2008 yılında, sinema ve ödül sezonu heveslisi bir üniversite öğrencisiyken, takip ettiğim Oscar blogları ve sinema siteleri bir film konusunda ikiye bölünmüştü: 2006’da Toronto Film Festivali’nde prömiyeri yapıldıktan sonra bir türlü dağıtım olanağı bulamayan The Fall,&nbsp;sessiz sedasız bir şekilde az sayıda salonda gösterime girmişti.&nbsp;İzleyenlerin çoğu filme bayılsa da film yeterince kişinin izleyebileceği erişilebilirliğe ulaşamıyordu. Değeri bilinmemişti. Ben, Sabancı Üniversitesi Sinema Kulübü’nün geleneksel Sinema Maratonu için pijamalarımla yolunu tuttuğum sinema salonunda, gecenin bir yarısında tanıştım The Fall&nbsp;ile. Beethoven’ın çok sevdiğim 7. Senfonisi'nin eşlik ettiği, siyah-beyaz, dramatik ve ağır çekimdeki sahnenin ardından içine çekildiğim büyülü dünya, uykulu gözlerimi açınca, bugüne dek yapılmış en “güzel” filmlerden birini izlediğime emin olmuştum. Hikaye anlatıcılığının gücünü hissettiren, görselliği farklı bir boyutta bir filmdi The Fall.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2024/8/5/1727427460839.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.78" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">The Fall | Kaynak: MUBITarsem Singh (ya da kısaca Tarsem) imzalı film, Hollywood’da sessiz sinema yıllarında sette geçirdiği kazanın ardından hastaneye yatırılan bir dublörün burada küçük bir kızla arkadaşlık kurmasını ve ona anlattığı fantastik hikayeyi merkezine alıyor. Filmin alametifarikası, çekimlerinin onlarca ülkenin kusursuz güzellikteki mimari, tarihî ve doğal güzelliklerinin fon oluşturduğu gerçek mekanlarda yapılmış olması.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">The Fall şimdi, yıllar sonra, hak ettiği yaygın dağıtım imkanına MUBI’nin girişimiyle kavuşuyor ve restore edilmiş kopyasıyla gösteriliyor.</li></ul>İki ay önce, Locarno Film Festivali’ndeki, yaklaşık 20 yıl sonra ekibi biraraya getiren özel gösterimin hemen öncesinde İsviçre’ye bağlanıyorum. Karşımda en sevdiğim, defalarca izlediğim o filmin yönetmeni ve sımsıcak karşılaması var:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(224, 101, 53); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(224, 101, 53); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">- Merhaba, ben Emre, İstanbul’dan. - Harika bir şehir! - Evet ama keşke orada olsaydım. Locarno’dasın değil mi, gösterim bu akşam? - Evet. Sen de atla uçağa, hâlâ 6 saatin var. - Keşke; The Fall tüm zamanların en sevdiğim filmlerinden biri çünkü. - Seni seviyorum, benimle evlenir misin? (Kahkahalar) Son 20 yıldır ben herkese bunu söylüyorum ama kimse bana bunu söylemiyor.</blockquote>Çalışma masamda hazır bulunan DVD’yi kameraya yaklaştırıyorum: “İnanmayacaksın ama çalışmaya başladığımda bu kendi paramla aldığım ilk DVD’lerden biriydi. O yüzden içtenlikle söylüyorum, The Fall hakkında söyleyeceklerini duymak benim için gerçekten çok özel.”Zamanımız çok kısıtlı; sormaya başlıyorum:The Fall’u bu kadar sevmemin başlıca nedeni hikaye anlatıcılığına dair en iyi filmlerden olması ve sen de büyük bir hikaye anlatıcısısın bana kalırsa. Sadece The Fall’da