Parlamento

Türkiye'deki çeşitli yasakları ve bu yasakların nasıl ortaya çıktığını inceliyoruz.

Yasaklananlar: Alkol

Kafayı tütsülemek:&nbsp;Alkol ya da uyuşturucuyla hoşa giden bir sarhoşluğa sahip olmak demektir.&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.nedirnedemek.com/kafay%C4%B1-t%C3%BCts%C3%BClemek-ne-demek" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“Kafayı dumanlamak”</a> ile eş anlamlıdır.

İstanbul'da Nasıl Eğleniyorduk?

"300 yıl önce tabipler, tedavi için doğanın gücü ve simya ilmine başvurarak bakır imbiklerle bitkisel ilaçları damıtırdı. 1651'de John French isimli bir tabip, 'Damıtma Sanatı'nı yayımladı. Yüzyıllar sonra Ben Branson, Londra'da lüks bir restoranda alkolsüz bir kokteyl sipariş etti. Gelen ne yemek ne de atmosferle eşleşen pembe, şekerli bir içecekti. Böylece Branson'ın alkolsüz mükemmelliği yakalamak için French'in tariflerine gömüldüğü yıllar başladı."Birleşik Krallık merkezli alkolsüz damıtılmış içki markası Seedlip'in kuruluş hikâyesi, internet sitelerinde işte bu cümlelerle anlatılıyor. 2015'te Seedlip'in öncülüğünde ortaya çıkan alkolsüz damıtılmış içki sektörü, beş senede %506 oranında etkileyici bir büyüme gösterdi. Son bir senede ABD'de 12, Birleşik Krallık'ta 11 tane alkolsüz damıtılmış içki markası kuruldu. Nielsen'ın verilerine göre bu sektör, 2021'de gelirlerini 280 milyon dolara yükseltecek ve 2025'e kadar yıllık %7,1'lik büyüme oranına ulaşacak.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Nedir, nasıl yapılır?</h2>Alkolsüz damıtılmış içkiler, alkollüler hakkında sevilen her şeyi tüketiciye sunuyor. Tek bir eksikle: alkol. Çeşitli bitkilerin harmanlama işlemlerinden sonra bakır kaplarda damıtılması sonucu ortaya çıkan bu içkilerde şeker, tatlandırıcı ve katkı maddesi bulunmuyor. Hatta birçok şirket, alkolsüz içkileri "botanik," "aromatik" ve "saf" olarak tanımlıyor. Yetenekli barmenlerin elinden çıkma tarifleri incelediğinizde içeriğin tamamen bitkisel olduğunu görmek mümkün. Turunçgiller başta olmak üzere karpuz, kavun, çilek gibi meyveler ve biberiye, fesleğen, reyhan, kekik gibi baharatlar, birçok tarifte yer alıyor. Vanilya ve Hindistan cevizi de tariflerin vazgeçilmezlerinden.Alkolsüz içki pazarında biranın tartışmasız bir liderliği var. İçinde %0,5'ten az alkol bulunduran ve özel işlemlerden geçen alkolsüz biraların özellikle aromalı olanları oldukça talep görüyor. Alkol pazarında önde gelen veri ve analiz kaynağı The IWSR'a göre, iş şaraba gelince birçok geleneksel şarap üreticisi alkolsüz şarabın şarap