Dünya çapında kapsamlı araştırmalarıyla öne çıkan NPD’nin verilerine göre ABD’de kadınların %70’i 44 beden giyiyor. Birleşik Krallık’ta ortalamalar yine 44 bedeni gösterirken, Avrupa genelinde de benzer oranlar gündeme geliyor. Buna rağmen, moda endüstrisinde kıyafetlerin %20’den azı&nbsp;bu bedenlerde üretiliyor. Sürdürülebilir tasarımlarda ise bu oran ne yazık ki çok daha da az.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK NEYDİ?</h2>Gerçek anlamda sürdürülebilir ürünleriyle öne çıkan bir markaya sahip olmak, en başta duyarlı bir yaklaşıma sahip olmaktan geçiyor. Süregelen sistemin akışını hiçe saymak, yavaş bir üretim benimsemek, az ve öz, etik ve adil olmak net bir duruş. Modanın onlarca yıldır kurduğu sisteme, işleyişe, tüketim felsefesine, endüstrinin doğayla yıpranmış ilişkisine bir başkaldırı belki de.Birçok moda markasının yaptığı gibi hiçbir sürecini şeffafça paylaşmadan, süslü imajının ardına saklanarak her şey fazlasıyla yolundaymış gibi davranmak yerine endüstrinin doğaya mal ettiklerini ve gelecekte dünyaya daha büyük çapta nelere mal olacağını açıkça görerek buna göre hareket etmek son derece realist bir yaklaşım ancak dahası var. Bu yaklaşım, doğayla birlikte tüketicileri de gerçek hâlleriyle görebilme gerekliliğini beraberinde getiriyor. Sürdürülebilirlik yolunda popüler modanın genel geçer kurallarının dışına çıkarken idealleştirilmiş vücut tiplerini ve ölçülerini de devre dışı bırakmalı, tüketiciyi de olduğu hâliyle görmeli. Doğa için doğru adımları atarken, topluma da doğru mesajlar vermeli. Tek bir imaj yaratmak ve sürdürülebilir modayı o imaja bağlı tutmak ciddi bir grup tüketiciyi görmezden gelmek anlamına geliyor, tıpkı endüstrinin genelinin yaptığı gibi. Sürdürülebilirlik meselesi herkesi ilgilendirir, dolayısıyla sürdürülebilir moda herkes için olmalıdır. Bu noktada yapılması gereken, ilk olarak yeterli çeşitlilikte ürün sunmak ve bugüne kadar ihmal edilmiş bu grubu en doğru biçimde temsil etmek şüphesiz.<img src="https://images.aposto.com/2021/3/2021-04-10T20:38:53.945Z_sm.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" alt="tutum mu sistem mi" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">SORUN NEREDE BAŞLADI, SORUN NASIL ÇÖZÜLMELİ?</h2>Son beş yıldır modada sürdürülebilirlik konusu hiç olmadığı kadar popüler, bu süreçte, sürdürülebilir giyimle ilgilenenler arasında büyük beden ölçülerine sahip tüketiciler de vardı pek tabii. Ancak bu alanda neredeyse hiçbir marka tarafından temsil edilmediklerinden, sistemin dışında kaldılar. Bir kez daha. Üstelik bu farklı bir sistemdi, çok daha kapsayıcı bir sistem... Temelleri baştan sağlam atılamamış bu ilişkide adım atması gereken taraf elbette ki markalar. Üstelik, büyük beden kıyafetler için sürdürülebilirlik adına yapılabilecek pek çok şey var.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">DAYANIKLILIK TEMEL MESELE</h2>Elbette ki konu yine dayanıklılık. Çok daha fazla kumaş harcanarak üretilen tasarımların on binlercesi sadece bir yılda bile hızla yıprandığı ve kolayca yırtıldığı için kullanıcısı tarafından daha fazla değerlendirilmek istenmesine rağmen birkaç kez giyildikten sonra çöpe gidiyor.Bunun temelinde büyük beden kıyafetlerde yeterince beden çeşitliliğinin olmaması yatıyor. Bu beden çeşitliliğindeki eksiklik, kıyafetlerin çabuk yıpranmasındaki temel sebep. Farklı beden ölçüleri ve farklı beden tiplerine en iyi "fit"i sunacak ne kadar geniş yelpazede ve bedende ürün üretilirse o kadar nokta atışı yapılabilir ve bunun sonucunda da kıyafetler çok daha uzun süre kullanılabilir. Bu anlamda, sürdürülebilir olmak için çalışan markalara aslında çok fazla iş düşüyor. Hızlı moda markalarının aksine bu konuyu ehemmiyetle ele alarak maksimum dayanıklılık ve uzun ömür gibi önceliklerle ürün tasarlayabilmek hâlihazırda sürdürülebilir modanın zaten ana fikirlerinden biri. Bunun bir başka artısı da doğru beden ölçülerini doğru insanlara sunabilmenin, çok daha az iade ve dolayısıyla çok daha az karbon ayak izi anlamına geliyor olması tabii.&nbsp;Son dönemde bu konuya eğilen Kotn, Bay Area&nbsp;gibi birçok marka var ancak sayılarının artması şart. Moda endüstrisinin büyük çoğunluğunun ihtiyaçlarına cevap vermediği büyük beden ölçüsüne sahip tüketicileri, sistemin dışında bırakmak şöyle dursun, sürdürülebilir tarafa çekmek, bu alandaki atıkları kontrol altına almak “sürdürülebilir moda” olarak sayabileceğimiz bir kategori varsa tam da onun görevleri arasında.

