Müzik dünyasında birçok hikâye iki kişinin aynı şeye inanmasıyla boşluğa baktıklarında aynı hayali görmeleriyle başlıyor. İster kendi müziğini duyurmaya hevesli bir grup olsun ister evinde yaptığı kayıtları dinleyiciye ulaştırmaya çalışan bir müzisyen, herkesin kendine inanacak birilerine ve kendine ait bir yere ihtiyacı var."Kendine Ait Bir Yer" serisi, bağımsız plak şirketlerine odaklanıyor. Dünya üzerinde yayımlanan tüm müziklerin %69'unun üç büyük plak şirketine ait olduğu bir düzende bağımsız plak şirketleri müzik sektörüne nefes aldırıyor.&nbsp;Çoğu zaman tutkuyu ekonominin önüne koyarak belki de başka türlü dinleyemeyeceğimiz müziklere alan açıyor. O açılan alan, bazen kendinden sonraki nesilleri etkileyecek sanatçılara ev oluyor bazen toplumsal bir dönüşümü tetikliyor. Müziğe aşık ruhlar, oyunu büyük oyuncuların koyduğu kurallara göre değil de kendileri gibi oynayınca akıntıya karşı yüzenlerin sesleri daha net duyuluyor."Kendin yap" kültüründen beslenen bağımsız plak şirketlerinin doğum yerleri fanzin sayfalarından plak dükkânlarına, üniversite yurtlarından konser mekânlarına uzanıyor.&nbsp;Borç-harçla gelen başlangıçların devamı, beklenen çöküşler ve beklenmeyen çıkışlar — popüler müziğin göğünde parlayıp sönüşler ve kendini kalıcı kılışlar. Creation, Sub Pop, Factory, Def Jam, Warp, Motown, Domino, Mute, 4AD ve Rough Trade'in hikâyelerini Türkiye'den Hexe Music, Tamar, Shalgam ve Table Records temsilcilerinin sözleri tamamlıyor.&nbsp;Bağımsız plak şirketleri, kulağını farklı seslere açanlar için Kendine Ait Bir Yer koleksiyonunda — seçki görsele tıklayınca karşında:<a fr-original-style="" href="https://read.apos.to/c/kendine-ait-bir-yer" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(64, 169, 255); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: 0px; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://images.aposto.com/2021/7/2/1629816106622.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.00" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>

Duende

Fanzin sayfalarından plak dükkânlarına, üniversite yurtlarından konser mekânlarına uzanan yolculuklar.

