Duende

11-18 Ağustos tarihleri arasında gerçekleşen 29. Saraybosna Film Festivali’nin ana yarışmasında 8 film yer aldı.

29. Saraybosna Film Festivali: Yarışma Filmleri

Pasifik açıklarındaki Tonga Krallığı’nda yaşanan yanardağ patlaması tarihi, fakat görüldüğü kadarıyla insanların büyük bir bölümünü pek ilgilendirmeyen bir olaydı. Binlerce kilometre uzaklıktaki ülkelerden duyulan bu büyük patlama sonrasında Tonga’da ilkyardım çalışmaları zorlukla da olsa sürüyor.Konumu gözünüzün önüne gelsin diye kabaca Avustralya kıtası ile Güney Amerika arasında bir yerde diye tarif edebileceğimiz bir takımada devleti olan Tonga Krallığı açıklarında Hunga Tonga-Hunga Ha’apai ismindeki volkan 15 Ocak’ta TSİ 07:15’te patladı.Ama ne patlama… Şöyle birkaç istatistik paylaşırsam belki patlamanın büyüklüğü gözünüzde canlanır. Patlamada ortaya çıkan kül ve gaz kütlesi yerden 20 kilometre yüksekliğe, stratosfer tabakasına kadar ulaştı. Aynı kül tabakası 250 kilometre çapında bir alana yayıldı ve Tonga Krallığı’ndaki tüm adaları kapladı.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Alaska’dan bile duyuldu</h2>Patlama esnasında çıkan ses (şu videoda da <a fr-original-style="" href="https://twitter.com/DrChrisCombs/status/1482364024792784900?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1482364024792784900%7Ctwgr%5E%7Ctwcon%5Es1_&ref_url=https%3A%2F%2Fwww.newscientist.com%2Farticle%2F2304822-volcano-eruption-in-tonga-was-a-once-in-a-millennium-event%2F" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">duyabileceğiniz gibi</a>) bin kilometre ötedeki Fiji’den, hatta 9 bin kilometre ötedeki Alaska’dan duyuldu. On bin kilometre uzaktaki -tam olarak okyanusun öte ucunda yani- Peru’da bile, tsunami diyemesek de kabaran deniz nedeniyle iki kişi hayatını kaybetti.&nbsp;Patlamada havadaki kül parçalarıyla atmosferik buz parçalarının elektriklenmesi nedeniyle 400 bin şimşek oluştu.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Dünya yüzeyindeki sivilce</h2>Uydu görüntülerinde patlamanın dünya dışından nasıl göründüğüne şahit olup şaşırmamak <a fr-original-style="" href="https://twitter.com/DrChrisCombs/status/1482362563807621121?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1482364024792784900%7Ctwgr%5E%7Ctwcon%5Es2_&ref_url=https%3A%2F%2Fwww.newscientist.com%2Farticle%2F2304822-volcano-eruption-in-tonga-was-a-once-in-a-millennium-event%2F" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">mümkün değil</a>. The Economist dergisinde yer alan bir makalede benzetildiği üzere, “adeta dünyanın yüzeyinde İngiltere’nin yarısı büyüklüğünde bir sivilce patlamış gibi” görünen bir doğal afetten söz ediyoruz.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bin yılda bir ve birkaç kez patlıyor</h2>Üstelik bu son yaşanan, yanardağın “mega patlama” sınıfındaki ilk patlaması değil. Bölgede çalışan bilim insanları aynı yanardağda daha önce de benzer büyüklükte patlamalar yaşandığını, patlamaların yaklaşık olarak her bin yılda bir gerçekleştiğini açıkladı.Hunga Tonga-Hunga Ha’apai volkanında bundan önce 200 ve 1100 (MS) yıllarında benzer mega patlamalar yaşanmış. Yani volkanda yaklaşık her bin yılda bir benzer durum yaşanıyor. Öncekilerin hiçbiri sadece bir patlamayla sınırlı kalmamış. Dolayısıyla yetkililer ikinci bir patlama ihtimalini güçlü görse de, diğerlerinin ilki kadar etkili olmayacağını umut ediyorlar.Tonga’da patlamayla birlikte okyanus altındaki fiber optik internet kabloları da zarar gördüğünden küçük ada krallığının dünyanın geri kalanıyla iletişiminde ciddi sorunlar yaşanıyor. Okyanusun orta yerindeki 176 adadan oluşan Ha’apai ada takımının tamamı külle kaplanmış, uydu fotoğraflarında görüldüğü üzere adalardaki yerleşimlerin tamamı küle <a fr-original-style="" href="https://www.gazeteduvar.com.tr/tonga-volkan-patlamasi-sonrasi-ilk-kez-goruntulendi-galeri-1549643?p=5" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">boğulmuş durumda</a>. Havaalanının da küle bulanması nedeniyle, afet bölgesine uluslararası yardım güçlükle ulaştırıldı. Hala da, net olarak zararın büyüklüğü saptanabilmiş değil. Olası artçı patlamaların, bu açıdan da büyük zarara yol açmasından, bölgedeki 104 bin küsur nüfusun can güvenliğinin tehlikeye girmesinden endişe ediliyor.***Kişisel bir not:Bu habere dair detayları okuyunca, özellikle yanardağın her bin yılda bir patladığını öğrenince, insan dünyanın kendi zamanı ve ritmiyle bizim zaman algımız arasındaki o büyük uçurumu bir kez daha görüyor. Dünyada bir doğa olayı bin yılda bir gibi ritimle olmayı sürdürürken, insanın 80 yıllık bir ömürde kendisini saçma sapan gündemlere hapsetmesi çok acayip değil mi sahiden?&nbsp;Bu büyük kütleye ait küçücük bir taş parçasının rüzgarlarla aşınmasına bile yetmeyecek bir süre için tüm kavga… O ise bin yıllarla ölçülen zaman dilimlerinde değişime uğruyor, insan ömrünün acizliği onun ömrünün yanında hiçbir anlam ifade etmiyor. Bu da benim bülten orkoluğum olsun. ☺

