Teknoloji şirketlerinin ve sosyal medya platformlarının kişisel bilgilerimizi topladığı ve bu bilgileri hedefli reklamlar gibi kendi çıkarları için kullandığı gerçeği bir sır değil; geçtiğimiz yıllar boyunca bunun örneklerine defalarca kez rastladık. Hatta bir süre önce kaleme aldığımız yazıda da pandemide yükselişe geçen eğitim teknolojileri uygulamalarının öğrencilerin kişisel verilerini izlediğini sizlere <a fr-original-style="" href="https://apos.to/i/dnanin-depolanmasi-gozetim-kapitalizmi" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">aktarmıştık.</a>&nbsp;Şimdiyse teknoloji devleri, gözünü sağlık sektörüne dikmiş gibi gözüküyor. Daha öncesinde Google, Care Studio&nbsp;isimli bir kişisel sağlık işleme platformu olan Care Studio'da yapay zekâ destekli özelliği Conditions'ı <a fr-original-style="" href="https://health.google/caregivers/care-studio/?utm_source=aposto" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">tanıtmış</a>, bu özellik ile doktorların hastaların sağlık harcamaları ve hastalığın seyri gibi büyün sağlık verilerine tek bir kanal üzerinden ulaşabileceği belirtilmişti. Öte yandan yine Google bünyesinde bulunan Fitbit gibi akıllı saatlerin de benzer şekilde kullanıcıların hassas sağlık verilerine erişim sağlayabildiği <a fr-original-style="" href="https://www.pbs.org/newshour/economy/making-sense/google-bought-fitbit-what-does-that-mean-for-your-data-privacy" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">biliniyor.</a>Veri izleme ve toplama dendiğinde sabıka kaydı epey bir kabarık olan Facebook da gözünü hassas sağlık bilgilerine dikenler kervanına katılmış bulunuyor. Buna göre sosyal medya devinin ABD’deki bazı hastanelerin web sitelerindeki hassas hasta bilgilerini izlediği ve bunun, hasta verilerini koruyan federal yasayı ihlal edebileceği ifade ediliyor.Peki, elinin kolunun artık her yere uzandığını bildiğimiz Facebook hasta bilgilerini ne için ve tam olarak nasıl izliyor?&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Buzdağının “görünen” &nbsp;kısmı</h2>Teknolojinin toplum üzerindeki etkisini kapsayan ve veriye dayalı gazeteciliğe odaklanan kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan New York City merkezli The Markup’ın, <a fr-original-style="" href="https://www.newsweek.com/worlds-best-hospitals-2022/united-states" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Newsweek'in ABD’deki en iyi 100 hastanesinin</a> web siteleri üzerinde yürüttüğü <a fr-original-style="" href="https://themarkup.org/pixel-hunt/2022/06/16/facebook-is-receiving-sensitive-medical-information-from-hospital-websites" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">araştırmaya</a> göre, bu hastanelerden 33 tanesinde “Meta Piksel” isimli Facebook’a ait bir izleyici bulunuyor. Bir kişi söz konusu hastanelerin web sitelerinden randevu aldığında Meta Piksel devreye giriyor ve Facebook’a randevuyu alan hastayla ilgili detaylı bir veri paketi gönderiliyor. Bu veri paketi ile hangi ilacı hangi dozda kullandığınız, hangi doktor için randevu oluşturduğunuz ve o doktoru bulmak için hangi terimi kullandığınız, mesela hamileliğin sonlandırılması veya Alzheimer gibi anahtar kelimeler doğrudan ve sizin izniniz olmadan Facebook’a aktarılmış oluyor.&nbsp;Buna göre 2020 yılında 26 milyondan fazla hasta kabulü ve ayakta tedavi ziyaretinden veriler Facebook’a aktarılmış olarak gözüküyor. Öte yandan, yapılan araştırmada incelenen 100 hastaneden 33’ünün web sitesinde Meta Pixel’in bulunması, bilançonun bu kadarıyla sınırlı olduğu anlamına gelmiyor. ABD’de 6 binden fazla hastane olduğunu düşündüğümüzde bu, şu anki durumun buz dağının sadece görünen kısmı olabileceğini gösteriyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Hastaneler neden izleme aracı kullanıyor?</h2>The Markup’a göre Facebook ve çatı şirketi Meta, web sitesi sahiplerine Meta Pixel’i yüklemeleri karşılığında bu siteleri ziyaret eden kişileri hedeflemek adına Meta sitelerindeki reklamlar ve diğer araçlar hakkında geri bildirim <a fr-original-style="" href="https://mashable.com/article/hospital-tracking-data-facebook-meta-the-markup-investigation" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">sağlıyor.