin özel yazarlarınız kimler, başucunuzda kimler durur?Saydığınız bu malum isimler yanında, bugünlerde epey uzun ve derin bir projenin içindeyim, Beckett’ın tüm eserlerini mektupları ve hayat öyküsüyle yan yana okuyorum.&nbsp;Son olarak şu an masanızda neler var, yeni bir kitap ya da yeni bir çeviri görecek miyiz yakın zamanda?Alberto Manguel’in Resimleri Okumak’ının eli kulağında, sonra da Ulysses’i anlamakta çok faydalandığım, çok sevdiğim kitaplardan biri olan Harry Blamires’ın Ulysses rehberi, The New Bloomsday Book hazırlanıyor.&nbsp;

Umut ile ilgili hikayeler