Formula 1’de Çin GP’sinin bu sene de ertelenmesi nedeniyle takvimde, henüz nisan ayında 4 haftalık büyük bir boşluk oluştu. Formula 1’e verilen bir aylık arada acaba içerik sıkıntısı çeker miyiz diye düşünmedim değil. Son yarıştan sonra Punto’nun genel yayın yönetmeni genç arkadaşım Burcu ile konuların üstünden şöyle bir geçip ne yazalım diye düşündük. Ve güzel bir plan yaptık. Ama sağ olsun sporun yönetimi bize planımızı uygulatmadı. Peş peşe gelen demeçler bizi ayrı bir yazıya zorladı.Müjdeler olsun, mahallemizin yeni bir delisi var: Adı Stefano Domenicali. Domenicali, müthiş bir kariyere sahip, imrenilecek işlere imza atan, şimdiye kadar inanılmaz düzgün bir adam imajı çizen bir yöneticiydi. Ferrari, Lamborghini gibi spor otomobil ikonlarında çok önemli görevler almış parmakla gösterilen bir adamdı. Hala da çok önemli bir görevde. Belki de kariyerinin en önemli görevinde. Fakat Formula 1’in başına geçtiği bu önemli görev ona yaramadı sanki. Domenicali son 2 sezondur delirdi mi, yoksa deli taklidi mi yapıyor anlamakta zorlanıyorum. Yoğun tempolu sezonlarda delirmiş olması da sürpriz olmaz açıkçası.<img src="https://images.aposto.com/2023/3/4/1681982487439.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.88" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Daily SportsBu şekilde düşünme nedenlerim Formula 1’de yapmak istediği değişimlerle ilgili verdiği demeçler. Geçtiğimiz hafta boyunca Domenicali birbirinden önemli 3 konuya değindi. Değindiği ilk konu yarış hafta sonlarındaki antrenman seanslarının kaldırılması üzerineydi. 4 haftalık arada canı sıkılan Domenicali, bir anda ortaya çıkıp yarış haftalarındaki antrenman seanslarının iptal edilmesi gerektiğini açıkladı. Tabii ortalık bir anda karıştı. Çünkü bu antrenmanlar mühendislerin ve pilotların hafta sonuna hazırlığı için olmazsa olmaz. Sanırım Domenicali de bu kadar tepkiyi beklemiyordu ki anında “R” yaparak demecini yumuşattı. Antrenman seanslarının kaldırılmasını savunmadığını ama az da olsa hafta sonu formatının gözden geçirilmesinin tartışılması gerektiğini belirtti. Domenicali biraz bizim siyasiler gibi. Önce açıklama yaparak milletin nabzını tutuyor, sonrasında “Yok öyle demek istemedim.”&nbsp;diyerek gönül alıyor. Belki de izleyiciye ölümü gösterip sıtmaya razı ediyor, bilemiyorum. Sıtma – ölüm ikilemi de bizim siyasilerin taktiği; belki de onlardan feyz alıyor.Domenicali hafta sonu formatında değişiklik istemesini,&nbsp;“İzleyiciler antrenmanları seyretmeyi sevmiyor. Onlar takımların ve araçların gerçek performanslarını görmek istiyor.” gibi bir nedenle açıkladı. Ama aslında kafasının arkasında yatan gerçek nedeni, “Bu değişiklik şov için de çok iyi olur.” diyerek ağzından kaçırıverdi. Liberty Media’nın sporu devralmasıyla birlikte artık milyon kere duyduğumuz “şov” kelimesini duyunca bir kere daha midemiz bulandı. Yayın gelirlerinin sporun önemli bir parçası olduğunu kabul ediyorum, o nedenle heyecan önemli. Yalnız Formula 1’in sadece bir şov olmadığı, aynı zamanda mühendisliğin ve teknolojinin zirvesindeki bir “spor” olduğu kendisine hatırlatılmalı. Fakat tepkiler yalnızca izleyicilerden ve gazetecilerden gelmedi, pilotlar da ayağa kalktı. Gelen tepkiler gösterdi ki artık bırakın izleyicileri, yeni jenerasyonun en hızlı genç pilotları bile şov kelimesinden iğrenmiş gibi geldi bana. Nitekim Verstappen, “Bu tarz değişiklikler sporun DNA’sına aykırı. Böyle değişiklikler yapılmaya devam edilirse Formula 1 kariyerimi noktalarım.”