<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; Sahibinden.com'un, BETAM işbirliğiyle hazırladığı rapora göre, üç büyük ilde konut satış fiyatları nominal olarak yükselirken, reel olarak düşüş göstermeye devam ediyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıntılar:&nbsp;Reel fiyatlardaki yıllık değişim oranı Eylül’de ülke genelinde %17,9; İstanbul’da %18,5; Ankara’da %16,1 ve İzmir’de %14,8 geriledi. Cari fiyatlardaki yıllık artış oranı, Eylül ayına kıyasla ülke genelinde 0,3 puan artarak yıllık %21,9’a yükseldi. Buna göre Türkiye genelinde ortalama satılık konut ilan metrekare cari fiyatı 31 bin 97 TL oldu.</li></ul>

Pareto

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; BETAM ve Sahibinden com tarafından hazırlanan "Otomobil Piyasası Görünümü" raporuna göre, Eylül'de&nbsp;ikinci el otomobil piyasasına talep artarken, fiyatlar düşmeye devam etti.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıntılar:&nbsp;Otomobil talebi, Ağustosa kıyasla %0,4 daha düşerken, geçen yılın aynı ayına göre %41 yükseldi.&nbsp;İkinci el otomobil ortalama fiyatlar, Eylül'de 15 aylık düşüşüne devam etti ve %1,2 azalarak 159,4 oldu. Yıllık bazda düşüş ise %35'in hemen üzerine çıktı.</li></ul>

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp;&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://twitter.com/barissoydan/status/1772612200441537019/photo/1" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Barış Soydan</a>: "BETAM'a göre İstanbul'da konut fiyatlarının yıllık artış oranı %42.7'ye geriledi. Enflasyonun her türlü çok altında, yani konut fiyatları reel olarak düşüyor." <img src="https://images.aposto.com/2024/2/4/1711664071764.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.82" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">

EXANTE

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), nisan ayına ilişkin konut fiyat endeksini yayımladı. Konut fiyatları, nisan ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre %127 artış gösterdi. Aylık artış ise %10,2 olarak kaydedildi.Yeni konutlardaki fiyat artışı, aylık bazda %9,8; yıllık bazda %131,1 olarak gerçekleşti. İstanbul, Ankara ve İzmir'de konut fiyat endeksinde, bir önceki aya göre sırasıyla %10,7, %10,6 ve %9,7 artış görüldü. Endeks değerleri, 2021’in aynı ayına göre ise İstanbul'da %142,2, Ankara'da %130,9 ve İzmir'de %122,6 yükseldi.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Artışta etkili unsurlar</h3>Türkiye’de konut fiyatları, bir süredir düzenli bir artış eğiliminde. TCMB’nin geçen ay yayımladığı veriler, mart ayında da konut fiyatlarının yıllık bazda %110, aylık bazda %9,3 arttığına işaret ediyordu. İstanbul, aynı dönemde %122 artış ile üç büyük şehir arasında konut fiyatlarının en çok artış gösterdiği il olmuştu. Nisanda ise “rekor artış” yaşandığı dile getirilen sektörü en çok etkileyen gelişmeler, geçtiğimiz hafta uygulamaya sokulan kira düzenlemesi ve inşaat maliyetlerindeki artış olarak görülüyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kira düzenlemesi:&nbsp;BETAM’ın açıkladığı son verilere göre, Türkiye genelinde ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatındaki yıllık artış oranı, nisan ayında %182,7 olmuştu.&nbsp;Kira artışlarına önlem olarak geçtiğimiz haftalarda açıklanan düzenleme kapsamında, 1 Temmuz 2023’e kadar yenilenecek kira sözleşmelerinde konut kira artış oranının üst sınırı %25 olarak belirlendi. Aslında 12 aylık tüketici enflasyonun ortalamasıyla belirlenen ve VOA Türkçe’nin haberine göre, Mayıs ayında %39,33’e ulaşan kira artış oranı, bir yıllığına geçici olarak sınırlandırıldı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İnşaat maliyetleri:&nbsp;İnşaat maliyet endeksi, Nisan 2022’de bir önceki aya göre %6,12, 2021’in aynı ayına göre %106,60 arttı. Aylık bazda bakıldığında ise malzeme endeksi %7,47, işçilik endeksi %1,35 arttı. Yıllık bazda artışlar, sırasıyla %133,71 ve %43,75 olarak gerçekleşti.</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2022/5/0/1655650520802.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.85" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">TÜİK<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">"Konut Finansmanı Projesi” çözümü:&nbsp;Artan fiyatlar karşısında hükûmet tarafından sunulan, vatandaşlara düşük faizle kredi verileceğini öngören paket; her geçen gün artan fiyatlar, asgari ücret, düşen alım gücü gibi nedenlerle ekonomistler tarafından eleştirilmişti.</li></ul>Temmuzda yapılacağı öngörülen zamların, konut piyasasında ne gibi değişikliklere yol açacağını kestirmek şu an hiç kolay değil. Fakat Türkiye’de yaşana konut krizine dair detaylı bir okuma yapmak isterseniz 17 Mayıs’ta ekibimizden Abdullah Esin’in kaleme aldığı “<a fr-original-style="" href="https://apos.to/s/6282a636ad1d630006b2ec8c" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Konut krizi: Artan konut fiyatları, finansman projesi</a>” başlıklı yazıyı incelemenizi tavsiye ederiz.

