Yunanistan'ın Santorini Adası çevresinde sismik hareketlilik devam ediyor. Çarşamba sabaha karşı saat 03.14'te 5 büyüklüğünde bir deprem daha meydana gelirken AFAD’a göre Ege Denizi'nde saat 11.29'da 4.8 büyüklüğünde bir deprem daha oldu. Deprem sonrası 4 üzerinde 4 sarsıntı daha kaydedildi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Önceki gün ise sabah 08.14 ile 11.11 saatleri arasında büyüklüğü 4'ün üzerinde 14 deprem kaydedilmişti. Bu depremler İzmir ve çevresinde de hissedildi.</li></ul>Santorini, Amorgos, Ios ve Anafi'deki okullar kapalı kalmaya devam edecek. Çoğu uzman, bu hareketliliğin haftalarca hatta aylarca sürebileceği konusunda hemfikir.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Deprem senaryoları</h2>İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi'ndeki bilim insanlarının hazırladığı raporda üç senaryo değerlendiriliyor:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İlk senaryoda, sistemin 7'yi aşan bir depremle rahatlaması ve ardından volkanik aktivitenin başlaması öngörülüyor.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İkinci senaryoda volkanik aktivite başlangıcı ardından 7'yi aşan bir depremin meydana gelmesi bekleniyor.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Üçüncü senaryo ise sistemin herhangi bir volkanik aktivite göstermeden sönümlenip, daha sonra yeniden deprem fırtınası olana kadar deprem etkinliğinin azalması.</li></ul>Rapora göre, büyük ölçekli bir volkanik patlama meydana gelirse bu durum, Türkiye'nin Ege kıyıları başta olmak üzere Batı Anadolu ve Doğu Akdeniz boyunca, İsrail'e kadar uzanan kül yağışlarına neden olabilir. Ayrıca deniz altı heyelanları da olası bir tsunami tehlikesine yol açabilir.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">7.5 büyüklüğünde bir deprem yaşanması hâlinde İzmir Körfezi, Kuşadası Körfezi, Söke Ovası ve Gökova Körfezi gibi alüvyonal zemin üzerindeki bölgelerde, şiddet değerlerinin 8'e varabileceği belirtiliyor.&nbsp;</li></ul>Raporda ayrıca, bölgedeki bina envanterinin acilen çıkarılması gerektiği vurgulanıyor. Bu tehlikeler ışığında AFAD, olası bir acil duruma karşı İzmir'e çeşitli illerden 70 kişilik bir takviye ekibi gönderdi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bilim insanları ne diyor?</h2>Fransız Le Monde gazetesine Ege Denizi’ndeki depremlerle ilgili açıklama yapan Grenoble Üniversitesi Jeoloji Bilimleri Enstitüsü müdür yardımcısı Florent Brenguie, Santorini’de kesin olarak volkan patlayacağından bahsedilemeyeceğini belirtti:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9);" style="color: rgb(9, 9, 9); margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; box-sizing: border-box;">“Depremin aktif bir fay üzerinde, yerkabuğunun inceldiği ve batan bir havza oluşturduğu bir bölgede meydana gelmiş olması, depremin tektonik bir kaynağı olduğunu düşündürebilir.&nbsp;Ancak depremlerin spesifik dizilimi, volkanik sıvıların fay bölgesine enjekte edilmesi gibi gizli bir süreci akla getiriyor. Kayganlaştırıcı görevi gören bu sıvılar, plakaların hareket etmesine neden olabilir.”</blockquote>Paris Dünya Fiziği Enstitüsü’nde deniz yerbilimcisi olan Nathalie Feuillet ise, “Bilim insanları giderek volkanik bir olaya yöneliyor”&nbsp;dedi. Feuillet, depremler dizisinin sonbaharda sessizce başladığını ve son 10 gün içinde sayıca ve büyüklük bakımından yoğunlaşarak kuzeydoğuya doğru ilerlediğini söyledi.Sismoloji profesörü ve sismik ve volkanik risk komiteleri temsilcisi Profesör Kostas Papazachos ise, “Santorini'nin içinde hafif bir sismik uyarım var, bu da yaz aylarında başlayan yanardağın uyarılmasından kaynaklanıyor. Bu şu anda endişe duymadığımız kalıcı bir olgudur çünkü evrimi daha yavaştır. Ancak böyle bir olgu var ve biz bunu Ocak ayından bu yana duyuruyoruz” diye konuştu.