değil, diğer filmlerinde ve reklam filmlerinde de… Kendini daha çok bir sinemacı olarak mı görüyorsun yoksa hikaye anlatıcısı olarak mı ya da zaten bu ikisinin birlikte olması gerektiğini mi düşünüyorsun?Yani, tüm hikaye anlatıcıları sinemacı değildir ama tüm sinemacılar hikaye anlatıcısıdır. Hikaye anlatmanın farklı araçları vardır, film yapmak da görsel bir hikaye anlatma aracıdır. Bir yandan da bazen Tarantino gibi insanlar çıkagelir, diyalogları o kadar altın değerindedir ki hikaye anlatımının özel bir görselliğe ihtiyacı kalmaz. Tabii ki onun filmleri de görseldir ama diyalog o kadar güçlüdür ki…Ben Himalayalar’ın eteklerinde yatılı bir okulda büyüdüm, tatillerde o sırada İran’da olan babamın yanına gider ve bilmediğim bir dilde televizyon izlerdim. Yani aslında çocukken izlediğim tüm filmler benim için sessiz filmlerdi. Filmleri görsel olarak algılıyor ve çoğu zaman yanlış anlıyordum. Bir film komedi mi değil mi onu bile anlayamadığım olurdu. Ben böyle büyüdüm. Bu yüzden bu işi yapmaya karar verdiğimde daha çok görsel bir altyapım vardı. Müzik videoları ve reklam filmleriyle başladım. Görselliği ön planda tutan bir dil benim için biraz da sürüncemeye bırakmanın bir yoluydu. Senaryo yazmayı hiç sevmem. Yazmak birçok insan için doğal bir yetenek ama benim için çok uzun zaman alıyor. Sadece anlatmak istediğim hikayenin yapısını kurmak bile… Görsellik ve görsel hikaye anlatıcılığı benim için bir çözüm yolu.<img src="https://images.aposto.com/2024/8/5/1727427480182.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.25" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">The Fall | Kaynak: MUBIHindistan kökenlisin ve tahmin ediyorum ki bu kadar büyük bir kültürün ve tarihin görsel detayları senin için ilham kaynağı olmuştur, oluyordur. Öte yandan The Fall, Los Angeles’ta geçiyor ya da örneğin Mirror Mirror’da bir Grimm masalını ödünç alıyorsun. Sözümona “Batı” ve “Doğu” stili hikaye anlatıcılığı arasında ne gibi farklılıklar görüyorsun?Temel farklılık “Doğu” tek bir yer değilken, “Batı”nın gitgide tek bir yer hâline gelmeye başlamış olması. Bu yüzden Fransa’nın ya da İtalya’nın sinemasının pratikte ölmeye başladığını düşünüyorum. Hollywood’un benimsediği aynı etkileşim kurallarını benimsiyorlar. Benzer bir sinema diliyle filmler yapmaya başladıkça ve insanlar Hollywood filmlerinin kalıplarının ithal edilmesine razı oldukça yerel endüstrinin ölmesi, Hollywood’un sizi ezmesi normal. Hollywood’a karşı hayatta kalabilen iki yerel endüstri de “Doğu”da: Biri Hindistan, diğeri de Çin, çünkü tamamen farklı bakış açılarına, tamamen farklı etkileşim kurallarına sahipler. Biliyorsun, Hindistan’da gerçekten ciddi bir durumla karşı karşıya olabilirsin ama bu bir köpeğin flashback’ini izlemene engel değildir [Disco Dancer (1982, Babbar Subhash) filminden söz ediyor]; Çin’de ise dövüşür, uçar ve biraz daha dövüşürsün ve bu ciddi bir sinemadır. “Batı”da bunu bulamazsın.&nbsp;“Batı” şimdilerde mitolojiden beslenmeye ya da MARVEL ya da DC gibi evrenler yaratmaya çalışıyor. Süper kahraman filmlerinin ikinci, üçüncü ya da dördüncüsü çok daha iyi iş yapıyor çünkü belli bir insanın neden uçtuğunu anlatabilmek için uzun bir zamana ihtiyacın var.