Akıntıya karşı yüzen 11 ses, kendine ait 11 alan

Bağımsız plak şirketlerine odaklandığımız “Kendine Ait Bir Yer” serisinde şimdiye kadar 10 şirketin hikâyesine göz attık. Kimi kısa ömürlü olsa da etkisi yıllarca sürmüş, kimi kendini her dönemde güncelleyerek varlığını sürdürmüş, kimi bulunduğu şehrin çehresini, kimi ise toplumun kendisini değiştirmiş. Creation, Sub Pop, Factory, Warp, Def Jam, Mute, Rough Trade, 4AD, Domino ve Motown. 60’lardan günümüze uzanan hikâyelerin ortak noktası, müziğe duyulan tutku; mevcut sistemlerin yetersiz kaldığı yerde, yeni müziğe gelişebileceği bir alan yaratma inisiyatifi; sanatsal üretimi kâr isteğinin önünde tutan bir anlayış ve kolektif hareket etme bilinci. Çoğu zaman görsel tasarımın da müzik kadar merkezde olduğu, bazen plak dükkânları, bazen kulüplerle kendisine fiziksel bir nokta bulan, çevresinde oluşturduğu alt kültürlerle müziğin yanı sıra sosyal yaşamı da dönüştürerek etkisini kalıcı kılan bağımsız plak şirketleri, tüm dünyada yayımlanan müziklerin %69’unun üç büyük şirketin (Universal Music Group, Sony Music Entertainment ve Warner Music Group) etiketini taşıdığı günümüzde de endüstriye nefes aldırmaya devam ediyor.“Bağımsızlık başlı başına herkesin her alanda hedeflemesi, süreçler el verdiğinde de deneyimlemekten kendini mahrum etmemesi gereken bir şey,” diyor radyo ve televizyon programcısı, <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZjcxOGJhYTMzOTQ1MDAwN2E4YTdkMyZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWYzNGUyNDFlZWQ1ODgwMDA2MWM0YWIwJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy50YW1hcm11emlrLmNvbSUyNTJG"">Tamar Records</a> kurucusu Hakan Tamar. Geleceğe aktarımın müzik için çok önemli olduğunu ve bu bilincin bağımsız plak şirketlerinde üst seviyede olduğunu ekliyor. Lin Pesto, Apartmanlar, Ductape gibi isimlerle çalışan Tamar’a göre sanatçılarla birlikte çıkılan yolculuğun, tüm temsil edilene dair bundan sonrasının başlangıcı olduğunu bilmek ve bu sorumluluğun hakkını vermek gerekiyor.<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2021-01-07T14:22:08.312Z.jpeg" alt="Tamar Records"><figcaption>Tamar Records</figcaption></figure><hr>Bir müzik tutkununu plak şirketi kurmaya iten şey nedir? Jakuzi, Tuğçe Şenoğul, Pitohui, KAM gibi isimlere ev sahipliği yapan plak şirketi ve booking ajansı <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZjcxOGJhYTMzOTQ1MDAwN2E4YTdkMyZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWYzNGUyNDFlZWQ1ODgwMDA2MWM0YWIwJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5zaGFsZ2FtcmVjb3Jkcy5jb20lMjUyRg=="">Shalgam Records</a>’un kurucusu Ulaş Şalgam, çoğu zaman fiziksel ve maddi anlamda tüketici olabilen bu iş için tutkunun kendisini tek neden olarak görüyor. Make Mama Proud, Congulus, KLAN, Astrovelvet gibi ekiplerle ilerleyen bağımsız müzik oluşumu <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZjcxOGJhYTMzOTQ1MDAwN2E4YTdkMyZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWYzNGUyNDFlZWQ1ODgwMDA2MWM0YWIwJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmhleGVtdXNpYy5iYW5kY2FtcC5jb20lMjUyRg=="">Hexe Music</a>’in kurucusu Hatice Arıcı ise, “Müziğe olan o tanıdık tutkuya ek; biraz delilik, hayal ve heyecan içeren karanlık ama parıl parıl bir dehliz bizi içine çekti.” diyor. “Sevdiğimiz müzikleri sevdiğimiz müzisyenlerle birlikte üretmenin özgürleştirici duygusu ve üretime bir katman da kendimizden değer katma ihtimalimiz başlangıç noktamızdı ve yine bu duygular zor zamanlarda bizi hayatta tutuyor.”