Angst

Sistemin dışına çıkarken, sistemin dışladıklarına karşı nasıl bir tutum sergilemeli?

SORUN NEREDE BAŞLADI, SORUN NASIL ÇÖZÜLMELİ?

Moda endüstrisi “sürdürülebilirlik” kelimesinin ifade ettiklerinin, kavramın temsil ettiklerinden gelen ağırlığının ne kadar farkında? Hiç.Sürdürülebilirlik son beş yılda eşi görülmemiş bir hızla kullanımı artan kelimelerin başında geliyor. Bu süre içinde markalar, ürünlerini tanıtırken kullandıkları kelimeler arasına sürdürülebilirliği de dâhil etti, işin kötü yanı bu markaların hatırı sayılır bir çoğunluğunun da bu iddianın altını doldurmak gibi bir dertlerinin olmaması. Avrupa Komisyonu'nun yaptığı araştırmalardan biri, tam olarak bu meseleye parmak basıyor. Araştırma sonuçlarına göre özellikle moda ve kozmetik sektörlerinde ve ev dekorasyonu gibi alanlarda, şirketlerin %42’si sürdürülebilirlik söylemleri konusunda şeffaf bir tavır sergilemiyor.Çevre dostu ürünleri hayatına sokmak isteyen ancak bu konuda fazla bilgi ve farkındalığa sahip olmayan tüketiciye oynayan markaların sürdürülebilirlik konusu üzerinden elde etmeye çalıştığı bu prime “greenwashing” deniyor. ANGST'ın önceki sayılarında bunu farklı farklı şekillerde ele aldığımızı hatırlarsın ancak bu kez, Avrupa Komisyonu’nun araştırmasıyla birlikte, greenwashing daha ciddi bir şekilde ele alınması ve çözülmesi gereken bir mesele hâline gelmiş bulunuyor.<h2>-MIŞ GİBİ YAPMAK</h2>Araştırmada incelenen 344 markanın yarısından fazlasının ürünlerinin sürdürülebilirliğine dair bir belge, sertifika, üretim yer ve yöntemlerine dair açık ve net bir bilgi vermediği ortaya çıktı. Bu grubun %37’sinin söylemi belirsiz ve genelgeçer, %59’unda ise sürdürülebilirlik savını destekleyen bilgilere kolaylıkla ulaşılamıyor. Bu markalar, tüketiciyi kendi ürününe ve sürdürülebilir üretime dair bilgilendirmek bir yana, malum kelimeyi “trend”, “çarpıcı”, “iddialı” gibi jenerik kelimelerle birlikte kullanarak kavramın da içinin boşaltılmasında rol oynuyor.<h2>“SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK” İLLÜZYONU</h2>Bir ürünün sadece düğmelerini geri dönüştürülmüş materyallerden elde eden, “ikonikleşmiş” bir ayakkabının üzerine “bu ürün doğayı önemsiyor” sloganı atan ya da gerçek deri kullanan bir marka olarak “çevre dostu” kapsül koleksiyon tasarlayan markalar, bu alanda gerçekten emek veren, her türlü zorlayıcı sürece göğüs geren üreticilerle dalga geçmiş, tüketiciyi ise küçümsemiş oluyor. Bu yolu izleyenlerin asli amacı satış ve kâr iken, etik değerlerin pek de bir önemi yok gerçi.Avrupa Komisyonu araştırmanın sonuçları üzerine, gerekli birimleri bu şirketlerle iletişime geçmek ve durumu netliğe kavuşturmak üzere harekete geçirirken, bu konu tamamen kontrol altına alınana kadar -o gün gelecekse şayet- iş yine tüketiciye düşüyor. Peki, bir ürünün sürdürülebilir olduğunu nasıl anlarsın? Öncellikle, tamamen adil ve bilinçli ürünler tasarlamaya yoğunlaşan şeffaf bir marka, websitesinde gerekli sertifika ve belgeleri sergiler, üretim aşamalarını, tedarik süreçlerini detaylıca anlatır. Çünkü kimliğini doğayı dinlemek, anlamak ve onu korumak üzerine kurmuş markalar her detayı paylaşmayı tüketiciye borç bilir.Sadece bazı koleksiyonlarını sürdürülebilir ürünlerle tasarlayan markalardan bazıları, her bir aşamayı tek tek detaylandırdığı bir anlatım tercih edebiliyor ancak çoğu, tüketicinin işin o kısmıyla ilgilenmediğini veya üretim süreçlerini anlatsa da anlamayacağını varsayarak detay vermeden genel bir açıklamayla konuyu kapatıyor. Asıl sorunlu olanlar ise ürüne dair açıklama için websitesine yönlendiren ancak sitede de “%100 organik pamuk” şeklinde bir açıklamayı kâfi bulan markalar. Bu markalar, organik pamuğun nasıl ve ne şartlarda üretildiğine, nasıl tedarik edildiğine, sonraki aşamalarda ne gibi materyallerle buluştuğuna dair bilgileri ört pas ederek sürdürülebilirlik etiketine odaklananlar.Greenwashing’i her gündem meseleden faydalanmaya çalışan, agresif bir satış ve pazarlama politikasıyla her telden çalan markalar yaptığında ayırt etmek mümkün. Fakat inandırıcı imajıyla iyi niyetli tüketiciyi kandıran markaları tespit etmek bize düşüyor. Bu anlamda, etik ve adil bir şekilde üretildiği iddia edilen ürünlere biraz daha şüpheci ve bir dedektif edasında yaklaşmakta fayda var.

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ile ilgili hikayeler