Konut fiyatları artmaya devam ediyor

• Merkez Bankası (TCMB) tarafından yayımlanan <a fr-original-style="" href="https://www.bloomberght.com/konut-fiyatlarinda-artis-yuzde-100-u-asti-2306910" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">konut fiyat endeksi</a> verilerine göre, Mart ayında konut fiyatlarındaki artış yıllık bazda %110, aylık bazda %9,3 olarak gerçekleşti.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">En yüksek artış İstanbul'da: İstanbul'da konut fiyatları, Mart ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre %122 oranında artarak üç büyük şehir arasında konut fiyatlarının en çok artış gösterdiği il oldu.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Öte yandan: BETAM'ın <a fr-original-style="" href="//sahibinden.com" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">sahibinden.com</a> verilerinden yola çıkarak hazırladığı "Satılık Konut Piyasası Görünümü Raporu"nda, mart ayında konut fiyatlarında yaşanan yıllık artış oranının %134,3 olduğu belirtiliyor. BETAM raporunda, İstanbul'daki yıllık konut fiyat artış oranı ise %159,3 olarak <a fr-original-style="" href="https://betam.bahcesehir.edu.tr/wp-content/uploads/2022/04/Satilik-Konut-Piyasasi-Gorunumu-Nisan-2022.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kaydediliyor.&nbsp;</a></li></ul>

