<a fr-original-style="" href="https://twitter.com/sezi_s" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Sezen Sayınalp</a>Sinema aslında hareketli görüntünün zamanı ve mekânı aşan bir aracısı. Hikâyeye büründürdüğü her nokta, ele aldığı her konu başlığı, kameranın çevrildiği her kavram, perdeye yansıttığı her karakter sinemanın temsil edilene dair sözünü de görünür kılıyor. Özellikle de önceki on yıllarda filmin hikâyesinde yer alan kahramanların o film içindeki alanlarının, görünürlüklerinin ve filmdeki alanlarının içinde özne olma hâllerinin konvansiyonel anlatı yapısı içinde dar görüşlü, tektipleştirilen ve egemene hizmet eden temsillerin yüceltildiği bir temelde var olması da eklemek gereken bir diğer nokta.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sinemanın anlatı yapısına gelenekçi bir yerden yaklaştığı zaman dilimleri&nbsp;</h2>Burada Hollywood stüdyo sistemi döneminin beyaz cishet erkek egemen yapısını gözümüzün önüne getirebiliriz — temsil alanını sadece belirli stereotipler üzerinden ele alıp cishet erkek merkezli natrans “kahraman” anlatılarını temsilin esas ekseni yapmasının da belirli çerçeveden çıkmayan bir anlatı geleneği oluşturduğundan bahsedebiliyoruz. Bu yapıda mutlak alan sahibi cishet beyaz erkeğin merkezde; özne, kahraman ve kurtarıcı olduğu; onun dışında kalan kadınların, LGBTİ+’ların, azınlıkların nesne konumundan, yardımcı rollerden hatta zaman zaman “düşman” kahraman temsillerinden öteye gidemediğini görebiliyoruz. Hem sinemada hem de televizyonda.Tam da bu konu etrafında konumlanan 2020 yapımı belgesel Beyaz Perdenin Ardında (Disclosure) görünürlüğe ve temsile dair çok iyi bir örnek. Sinema ve televizyon tarihinden referanslarla Laverne Cox, MJ Rodriguez ve Jen Richards gibi birçok ismin trans temsilini, bu temsilin ele alınış biçiminden hareketle izleyici ekseninde uyandırdığı duyguyu LGBTİ+ ve kahramanla özdeşlik kurma; sinema ve televizyonda temsil alanlarının nasıl biçimlendirildiği ekseninde kendi deneyimlerini de aktararak anlatıyorlar.<img src="https://images.aposto.com/2022/2/0/1646566202574.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Laverne Cox, Fotoğraf: The Guardian<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Özne etkileşimi:&nbsp;Belgesel, öznenin hem izleyici hem de ekran ya da perdedeki karakterin özne konumunda birbiriyle nasıl etkileşim içinde olduğunun da altını çiziyor ayrıca. Belgeselden örnekle 1980’li, 1990’lı ve 2000’li yıllardaki bazı filmlerin ve dizilerin ya trans kimliğini düşmanlaştıran veya aşağılayan konumlara soktuğundan ya da fobik kitleler tarafından travmatik deneyimler yaşamış insanları yeniden o travmanın merkezine bıraktığından bahsediliyor.&nbsp;Temsil hakkı ve alanıyla ilgili en altı çizilmesi gereken şeylerden biri trans kahramanların kendi hikâyelerinin merkezinde olmadığı bir anlatının yaygınlığı. Trans kahramanların ötekileştirildiği ve merkezdeki kahramana karşı düşman konumuna itildiği fobik anlatılardan, transların yer aldığı hikâyelerin çoğunlukla eril, baskıcı ve tetikleyici dille yansıtılmasına kadar, temsil alanını yine eril ve natrans çerçeveden ve bakıştan çıkaramayan anlatılara dair örnekler görüyoruz.&nbsp;Belgeselde bahsi geçen filmlerden Dressed to Kill’de (1980) trans kadının karikatürize bir temsilinin natrans kadın karaktere karşı bir anti-kahraman olarak gösterilmesi örneğindeki gibi kahraman temsilleri zamanında fobik anlatı olarak sınıflandırılmayan ama bu anlatıya hizmet eden bir noktada duruyor. Boys Don’t Cry’da (2000) beden üzerinde baskı kurmaya çalışan natrans karakterlerin trans bir erkeği travmatik bir sahnenin ortasında bırakması da bir başka örnek.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/2/0/1646566049056.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.34" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Dressed to Kill (1980)<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Belgeselde tetikleyici içerik olabilecek bu sahnelerde trans deneyimini yalnızca beden üzerinden gösteren ve özneleri travmatize edebilen anlatılar da eleştiriliyor. Çünkü bu hikâyeler, öznelerin hikâyesini yalnızca beden konusu etrafında biçimlendiriyor. Verilen örneklerde televizyon dizilerinden Nip/Tuck ya da CSI:NY gibi yapımlarda da yine trans temsillerinin ana karakterin hikâyesini sarsan, düşmanlaştırılmış yan karakterler olarak yansıtıldığını görüyoruz.&nbsp;Bu yüzden: Örneklerle ele alınan temsil mevzusu, sinemadaki anlatı biçimlerinin ve geleneksele sıkışmış kalıpların değişip dönüşebilmesi ve filmlerdeki kahraman temsillerinin kapsayıcı kapılar açması için oldukça önemli. Perdedeki kahramanla özdeşlik kuran izleyici perdedeki özneyi kendi dünyasıyla birleştirirken bu kapsayıcı anlatı hem sinemanın hem de kendi dünyamızın temsil alanlarına ışık tutacak hiç kuşkusuz.&nbsp;

Hollywood stüdyo sistemi ile ilgili hikayeler