&nbsp;“Bu adam uçuyor çünkü başka bir gezegenden geliyor,” “Zayıf noktası mı? Başka bir gezegenden bir taş parçası.”&nbsp;Onu hazırlayıp Dünya’ya indirene kadar bir saatin çoktan dolmuş ve hikaye anlatacak az zamanın kalmış oluyor. Asıl eğlenceyi ikincisine, üçüncüsüne saklamak zorunda kalıyorsun. “Doğu”da buna ihtiyacın yok: “Bu adam yüzüğüyle kurşunları durdurabilir, düşmanlarını vurabilir çünkü o Amitabh Bachchan!” diyebilirsin. Başka bir gezegenden gelmesine gerek yoktur. Benzer bir durum Çin için de geçerli. “Doğu” sineması hayatta kalmayı başardı çünkü farklı bir gerçeklikleri var.“Batı” dünyasının geri kalanı Hollywood’un kalıplarını o kadar kolay benimsiyor ki sinemaları çok zarar gördü. Bu ülkelerden çıkan harika bağımsız film yapımcıları olmadığını söylemiyorum tabii ama Çin’deki ya da Hindistan’daki yönetmenlerin yaptığı gibi yerel bir ticari atılımdan söz etmek mümkün değil.<img src="https://images.aposto.com/2024/8/5/1727427504393.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.86" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">The Fall | Kaynak: MUBITüm işlerinde kostüm tasarımı büyük önem taşıyor ve bunda Eiko Ishioka’nın katkısı çok büyük sanıyorum. Nasıl tanıştınız?Okuldayken, sınıf arkadaşım ve oda arkadaşımla beraber Eiko Ishioka’ya hayrandık. 1970’lerde Japonya’da reklam filmleri yapıyordu, çoğu işini göremiyorduk ama hakkında okuyorduk. “Batı”ya gelip Dracula’nın (Bram Stoker’s Dracula (1992, Francis Ford Coppola)) kostümlerini yaptıktan sonra The Cell’de birlikte çalışmak için savaş verdim. O zamanki kız arkadaşım bana “Sanırım arkadaşın Nico ve Eiko birlikteler”&nbsp;dedi. O zaman Nico’nun onun için çok genç olduğunu düşünmüştüm ama gerçekten birlikteydiler.* Bu birliktelik benim için altın değerinde oldu.&nbsp;Eiko hayatım boyunca tanıştığım en özgün zihinlerden biriydi. Genelde, özellikle reklamcılıkta, büyük ve kalıpların dışında düşünen birini alıp dizginlemeyi tercih ederler. Vasat bir insanı alıp “Şimdi kalıpların dışında düşün” demek mümkün değildir. Kilise de hiçbir zaman vasat bir adama gidip “İstediğimizi yap” dememiştir. Düşüncelerine aykırı olduğunu bildikleri bir sanatçıya gidip hoşlarına gitmeyen kısımların üstünü boyamasını istemek daha kolaydır. Eiko için kutunun dışından söz etmek mümkün değildi çünkü o kutunun ne olduğunu bilmiyordu. Yaptığı her şey sıradışıydı. Ayrıca çok esnekti. Düşündükleri ve kuralları benimkilere benziyordu; birbirimize güveniyorduk. Çoğu insanın The Fall’u beğenmemesinin nedeni de Eiko’yla paylaştığımız bu özelliklerimiz. Arabayı eşeğin önüne koyduğumu söylediler. Hikaye anlatımının görsellikten önce gelmesi gerektiğini söylediler. Bu kuralı kim koyuyor ki? Bu film özelinde bu kural bana ters geldi. Kafamda imajlar vardı ve bir çocuk bana bir hikaye anlattı. Bunları elimden geldiğince birbirine uydurmaya çalıştım.*Eiko Ishioka, The Cell ve The Fall dahil birçok filmin yapımcısı olan Nicholas Soultanakis ile 2011’de evlendi. Sanatçı 2012’de, 73 yaşında hayatını kaybetti.