Geceleri şehirde, barda, tren istasyonunda, bir durakta kimsenin olmadığı saatlerde yalnız başına birini gördüğümüzde hikayesi içimizde yazılmaya başlar. Acaba hemen öncesinde, bu saatte kimsenin olmadığı bu yere gelmeden neredeydi ya da nereye gidiyor bu kişi? O sessizlik gözümüze çarpar, kulağımızı doldurur. O durakta, ya da o barda yalnız başına gördüğümüz kişi sanki zamanda bir yarık açıp her şeye ara verir. Tesadüflerin, belirsizliklerin buluşturduğu o yere bir ışık düşmüştür.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İşte o ışığın altındaki araziyi yazar Raymond Carver. Edward Hopper ise o arazide ışığın bıraktığı gölgeyi resmeder.&nbsp;</li></ul>Raymond Carver, 1960’ların Amerikası'nın gündelik yaşamından bahseder ama burada asıl önemli olan bahsettiği şeyin "ne" olduğu değil, bundan “nasıl” bahsettiğidir. “Nasıl” sorusunun cevabı, yazarın dehasını ortaya koyar. Konunun, içeriğin farklılığından ziyade mikro anlarının içine girip orada dolaşmış ve sıradan olanı ritm duygusuyla en etkileyici şekilde yazmıştır. Carver, Yazmak Üzerine adlı kitabında yazıyla kurduğu ilişkiyi belki de en iyi anlatan Guy de Maupassant’dan bir alıntı yapar: “Hiçbir demir, doğru yerde konulmuş bir nokta kadar güçlü saplanmaz kalbe.”&nbsp;Hem gündelik hayatın içindeki o sessiz mikro anları konuşturur Carver hem de bunu yazıya dönüştürürken harfin, kelimenin ve bir noktanın bile ne kadar güçlü olabileceğini gösterir. Onun öykülerinde hiç fazlalık yoktur; bir nokta bile eksilse öykünün istediği etkiyi yaratamayacağı hissine kapılırsınız.&nbsp;Yazmak Üzerine'de bir öykünün ona nasıl geldiğinden ve onu masa başına oturup yazmadan önce nasıl içinde gezdirdiğinden bahseder. Tek bir giriş cümlesi ile günlerce uyur uyanır ve en sonunda masaya oturduğunda içinde gezdirdikleriyle birlikte öykü zuhur eder. Akla gelen o ilk cümle başta çok basit gibi görünse de zamanla bir öykünün giriş cümlesi olma mertebesine yükselir. Her bir kelimenin yeri, anlatının dünyasını tamamen değiştirebilir. Carver’ın öykülerini okuduğumuzda boğazımıza saplanan ok, bu sade, hafif, kibar cümlelerin yayından çıkar.Carver’ın "Tren" öyküsü şu cümleler ile başlar:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 0, 255); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 0, 255); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Kadının ismi Dent’ti ve o akşamın ilk saatlerinde bir adama silah doğrultmuştu. Onu toprağa çöktürmüş ve canını bağışlaması için yalvartmıştı (...) Sonra tabancayı çantasına koydu ve yürüyerek tren istasyonuna döndü.”</blockquote>Issız bir tren istasyonunda kimsenin olmadığı geç bir saatte az önce silahıyla bir adama diz çöktürmüş Miss Dent, bir banka oturur ve ne olursa olsun tren geleceğini bilir, ara ara saate bakar. Az önce adamdan neden intikam aldığı hakkında daha fazla bilgiye sahip değilizdir. Sadece çantasını sıkı sıkıya kucağında tutar. O sırada boş tren garına yaşlı bir çift gelir. Adamın ipek kravatı vardır ama ayakkabıları yoktur. Çiftin kendi aralarındaki konuşmalarına dahil olur, duyar Miss Dent. Onların da huzursuz bir andan çıkıp tren istasyonuna geldiklerini hissederiz ama tam olarak başlarından ne geçtiğini bilmeyiz. Tren istasyonu sanki Amerikan gündelik hayatının içindeki trajik karakterlerin bir durağıdır. Tren geldiğinde üçü birlikte trene binerler. O gece bir fısıltı şeklinde kulağımıza çalınmış gibidir. Daha fazlasını yapmayı istemez Carver.