İstanbul’un ilk Art Nouveau binası olan ve ilk modaevine ev sahipliği yapmasıyla bilinen Botter Apartmanı, Grande Rue de Péra veya Cadde-i Kebir olarak anılan İstiklal Caddesi’nde 235 numarada yer alıyor.<img src="https://images.aposto.com/2023/3/3/1681309546223.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="Botter Apartmanı (2018) | Fotoğraf: Mila Khvalibova" ratio="0.97" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Botter Apartmanı (2018) | Fotoğraf: Mila KhvalibovaII. Abdülhamid tarafından sarayın resmî terzisi ve modacısı Jean Botter için inşa edilen bina, Art Nouveau tarzındaki binalara attığı imzayla tanınan ünlü mimar Raimondo D'Aronco’nun eseri. Reşad Ekrem Koçu, İstanbul Ansiklopedisi’nin altıncı cildinde Jean Botter’den bahsederken Sermed Muhtar Alus’un “kendine has üslûbuyla” vermiş olduğu notları şöyle alıntılıyor:“Beyoğlu'ndaki mağazasında çifter çifter tezgâhlar, makastar, farazâ bir kostüm ısmarlıyacaksın. Kumaş ondan olarak, en aşağı 10 aded sarı lira. Redingot, bonjur, pardesü, palto buna kıyas, ve pahası daha yüksek. Şunu da unutmayalım, o vakitler bizim beyefendiler arasında smokin ve frak modası hiç yok; ifrat alafrangalardan, ‘didon’ kulpu takılmışlardan binde, estağfurulla yüz binde bir kişi müstesnâ.”<img src="https://images.aposto.com/2023/3/3/1681309503707.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.22" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Botter Apartmanı İstanbul’da aynı binada hem iş yeri hem de konutların bulunması ilk defa Casa Botter’de görülüyor. Cephesi bitki motifli bordürler, çiçeklerle bezenmiş insan başı figürleri ile süslü Botter Apartmanı; Türkiye'de inşasında çelik konstrüksiyon kullanılan ilk apartman ve Pera Palas Oteli'nden sonra asansörü olan ikinci yapı olma özelliklerini taşıyor.İnşası 1901’de tamamlanan, bodrum katıyla beraber toplam yedi kattan oluşan apartmanda bir süre Botter ailesi konakladı. Ailenin 1917’de binayı Osmanlı vezirlerinden Nedim Paşa’nın oğlu Mahmut Nedim Bey’e satıp Paris’e taşınmasının ardından Botter Apartmanı defalarca el değiştirip farklı şekillerde kullanıldı. Apartmanın 1970’li yıllardaki sakinleri arasında Ferit Edgü de var.İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, geçtiğimiz yıl Casa Botter’in restorasyon çalışmalarını duyururken İstanbul’un 2017 yılında UNESCO Tasarım Şehri unvanını kazanmış bir şehir olduğunu hatırlatmış ve şu ifadeleri kullanmıştı:“Böylesi bir unvanı kazanan bir kentin de bir tasarım merkezi yok. Bu gerçekten çok da yakışır bir durum değil. Bu anlamda Casa Botter ile bu hayal ettiğimiz tasarım merkezini İstanbul'a kazandırmış olacağız. Tabii tasarım gerçeğini ve bu kentte bulunan yetenekli insanların tasarım gücünü hissettirmeye, göstermeye dönük alanları onlara sunmanın da büyük bir kazanım olacağının farkındayız. Bunu şehrin tarihinde, moda ve mimarinin çekim noktası olan İstiklal'de, Botter Apartmanı’nda yapmış olmak da bizim için en önemlisi.”Botter Apartmanı’nın restorasyon çalışmaları nihayet tamamlandı. Casa Botter Sanat ve Tasarım Merkezi’nin sergi salonu, gösterim merkezi, İstanbul belgeleyici film arşivi, bilgi-belge merkezi, konferans salonu, tasarım atölyesi ve açık alan tasarım ofisi gibi farklı kullanım alanlarını içeren kapsamlı bir fonksiyon programı sunması planlanıyor.<img src="https://images.aposto.com/2023/3/3/1681310074604.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="Botter Apartmanı | Kaynak: İBB Miras" ratio="1.09" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Botter Apartmanı | Kaynak: İBB MirasYakında: Metro Han ve Casa Botter’in ardından restore edilerek İstanbul’a kazandırılacak mekânlar arasında Muammer Karaca Tiyatrosu ve Beyoğlu Sineması da yer alıyor. İstiklal Caddesi’yle olan ilişkisi ve iç mekân kurgusu kent belleğindeki hâli korunacak şekilde tamamlanması hedeflenen tiyatro, çalışmaların ardından 7/24 yaşayan bir buluşma durağı olarak yeniden kapılarını açacak. Beyoğlu hafızasının simge mekânlarından bir diğeri olan Beyoğlu Sineması ise İBB Miras’ın çalışmalarının ardından "kapısı sokağa açılan sinema" olmaya devam edecek.

