Bu hafta, bir düşünürden başlayarak kentsel dönüşümün farklı bir mekânsal tezahürünü konuşalım isterim. Muhabbetimizin başı belli: Düşünür, sosyal teorist Michel Foucault Hapishanenin Doğuşu'nda bir mekânın fonksiyonel dönüşümünü tanımlar. Eserinde, işkence ve idamın kamusal alanda uygulanması veya göz korkutma amaçlı kamuoyuna anlatılması üzerinden tanımlı ceza sisteminin, fiziksel acıdan ziyade ruhun cezasına evrildiği modern hapishane sistemini irdeleyen Foucault, bu konuda kültürlerin farklı dokunuşlarını da sorgulatabilir okuyana. Bir de şehrin bunun için hangi uygulamalara maruz kaldığını...&nbsp;Bu pazarki muhabbetimiz Foucault'yla başlasa da bu yazının ondan oldukça uzakta durduğunun; ülkenin çay-çorba içilerek başlayan doğaçlamayla resmî arası süreçlerini ve "incınmış" bireylerini içerdiğinin farkındayım. O sebeple önce dönüşümün amacı neydi bu coğrafya için onu hatırlayalım... Kent bilimci Ruşen Keleş’e göre kentsel dönüşümün üç amacı var: “Birincisi, yoksulluk yuvalarının temizlenmesi (slumclearence); ikincisi kent öbeklerinin ana kentlerin öteki kesimleri ve yöre kentlerle aralarındaki ekonomik canlılığa ilişkin ayrımları gidermek üzere bu kesimlerin yenilenmesi; üçüncüsü de kent öbeklerinin yönetiminden ve planlanmasından sorumlu olan belediyelerin teknik kapasite ve imkânlarının ölçek olarak tanımlanması."İstanbul'da buna örnek olabilecek bir dönüşüm hikâyesi var mı? Elbette! Örneğin; Bayrampaşa Cezaevi, ilk aklına gelecekler mekânlardan biri. 1956'da inşası başlayan cezaevi, yaşanan aksilikler sebebiyle 12 yıl sonra açılıyor ve hatta açıldığında Sultanahmet Cezaevi'ndeki tutuklular buraya taşınıyor; 2000'lerde ise kötü imajı sebebiyle modern sistemde yer alamayacağına karar verilerek kapatılıyor.&nbsp;İmajı(mız) düzeliyor mu? Tam olarak değil. Çünkü bu sefer de deprem olasılığı alarm veriyor. Yani, ilçenin %30'unun yüksek riskli yapılardan oluşması, tahliyesi tamamlanan yapının bir tesis olarak da değerlendirilemeyeceğini gösteriyor. Yıkım kararı sonrasındaki birkaç yıl projelendirilmesi ve arazinin kurumlar arası devriyle geçiyor. Yaşayan kentin hızlı değişen gündemlerinin de bir sonucu olarak alanın toplu konut, hastane, okul, cami vb. yapılar için değerlendirilmesine karar verildiğinde otorite sağlayıcılar tarafından hayata geçirilen bir kompleksin çoktan unutularak başka tartışmalara konu olduğunu görüyoruz.

Hapishanenin Doğuşu ile ilgili hikayeler