kategorisiyle ilişkilendirilmesinden bile rahatsız oluyor. Dolayısıyla şarap, alkolsüz içki kategorisinde büyük ölçüde geri planda kalıyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Tüketici profili: Ortasını arayanlar ve sağlıklı yaşam düşkünleri</h2>Alkolsüz içkilerin tüketicilerini düşündüğünüzde aklınıza hamileler, dini gereğince içmeyen kişiler veya iyileşme sürecindeki alkolikler geliyor olabilir. Fakat alkolsüz içkilerin müdavimleri sadece alkol kullanmaması önerilenler değil. "Kaliteli" alkolsüz içkiler, alkol tüketimini azaltmak isteyenler, ertesi gün gerçekleşecek önemli toplantılarını düşünerek ayık kalmayı tercih edenler veya sıkı bir diyete girenler için en az alkollü içecekler kadar keyifli bir alternatif olabiliyor. Nitekim alkolsüz içki şirketleri de ana hedef kitlesini alkol alan ama aynı zamanda başka seçenekleri gözeten "ortasını arayanlar" olarak tanımlıyor.Alkolsüz damıtılmış içki sektörünün hızlı bir şekilde büyümesinin en büyük nedeni sağlıklı yaşam konusunda artan farkındalık. Financial Times, bunun aynı zamanda vitamin, bitki çayları ve sağlıklı atıştırmalıkların satışlarının artmasında da etkili olduğunu ifade ediyor. Hâlihazırda tüketicilerin %58'i, geçen seneye göre daha fazla alkolsüz içecek tercih ediyor; %61’i, alkolsüz içeceklerde "daha iyi" seçeneklerin olması gerektiğini düşünüyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Engellenemez büyüme</h2>Yatırımcılar da alkolsüz içki kategorisinin potansiyelini fark etmiş olacak ki son yıllarda sektörde satın alımlar ve birleşmeler arttı. Küresel alkol pazarının en büyük oyuncularından biri olan Diageo, 2016'da Seedlip’in %20'sini satın aldı. 2019'da yatırımlarını artırarak şirketin çoğunluk hissedarı hâline geldi. Şirket, 2020'nin başlarında ABD merkezli Ritual Zero Proof'a yatırım yaptı. Öte yandan, Kanada merkezli alkolsüz bira markası Partake, son yatırım turunda 4 milyon dolar fon sağlarken Birleşik Krallık merkezli alkolsüz içki şirketi CleanCo, 12 milyon dolar yatırım aldı.Geleneksel alkol üreticilerinin yanı sıra alkolsüz içecek ve meşrubat şirketleri de alkolsüz içki sektörüne giriş yapmak için kolları sıvamaya başladı. Araştırmalar, karantina döneminde evde alkol tüketimini artıran kişilerin açılmalarla birlikte alkolsüz alternatiflere yönelme ihtimaline dikkat çekiyor. Barların ve gece kulüplerinin açılmasının tam tersi etkisinin olacağını iddia edenler de var. Bu noktada iş, kalite ve çeşitlilik konusunda sınavı geçen markaların müşteriye ulaşma konusunda doğru adımları atmasına kalıyor.

