<img src="https://images.aposto.com/2025/0/4/1737038931247.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp; Pixelfed: Instagram’a alternatif olarak geliştirilen merkeziyetsiz sosyal medya platformu Pixelfed, iOS ve Android uygulamasını yayımladı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neden önemli?&nbsp;Arayüzü neredeyse Instagram ile aynı olan Pixelfed’in, özellikle son dönemlerde platform politikalarında önemli değişiklikler yapan Meta’nın merkezî platformlarına alternatif arayan kullanıcılar tarafından tercih edilebileceği tahmin ediliyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Editörün önerisi: <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/zuckerberg-30-muhtesem-donusumun-hikayesi" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Zuckerberg 3.0: Muhteşem dönüşümün hikayesi</a> | Quando İçgörü, Doğa Yurduneri</li></ul>

Quando

Elon Musk'ın bu hafta içerisinde Twitter'ı satın alma sürecini tamamlamasıyla birlikte platform için yeni ve karmaşık bir süreç başlıyor. İlk günden gelen haberler ilginç bir süreç olacağını şimdiden görmemizi sağladı ama daha kapsamlı bir şekilde konuyu ele almak için en azından bir hafta daha beklemeyi tercih ettim.Bu haftanın odağında ise bu haberlerle birlikte adını tekrar duymaya başladığımız bir platform üzerine konuşmak istiyorum: <a fr-original-style="" href="https://mastodon.social/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Mastodon</a>. Genellikle herkesin özgür veya merkezsiz Twitter olarak anlatılsa da çoğu kişi için farkının ne olduğunu anlamak zor olabilir.Basitçe özetlemek gerekirse, Mastodon <a fr-original-style="" href="https://www.w3.org/TR/activitypub/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ActivityPub</a> adı verilen bir sosyal medya protokolü üzerine kurulmuş bir yazılım. <a fr-original-style="" href="https://docs.joinmastodon.org/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Merkezsiz bir protokol</a> üzerine kurulu olmasının anlamı, aynı protokolü kullanan diğer siteler ve platformlar ile iletişim kurabilmesi demek. Tıpkı Gmail hesabınız ile diğer e-posta platformlarını kullananlara sorunsuzca e-posta gönderebilmeniz gibi.Bunun iki önemli sonucu oluyor. Birincisi tek bir platforma ve onun sahibinin keyfi kararlarına uymak zorunda olmamanız. Eğer kullandığınız Mastodon sitesinin kurallarını beğenmezseniz bütün hesabınızı başka bir yere taşımanız ve kaldığınız yerden devam etmeniz mümkün. Hatta isterseniz sadece kendiniz ve istediğiniz kişiler için özel bir Mastodon sunucusu da <a fr-original-style="" href="https://docs.joinmastodon.org/admin/prerequisites/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kurabilirsiniz</a>. Bunun yanı sıra protokolü kullanan sitelerle nasıl iletişim kuracağınızı da belirlemeniz mümkün. Eğer bazı Mastodon sitelerinin kullanıcıları ile iletişim kurmak istemiyorsanız onların sitesini engelleyebilirsiniz.İkinci önemli sonucu ise protokol üzerinde farklı formatları ve platformları deneme imkânınızın olması. Mesela <a fr-original-style="" href="https://pixelfed.org/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Pixelfed</a> aynı protokol üzerine kurulu olan Instagram benzeri bir fotoğraf paylaşma platformu. Bunun gibi örneklerin yanı sıra protokolü farklı internet protokol ve formatlarıyla birleştirmek ve entegre etmek de mümkün.Protokol olmasının getirdiği faydaların yanı sıra Mastodon bir sosyal medya platformu olarak da birçok faydalı özellik sunuyor. Örneğin paylaşımlarınızın her birini ayrı gizlilik ayarı ile göndermek, detaylı filtreler oluşturmak, otomatik olarak paylaşımlarınızın silinmesi için ayar yapmak gibi özellikler <a fr-original-style="" href="https://docs.joinmastodon.org/user/moderating/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">daha fazla kontrol imkânı</a> veriyor. Akışınızda yalnızca istediğiniz dilleri görmek, profilinize sık kullandığınız etiketleri koymak veya her paylaşım için hangi dilde olduğunu belirtmek ve içerik uyarısı koyabilmek gibi özellikler de daha iyi paylaşımlar yapma şansı <a fr-original-style="" href="https://docs.joinmastodon.org/user/posting/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">veriyor</a>.Tabii ki beklediğiniz birçok özellik de platformda mevcut. Anketler, listeler, yer imleri gibi birçok şeyi doğrudan kullanabilirsiniz. Ayrıca karakter sınırı 500 olduğu için daha uzun yazmanız da mümkün. Tamamen özgür bir şekilde geliştirildiği ve kullanıcı odaklı olduğu için ne akış algoritması var ne de reklamlar. Bu da algoritma müdahalelerinden uzak, sadece istediğiniz şeyleri gördüğünüz bir sosyal medya tecrübesi demek.Mastodon için en önemli sıkıntı kullanıcı sayısının azlığı. Çoğunluk büyük platformlarda olduğu için kullanmaya başlayan insanlar aradıkları kişileri göremediğinden dolayı <a fr-original-style="" href="https://ahmetasabanci.com/its-people-all-the-way-down/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">uzun süre kalmayabiliyor</a>. Yine de sosyal medya platformlarının genel gidişatının üzerine Twitter'da yaşananların da eklenmesi alternatiflere yönelimin artmasına neden olabilir.&nbsp;Bütün bunların ötesinde sosyal medya platformlarına dair alternatiflerin artmasının ve özellikle de kapalı sistemler yerine daha açık seçeneklerin ortaya çıkmasını <a fr-original-style="" href="https://blog.joinmastodon.org/2018/12/why-does-decentralization-matter/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">önemli buluyorum</a>. Çünkü internetin giderek belirli şirketlerin kapalı kutuları haline gelmiş olması bizi birçok anlamda sınırlandırıyor. Aynı zamanda bizim kontrolümüzde olmayan platformlarda bilginin ve verilerimizin toplanması potansiyel riskleri de artırıyor. Örneğin bir süre sonra Twitter iflas eder ve kapanırsa, ciddi bir arşivi kaybetme ihtimalimiz var. Ya da platformların merkezi yapısı yüzünden sansüre ve gözetime daha açık olmaları günümüz internetinin bu seviyede kontrol edilebilir hale gelmesinin en büyük sebeplerinden birisi.Eğer Mastodon'u test etmek istiyorsanız kurucusunun yönettiği <a fr-original-style="" href="https://mastodon.social/explore" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">mastodon.social</a> üzerinden ya da <a fr-original-style="" href="https://joinmastodon.org/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">alternatif sunucuların birisinden</a> hesap açabilirsiniz. Her alternatifin farklı kuralları veya kullanıcı kitlesi olabiliyor, bunları inceleyip kendinize en uygun olanı tercih etmenizde fayda var. Eğer akışım boş kalmasın derseniz de <a fr-original-style="" href="https://mastodon.social/@ahmetasabanci" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kişisel hesabım burada</a>.

Pixelfed ile ilgili hikayeler