<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2021-01-07T14:23:37.245Z.png" alt="Shalgam Records"><figcaption>Shalgam Records</figcaption></figure><hr>2020, tüm dünyada müzik sektörü açısından çok zor bir yıl oldu. 2019’da streaming gelirleri ilk defa tüm müzik gelirlerinin yarısından fazlasını oluştursa da çoğunlukla yerel sahnelerdeki performanslar ve plaktan tişörte uzanan ürünlerle gelir sağlayan bağımsız müzisyenler, konserlerin durması ve ekonomik dalgalanmalardan büyük darbe aldı. Ulaş Şalgam’a göre bir albümün fiziksel kopyasını almak, dinleyicinin dinlediğiyle arasında daha zamansız ve derin bir bağ kurmasını sağlıyor. Streaming servislerinin dinleyiciyi kendi algoritmalarıyla yönlendirme biçimi ise, dinlenen müzikte tekdüzelik hissi yaratabiliyor. Hatice Arıcı da fiziksel üretimlerin müzisyenlere destek olmak için etkili bir yol olduğunu söylüyor: “Bağımsız alanda süreklilik sağlayabilmek, var olabilmek için çok ufak omuz vermeler çok büyük farklar yaratıyor. Çevrim içi müzik mağazalarında aslında ‘"atın alınan" yani o an dinlenen ya da indirilen şarkınızın karşılığı, bir "0" sonrası virgül, sonrası bolca sıfır... Bu dönemde sanatçılar kendilerine ait ürünler satışa sunuyorlar, bu dijital rapor çıkmazında sanatçılara görece daha direkt bir maddi getiri sağlayabilir. Fiziki basılı bir eser varsa, alınabilir. Müziğe tepki verin, takip edin, görünmez olmadığını, seslerin uzay boşluğuna asılı kalmak üzere öylece uçup gitmediğini hissettirin diyebilirim.”<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2021-01-07T14:23:15.275Z.jpeg" alt="Table Records"><figcaption>Table Records</figcaption></figure><hr>Ankara merkezli <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZjcxOGJhYTMzOTQ1MDAwN2E4YTdkMyZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWYzNGUyNDFlZWQ1ODgwMDA2MWM0YWIwJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnRhYmxlcmVjb3Jkcy5iYW5kY2FtcC5jb20lMjUyRg=="">Table Records</a> ekibinin sözleri, bağımsız plak şirketlerinin tüm çabasının temelindeki amacı ortaya koyuyor: “Üretim ve tüketim ilişkisinde bağımsız plak şirketleri en başta üretimi yani sanatçıyı özgür bırakarak alan açıyor, aynı düzlemde dinleyicinin de algoritmaların yönlendirmelerinden sıyrılmasına yardım ediyor. Kısaca müziğin tek bir yerde ve belirlenmiş şekillerde değil farklı alanlarda, farklılıklara açık şekilde olmasına ve kalmasına öncelik veriyor.” Onat Önol, Okay Vivian, fanikedi, Wouwiuwa gibi sanatçıların üretimlerini dinleyiciyle buluşturan Table Records’a göre dinleyici ve müzisyenlerin bir araya gelebildiği etkinlikler, herkesin içine bir şeyler koyduğu bir havuz gibi, farklı disiplinlerin müzikle birlikte olabilmesini sağlıyor. Birçok plak şirketinin kuruluşunda etkili olan “kendin yap” kültürü bu cümlelerde görünür oluyor.