Tonga Krallığı'ndaki dev yanardağ patlaması büyük hasara yol açtı. 200 ve 1100 yıllarında da görülen patlama sonrası ilkyardım çalışmaları sürüyor. 

Büyük patlama, volkanlar ve zaman kavramı

(Görsel: Vikipedi)Avrupa Birliği (AB) Komisyonu’nun aday ülkeler Türkiye, Sırbistan, Karadağ, Kuzey Makedonya&nbsp;ve adaylık başvurusunda bulunan Bosna Hersek&nbsp;ve Kosova'ya ilişkin son değerlendirmelerin yer aldığı 2021 Genişleme Paketi&nbsp;geçtiğimiz hafta duyuruldu. Haziran 2020 – Haziran 2021 arasına yönelik Türkiye hakkındaki <a fr-original-style="" href="https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/qanda_21_5282" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">raporda</a>, “pandeminin ekonomik etkilerine karşı alınan önlemler sonucunda Türkiye'nin ekonomik krizden hızlı bir şekilde çıktığı” belirtilirken, “ekonominin işleyişi ile ilgili ciddi endişelerin devam ettiği” de kaydedildi. Türkiye hakkında demokrasi, temel haklar, yargı gibi konularda önceki yıllarda açıklanan raporlarda yer verilen eleştiriler tekrarlandı. Göç politikası, ekonomi, iklim gibi başlıklarda ise olumlu ifadelere yer verildi. Raporda dikkat çeken başlıklar aşağıdaki gibidir:Başkanlık Sistemi<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Türkiye'nin demokratik kurumlarının işleyişinde ciddi eksiklikler olduğu, raporlama döneminde demokratik gerilemenin devam ettiği,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Mevcut Başkanlık sisteminin yapısal eksikliklerinin sürdüğü, bu nedenle yasama, yürütme yargı organları arasında güçler ayrılığı ilkesinin uygulanamadığı,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Başkanlık sistemi ile güvenlik kuvvetlerinin gücünün arttığı, güvenlik güçlerinin sivil halk üzerindeki kontrolünü daha da pekiştirmek için adımlar atıldığı,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kamu yönetimi reformu alanında raporlama döneminde ilerleme kaydedilmediği, bu süreçten sorumlu lider bir kurum bulunmadığı,</li></ul>Dış Politika<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Türkiye’nin giderek daha iddialı olan dış politikası (özellikle Kafkasya, Suriye ve Irak'taki askeri harekâta verdiği destek) nedeniyle AB öncelikleriyle çelişmeye devam ettiği,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kasım 2020'de Avrupa Konseyi’nin, Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki yetkisiz sondaj faaliyetlerine yanıt olarak mevcut kısıtlayıcı önlemlerin süresini uzattığı,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Türkiye’nin, Maraş şehrinin statüsünü değiştirmeye yönelik eylemlerinin Avrupa Birliği tarafından kınandığı,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Türkiye’nin, Kıbrıs ile doğrudan ulaşım bağlantılarına ilişkin kısıtlamalar da dâhil olmak üzere malların serbest dolaşımının önündeki tüm engellerin kaldırılmasını sağlayamadığı,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Avrupa Birliği’nin Türk-Libya deniz yetki anlaşmasını (2019) üçüncü devletlerin egemenlik haklarının ihlali ve deniz hukuku düzenlemelerine uymamak olarak değerlendirdiği,</li></ul>Ekonomi<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ekonomik kriterlere ilişkin olarak, Türkiye ekonomisinin raporlama döneminde ilerleme kaydetmediği ve ekonominin işleyişiyle ilgili ciddi endişelerin devam ettiği,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İç talebi artırmak ve COVID-19 etkilerini yumuşatmak için büyük ve geniş kapsamlı bir dizi önlem yayınlandığı, ancak buna rağmen 2020'nin üçüncü çeyreğinde kriz öncesi seviyelere ulaşıldığı,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Politik koordinasyondaki zayıflıkların, yetkililerin eylemlerinin güvenilirliğini ve etkinliğini zayıflattığı</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Para politikasının 2020 sonbaharında sıkılaştığı, ancak merkez bankası başkanının atanmasından sadece dört ay sonra Mart 2021'de aniden görevden alınması finansal piyasa istikrarsızlığını artırdığı,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kayıt dışı sektörün kriz sırasında gerilediği, ancak yine de ekonominin büyük bir bölümünü oluşturduğu</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Türkiye'nin enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesi ve yenilenebilir enerji sektörünün geliştirilmesi gerektiği,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Devlet yardımının sağlanmasında uygulama, yaptırım ve şeffaflık konusunda uygun kuralların bulunmadığı,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bankacılık sektörünün, kriz hafifletme önlemlerinden yararlanarak iyi bir sermayeye sahip olmaya devam ettiği,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Türkiye'nin AB – Türkiye arasındaki Gümrük Birliği anlaşması kapsamındaki yükümlülüklerinden sapmaları olduğu,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Salgının işgücü piyasası ve yoksulluk üzerinde olumsuz bir etkisi olduğu,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Vergi oranlarında sık sık değişiklik yapmaktan kaçınan ve tüm AB Üye Ülkeleri ile vergi bilgisi alışverişini sağlayan net bir stratejiye ihtiyaç olduğu.