&nbsp;dedi. Bence bu açıklama mükemmel bir reaksiyondu. Dahası bu reaksiyon, Verstappen’ın adını yeni jenerasyon izleyicileri spora çekmek için kullanan organizatörlerin yüzüne inen bir Osmanlı tokadıydı.<img src="https://images.aposto.com/2023/3/4/1681982744837.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.79" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Max Verstappen/ FirstsportzVerstappen’ın açıklaması, onun son derece doğal insani kaygıları olduğunu gösterdi. Verstappen, “Zaten çok yarış var ve çok gerginiz. Bu tip hafta sonları gerginliğimizi artırıyor. Heyecan katmak için böyle değişiklikler yapmak yerine yarış sayısını azaltabilirler.”&nbsp;gibi çok mantıklı bir önermeyle geldi. Heyecan için Spa ve Monza gibi sporun ana direklerinin takvimden çıkarılmasına da, “Sporun DNA’sı bu pistler. Oyuncak gibi pistler seçmekten vazgeçin.”&nbsp;demeciyle tepki göstermişti. Burada da benzer şekilde, sporun DNA’sına sahip çıkması çok güzeldi. Tepkisinde heyecan ve gerginlik gibi insani duyguları vurgulaması ayrıca önemsenmeli. Verstappen bu tepkisinde yalnız değil.Russell da aynı Uçan Hollandalı ile benzer tepkiyi verdi. Russell, dünya tenisinin önemli ismi Djokovic ile yaptığı sohbette takvimin yoğunluğundan ve karmaşıklığından şikâyet etti. Russell, “Kıtalararası uçuşlardan sonra kendime gelmem bir haftayı buluyor. Fakat dinlenmemize fırsat olmadan hemen ertesi hafta yarış olması bizi aşırı yoruyor.” dedi. Russell yerden göğe kadar haklı. O kadar çok yarış, o kadar anlamsız şekilde planlanmış durumda ki biz bile seyrederken yoruluyoruz. Söz gelimi 5. yarış ABD’de. 6., 7. ve 8. yarış Avrupa’da. Avrupa’daki 3 yarıştan sonra 9. yarış için tekrar Amerika kıtasına (Kanada) uçuluyor. Kanada’dan sonraki 10. yarışsa yine Avrupa’da. 17. yarıştan sonra (Japonya) 18. yarış için Katar’a, oradan da ABD’ye uçuluyor. 22. yarış yine ABD’de yapıldıktan sonra tekrar Arap yarımadasına dönülüyor. Yani Katar ve Abu Dabi yarışlarının peş peşe yapılmasında ne gibi bir sakınca vardı, bilemiyorum.<img src="https://images.aposto.com/2023/3/4/1681983000494.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.80" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Russell ve Djokovic Monte Carlo Turnuvası'nda bir araya gelmişti.Ha sahi, Formula 1 yönetimi sporun karbon ayak izini azaltmak istemiyor muydu? Yani bu amaca oradan oraya uçarken dev bir karbon ayak izi bırakarak mı ulaşmayı planlıyorlar? Formula 1 yönetimi bir yandan karbon ayak izini sıfırlayacağız demeçleri verirken diğer yandan takımları devamlı uçaklarla yarış yarış koşturuyor. Tek bir Jumbo jetin kıtalar arası uçuşta harcadığı yakıt, neredeyse Formula 1 araçlarının tüm sezon harcadığı yakıta eşdeğer. Burada pek bir karbon ayak izi kaygısı göremiyorum doğrusu. E madem çevre konusu çok sorun değil, o zaman bari&nbsp;V10 motorları&nbsp;getirin de keyfimiz yerine gelsin. Yarışı pist kenarından kulak tıkaçlarıyla seyretmemize rağmen beynimizin kıvrımlarında gezen V10 motorların müziğini hala unutabilmiş değiliz. Karbon ayak izi sorununu çözdüğümüze göre&nbsp;“Bring back the f.cking V10’s.”