Aposto Gündem

2021 aralık ayında yaşanan kur krizi ve TCMB'nin faiz indirim kararları yüksek enflasyon ve yüksek kurun da etkisiyle başta gıda, akaryakıt ve konut olmak üzere hemen hemen tüm tüketim kalemlerinde yaşanan yüksek fiyat artışları Türkiye ekonomisinde krizler döngüsü başlattı. Aposto! Gündem'de dün yayımlanan yazımızda içinde bulunduğumuz kriz sarmalının en göze çarpan ve gündelik hayatı en çok etkileyen gıda konusunu ele almıştık. Bugünün ise konut fiyatlarında yaşanan artışları ele alacağız.&nbsp;Türkiye'de satılık ve kiralık konut fiyatlarında yaşanan fiyat artışları ülke genelinde büyük bir barınma krizinin yaşanmasına neden oluyor. TÜİK verilerinde %70'e varan enflasyon ve günbegün düşen alım gücü de hesaba katıldığında,&nbsp;konut krizi vatandaşların temel ihtiyaçlarına dahi ulaşamadığı bir kriz ortamı yaratıyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Konut krizinin temel nedeni: maliyet artışı&nbsp;</h2>Konut fiyatlarında yaşanan yüksek artışlar, kamuoyundaki göçmenler ve yabancılara vatandaşlık verilmesi konularıyla paralel şekilde tartışılıyor. Daha önce 250 bin dolar olan ancak kamuoyundan gelen tepkiler ve artan döviz ihtiyacı doğrultusunda&nbsp;400 bin dolara çıkarılan konut alımı karşılığında yabancılara vatandaşlık verilmesi, nedenlerden biri olmakla beraber konut fiyatlarındaki artışın temel nedeni değil. Krizin nedenini artan maliyetlerde aramak gerekiyor.<img src="https://images.aposto.com/2022/4/1/1652741048609.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.85" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">TÜİK, yayımladığı inşaat maliyeti endeksinde mart ayında inşaat maliyetlerinin bir önceki yıla göre %102 oranında arttığını açıkladı. BETAM'ın hazırladığı konut piyasası raporunda da, 2022 mart ayında konut satış fiyatlarının bir önceki yılın aynı dönemine göre %134,3&nbsp;artış gösterdiği kaydediliyor.&nbsp;Kiralık konutlara bakıldığında ise, 2022 nisan ayında bir önceki yıla göre kira artış oranının Türkiye genelinde %123,5, İstanbul'da ise %126,5 olduğu belirtiliyor. Dolayısıyla, inşaat maliyetlerindeki artış doğrudan satılık ve kiralık konut fiyatlarına yansıyor.Dünya Gazetesi'nden Alaattin Aktaş, konut fiyatlarındaki artışın diğer nedeninin düşük faiz ve yüksek enflasyondan dolayı birikimlerini liradan gayrimenkule kaydıran yüksek gelir sahibi kesim olduğunu söylüyor. Dolayısıyla, artan inşaat maliyetleri ve yüksek gelir grubunun yatırım aracı olarak gayrimenkule yönelmesi, konut fiyatlarını artırdığı gibi dar gelirli vatandaşların barınma krizini de tetikliyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İktidarın çözümü: "Konut Finansmanı Projesi"</h2>AK Parti hükümeti, yaşanan konut krizine çözüm olarak "Konut Finansmanı Projesi" olarak tanıttığı kredi paketini açıkladı. Konut alımında, vatandaşlara düşük faizle kredi verileceğinin açıklanmasının ardından birçok ekonomist paketi eleştirdi. Görünürde, halkın ev sahibi olması için bir finansman kaynağı olarak tanıtılan proje aslında düşen talepler ve artan maliyetler nedeniyle duraklama evresinde olan inşaat sektörüne ve inşaatçı firmalara can suyu olacak bir model sunuyor. Açıklanan finansman paketinin maliyeti ve aylık ödenecek tutarı Alaattin Aktaş, bu şekilde özetliyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">&nbsp;"Diyelim sıfır bir konut alacaksınız ve 2 milyon lira kredi kullanacaksınız; bu kredinin yüzde 0.99 faizle 10 yıllık maliyeti 3 milyon 426 bin 674 lira. Bölün bu tutarı 120 aya, aylık ödeme 28 bin 555 lira.