&nbsp;Carver’ın öykülerinde “gözetlemek” ile “gözlemlemek” arasındaki farkın ne olduğunu görürüz. Gözetlemek, başkasını anlamaya çalışırken kendi yargılarımızın baskın olduğu, kendi varlığımızla kıyaslanan bir sonuç verirken gözlemlemek, sanki bir kayığın üstünde zamanın yavaşladığı bir anda yargısız bir sükunet içinde olanı anlatmaktır.Carver’ın öyküleri için sık sık duyarız: “Ne anlattı şimdi?” Onun öyküleri "realizm" diye tanımlanan o şok estetiğinin dışında zamanla tat bırakır insanda, bilinmeyen bir harita açar gövdede. Zaten iyi bir realist eser, kendi janrına bile karşı gelebilecek, onun anlamını sarsabilecek güce sahiptir. Tıpkı Hopper’ın eserlerinde olduğu gibi...<img src="https://images.aposto.com/2025/1/6/1739632337280.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.58" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">“A day after funeral” | Edward Hopper Edward Hopper’ın&nbsp;ilk dönem eserlerinden “A day after funeral” tablosunda, sisli bir şehir manzarasının içinde, siyahlar giyinmiş bir kadının kaldırım taşı üzerinde savrulan kıyafetleri ile yürüdüğünü görürüz. Biraz daha dikkatli baktığımızda iki kişi olduklarını fark ederiz.&nbsp;Hopper’ın resimlerinde, sanki bir felaket olmuş, resmin öznesi olan figür, o felaketten sonra ara vermiş ya bir barda ya bir tiyatro salonunda ya sokakta ya da penceresinin önünde durmaktadır. 1900’lerin başında eserlerini yapan Hopper, işte o istisnai zamanlarda vuran ışığın gölgesinin resmini&nbsp;yapmıştır.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Her şey normal seyrinde giderken bir gün ansızın beklenmedik olan gelir, bir şok ile sarsılırız ya da uzun zamandır beklenen intikam günü gelmiştir ve hayali kurulan o gün geldikten sonra yaşam tam da şok etkisi geçmeden devam eder.</li></ul>Carver ile Hopper’ı birleştiren, yaşadıkları dönemin trajik kahramanlarını&nbsp;sadelik içinde anlatmaları… Carver’ın en önemli öykülerinden biri olan “Küçük, İyi Bir Şey” doğum günü öncesi çocuklarını kaybeden bir çiftin doğum günü pastası siparişi verdikleri fırıncı tarafından sürekli aranmalarını anlatır. Çocuk için hastanede uzun süre ölüm-kalım savaşı veren aile, en sonunda dayanamayıp fırıncıya gider ve durumu anlatırlar. Öykünün son bölümü anne, baba ve fırıncı arasındaki diyalogla biter. Fırıncı onlara yaptığı pastalardan ve çöreklerden ikram eder; bir anlığına çocuğun ölümünü unuturuz, ya da Carver çocuğun öldüğü gerçeğini bu diyalogların içine hapseder.&nbsp;Ama yaşam devam ediyordur. Şokun arkasından gelen gündelik ve devam eden hayat. Belki de insanın en büyük trajedisi budur. Biten bir şeyin arkasından devam edebilme gücünü bulmak zorunda olmak. Hopper’ın ünlü "Nighthawks" eserinde de barda oturan insanların yalnızlığında gömülü olan o yas ve kederi, devam etmek zorunda olan neşeyle birlikte görürüz.&nbsp;Carver da Hopper da saklayarak gösterme, hissettirme konusunda ustadır. Realizmin kaba araçlarından uzakta şu soruyu sordururlar:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 0, 255); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 0, 255); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Sanat eseri gerçeği eğip büker mi, yoksa gerçek ancak ve ancak bakanın bir penceresinden mi anlatabilir?”&nbsp;</blockquote>Modern zamanın trajik karakterinin çelişkilerini, renklerini, neşesini, acısını büyük infial yaratacak bir estetik anlayışı yerine sadelikle ve özenle yaratmıştır Hopper da Carver da.