&nbsp;diyorum. Tamam bu takvimden şunu da anladık; Formula 1 yönetiminin derdi çevrecilik değil, çevreciliği pazarlamak. Ama konu pazarlamaysa V10’ları çok daha güzel pazarlarlar. Çevreciler zaten sporun bıraktığı karbon ayak izinin farkında ve öfkeli, bari V10’ların müziği ile onları yatıştırmaya çalışalım. Sürdürülebilirlik konusunu önemsemiyormuş, hafife alıyormuş gibi görünmek istemiyorum. Çünkü hafife almıyorum, çok önemsediğim bir konu. Ama sanki Formula 1 yönetimi bu konuyu hafife alıyormuş gibi hissediyorum.Öte yandan Russell açıklamasında sıkışık takvimle ilgili olarak sadece pilotları değil, sporun diğer paydaşlarını da gündeme getirdi. Sıkışık takvim nedeniyle ailesini, çocuklarını göremeyen, onlara ve kendisine zaman ayıramayan mühendisler ve mekanikerler yoğun baskı altında kalıyor. Yani sadece pilotlar değil, herkes baskı altında. Takvim yoğunlaşırken bir yandan da bütçe kısıtlamaları getiriliyor. Böylece takımlar yarışlarda dönüşümlü çalıştıracakları sayıda (vardiya gibi) çalışan istihdam edemiyor.<img src="https://images.aposto.com/2023/3/4/1681983320243.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.65" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">GPoneDomenicali’nin diğer açıklaması, “Yeni hayranlar dominasyon olup olmadığını pek umursamıyor. Eskiler dominasyonlar nedeniyle ilgisini daha çabuk kaybediyor. Yeniler mevcut durumdan memnun.” cümlesiydi. Bu cümle uluslararası medyada büyük tepki çekti. Ben de talihsiz açıklamaya tepki gösterenlerdenim, açıkçası Domenicali’nin söylediğinin tam tersini düşünüyorum. Yeni taraftarların çoğunluğunun sporu bir geçiş ve heyecan sporu olarak gördükleri ve çıkan tartışmalardan beslendikleri kanısındayım. Bu kötü mü? Kesinlikle değil. İlk zamanlarımda ben de böyleydim. Niki Lauda’nın şampiyon olduğu 1984 sezonunda güller açarken çok kötü performans gösterdiği 1985 sezonundan nefret etmiştim. Tutunacak dal olarak Ayrton Senna’yı bulmuştum. O yaşta hep bir taraftarlık, heyecan, kaza vs arayışı vardı. Yani daha henüz birkaç sezondur kullanılan ve sporun kaderini değiştiren karbon monokok şasiyi o yaşta kim takardı ki? Tüm bu nedenlerle, kendi gençliğimi de hatırladığımda, daha genç taraftarlar için sporun heyecanının her şeyden önemli olabileceğini düşünüyorum.Oysaki biraz daha tecrübeli izleyiciler, pilotların geçişlerine veya mücadelelerine daha az odaklanıyor bence. Teknik, taktik konular daha çok ön planda. Mesela artık kimin kazandığının pek bir önemi yok. Yarış günlerinde ekranın başına heyecanla kurulup, biramı açıp&nbsp;“Tanrıların Arabaları’nı”&nbsp;izliyorum. Bir de güzel bir yarış olursa yarışın sonunda keyifle puromu yakıp anın tadını çıkarıyorum. Öyle bir pilotun veya takımın dominasyonuyla benim keyfimi falan kaçıramazlar. Yani bu sporu seyrederken beni rahatsız eden nokta herhangi bir dominasyon değil. Beni rahatsız eden kelime,&nbsp;şov. Şov uğruna Domenicali gibi yöneticilerin sporun DNA’sını bozması ve pazarlama uğruna kuralları devamlı eğip bükmesi canımı daha çok sıkıyor. Abu Dabi gibi skandallar, olur olmaz çıkan ve yarışı manipüle eden güvenlik araçları, kırmızı bayraklar, tutarsız cezalar ve sporun doğduğu pistlerin takvimden çıkartılarak sporun DNA’sına aykırı hareketler yapılması ana sorun benim için. Eminim bu tartışmalar benim gibi yıllanmış seyircilerin önemli bir kısmını dominasyonlardan çok daha fazla rahatsız ediyordur. Bu nedenle Verstappen, Leclerc ve Russell gibi genç pilotların&nbsp;“daha gerçek”&nbsp;sorunlara odaklanmasını çok değerli buluyorum. Artık gençler de sanki şov diye tabir edilen “bull shit”ten biraz sıkılmış gibi geldi.