<img src="https://images.aposto.com/2024/8/5/1727427522535.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.43" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">The Fall | Kaynak: MUBIThe Fall’da tüm bunlara ek olarak adeta dünyanın mimari harikalarının bir geçit törenini izliyoruz. Bir insan evladı buna nasıl cesaret eder. Ne düşünüyordun?(Gülüyor.) Gençliğin verdiği cesaret diyeyim. &nbsp;Elinde önceden belirlenmiş bir liste var mıydı?Vardı. Lokasyonları belirlemek için 17 yıl harcadım. Tüm bu ülkelerde reklam çekimleri yapma tekliflerini kabul ettim ve oralardaki insanlarla iyi ilişkiler kurdum, iyilik isteme hakları biriktirdim. Günü geldiğinde tüm bu yerlere geri döndüm ve elimden geldiğince bu iyilik isteme haklarımı kullandım. Benden tavsiye, eğer Godfather değilsen iyilik istemek için çok uzun süre bekleme. Çünkü zamanı geldiğinde birçok insan sektörden ayrılmıştı. Ama bazıları da ayrılmamıştı ve mekanlar da hâlâ oradaydı. Hepsine geri döndüm, çekim yapmak için çok zor yerlerdi, çok nadiren çekim yapılabilmiş yerlerdi. Belki de bu yüzden insanlara çok yabancı, çok farklı gözüküyorlar. Telefonla çekim yapmadığın sürece çok ağırsındır. Kamyonlarını nereye park edeceksin? 50 kişi nerede yaşayacak? Benim umrumda olmadı, tek yolu o mekanlara tekrar gidip orada çekim yapmaktı. Sadece şunu söylüyordum: “Bunun zor olduğunu biliyorum ama bunu burada yapacağız.”İyi ki de yapmışsın… Çok teşekkürler!The Fall,&nbsp;bugün MUBI’de yayınlandı.

Duende

Yıllar sonra restore kopyasıyla MUBI’de yayınlanacak The Fall'un yaratıcısı Tarsem ile filmi ve hikaye anlatıcılığı üzerine konuştuk.

Tarsem ile 'The Fall' ve hikaye anlatıcılığı üzerine

Çağdaş sinemadan unutulmaz klasik müzik anları.

8 besteciden 8 eser; 8 filmden 8 sahne

On iki-on üç yıl önce, klasik müzik tutkumu paylaştığım arkadaşım Işıl benimle bir YouTube bağlantısı paylaştı. Dinlediğim en iyi Chopin performanslarından biriydi ve piyano başında on üç yaşında bir çocuk oturuyordu. Işıl gibi ben de onu radarıma aldım. Jan Lisiecki&nbsp;ismini bir kenara yazdım ve henüz on yedi yaşında Deutsche Grammophon etiketiyle çıkardığı ilk albümünü, Mozart konçertoları kaydını defalarca dinledim. Birkaç ay sonrabugün hâlâ en sevdiğim klasik müzik albümlerinden biri olan Chopin etüdleri albümü geldi. Artık bir hayranıydım.&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(224, 101, 53); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(224, 101, 53); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Enfes parlaklıkta, her bir pasajdaki her bir notanın arka arkaya inci gibi dizildiği; Chopin’in stilini olağanüstü bir zarafetle yansıtan bir performans." - İstanbul Müzik Festivali direktörü Efruz Çakırkaya, Jan Lisiecki'nin Chopin: Works for Piano &amp; Orchestra (2017) albümü hakkında</blockquote><img src="https://images.aposto.com/2023/5/1/1685951001541.