apéro

Ortasını arayanlar ve sağlıklı yaşam düşkünleriyle büyüyen bir sektör.

Damıtma sanatının çağdaş versiyonu: Alkolsüz içki sektörü

11 yaşımdayken Fransızca öğretmenim “Bir restoranda ‘poisson’ (balık) yerine ‘poison’ (zehir) isterseniz ölürsünüz.”&nbsp;demişti. Zaten menüsünde zehir olan bir restorana gittiyseniz bu riski kabul etmiş oluyorsunuz diye düşünebiliriz. Tek harften doğan bu sinsi ve ölümcül farkın Türkçedeki karşılıklarından biri de metanol ve etanol arasında var. Aslında düşününce hemen hemen her dilde var.&nbsp;Metil alkol:&nbsp;Türkiye’de alkollü içeceklerden alınan vergilerin sürekli artması sonucu, evinde alkollü içeceklerini kendi üretenler arttı. Birçoğu da yaptığı içkinin bilindik markalardan bile daha iyi olduğunu iddia ediyor ama herkesin kaliteli ve doğru malzemeye erişimi olamayabiliyor. Kaçak ya da ev yapımı içkiden sakatlanan veya hayatını kaybeden insan haberleri ise hemen hemen sıradanlaştı. Bu şekildeki zehirlenmelerin en bilindik sebebi de metanol ya da diğer adıyla metil alkol. O yüzden metanolün neden zehirli olduğuna biraz bakalım.Kötülüklerin anası: Etanol, alkollü içeceklerin etkin molekülü ve vücudumuz, çok yüksek oranda olmadığı sürece, etanolü tolere edebiliyor. Ayrıca etanol yıkıldığında oluşan maddelerin toksisitesi az ve bu moleküllerle etanolün kendisi, vücuttan, pek de zarara yol açmadan, atılabiliyor. Bu yüzden etanol tüketmekten hoşlanabiliyoruz. Kararında içki tüketiminin kişiyi rahatlatan, disinhibisyon yoluyla sosyalleşmeyi artıran ve genel olarak insanı pozitif bir moda sokabilen bir etkisi var. Abartılı tüketim ise bağımlılığa ve bu bağlamda birçok fizyolojik ve psikolojik sorunlara yol açabiliyor. Yıllardır insanlığın çeşitli amaçlar için kullandığı etanol, belki çok da masum değil ama kardeşi metanolün yanında melek gibi kalıyor. Metanol gerçek kötülerden. Etanol Thor’sa metanol Loki; etanol Habil’se metanol Kabil. Hatta “Alkol bütün kötülüklerin anası.” sözündeki alkol büyük olasılıkla metanol. En azından bence öyle.&nbsp;Vücuda etkisi:&nbsp;Aslında tükettiğimiz damıtılmış içkilerde, yumuşamış muşmulada ve vücudumuzda eser miktarda metanol var. Ancak bize zarar verecek seviyede değil. Fakat bir duble rakıdaki etanol miktarı kadar metanol tüketilirse zararlar ortaya çıkıveriyor. Metanol vücutta çeşitli moleküllere çevriliyor, bunlardan en tehlikelileri formaldehit ve formik asit. Formaldehiti mumyalamadan ve tahnitten (taksidermi) tanıyor olabilirsiniz. Canlı bir vücuda yapabileceklerini siz düşünün. Formik asit ise vücuda en çok zararı veren madde. Metanol tüketiminden sonra oluşan formik asit ve diğer asitlerin kan pH’ını düşürmesiyle, böbrekler başta olmak üzere, bazı organlar çökmeye başlıyor. Formik asit ve formaldehitten en hızlı etkilenen sistem de sinir sistemi. Özellikle gözümüzün algıladığı ışığı beynimizin başka bölümlerine ileten görsel sinirler bu moleküllere karşı çok duyarlı. Bu nedenle ölümle sonuçlanmayan metanol zehirlenmelerinde körlük sıklıkla görülen bir durum. Yüksek miktarda tüketim ise sistemik organ çökmesi dolayısıyla ölümle sonuçlanabiliyor. Metanol zehirlenmesinin etkilerinin görülmesi birkaç saatten birkaç güne kadar sürebiliyor. Özellikle, ilk görülen etkilerin sıradan sarhoşluğa benzemesi yüzünden de zehirlenmenin farkına geç varılması mümkün.&nbsp;Dert metanol, derman etanol:&nbsp;Zehirlenme ne kadar erken fark edilirse yapılan müdaheleler de o kadar çok işe yarıyor. Bu müdahelelerden biri de kana etanol enjekte edilmesi. Yanlış duymadınız. Halıya dökülen kırmızı şarabı çıkarmak için üstüne beyaz şarap dökmeye çalışan arkadaşınıza inanmak bile zorken metanolün panzehrinin etanol olduğunu kabullenmek biraz güç olabilir. Fakat bu iki molekül kimyasal olarak birbirine oldukça benzer ve etanol, metanolü zararlı moleküllere çeviren enzime bağlanarak bu kimyasalların oluşmasını engelliyor ve aslında kendisi de biraz zehirli olan etanolün panzehre dönüşmesi bu şekilde gerçekleşiyor.&nbsp;Kulkid’in Spin şarkısında da geçen İnsan ile Tanrı Arasındaki Konuşma&nbsp;şiirinde Muhammed İkbal’in Tanrı’ya söylediği gibi: “Zehri şuruba çeviren de benim [insan].”. Siz siz olun hangi zehri kimin şuruba çevirdiğinden emin olun.

Alkol ile ilgili hikayeler