</a> Üstelik Meta Pixel sadece hastaneler için de kullanılmıyor: Yapılan analizlere göre bu veri takip aracı, en popüler web sitelerinin %30’undan fazlasında mevcut.Facebook’un Meta Pixel’e dair yaptığı kendi açıklamasına göre, bu araç tarafından izlenen her şey Facebook’un Reklam Yöneticisi’nde görünüyor. Böylece site ve reklam yöneticileri, reklamlarının ne kadar etkili olduğunu anlayabiliyor ve reklamlarını kitlelerine özel bir şekilde hedefleyerek daha yüksek performanslı geri dönüşler alabiliyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bu durum nasıl bir sorun oluşturuyor?</h2>Bulguları inceleyen eski gözlemciler, sağlık veri güvenliği uzmanları ve gizlilik savunucularına göre, söz konusu hastanelerin kişisel sağlık bilgilerini kişinin rıza gösterdiği durumlar haricinde Facebook gibi üçüncü taraflar ile paylaşması, bu davranışı yasaklayan federal Sağlık Sigortası Taşınabilirlik ve Sorumluluk Yasası’nın (HIPAA) ihlali <a fr-original-style="" href="https://www.hhs.gov/hipaa/for-professionals/privacy/guidance/marketing/index.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">anlamına geliyor</a>.The Markup, hastanelerin ve Meta'nın hastaların açık rızasını aldığına dair hiçbir kanıt bulunmadığını belirtirken; Meta yöneltilen soruları yanıtlamayı reddettiği için Facebook’un bu verilerle ne yaptığı ya da ne yapmayı planladığı kesin olarak bilinmiyor. Ancak konuya dair yaptığı açıklamada şirket sözcüsü Dale Hogan, "Meta'nın sinyal filtreleme sistemleri, bir işletmenin Meta İş Araçlarını kullanarak uygulamalarından veya web sitelerinden potansiyel olarak hassas sağlık verileri gönderdiğini tespit ederse, ki bu bazı durumlarda yanlışlıkla gerçekleşebilir, bu potansiyel olarak hassas veriler reklam sistemlerimizde depolanmadan önce kaldırılacaktır” ifadelerini <a fr-original-style="" href="https://arstechnica.com/tech-policy/2022/06/facebook-is-receiving-sensitive-medical-information-from-hospital-websites/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kullanıyor.</a> Şirket daha önce de filtreleme sistemlerinin henüz tam olarak doğru çalışmadığına yönelik açıklamalarda <a fr-original-style="" href="https://www.dfs.ny.gov/system/files/documents/2021/02/facebook_report_20210218.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bulunmuştu.</a>&nbsp;Meta ise üçüncü taraflardan gelen bilgileri bir zamanlar hedefli reklamlar için <a fr-original-style="" href="https://www.pewresearch.org/internet/2019/01/16/facebook-algorithms-and-personal-data/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kullandığını</a>; ancak 2018 yılında bu uygulamalara bir son verdiğini <a fr-original-style="" href="https://martech.org/facebooks-removal-of-third-party-targeting-data-what-we-know/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bildirmişti.</a> Ancak bu durumda da cevaplanması gereken başka sorular doğuyor: Meta eğer hedefli reklamlar için kullanmıyorsa neden hastanelerden hastaların kişisel bilgilerini topluyor? Kişisel veriler hangi amaçla, ne için kullanılıyor?&nbsp;The Markup’a konuşan uzmanlar dijital sağlık sistemlerine olan güvenin zarar görmesinden duydukları endişeyi dile getirirken; the Electronic Privacy Information Center’ın yönetici direktörü Alan Butler,&nbsp;“Facebook sisteminin şeytani dehası, kendileri için gözetleme işini yapan bu küçük kod parçasını yaratıyorlar, daha sonra onu öylece evrene yayıyorlar ve Facebook makul bir reddedilebilirlik iddiasından bulunabiliyor,“ <a fr-original-style="" href="https://arstechnica.com/tech-policy/2022/06/facebook-is-receiving-sensitive-medical-information-from-hospital-websites/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">diyor</a> ve ekliyor: “Bu kodun hastane web sitelerinde öylece bulunduğu gerçeği, kuralların ne kadar çiğnenmiş olduğunun kanıtıdır”

Care Studio ile ilgili hikayeler