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Jan Lisiecki, 51. İstanbul Müzik Festivali Açılış Konseri'nde Chopin'in 1 no'lu piyano konçertosunu seslendiriyor. | Fotoğraf: Mühenna KahveciOnu ilk kez canlı dinleyeceğimi müjdeleyen 51. İstanbul Müzik Festivali'nin açılış konserindeki performansına ve müziğine tanık olmadan bir gün önce otelinde buluştuk Jan ile. Aslında bir sinema yazarı olduğumu ama klasik müziğe de en az sinema kadar ilgili olduğumu; on yıla yakın piyano çaldığımı ama sonra sadece bir dinleyici olduğuma karar verdiğimi söyledim: "Dinlediğin için teşekkürler, birilerinin de dinlemesi gerekiyor."&nbsp;Asıl sorularıma geçmeden önce tabii ki buzları sinemayla eritmeye çalıştım. Klasik müzik ve sinema dediğim anda Birdman'de (2014, Alejandro G. Iñárritu) Rahmaninov'un 2. Senfoni'sinin kullanıldığı sahne geldi aklına: "O güzel senfoniyi ve o müziği kullanmanın dahice bir yoluydu. Olağanüstü, bence." "Fazla yakın bir yerden vurdu." dediği TÁR&nbsp;(2022, Todd Field) ve "duygusal ve çarpıcı" bulduğu CODA&nbsp;(2021, Sian Heder) konusunda ayrıştık, Fast and Furious&nbsp;serisinin gereksiz uzatıldığı konusunda uzlaştık. Sonra esas konuya geçip; müziğin zamanla dönüşümünden, "harika çocuk" etiketinden ama en çok da onunla özdeşleştirdiğim Chopin'den konuştuk.&nbsp;<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">İlk albüm kaydın Chopin konçertolarıydı ve bu geceki konserde de Chopin'in ilk piyano konçertosunu çalacaksın. Ben en iyi Chopin yorumcularından biri olduğunu düşünüyorum. Ve eminim ki her performansla onun müziğiyle ilgili yeni bir şey keşfediyorsun. 2009'daki o albüm kaydından bugüne yorumundaki değişimi nasıl tanımlarsın?Konserlerin ve konser salonlarının en iyi öğretmenler olduğunu söylerim hep. Konser salonundayken ne hissettiğini, neyin işe yaradığını, hangi duyguları tercüme edip taşıdığını ve ne ilettiğini tecrübe ediyorsun. Ve bir konçertoyu her icra ettiğinde bu deneyimlerle birlikte tümüyle sanat hakkında da bir fikir ediniyorsun. Ben bu konçertoyu çalmayı 15 yıl önce öğrendim, belki daha fazla. Yani hayatımın yarısından fazlasında benimleydi. Bu çok çılgınca! Bu konçertoyu sayısız defa çaldım. Tabii ki notaları biliyorum, tabii ki eseri biliyorum ama aslolan eserin genel yapısı ve etkisi hakkında bir fikre sahip olmak: Burada bir şeyi değiştirirsem, daha sonra olacakları nasıl etkiler? Harika olan ve gerçekten konser salonundan başka bir yerde öğrenme fırsatın olmayan şey bu tür bir sebep-sonuç ilişkisi. İlk performansımdan bu yana bir şeylerin neden ve nasıl farklı olduğu sorusunun yanıtı da burada yatıyor.<img src="https://images.aposto.com/2023/5/1/1685951042600.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Jan Lisiecki | Fotoğraf: Salih ÜstündağChopin benim en sevdiğim bestecilerden biri ve diskografinin yarısı Chopin'in müziğinden oluştuğuna göre sanırım senin de öyle. Bunun sebebi kültürel bir bağ mı&nbsp;yoksa sadece romantik döneme özel bir ilgin mi var?Bunun birçok katmanı var. Onun müziğiyle kesinlikle bir bağım var ve bu tartışılmaz. Piyanonun başına oturup Chopin çaldığımda eğer daha önce hiç çalmadığım bir parçayı çalıyorsam (Gülüyor:&nbsp;Chopin'in piyano için yazdığı çok fazla parça olduğu için bunlar hâlâ var!) henüz piyanonun başına geçtiğim ilk dakikalarda bile onunla ne yapmak istediğime dair bir fikrim oluyor. Bu alışılmadık bir şey. Keşfetmem