<img src="https://images.aposto.com/2023/3/4/1681983758195.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.80" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Monza/F1 ExperiencesSonuç olarak biz biraz rahatsızız. Biz derken izleyiciler, gazeteciler, mühendisler, mekanikerler, takım patronları, takım yöneticileri ve her şeyden önemlisi genç pilotlar olarak rahatsızız. Elbette farklı düşünenler de vardır. Ama sanki genel görüş bu yönde. Yanılıyor olabilir miyim? Olabilirim. Hatta Liberty Media’nın CEO’su Greg Maffei'nin bu hafta yaptığı açıklamalar sanki benim söylediklerimin anti tezi gibi. Spora giriş bedelleri hiç olmadığı kadar yüksek. Andretti, Formula 1 yönetiminin onay vermesi durumunda spora girmek için 200 milyon dolar “ayakbastı parası” ödemeye hazır. Yani spor büyük miktarda yatırım çekmeye devam ediyor. Takımlar hiç olmadığı kadar değerli. Liberty sporu ilk devraldığında, iflas eden Manor takımı sembolik bir bedel olan 1 Sterline satılmıştı, sadece 1 sterlin. Oysa şimdi onu satın almak isteyen takım ayakbastı parası olarak 200 milyon doları gözden çıkarmak zorunda. Yani spor çok değerlendi, burası da gerçek.Sporun çok daha değerli hale geldiğini reddedecek değilim. Artan geliri önemsemeyecek bir romantik de değilim. Para saadet getirmez lafına inanmam, hatta belli koşullar olursa (sağlık gibi) bal gibi de getirir. Ama her şey para değildir, bunu söylemeye çalışıyorum. O nedenle Liberty, biraz sporun içinden gelen sesleri dinlese iyi olabilir.

Punto 

F1 CEO'su Stefano Domenicalli'nin sporun geleceğine dair kararları

Domenicali’nin günlüğü

Alors on Danse’la büyük sükse yakalayıp ikinci albümü racine carrée ile dünya sahnelerini ele geçiren, Frankofonların medarı iftiharı Paul van Haver, ya da tanıdığımız haliyle Stromae, son albümünün ardından uzun bir sessizliğe gömülmüştü. Yaptığı açıklamalarla müziğe belirsiz bir süre için, hatta belki tamamen, ara verdiğini odağının artık kendi moda markası Moseart olduğunu ifade etmiş ve hayranlarını seçeneksiz bir bekleyişe mahkum etmişti. Sıtma ilaçları, beklenmedik yan etkiler, mental rahatsızlıklar, uzun turneler ve tükenmişlikle geçen bu yıllarda Belçikalı sanatçı bir de evlenip baba oldu. Arada kendi defilesi için yazdığı şarkıyla, Fransız rapçi Orelsan’la ya da Coldplay’le yaptığı işbirlikleriyle ağızlara birer parmak bal çaldı. Neyse ki bu bekleyiş, uzun sürmedi diyemeyiz ama, bir şekilde bitti ve Stromae, şimdiye kadarki belki de en duygusal ama sözcük oyunlarını, karakter değişimlerini, dans ritimlerini de esirgemediği albümüyle, Multitude’le aramıza döndü.Albümü müjdeleyen tekli Santé, covid döneminde çalışanlara bir teşekkür mahiyetinde. Şarkıda sıklıkla adını zikrettiği Rosa ise yanında çalışan eski temizlikçisi. "Biz dağıtırken sen temizlersin" sözleriyle onu da anmak ve hakkını teslim etmek istemiş. Ardından gelen ikinci single L’enfer ise Stromae’den şu ana kadar duyduğumuz en karanlık ve en açık sözlü işlerden biri. racine carréee’nin alameti farikalarından Papaoutai’de de bir o kadar açık sözlü ve hüzünlü bir hikaye anlatıp, sözlere kulak vermediğinizde bir yandan da dans ettirebilecek bir tezata sahipken, L’enfer bu defa hem müziğiyle hem sözleriyle dinleyicisini hedef alıyor. Depresyonu, yalnızlığı, intihar meylini açıkça zikreden şarkının etkileyici klibiyle birlikte bir de Stromae’in