Aposto İstanbul

Casa Botter Sanat ve Tasarım Merkezi, 14 Nisan Cuma günü 18.00’de Düşler, Hakikatler sergisiyle kapılarını açtı.

🏢 İstanbul’un ilk Art Nouveau binası Casa Botter yeniden açıldı

<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Jean Botter'in Moda Devri</h2>Jean Botter, tam adıyla Johannes Theodorus Botter (1845 - 1917), II. Abdülhamid'in çalışkan, titiz ve çağdaş olarak tanımladığı Hollanda kökenli bir saray terzisidir. Avrupa modasını Osmanlı hanedanı ve İstanbul elitleriyle buluşturan Botter; batılılaşan başkentte modaya yön veren ve tanınan isimlerden biri olur.<img src="https://images.aposto.com/2023/0/4/1673551655206.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.65" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Jean Botter'in Portre Fotoğrafı Kaynak: Sébah &amp; Joaillier Fotoğraf Stüdyosu Arşivi&nbsp;Jean Botter'in saray terziliği dışında II. Abdülhamid ile kişisel bir dostluğu olduğu ve karşılıklı hediyeleştikleri söylenir. Sultanın takım elbisesinden aksesuarlarına kadar görsel temsiliyetinin tamamı Botter'e emanet edilir. Ayrıca bu dönemde diğer hanedan üyelerine de pek çok kıyafet tasarladığı bilinir. Örneğin; Abdülhamid'in kızı Naime Sultan'a tasarladığı 'gelinlik' sayesinde, Avrupa kökenli beyaz gelinlik giyme geleneğinin sarayda ve ilerleyen süreçte tüm şehirde yaygınlaşmasında rol alır.Abdülhamid, terzisinin emeklerinin bir karşılığı olarak, İstanbul'un Avrupa'ya açılan penceresi olarak kabul edilen Beyoğlu'nda, Paris'teki benzerleriyle yarışan bir 'moda evi' inşa ettirme sözü verir. Moda evi arazisinin Botter'e bağışlandığı belgeler, Yıldız Sarayı arşivinde yer alır. Mimar Raimondo D'Aronco'nun tasarladığı moda evi, uzun yıllar boyunca Osmanlı hanedanı ve İstanbul elitlerine yönelik kıyafetlerin hazırlandığı ve özel defilelerin düzenlendiği çağdaş bir mekana dönüşür. Sultana borç verecek derecede zengin olan İstanbul elitleri, Botter'in vitrini önünde kuyruk oluşturur. Reşat Ekrem, Botter'in Osmanlı akçesi ile çalışmadığını, Fransa'daki meslektaşlarının tarifesinden, yani bin 200 franktan bir elbise diktiğini ileri sürer.İlerleyen yıllarda Abdülhamid'in tahttan indirilmesi ve Balkanlarda patlak veren olaylar, İstanbul'un gündemini değiştirir. Bu dönemde Pera'da moda sektörüne yönelik ilginin azalmasıyla birlikte; Terzi Botter şehri terk edip Paris'e gider ve moda evi özgün işlevini kaybeder. Pek çok kez el değiştiren yapıya 1940'lı yıllarda Hazine el koyar ve mülkiyet davaları nedeniyle yıllarca atıl bir halde kaderine terk edilir.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Raimondo D'Aronco ve Eşsiz Tasarımı</h2>1901 yılında dönemin ünlü mimarlarından Raimondo D'Aronco'nun tasarımını üstlendiği Botter Apartmanı; zarif dekoratif süslemelerin ön plana çıktığı ve kıvrımlı bitkisel desenlerin sıklıkla kullanıldığı Art Nouveau akımının İstanbul'daki ilk örneği olur. Ayrıca inşasında çelik konstrüksiyon kullanılan ilk İstanbul Apartmanı ve Pera Palas Oteli'nden sonra asansörü olan ikinci yapı olma özelliği taşır. D'Aronco'nun tasarımında moda evi olarak kurgulanan ilk iki kattaki yüksek tavanlar ve vitrinler, ihtişamlı bir giriş mekanı oluştururken; yukarıdaki katlar Jean Botter ve ailesinin konutu olarak kurgulanır.<img src="https://images.aposto.com/2023/0/4/1673548014394.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.46" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">D'Aronco'nun suluboya cephe çizimi&nbsp;&nbsp;/ 1900. Kaynak: GAMUD Koleksiyonu<img src="https://images.aposto.com/2023/0/4/1673558680627.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">2000'ler başında Botter Apartmanı Fotoğraf: Meral Akçay Arşivi19.yüzyıl sonunda sanayileşmenin dayattığı tekdüze mimariye karşı Avrupalı sanatçılar ve mimarlar tarafından geliştirilen "Art Nouveau" üslubunun vazgeçilmez unsurlarından olan floral desenler ve eğrisel formlar; Botter Apartmanı'nın dış cephesi, aydınlatmaları, balkon korkulukları, asansörü ve kapılarında kullanılır. Ayrıca cephedeki en ilginç detaylardan biri de; buğday başaklarından yapılmış bir çelenk takan, çekik gözleri ve dalgalı saçları olan Art Nouveau stilinde tasvir edilmiş kadın masklarıdır.<img src="https://images.aposto.com/2023/0/4/1673557666596.