&nbsp;Daha ucuz konut bulursanız, ona göre ödeme de tabii ki düşecektir. Ama yine de nereden bakarsanız bakın, bir köşede birikmiş parası olmayanların bu krediyi kullanarak konut edinmesi mümkün değildir."</blockquote>Asgari ücretin aylık 4 bin 250 lira olduğu ve Türkiye’de çalışan nüfusun %66,5’inin “asgari ücretin %50 fazlası ve altı” bir oranda maaş aldığı göz önünde bulundurulduğunda aylık 28 bin 555 lira tutarında bir kredi ödemesi yapabilmek için ancak üst gelir grubunda yer alan dar bir kesimde yer almanız gerekiyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Asgari ücret 4 bin 250 lira, kira 6 bin 500 lira&nbsp;</h2><a fr-original-style="" href="https://www.birgun.net/haber/konut-krizi-bin-lira-alti-kiralik-daire-sadece-16-ilde-kaldi-istanbul-da-kira-ortalamasi-asgari-ucretin-uzerine-cikti-383147" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Emlakjet.com verilerine göre</a>, Türkiye’de ortalama kira 3 bin 100 lirayken İstanbul’da ortalama kira fiyatları 6 bin 500 liraya çıkıyor.&nbsp;Öte yandan, DİSK-AR tarafından yapılan bir araştırmaya göre 4 kişilik bir ailenin aylık gıda masrafı 4 bin 750 lira olarak hesaplanmış. Türkiye'de asgari ücretin 4 bin 250 lira olduğunu ve gıda enflasyonunun sürekli olarak arttığı düşünüldüğünde, asgari ücretin bir ailenin minimum gıda ihtiyacını bile karşılayamadığı görülüyor. Ortalama kiranın 6 bin 500 lira, gıda masrafının 4 bin 750 lira ve asgari ücretin 4 bin 250 lira olduğu hesaba katıldığında dar gelirli bir vatandaşın konut sahibi olmak için aylık 28 bin liradan fazla kredi taksiti ödeyebilmesi mümkün değil.Hâlihazırda&nbsp;kiracı olan ve ilk defa konut sahibi olacak bir vatandaşın aylık 28 bin liranın üzerindeki kredi taksitini ödemesi pek mümkün değilken açıklanan finansman paketinin üst gelir grubundaki birikim sahibi vatandaşları bir yatırım aracı olarak gayrimenkule yönlendireceği öngörülüyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Çözüm mü, derinleşen kriz mi?</h2>Konut ve daha temelde barınma krizi yaşayan vatandaşlara bir çözüm olarak sunulan bu paket aslında inşaatçıların elindeki konut stokunu azaltarak mevcut konutların dar bir kesimin elinde toplanmasına yol açacak. Ev sahibi olmayan vatandaş kiracı olmaya devam ederken düşük faizli krediyle gayrimenkule yönelen üst gelir grubunun da bir anlamda kira fiyatlarını daha da yukarı taşıyacağı öngörülüyor. Yani krizi çözmek için üretilen program krizi daha da derinleştiriyor.Nitekim, finansman projesinin açıklanmasıyla satılık ve kiralık konut fiyatlarının hemen artış göstermesinin yaşanan krizin bu yolla çözülemeyeceğini de gösterdiği değerlendiriliyor. Her ne kadar Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, "fırsatçılara göz açtırmayacağız" diyerek fiyat artışlarının baskılanacağını söylese de artan taleplerin ve kredi bolluğunun uzun vadede fiyatların daha da tırmanmasına yol açacağı öngörülüyor.Aposto! Gündem’in yarınki sayısında ekonomik krizin bir başka boyutu olan "işsizlik krizini" ele alacağız.