kurguladığı canlı bir versiyonu da bulunuyor kendi kanalında. Daha önce gazetecilerin münasebetsiz sorularına maruz kalan Stromae bu defa durumu kendi lehine çeviriyor. Bir televizyon röportajı esnasında şarkılarında sıklıkla yalnızlıktan bahsettiğini ve müziğin bundan kurtulmak için yardımcı olup olmadığını soran sunucuya cevaben L’enfer’i söylemeye başlıyor.Albümün açılış parçası yenilmez, muzaffer olarak çevirebileceğimiz Invaincu. Bulgar çocuk korosu tarafından eşlik edilen şarkı, Stromae’in bir hastalığa meydan okuması. Kendini her yenilmez hissetmek isteyenin göğsüne vura vura eşlik edebileceği bir zafer marşı. Öne çıkan şarkılardan bir diğeri ise Fils de Joie. Bridgerton’ın jeneriğinden aldığı sample’la açılan şarkı, Stromae’in senelerdir yaptığı en iyi işlerden birinin, kendini çeşitli rollere bürüyerek hikayeyi ortadan anlatmasının en güzel örneklerinden biri. Bir seks işçisinin ardından müşterisinin, patronunun, polisin ve en nihayetinde oğlunun ağzından yazılmış bir veda konuşması. Nitekim klibi de ölen kadının devlet töreniyle kaldırılan cenazesinde geçiyor.&nbsp;Albüm Stromae’in dans altyapılarıyla birlikte dünyanın dört bir yanından çeşitli çalgılar içeriyor. Portekiz’den cavaquinho, Çin’den erhu, Arjantin’den charango, zurna… Çeşitliliği sağlamakla birlikte bu çalgıların doğrudan bir ülkeye işaret etmemesini, aksine hepsini doğru bir şekilde harmanlayıp coğrafi konumun üzerine bir gölge düşürmesini amaçladığını belirtiyor. Bunun albümde pek çok örneği var ama çok yakından şahit olabileceğimiz örneklerinden biri Pas Vraiment. Birkaç saniyelik “İftar programına mı denk geldim?” karışıklığı yaratan ney başlangıcı ardından kötü ve neden devam ettiği sorgulanan bir ilişkinin hikayesine dönüşüyor. Neyi Fransa’da yaşayan Türk neyzen Selman Faris’in çaldığını da bu noktada ekleyelim. Bir başka örnek olarak Stromae’nin ilk dizelerine karısını överek başladığı şarkısı Déclaration'da, sanatçının kendi feminist manifestosuna zurna eşlik ediyor.Albümün son iki parçası ise şarkı sözlerini kendi arasında değiş tokuş eden, bardağın dolu ve boş tarafı: Mauvaise Journée ve Bonne Journée. Adlarından da anlaşılacağı üzere önce kötü ardından da iyi bir günü anlatıyor. Bunu yaparken referans aldığı çok çeşitli noktalar olmakla birlikte onlardan biri de sabahki tuvalet performansı. Mauvaise Journée’de bir köşeye çekilip kederle oturup kalmanın hakkı olduğunu söylerken yalnızlıktan yakınıp yardım da istemekten geri durmuyor. Aksine Bonne Journée ise cıvıl cıvıl melodilerle başlayıp mutluluktan dans ediyor ve dinleyeni de aynı dansa eşlik etmeye davet ediyor. Albüm Stromae’in bu dansa davetiyle de bitiyor. Pekala bunu kendisinden bir dans sözü olarak alıp sonraki işleri için açgözlülükle şimdiden beklemeye de başlayabiliriz. Bir sonrakiyle arasına bu kadar uzun mesafe koymamasını umarak, Fransızca sözlü manik müziğin ustası Stromae’in bu eşsiz albümünü döne döne dinleyip kendisini bir yerlerde canlı yakalamak için umut ederek, Vive le maestro!<a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/album/5JY3b9cELQsoG7D5TJMOgw?si=Rvd6vJEXSbGFXa52nzL2Cw" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2022/2/2022-03-26T10:12:23.071Z.png" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>

Frankofon müziğin önde gelen isimlerinden Stromae, yeni  albümünde dünyanın farklı yerlerine ait çalgılardan ilham alıyor. 