gerekmiyor; kalbimde bir çeşit yeri var.Bir piyanist için Chopin inanılmaz derecede önemlidir. Enstrümanımız için yazdığı eserlere bakınca onun birçok yönden piyano repertuvarının zirvesini temsil ettiğini düşünüyorum. En iyi besteci olduğunu ya da benim kitabımda Beethoven, Bach ya da Mozart'tan daha yüksek bir yeri olduğunu söylemiyorum ama piyanoyla yapılabileceklerin en iyisini yapan oydu. Chopin çalarken çok eğlenirsin çünkü enstrümanına "karşı" değil, enstrümanınla "birlikte" çalışırsın. Çünkü bazı bestecilerin eserlerinde teknik zorluklardan ya da bestecinin üslubundan dolayı piyanoya "karşı" çalışırsın. Onu senin için çalışması üzere zorlarsın. Chopin'in müziği de kolay değildir ama senin için oradadır, senin için sunulmuştur. Sen tercümansındır, bir kanalsındır ve bu görev çok karmaşık ya da stresli değildir.Senin de söylediğin gibi Chopin'in çok fazla piyano eseri var. Bir sonraki kaydın için seçim senin elinde olsa, kaydetmediğin eserleri arasından hangisini kaydetmek isterdin? Son kaydım noktürnleriydi, ondan önce de etütleri. Sanırım benzer bir düşünceyle devam ederdim ve belli bir formdaki küçük parçalarını bir arada kaydederdim: Valsler, mazurkalar ya da prelüdler. Bir noktada da sonatlarını kaydetmeyi çok isterim. Chopin'in en ilginç yönü küçük formların ustası olması. Yazdığı müziğe bakarsan, hayal edebileceğin her şeyi içeren kısa parçalar yazmakta inanılmaz derecede yetenekli olduğunu görürsün. Bu sıra dışı çünkü birçok besteci sonatlara, konçertolara, senfonilere; yani aynı malzemenin birçok kez tekrarını içeren bir yapıya sahip bu devasa parçalara odaklanıyor. Ancak Chopin'de her şey genellikle bir kez sunulur ve geride bırakılır. Bu kadar fazla müziği olması inanılmaz; bize o kadar çok kavram, o kadar çok fikir bırakmış ki...<img src="https://images.aposto.com/2023/5/5/1685718755010.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Jan Lisiecki, 51. İstanbul Müzik Festivali Açılış Konseri'nde sahneyi Tekfen Filarmoni Orkestrası'yla paylaştı. | Fotoğraf: Salih ÜstündağProfesyonel olarak çalmaya çok küçük yaşta başladın. Ve hâliyle bu "harika çocuk", "genç solist", "genç yetenek"&nbsp;gibi etiketleri beraberinde getiriyor olmalı. Şimdi 20'li yaşlarının sonunda olduğun düşünülürse, bu etiketler seni rahatsız etmeye başladı mı? Bu etiketlerin ne gibi olumlu ya da olumsuz yönlerini tecrübe ettin?Bir bara gidip sana kimlik sorduklarında bu iyi hissettirir, değil mi? (Karşılıklı gülüyoruz.) Genç iyidir; hâlâ bana genç demekte ısrar ediyorlarsa o zaman harika! Çocukluğumda ailem ve dolayısıyla ben bu gibi etiketlere karşıydık. Ailem "harika çocuk" etiketinde hep olumsuz bir anlam yüklü olduğunu düşünürdü. Eğitimli bir maymun gibi, yaptığını çok iyi yapan bir çocuk. Tabii ki doğuştan gelen olağanüstü bir yeteneği var. Tabii ki çok çalışıyor. Ama bu kadar... Bu bize çok boş ve ilginç olmayan bir hayat gibi gelirdi.