Konut krizi: Artan konut fiyatları, finansman projesi

• <a fr-original-style="" href="https://betam.bahcesehir.edu.tr/2022/04/ekonomik-buyume-ve-tahminler-nisan-2022/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">BETAM</a>, öncü göstergelerle yaptığı hesaplamaya göre Türkiye ekonomisinin 2022'nin ilk çeyreğinde yıllık bazda %5,8'lik bir büyüme kaydedeceğini öngördü.&nbsp;<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ne olmuştu? Dünya Bankası nisan ayı başında yayımladığı bir rapor ile 2022'nin tamamı için Türkiye büyüme tahminini %2'den %1,4'e düşürmüştü. IMF ise Türkiye için %3,3'lük büyüme tahminini korumuştu.&nbsp;</li></ul>

İçişleri Bakanlığı, Türkiye vatandaşlığına başvuru için satın alınacak gayrimenkulün değerinin 250 bin dolardan 400 bin dolara çıkarıldığını açıkladı. Açıklamanın ardından hâlihazırda enflasyonun ve talebin artış göstermesiyle son aylarda kamuoyunun sıklıkla tartıştığı Türkiye'deki konut sıkıntısı ve yüksek kira ücretleri, yeniden gündeme geldi. Hem muhalefet hem de sosyal medya kullanıcıları yeni düzenlemeye tepki gösterdi. Konut sıkıntısının temel nedeni olarak, yüksek enflasyonun yanında yabancıların konut alımı karşılığında vatandaşlık alması gösterildi. &nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kurum'dan konut açıklaması:&nbsp;Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, yabancılara konut satışlarının genel konut fiyatlarını artırmasına ilişkin "Son 5 yıla baktığımızda 40-50 bin yabancıya satış söz konusu. Geçen seneki satış bir önceki yıllara göre abartılacak bir artış değil. %3'lük bir marj, bahsettiğimiz konutlardaki fiyat artışına bir etkisi yok." açıklamasında bulundu. Kurum "Konut fiyatlarındaki 3-4 kat artışların nedeniyse ham madde girdileriyle ilgili." dedi. &nbsp;</li></ul>Peki hangisi doğru? Yabancıların alımı konut sıkıntısını etkiliyor mu? Yoksa konut sıkıntısının nedeni inşaat sektörünün ülke ekonomisindeki konumu, ekonomi politikaları ve yükselen enflasyon nedeniyle artan maliyetlerden mi kaynaklanıyor? Konut sıkıntısının nedenini verilerle inceleyelim.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Veriler ne söylüyor?</h2>BETAM'ın hazırladığı "Kiralık Konut Piyasası Görünümü"&nbsp;raporuna göre; İstanbul'da yıllık kira artış oranı %112,3, Ankara'da %106,7 ve İzmir’de %74 olarak hesaplanıyor. Satılık konut metrekare fiyatlarındaki artışlara bakıldığında İstanbul'da artış oranının %137,9 ve Antalya'da %129,7 seviyelerine çıkıyor.DİSK-AR'ın "Asgari Ücret Gerçeği 2021" raporuna göre Türkiye'de ücretli çalışan nüfusun %64'ü asgari ücretin altı ila bir buçuk kat fazlası aralığında bir ücret alıyor. Bu yıl için belirlenen asgari ücret 4 bin 250 lira ve İstanbul'daki ortalama kira ücreti 6 bin 500 lira. Bu durumda, İstanbul'da yaşayan ve %64'lük kesimde yer alan vatandaşlar, temel haklarından biri olan "barınma hakkına" erişemiyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Maliyetler mi artıyor? Yabancıların alımı mı?</h2>Türkiye'deki konut satışında yabancıların konut alım payları 2016'da %1,4'ken bu oran Şubat 2022 itibarıyla %4,7'ye yükselmiş durumda. Yabancı konut alımında ilk 5 sırayı ise Irak, İran, Rusya, Almanya ve&nbsp;Suudi Arabistan&nbsp;oluşturuyor.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/3/3/1649885493414.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.75" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Twitter<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İşgalin etkisi: Türkiye'deki konut satışının da Ukrayna'nın işgalinden etkileneceği öngörülüyor. Avrupa'da mal varlıkları dondurulan ve yaptırım uygulanan Rusya vatandaşı oligarklara Türkiye'nin açık kapı politikası uygulamasıyla Rusya vatandaşlarının konut piyasasındaki paylarının artması bekleniyor. Özellikle Antalya'daki astronomik artış oranlarının da bundan kaynaklandığı tahmin ediliyor.