</li></ul>İnsan Hakları ve İfade Özgürlüğü<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Olağanüstü halin Temmuz 2018'de sona ermesine rağmen olağanüstü hal sırasında getirilen önlemlerin çoğunun yürürlükte kalmaya devam ettiği,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hükümet yetkililerine verilen bazı olağanüstü yetkilerin demokrasi ve temel haklara zarar verdiği,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İktidar hükümetinin muhalefet partilerinin belediye başkanlarına yaptığı baskının (muhalif siyasetçilere yapılan idari ve adli soruşturmalar, kayyum atamaları, terörle bağlantılı suçlamalarla yapılan tutuklamalar gibi) demokrasiyi daha da zayıflattığı</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Güneydoğu’da güvenlik güçleri tarafından ciddi insan hakları ihlalleri yapıldığı,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Getirilen yasaklar, orantısız müdahaleler ve aşırı güç kullanımı, göstericilere terörle bağlantılı faaliyet suçlamasıyla yöneltilen soruşturmalar nedeniyle ifade özgürlüğü konusunda ciddi bir gerileme yaşandığı,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Cinsiyete dayalı şiddet, ayrımcılık, azınlıklara yönelik nefret söylemlerinin ciddi bir endişe konusu olduğu,</li></ul>Adalet Sistemi<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yargı sisteminin özellikle 2016 yılından itibaren ciddi gerileme kaydettiği,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yargının bağımsızlığı konusunda tedbir alınmadığı,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Türkiye’nin özellikle Selahattin Demirtaş ve Osman Kavala davalarında AİHM kararlarını uygulamayı reddetmesi, yargının uluslararası ve Avrupa standartlarına bağlılığına ilişkin endişeleri daha da artırdığı,</li></ul>Yolsuzluk, Kara Para Aklama ve Terörün Finansmanı ile Mücadele<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yolsuzlukla mücadele konusunda ilerleme kaydedilmediği,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Avrupa Konseyi Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu’nun (GRECO) tavsiyelerini uygulamadığı ve yolsuzluğun endişe konusu olmaya devam ettiği,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Organize suçla mücadelede sınırlı ilerleme kaydedildiği, kara para aklama ve terörün finansmanı ile mücadeleyi düzenleyen yasal çerçevenin iyileştirilmesi gerektiği,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Siber suçlar ve tanık korumasına ilişkin mevzuatın ise iyileştirilmesi için çaba gösterilmesi gerektiği,</li></ul>Göçmenler ve Mülteci Politikası&nbsp;<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Göç ve sığınma politikası konusunda sınırlı ilerleme kaydedildiği,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Türkiye'nin göçmenleri ve mültecileri Yunanistan üzerinden Avrupa'ya giden kara yolunu kullanmaya aktif olarak teşvik ettiği,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ekim 2017'de yürürlüğe girmesine rağmen AB-Türkiye geri kabul anlaşmasında yer alan üçüncü ülke vatandaşlarıyla ilgili hükümleri hala uygulamadığı,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Türkiye’nin dünyadaki en büyük mülteci topluluğuna ev sahipliği yaptığı ve ihtiyaçlarını karşılamak için önemli çabalar göstermeye devam ettiği.</li></ul>Sonuç olarak; AB üyelik yükümlülüklerini üstlenme kabiliyeti hakkında, Türkiye'nin AB müktesebatına uyumunun çok sınırlı ve geçici bir temelde sürdürüldüğü belirtilmiştir. Pek çok başlıkta AB müktesebatına uyum için daha fazla çaba gösterilmesine ihtiyaç mevcuttur. Bu itibarla tüm başlıklarda, uygulamaların ve yürütme mantığının önemli ölçüde iyileştirilmesi gerekmektedir. Düzenleyici kurumların bağımsızlığının sağlanması ve idari kapasitenin geliştirilmesi, Türkiye'nin daha fazla ilerleme kaydetmesi için kilit öneme sahiptir.

ğ ile ilgili hikayeler