&nbsp;Benim içinse müzik harika bir maceraydı. Yapmayı beklediğim bir şey değildi. Küçüklüğümden beri peşinden koştuğum bir tutku değildi. Çoğu çocuk gibi öylesine piyano dersleri almaya başlamıştım. Piyano hayatıma girdiğinde yavaş yavaş kontrolü eline aldı ve sevdiğim şey özellikle işin performans kısmıydı. Performans çok eğlenceliydi, gergin olmak çok eğlenceliydi. Seyirci önünde olmak aslında bugün hâlâ beni gerginleştirebilen birkaç şeyden biri.&nbsp;Bir de işin seyahat etme kısmı var. "Normal" bir ailede doğdum, sürekli yeni yerleri ziyaret etmek için dünyanın etrafında uçma imkânımız yoktu. Tek seyahatlerimiz iki yılda bir Polonya'daki büyükanne ve büyükbabamı ziyaret etmek olurdu. 11, 12, 13 yaşlarındaydım ve müzikle birlikte aniden önce Kanada içinde daha sonra Avrupa'da farklı şehirlere uçmaya başladım. Üstelik insanlar bunu yapmam için bana para ödüyordu! Kariyerime, yaptığım işe devam etmek için bu çok iyi bir nedendi ama ailem eğitimimden taviz vermeme asla izin vermedi. Lisenin sonuna kadar okulum her şeyden önemliydi. Çok önemli orkestralarla, çok önemli salonlarda konser veriyor olabilirdim ama okuldaki notlarım düşmeye başlarsa her şeyi boşverip konserleri iptal edeceklerini söylüyorlardı. "Normal" çocukluğa ve "normal" yetiştirilme tarzına odaklanırken bir yandan da konserler vermeyi sürdürebilmek için üzerimde çok büyük baskı vardı. Ama her şeye rağmen eğlenceliydi. Bugün olduğum yere gelen, harika ve alışılmadık bir yolum olduğunu düşünüyorum. Pişman değilim.

51. İstanbul Müzik Festivali'nin açılış konseri solisti piyanist Jan Lisiecki'yle konser öncesinde sohbet ettik.

Konser salonlarının büyüsü, Chopin'in dehası ve "harika çocuk" olmak üzerine

Senfonik Rock tarzını dinlediğim ilk Türk grubu olan Almora’nın kuruluşunun bu yıl 20. yılı. Maalesef 2008’den beridir de onlardan haber alamıyoruz. Belki de 2008’deki Kıyamet Senfonisi albümü gerçekten de o kadar muhteşem ve takdire şayandı ki zirvede bırakmak istediler. Ben de onları ilk Kıyamet Senfonisi albümündeki Ay Işığı Savaşçısı şarkısıyla tanımıştım. Geçirdiğim o ilk şok hâlâ ilk günkü gibi aklımda. Şarkının Türkçe olduğunu duyduğum o ilk an Türkçe olduğundan emin olmak için sesini sonuna kadar açmıştım, emin olduktan sonra tüylerim diken dikendi.2001 yılından beri 5 albüm 3 single çıkaran Almora, yurt içinin yanı sıra yurt dışında da birçok başarılara imza attı. Kıyamet Senfonisi albümü, büyük müzik marketlerin ‘En Çok Satanlar’ listesinde 1 numara oldu ve haftalarca en üst sıralarda yer aldı. Bu albümde yer alan Tılsım şarkısı Amerika merkezli dijital müzik platformlarından DigitalDreamDoor’da senfonik rock tarzında “Tüm Zamanların En İyi 100 Şarkısı” arasında gösterildi. Bunların yanında Japonya’da iki, Meksika’da dört albümleri yabancı plak şirketleri tarafından yayımlandı.Benim bildiğim ve dinlediğim Senfonik Rock tarzında müzik icra eden birkaç grup var ve bunlardan en iyisi açık ara Almora. Umarım yeni nesil yerli rock gruplarının içerisinde de yeni Almoralar çıkar. Kuruluşunun ardından 20 yıl geçmiş ama etkileri sonsuza kadar sürecek gibi.Kıyamet Senfonisi albümünü <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/album/2Um4g0MjRSixjm8aiGjiRe?si=dWprmHQYQliTwEHELnXJmw" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buradan</a> dinleyebilirsiniz.

Senfoni ile ilgili hikayeler