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Perspektif:&nbsp;2018 öncesinde 1 milyon dolar olarak belirlenen bu rakam daha sonra 250 bin dolara düşürülmüştü. Türkiye'nin 2018'de başlayan ve bugün katlanarak artan döviz, enflasyon ve borç krizini göz önünde bulundurulduğunda, vatandaşlık verilmesinde konut alım değerinin düşürülmesi kararının hükümetin ülkeye "sıcak para girişi sağlama" ve "inşaata dayalı büyüme modelini finanse etme" politikaları çerçevesinde hayata geçirildiğini görmek mümkün. Yüksek enflasyon nedeniyle vatandaşın alım gücünün düşmesi beraberinde konut alımı talebini de düşürüyor. Sonuç olarak, satılamayan konutlar "vatandaşlık" ile yabancı alıcılara pazarlanıyor.&nbsp;</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Amorti etme sürelerinin kira artışına etkisi</h2>Bir gayrimenkul yatırımı için kendini amorti etme süresi olarak öngörülen 20 senelik periyotta 250 bin dolarlık tutarın minimum faiz getirisi göz önünde bulundurulursa ortalama aylık kira beklentisinin 600 dolar olacaktır. Amorti etme süresinin 10 sene olacağı düşünülürse aylık ortalama kira beklentisi 1.600 dolar bandına çıkacaktır. Güncel dolar kuruyla hesaplanırsa bir yabancının satın aldığı konutun Türkiye vatandaşlarına aylık maliyeti 8 bin 750 lira ila 23 bin 350 lira bandında olacaktır.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sonuç olarak:&nbsp;Yabancı konut alımlarının en yüksek olduğu yerlerin başında gelen Başakşehir, Beylikdüzü ve Ümraniye gibi ilçelerde belirlenen fahiş kira ücretlerinin temel sebeplerinden birinin yukarıda bahsedilen "amorti etme süreleri" olduğunu söylemek mümkün.</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İnşaat maliyetlerinin itici gücü</h2>Nedenlerden biri olmakla beraber astronomik fiyat artışlarındaki itici gücün yabancıların konut alımından ziyade artan inşaat maliyetleri olduğu ise aşikâr.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Orantı:&nbsp;Dünya Gazetesi'nden Alaattin Aktaş, artan inşaat maliyetleri ve konut fiyatları arasındaki doğru orantıyı net bir şekilde ortaya koyuyor: 2019'da konut maliyetlerindeki artış %10,8'ken konut fiyatları da %10 oranında artmış. Geçtiğimiz yılsa inşaat maliyetleri %68, konut fiyatları %60 yükselmiş.&nbsp;</li></ul>TÜİK'in bu yılki verilerinde inşaat maliyet endeksinin bir önceki yılın aynı dönemine göre %90,27,&nbsp;malzeme endeksinin ise %113,27 oranında arttığı belirtiliyor.&nbsp;Artan konut fiyatlarıyla birebir doğru orantılı.&nbsp;Genel tabloya bakıldığında, maliyet endeksleri ve enflasyon verileri, artan konut fiyatlarının yüksek enflasyon ve inşaat maliyetinden kaynaklandığını gösteriyor. Sonuç ise alım gücü her geçen gün eriyen, barınma gibi temel haklara erişmekte bile zorlanan orta ve alt sınıfların yaşam mücadelesi oluyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Editörün Notu: Konut fiyatlarına etkisinin yanı sıra yabancılara konut alımı karşılığında vatandaşlık verilmesi politikasının "vatandaşlık" kavramının iktidarın politikaları çerçevesinde nasıl evrildiğini irdelemek gerekiyor. Vatandaşların anayasayla güvenceye alınan barınma gibi temel haklardan sistematik olarak mahrum bırakıldığını, fiilen vatandaşlık ve sosyal devlet kavramlarının içinin boşaltıldığını söylemek mümkün. Ayrıca yabancılara vatandaşlık verme sürecinde dikkate alınan sosyal uyum, kültürel çeşitlilik ve işgücüne katılım gibi kriterlerin tamamen bir kenara bırakılıp bunun bir yatırım aracı olarak görülmesi, olası şekilde göçmen karşıtlığını da tetikleyebilir. Yaşanan konut problemi ve sosyal krizden bir çıkış reçetesi olarak; öncelikle yüksek enflasyon ve inşaata dayalı büyüme politikası sarmalında krize giren ekonominin toplum ve sürdürülebilirlik temelinde yeniden inşa edilmesi sonra da kapsayıcı ve uzun vadeli bir göç politikasının hayat geçirilmesi gösterilebilir.</li></ul>

BETAM ile ilgili hikayeler