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.33" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kadın maskları Kaynak: <a fr-original-style="" href="//biristanbulhayali.com" rel="noopener noreferrer noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">biristanbulhayali.com</a><img src="https://images.aposto.com/2023/0/4/1673548165905.jpeg" width="550" style="width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.67" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Süsleme, vitrin ve mağaza kapısı detay çizimleri, 1901 Kaynak: GAMUD Koleksiyonu<div fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;" title="Page 11">Art Nouveau üslubun özellikleri; giriş kapısının demir kanatlarında halkalar, kamçılar ve iki adet büyük gül süslemesiyle devam eder. Kapının çevresini ve alınlık kısmını; vazolardan çıkan dallar, tomurcuk güller ve yaprak bezemeleri kaplar.</div><img src="https://images.aposto.com/2023/0/4/1673557484422.jpeg" width="550" style="width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.79" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> Fotoğraf: Altuğ Gönülal<img src="https://images.aposto.com/2023/0/4/1673557769883.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.75" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Fotoğraf: Altuğ Gönülalİkinci kat hariç her katın salonunda kızıl damarlı mermer çerçeve içinde olacak şekilde tasarlanan görkemli şömineler yer alır. Salonların, yemek odasının ve antrenin tavanları çiçek ve yaprak motiflerinden oluşan simetrik bezemeler ile kaplıdır. Yapıdaki eşsiz detaylardan biri de dökülen duvar sıvalarının altından çıkan, 30-40'lı yıllardan kalma Le' Stamboul, Le Journal d'Orient gibi Fransızca gazete sayfalarıdır. En üst kattaki balkonda ise önde Beyoğlu, arkada ise İstanbul Boğazı ve Sarayburnu'nu çevreleyen muhteşem bir manzara yer alır.<img src="https://images.aposto.com/2023/0/4/1673557233736.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.75" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Fotoğraf: Altuğ Gönülal<img src="https://images.aposto.com/2023/0/4/1673563113033.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.32" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Fotoğraf: Altuğ Gönülal<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Botter Apartmanına Dair Son Gelişmeler</h2>İstanbul'da pek çok tarihi yapının, mülkiyet sorunları ve benzeri sebeplerden ötürü kaderine terk edilmesine ne yazık ki alışkınız. Botter Apartmanı da metruk bir haldeyken, geçen yüzyıllara inat halen ayakta durmaya çalışıyordu. Kentin en canlı noktalarından birinde böylesine önemli bir kültür varlığının hak ettiği değeri yıllarca görememesi oldukça üzücüydü.Neyse ki İstanbul Büyükşehir Belediyesi geçtiğimiz yıl bürokratik ve mülkiyet haklarından kaynaklı zorlu süreçleri aşarak; Botter Apartmanı’nın restorasyonunu başlattı. Çalışmaların ardından yapının “Casa Botter” ismi altında bir sanat ve tasarım merkezi olarak hizmet vermesi planlanıyor. Böylelikle Beyoğlu'nda geri plana atılmış yaratıcı endüstrilerle ilgili kişi ve kurumların tekrar bir araya gelebileceği bir atmosferin oluşacağı düşünülüyor.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kaynakça<a fr-original-style="" href="https://www.istdergi.com/guncel/19-yuzyilin-unlu-modaevi-botter-apartmani" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"> </a></h2><ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Barrillari, D. (2006). Osmanlı mimarı R. D’Aronco 1893-1909 İstanbul Projeleri. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Batur, A. (1994). "Botter Apartmanı". Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Kültür Bakanlığı Tarih Vakfı Yayınları, C, 2, 312-314.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Söylemez, D. İ. "Botter Apartmanının Gesamtkunstwerk Çerçevesinde İncelenmesi". Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 719-739.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.istdergi.com/guncel/19-yuzyilin-unlu-modaevi-botter-apartmani" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">https://www.istdergi.com/guncel/19-yuzyilin-unlu-modaevi-botter-apartmani</a></li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://artdogistanbul.com/botter-apartmani-sanat-merkezi-olacak/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">https://artdogistanbul.com/botter-apartmani-sanat-merkezi-olacak/</a></li></ul>

Jean Botter ile ilgili hikayeler