Aposto Gündem

Santorini ve Amorgos, büyük depreme hazırlanıyor. Depremlerin bir yanardağ patlamasına neden olup olmayacağı konusu ise henüz netleşmiş değil. Santorini Adası'ndaki artan sismik aktivite, Türkiye'nin Ege kıyıları için de ciddi bir tehlike oluşturuyor. Bilim insanları büyük bir volkanik patlama ihtimali ve bunun sonucunda oluşabilecek tsunami ve kül yağışlarının, Batı Anadolu'dan Kıbrıs'a kadar geniş bir bölgeyi etkileyebileceği uyarısını yapıyor.

Santorini’de ‘yanardağ’ endişesi: Depremler Türkiye’yi etkileyecek mi?

Arada bir zortlayan, ama sonra sesi kesilen konular var. Bunları gündemde tutmaya çalışmak bizim görevlerimizden biri. İlk olarak bu bölümde ‘müsilaj’ ile başlıyoruz.&nbsp;Google Trends, internette ne hakkında muhabbet dönüyor, bunun analizinin yapıldığı temel kriter gibi düşünüyoruz (aksini düşünürseniz, bize yazın!). 5 yıllık trend yapmayı düşündük, ancak zaten Nisan 2021 öncesi müsilaj kelimesinin Google’da esamesi okunmamış. Bu yüzden son 12 aylık müsilaj kelimesinin trendi aşağıda:&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2021/8/3/1630511620924.jpeg" width="624" height="225" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="2.39" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Şimdilik müsilajın popülaritesi geçmiş gibi gözüküyor. Ancak işin uzmanına sorduk, müsilaj geçti mi diye. <a fr-original-style="" href="https://avesis.ege.edu.tr/inci.tuney/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Doç. Dr. İnci Tüney</a>, deniz biyoloğu ve bu yaz da müsilaj üzerine çalışmış:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Müsilajın belirli bölgelerde dibe çöktüğü farklı derinliklere yapılan dalışlarda gözlemleniyor, yüzeyde görünmüyor olması yok olduğu anlamına gelmiyor. Deniz tabanının müsilajla kapanması bentik (deniz tabanında yaşayan) canlılar için oldukça &nbsp;tehlikeli, canlıların üzerini kapladığı ve oksijensiz bir ortam oluşturduğu için olumsuz etkileri oldukça büyük.&nbsp;</blockquote><blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Daha önceki çalışmalarımızda ve yaptığımız dalışlarda müsilaj benzeri oluşumları Güllük Körfezi’nde (Bodrum) ve hatta Temmuz ayı içerisinde İzmir Körfezi kıyısında gözlemledik. Henüz durum Marmara Denizi’ndeki gibi değil fakat bu ileride olmayacak anlamına da gelmiyor. Marmara Denizi’nde de durum henüz gözle görülmezken çeşitli üniversitelerden akademisyenler, bilim insanları bu konuya dikkat çekmeye çalışmışlardı. Yani felaket göz göre göre gerçekleşti. Benzer durumlar sadece denizlerde değil iç sularımızda (göller) da gözlemleniyor. &nbsp;</blockquote><blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Bafa Gölü bu durumdan etkilenen iç sularımızın başında geliyor. Müsilajın deniz sıcaklıkları ve kirliliği arttıkça daha sık yaşanacağını biliyoruz. Son dönemlerde ağırlıklı olarak &nbsp;Gökova Körfezi’nde çalışıyorum, yaptığımız düzenli ölçümlerde yaz mevsiminde yüzey suyu sıcaklığının 28-29°C, 40 metre derinlikte ise 25°C olduğunu tespit ettik. Normalde ortalama yüzey sıcaklıklarının Ege Denizi’nde 24°C olması gerekiyor. Bu sıcaklık artışı denizel ekosistemi fazlasıyla etkiliyor ve etkilemeye de devam edecek.&nbsp;</blockquote><blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Bir an önce kirliliği durdurmaya yönelik tedbirlerin alınması ve iklim krizinin etkilerinin en aza indirilmesi yönünde çalışmaların etkin bir şekilde gerçekleştirilmesi gerekiyor.&nbsp;</blockquote><blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Bu konuda bizler neler yapabilir derseniz, denizleri kirletmeyip, plastik kullanımını azaltıp, suyu boşa kullanmamız bile bireysel olarak alabileceğimiz küçük görünen büyük katkılar. Yeryüzünde yaşam ilk olarak denizlerde başladı ve hala atmosferdeki oksijenin %70’i denizlerde üretiliyor. O nedenle nefes almak için denizleri yaşatmamız en büyük sorumluluğumuz olmalı.”</blockquote>Müsilaj üzerine daha önce Akdeniz Koruma Derneği Kurucusu Zafer Ali Kızılkaya ile konuşmuştuk. <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/episode/1lZcd4IiHDRmJSIRs8GW1C" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">‘Denizlerimize neler oluyor?’</a> diye sormuştuk. Spotify linkini <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/episode/1lZcd4IiHDRmJSIRs8GW1C?si=6-3SXUoGQR-SQTk2DM0foQ&dl_branch=1" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buraya</a> bırakıyoruz.