Aposto Sanat

Geceleri şehirde, barda, tren istasyonunda, bir durakta kimsenin olmadığı saatlerde yalnız başına birini gördüğümüzde hikayesi içimizde yazılmaya başlar. Acaba bu saatte, kimsenin olmadığı bu yere gelmeden önce neredeydi? Tesadüflerin, belirsizliklerin buluşturduğu o yere bir ışık düşmüştür. İşte o ışığın altındaki araziyi yazar Raymond Carver. Edward Hopper ise o arazide ışığın bıraktığı gölgeyi resmeder.

Raymond Carver ve Edward Hopper'ın izinde: Şok estetiği ya da yarılan gerçeklik

<img src="https://images.aposto.com/2024/11/5/1733480222781.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; Boks müzesi: Spor ve sanatı birleştiren tarihin en büyük sergisi olma iddiasını taşıyan Strike Fast, Dance Lightly, ABD'nin Florida eyaletine bağlı West Palm Beach'te açıldı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Dahası: Müzeye katkı verenler arasında Muhammed Ali, Benny Andrews, Diane Arbus, Jean-Michel Basquiat, George Bellows, Judy Chicago, Rosalyn Drexler, Eric Fischl, Chase Hall, Lyle Ashton Harris, Edward Hopper, Rashid Johnson, Martin Kippenberger, Robert Mapplethorpe, Christian Marclay, Howardena Pindell, Alison Saar, Andres Serrano, Carrie Mae Weems'in de aralarında olduğu sanatçı ve sporcular var.</li></ul>