Sınırların ötesinde

• <a fr-original-style="" href="https://apos.to/s/610a3f6431d9a7000670e49b" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Sıtma tedavisinden barın arkasına: Tonik 101</a> - Doğa Özkan, 18 Ağustos:Bu yazının özel olmasının sebebi, cinimize koyarken adını da tadını da hiç sorgulamadığımız toniğin pek bilinmeyen tarihini anlatması. Doğa Özkan tam barda birine cin tonik ısmarlarken satmalık bilgileri aktarıyor.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/0/3/1641373517793.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.00" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kolaj:&nbsp;Yağız Erdoğmuş ve Ola Chrzastowska

apéro

Savaşlar, ekonomik krizler, doğal afetler, salgın hastalıklar gibi insanlığın başına gelen büyük felaketler, ardından yıllar boyunca kültür ve sanat dünyasında yansımalarını sürdürür. Sıtma, cüzzam, verem, veba, İspanyol Gribi insanlık tarihinde büyük kayıplarla sonuçlanan salgınlara baktığımızda hepsinin dönemin sanat üretimlerinde de büyük izler bıraktığını görürüz. Dönemin resimlerindeki yardım arayan insan figürleri, hastalıkların insan bedenlerinde yarattığı deformasyonlar, şifa dağıtan azizler ve ölüm temaları sosyo-kültürel olayların sanata yansımasının en önemli örnekleridir. Hieronymus Bosch’un “Aziz Antonius’un Baştan Çıkışı”,&nbsp;Arnold Böcklin’in “Veba”sı, Edvard Munch’ün İspanyol Gribi’ne yakalanmış portresi, Egon Schiele’nin eşi henüz hamileyken resmettiği ve onlar henüz bir aile olamadan önce eşi, ardından da kendisinin İspanyol Gribi'nden ölmesi sebebiyle hiç tamamlanamayan “Aile” adlı tablosu, Pieter Brueghel’in veba günlerindeki yıkımı resmettiği&nbsp;“Ölümün Zaferi” sanat tarihinin salgın hastalıkların konu olduğu başlıca yapıtları arasında yer alıyor.<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-10-07T13:30:39.216Z.png" alt="The daughters of Sir Matthew Decker, Jan van Meyer, 1718"><figcaption>The daughters of Sir Matthew Decker Jan van Meyer, 1718 uyarlaması</figcaption></figure>Yıllar geçtikçe teknolojinin de etkisiyle toplumsal olayların sanat üretimine yansımaları da çeşitlendi. Çağımızın sanatçılarının Covid-19’u üretimlerine yansıtırken tek tip bir ifade biçimi kullandığı söylenemez. Ancak görüyoruz ki günümüzde de evrilerek de olsa salgınlar sanat üretimlerinin en önemli ilham konularından.&nbsp;Geçirdiğimiz son yedi, sekiz aya baktığımızda sanatçılardan kimi adeta vücudumuzun bir uzvu hâline dönüşen maskeleri kimi gözümüzde süper kahramana dönüşen sağlık görevlilerini kimi ise sosyal mesafeyi odağına aldı. Duyi Han’ın kilise duvarında resmettiği “The Saints Wear White” adlı çalışması, ünlü sokak sanatçısı Vhils’in Porto’nun üniversite hastanesi São João’nun girişindeki duvar resmi, Jorge Rodríguez-Gerada’nın Queens Müzesi'nin otoparkında yaptığı “We are Light" adlı dev duvar resmi sağlık çalışanlarını merkezine alarak bir teşekkür niteliği taşıdı.<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-10-07T13:32:20.846Z.jpeg" alt="Vhils"><figcaption>Vhils</figcaption></figure>Tek kullanımlık, N95, kumaş gibi pek çok çeşidine hakim olduğumuz ve artık takmadığımızda neredeyse çıplak gibi hissettiğimiz maskeler de sanat üretimlerinin önemli birer parçasına dönüştü. Günlük hayattan sahneleri minyatür boyutlarda tasvir eden Tatsuya Tanaka’nın üretimlerinin yeni konusu maskeler oldu. Sanatçının çalışmasında maskeler minyatür insanların içinde yüzdüğü bir denize dönüştü. Maskenin hayatımızdaki yeri performans sanatına da yansıdı. Chaosteria, Xixi Zi ve Xuegang Wang’ın “No Escape” adlı performansında tüm vücudu maskelerle sarılmış, hareket etmeye çalışan bir adamı izledik.