Hadi pek kısa olan "toplum hafızamızı" birlikte bir güzel tazeleyelim. 

Gündemde Kalsın: Müsilaj 

<img src="https://images.aposto.com/2021/6/5/1627656011827.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.00" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">İllüstrasyon: Ayşe Ezgi Yıldız<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><ol fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yalıçiftlik yolunda zeytin fabrikalarının kokusunu duyunca geldiğimizi anladığımız Kızılağaç Köyü’nün.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bodrum Çarşı’nın tam ortasında, eskiden sadece kışları açık olan Mahmut Kaptan’ın Yeri’nin. Orada sokaklara taşan muhabbetin.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İnsanda en yakın arkadaşının mutfağına dalmışsın hissi uyandıran, ahtapotunu yemesi şart Keçi’nin.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yazın Bodrum trafiğinden, kalabalığından, gürültüsünden kaçmak istediğimizde sığındığımız Yakaköy’ün.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Havaalanı yolunda kimselerin pek bilmediği Boğaziçi Köyü’ndeki Lagün Balık Restaurant’ta pazarları rakıya, muhabbete oturmanın.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yaz sonunda tekneye toplanıp Bodrum Gökova Körfezi’ne yelken açmanın, Löngöz’de Ayıcı Ali’nin restoranında duraklamanın.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sabahları evde kahve içmemişsek Hey Joe’da veya Fika’da duraklamanın.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ege’nin esnaf lokantası yeşilin ve zeytinin tadını alır. Öğlenleri Sade Bir Ege Mutfağı’nda gambilyalı fava, patlıcanlı pilav, sirken otu yemenin.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sabahın ilk ışıklarıyla yüzmenin. Neresi derseniz akla ilk gelenlerden biri: Akvaryum Koyu. Bodrum içindeysek gündoğumu izlemeye Bardakçı Koyu.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bitez Plajı’nın en güzel yerlerinden biri Büber’in. Ciğeri güzel.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Berke Balıkçılık’a uğrayıp su ürünleri mühendisi Ünal Bey ve Neslihan Hanım’la muhabbet etmenin.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bodrum Pazar Yeri’nde Çakır Ali’nin dönerinin.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ortakent sahilinde Surfers Caravan’da Summer Gin Sour içmenin, Dalga’nın müziklerinin, esintisinin, ahalisinin; Pab’ın satsumalı birasının. Mati’s’in akşamüstü saatlerinde başlayan partilerinin.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bitez Köy içinde Vamos’un bahçesinde bilgisayarla takılmanın, hemen yanında Pozzo’dan alışveriş yapmanın, akşamüstü Manuel’in önünde duraklamanın.</li></ol>

Gökova Körfezi ile ilgili hikayeler