Müziğe duyulan tutku; mevcut sistemlerin yetersiz kaldığı yerde, yeni müziğe gelişebileceği bir alan yaratma inisiyatifi.

“Seslerin uzay boşluğuna asılı kalmak üzere öylece uçup gitmediğini hissettirin.”

Kendine Ait Bir Yer’de bu hafta 1980’lerin New York’undayız. Graffiti'lerle donatılmış metro vagonlarının yaydığı titreşimler, 70’lerde ortaya çıkan ve sokak kültüründen beslenen yeni bir müziğin titreşimlerine karışıyor. Bu yeni müzik henüz radyolarda kendine yer bulamasa da sokak partileriyle, kulüp geceleriyle, elden ele dolaşan kaset ve 45’liklerle yayılıyor. Sonraki yıllarda ana akımı etkisi altına alacak olan bu yeni müziğin adı hip hop.712 no’lu odada olanlar: Long Island’da punk rock ve heavy metal dinleyerek büyümüş, The Beatles’ı ilk duyduğu andan beri müziğe tutkuyla bağlı olan, için için kaynayan hip hop sahnesinin heyecanlandırdığı, 20’lerinin başındaki Rick Rubin, New York University’de felsefe öğrencisi. Ailesi avukat olmasını istiyor ama onun başka planları var. Yerel müzik sahnesiyle içli dışlı olan Rubin, üniversite yurdunda düzenlediği, gürültü sebebiyle bolca şikayet edilen partilerde DJ’lik yapıyor.&nbsp;<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-11-12T14:26:26.606Z.jpeg" alt="Rick Rubin"><figcaption>Rick Rubin Fotoğraf: Annabel Mehran</figcaption></figure>Rubin, dinlediği hip hop kayıtlarında partilerdeki enerjiyi bulamıyor. 1983’te ailesinden 5 bin dolar borç alarak kaydettiği T La Rock ve Jazzy Jay single’ı It’s Yours'da peşine düştüğü, o elektrikli atmosferi yakalamak. Def Jam Recordings logosunu taşıyan bu ilk single, hip hop dünyasında yankı bularak yerel bir hit oluyor. Dönemin genç hip hop prodüktörü ve Run DMC’nin menajeri olan Russell Simmons, It’s Yours'un arkasındaki isimle tanıştığında onun beyaz olmasına çok şaşırıyor. Simmons’ın Rubin’e katılmasıyla Def Jam Recordings, merkezi Rubin’in NYU’daki 712 no’lu yurt odası olan resmî bir plak şirketine dönüşüyor.Demolar arasındaki hazine: Def Jam’e yağan demolar arasında, henüz 16 yaşındaki LL Cool J’in I Need A Beat parçası Rubin ve Simmons’ın dikkatini çekiyor. 1984’te Rubin’in Beatles tutkusuna uygun şekilde geleneksel şarkı formuna yaklaştırdığı I Need A Beat, Simmons’ın tanıtım desteğiyle 100 bin satıyor. Sonraki yıl, aralarında Rubin’in yakın arkadaşları Beastie Boys’un da bulunduğu yedi single da toplam 300 bin satış rakamına ulaşılıyor. Hip hop, ana akım tarafından çoğunlukla mahalle arasında alevlenip sönecek bir trend olarak görülse de CBS Records Def Jam’in hareketliliğinin farkına varıyor ve onlara, CBS’e yılda dört yeni sanatçı bulmaları için 600 bin dolar ödeyerek Def Jam’in dağıtımcılığını üstleniyor. Bu olduğunda Rubin 21, Simmons ise 26 yaşında.&nbsp;Ve karşınızda Beastie Boys: Yeraltındaki kabuğunu kırmaya çalışan hip hop, Beastie Boys’un 1986 tarihli ilk albümü Licensed to Ill ile büyük bir patlama yaşıyor. Def Jam etiketli albüm Billboard listesinin zirvesine ulaşan ilk rap albümü oluyor. Diğer yandan Rick Rubin’in prodüktörlüğünü üstlendiği Reign in Blood, Slayer’ı ana akımla tanıştırıyor. Sonraki yıl, hip hop’ın en politik gruplarından Public Enemy ilk albümünü yayımlıyor. 1988 yılına gelindiğinde Def Jam Recordings adı müzik dünyasına büyük puntolarla kazınmış durumda.<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-11-12T14:29:05.329Z.jpeg" alt="Rick Rubin ve Beastie Boys"><figcaption>Rick Rubin ve Beastie Boys</figcaption></figure>Ayrılık zamanı: CBS’in dağıtım anlaşması yenilenirken Rubin ve Simmons görüş ayrılığına düşüyor. Rubin finansal desteği minimumda tutup bağımsız kalmak isterken, Simmons mümkün olan en yüksek miktarı almak istiyor. Uzun zaman sürüncemede kalan sözleşme imzalandıktan sonra Rick Rubin şirketten ayrılarak Def American Recordings’i kuruyor.&nbsp;Def Jam, ticari başarılarına rağmen mali zorluklarla karşılaşıyor. 1992’de iflasın eşiğine gelen şirket, hisselerinin bir kısmını satın alan Polygram sayesinde ayakta kalıyor. Polygram, Universal tarafından satın alındıktan sonra Island Records ile birleştirilerek The Island Def Jam Music Group içine dâhil oluyor. 1999’da Russell Simmons’ın hisseleri 100 milyon dolara satılıyor ve Def Jam, tamamen Universal’a geçiyor.&nbsp;O sırada American Recordings’de: Kariyeri boyunca sayısız albüme imza atan müzik gurusu Rubin’e göre, doğru sesler dinleyiciye elini uzatıp yolunu bir şekilde buluyor. Kendisi sadece o doğru seslerin ona ulaşmasına izin veriyor. Müziğe dair müthiş sezgileri, bir süre sonra “Def” sözcüğünü terk ederek American Recordings olarak yenilediği şirketinde de yüzünü kara çıkarmıyor. Kariyerinde bir duraklama dönemi yaşayan Johnny Cash’i Nine Inch Nails, Depeche Mode, U2, Soundgarden gibi isimlerin şarkılarını yorumladığı American Recordings albüm serisiyle yeniden gündeme taşıyor ve efsanevi sanatçıyı yeni nesille buluşturuyor.&nbsp;2000’ler ve sonrasında Def Jam: Kurucuları şirketten ayrıldıktan sonra da hip hop içinde önemli bir yer tutmaya devam eden Def Jam, yönetici kadrosunda Jay-Z ve Eminem’in menajeri Paul Rosenberg gibi isimleri ağırladı. Kanye West, Rihanna, Justin Bieber gibi yıldızların albümlerine ev sahipliği yaptı.Russell Simmons, 2010’larda kendisine yönelik cinsel saldırı iddialarının ardından Def Jam dâhil görev aldığı tüm şirketlerden istifa etti. Rick Rubin ise kişisel koleksiyonuna eklediği sekiz Grammy Ödülü ile son 30 yılın en önemli müzik figürleri arasındaki yerini sağlamlaştırdı.

Def Jam ile ilgili hikayeler