Punto 

<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(224, 101, 53); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(224, 101, 53); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Film:&nbsp;The Room Next Door Yönetmen:&nbsp;Pedro Almodóvar Süre:&nbsp;107 dakika Yapım yılı:&nbsp;2024&nbsp;</blockquote>Almodóvar’ın kadınları kırmızılar giyer, Almodóvar’ın mutfaklarından domatesler eksik olmaz; Almodóvar’ın arabaları, telefonları, perdeleri kırmızıdır. Pedro Almodóvar, kırmızıların yönetmenidir. Renk paletinin en canlı renklerini, ama en çok da kırmızıyı kullanmayı imzasına dönüştürdüğü için değil sadece; filmlerindeki tutku, şehvet ve aşk duyguları da bunu desteklediği için.İspanyolca sinemaya birden çok başyapıt kazandırmış Oscar ödüllü yönetmenin Hollywood’un aklını çelmesine izin vermeden yıllarca beklemiş olması takdir edilesi. Julianne Moore ve Tilda Swinton’ı buluşturan, ilk gösteriminin yapıldığı Venedik Film Festivali’nden prestijli Altın Aslan ödülü ile ayrılan ve yönetmenin 40 yıla yaklaşan sinema kariyeri boyunca çektiği ilk İngilizce film olan The Room Next Door da tam bir Almodóvar filmi.&nbsp;İki eski dostun, savaş muhabiri ve gazeteci Martha ile yazar Ingrid’in, yıllarca aranın ardından Martha’nın ölümcül hastalığı nedeniyle yeniden biraraya gelişini anlatan bu film, ölümün tüm karanlığını üzerinde taşıyan konusuna rağmen Almodóvar’ın renklerini üzerine giymekten çekinmiyor. Martha ölüme hazır olduğunu ve tedavisini durdurma ve zamanı geldiğinde kendi yaşamına son verme kararını gizlice paylaştığı Ingrid’den son günlerinde “yandaki odada” olmasını rica ediyor. Ortaya ölüme dair izlediğim en renkli, ölüme dair yapılmış en hayat dolu filmlerden biri çıkıyor.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2024/10/5/1731670790336.jpeg" width="550" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.50" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">The Room Next Door | Kaynak: IMDb12 yıl önce, New York’u yetişkin biri olarak ilk kez ziyaret edişimde çocukken beni bambaşka açılardan büyüleyen o şehri farklı gözlerle görmüştüm. Kültürel çeşitlilik, kozmopolitlik, özgürlük hissi ve sanat ayrılmış (kapitalizm izin verdiğince) sonsuz bir alan... Şansıma, henüz yeni binasına taşınmamış Whitney Museum of American Art’ta en sevdiğim sanatçılardan birinin sergisi vardı: Edward Hopper.&nbsp;Hopper’ın beni en çok etkileyen yanı, görünmeyen bir kaynaktan gelen ışığı (güneş ışığı ya da yapay ışık) ve izole insanlar üzerindeki psikolojik etkisini tasvir etmekteki başarısıydı—hâlâ da öyle. Birçokları gibi benim de favori Hopper eserlerim Nighthawks (1942) ve Morning Sun&nbsp;(1952) olsa da sergide gördüğüm çizimler beni bir diğer eseri incelemeye, araştırmaya itmişti: People in the Sun (1960). Zıtlıklarla dolu bir eserdi bu. Şık ve kalın giysileriyle güneşlenen insanlar, uçsuz bucaksız ekin tarlalarının ardındaki simsiyah sıradağlar, soluk ve mat renklerin arasında parlayan parlak zıt renkler—kırmızı ve yeşil.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2024/10/5/1731670560351.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.52" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">People in the Sun (1960), Edward Hopper | Kaynak: Smithsonian American Art MuseumPeople in the Sun,&nbsp;hatta genel olarak Edward Hopper’ın resimleri, The Room Next Door&nbsp;ile de yakından ilişkili. Martha ve Ingrid’in ölümle sonuçlanacağını bildikleri, izole tatilleri için seçtikleri orman içindeki evin terasındaki şezlonglarda her sabah uzanan Martha, People in the Sun’daki insanları hatırlatıyor. Güneşin, umudun ve hayatın kendisini görmesek de son günlerini yaşayan Martha’nın üzerine yansıyışlarını ve üzerindeki etkilerini görebiliyoruz. Hopper’ın sıklıkla birarada kullandığı zıt renkler, kırmızı ve yeşil, bu filmde de çokça biraraya geliyor. (Yanlarına parlak mavileri, sarıları da almayı ihmal etmiyorlar.) Ölümün ve yaşamın, ölümü kabullenmiş Martha ve ölümden korkan Ingrid’in, yerinde tanıklık eden ve yerinde kalıp yazanın zıtlıkları her şeye rağmen, her karede yan yana geliyorlar.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2024/10/5/1731681590240.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.50" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Christina’s World (1948), Andrew Wyeth | Kaynak: MoMAAlmodóvar, Edward Hopper ile kalmayıp Amerikan sanatına (görsel sanatlar, fotoğraf, mimari ve sinema) farklı referanslar vermeyi de ihmal etmiyor. Bunlar arasında biri ise özellikle dikkat çekici: Almodóvar sinemasının bir diğer vazgeçilmezi olan geriye dönüş tekniği The Room Next Door’da yalnızca bir kez kullanılırken, bu sahnenin görselliği, sahnenin sadece Andrew Wyeth’in Christina’s World&nbsp;eserine referans verebilmek adına çekildiği izlenimi yaratıyor. Görsel olarak büyüleyici ve oldukça dramatik bu sahnenin filmin büyüsünü bozduğunu, filmin tonuna uymadığını ve filme dahil sevmediğim tek şey olduğunu söylemeliyim.&nbsp;Yaşam ya da ölüm en ince ayrıntısına kadar planlasa bile hayatın sürprizlerle dolu olduğunu da hatırlatan bir film The Next Door. Filmde Ingrid’e son günlerini kendi evinde ya da sevdiği herhangi bir yerde geçirmek istemediğini söyleyen Martha; çok sevdiğimiz bir yere geri dönmenin her zaman kötü bir fikir olduğunu, bunun eski, güzel anıları yok edeceğini ifade ediyor. Oysaki ironik bir şekilde Martha’nın son günlerini geçirmek için seçtiği kişi, yıllar sonra geri döndüğü arkadaşının, Ingrid’in ta kendisi oluyor. Hep “yandaki odada” olmasını istediği Ingrid’i alt katında buluyor. Ölümünün nasıl olacağını defalarca düşünmüş olmasına rağmen Ingrid’i de, bizi de, hatta belki kendini de şaşırtıyor.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2024/10/5/1731670815458.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.78" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">The Room Next Door | Kaynak: İKSVTilda Swinton ve Julianne Moore’un Martha ve Ingrid rollerinde, muhteşem bir uyumla oynarken, iki karakterin zıtlıklarını ve zıtlıklarına rağmen kurduğu bağı da çok iyi kavradıklarını belli ediyorlar. Muazzam prodüksiyon tasarımı ve kostüm tasarımları Almodóvar’ın renklerine ayak uydururken, yönetmenin uzun süreli işbirlikçisi Alberto Iglesias da hem filmin melodramatik yapısını destekliyor hem de filmi izledikten günler sonra bile izleyicinin zihninde kalacak melodilere imza atıyor. Kısacası Almodóvar, İngilizce çektiği bu ilk uzun metrajlı filminde kendinden ve renklerinden ödün vermeden okyanusun karşısına geçilebileceğini de, ölüme dair bir filmin umutsuz ve karanlık olması gerekmediğini de kanıtlıyor.&nbsp;Nerede izleyebilirsin?&nbsp;The Room Next Door,&nbsp;1 Kasım’dan beri gösterimde.Benzer işler:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Persona (1966, Ingmar Bergman)</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Silent Heart&nbsp;/ Stille hjerte (2014, Bille August)</li></ul>

Edward Hopper ile ilgili hikayeler