&nbsp;<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-10-07T13:37:58.635Z.jpeg" alt="Tatsuya Tanaka"><figcaption>Tatsuya Tanaka</figcaption></figure>Aktivist kimliğiyle tanıdığımız sanatçı Ai Weiwei’nin insan hakları yardım kuruluşları ve pandemiye destek olmak için tasarladığı maskeler de bu dönemin dikkat çekici üretimlerinden biriydi. Sanatçının imzası hâline gelen çizimlerinin yer aldığı 10.000 adet maske, bağış kampanyası çerçevesinde satıldı. Ai Weiwei ayrıca Çin'in Wuhan şehrinde başlayan Covid-19 pandemisi hakkında bir belgesel yayımladı. CoroNation adlı belgesel, Covid-19 salgınının Çin halkı üzerindeki etkisini konu aldı. Roberto Graziano Moro da fotoğraf ve videolardan oluşan belgeselinde salgının İtalya’nın kuzeyindeki ağır etkisine odaklandı.<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-10-07T13:38:18.908Z.jpeg" alt="Ai Weiwei"><figcaption>Ai Weiwei</figcaption></figure>İspanyol sokak sanatçısı ve illüstratör Pejac, tüm sosyal hayatımızın evin odalarından ibaret olduğu karantina günlerinde farklı bakış açıları kazanmamıza yardımcı oldu.“Stay Art Home” adlı çalışmasında boş görünen sokakları kendi çizimleriyle insan figürleriyle doldurdu. Sanatçı evinin camlarındaki çizimlerle sokağa hayali insanlar yerleştirdi ve takipçilerini de bu yaratıcı sürece davet etti.&nbsp;Sanatçı Timo Helgert ise “Doğanın Dönüşümü” adlı serisinde yine evlerimizde bunaldığımız karantina günlerinde insanlardan uzak kalmış, tabiri caizse arınmış turistik bölgeleri doğanın vahşi istilasıyla tasvir etti. Madrid’deki Padro Müzesi, Milano’daki Vittorio Emanuel II Galerisi, Almanya’daki bir metro ya da New York sokakları sanatçının videolarında âdeta doğanın huzuruna teslim olmuştu.<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-10-07T13:35:21.805Z.jpeg" alt="Stay Art Home, Pejac"><figcaption>Stay Art Home, Pejac</figcaption></figure>Toplumsal meselelere yaklaşımı ve eleştirel diliyle geçtiğimiz aylara bakınca en çok üreten sanatçı Banksy oldu belki de. İlk olarak hepimizin neye uğradığımızı şaşırdığımız karantina günlerinde “Karım evde çalışmamdan nefret ediyor.” notuyla evinin tuvaletinden sempatik bir karantina paylaşımı yapan sanatçı hepimizi gülümsetti. Ardından bir sağlık çalışanını küçük bir çocuğun elindeki oyuncak süper kahraman olarak betimlediği çalışmasını Birleşik Krallık'taki Southampton General Hastanesi'ne hediye etti. Çalışmanın daha sonrasında sağlık çalışanları için açık artırmada satılacağı öğrenildi. Sonrasında muhtemelen duymayanımızın kalmadığı metrodaki çizim geldi. Banksy’nin meşhur fareleri Covid-19’a karşı alınması gereken önlemleri hatırlatmak için Londra metrosunu bastı. Ardından bir bağış daha geldi Banksy’den; bu defa Bethlehem Hospital için gerçekleştirilen yardım kampanyasına göçmen krizini konu alan bir çalışmasını bağışladı. Damien Hirst de benzer dönemlerde İtalya'da pandemiden etkilenen çocukları desteklemek için sınırlı sayıdaki edisyonlarını satışa açtı.<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-10-07T13:35:56.367Z.jpeg" alt="Banksy"><figcaption>Banksy</figcaption></figure>Bu dönemde müzeler de karantina sebebiyle evlerinden çıkamayan izleyicilere sunduğu alternatiflerle dikkat çekti. Hemen her galeri ve müzenin gerçekleştirdiği sanal turların yanı sıra arabayla sergi gezme gibi pek çok alternatif yöntem de sunuldu. Getty Müzesi takipçilerinden favori sanat eserlerini canlandırmalarını istedi ve ortaya birbirinden yaratıcı paylaşımlar çıktı. Fitzwilliam Müzesi ise kült sanat eserlerini maskeli hâlleriyle yeniden yorumladı. Sanatın her durumda ve şartta sürmeye devam ettiğini gösteren üretimleri ilgiyle takip etmeye devam ediyoruz.

Sıtma ile ilgili hikayeler