Caz-rock ve caz füzyon müziğin öncüsü John McLaughlin bu yıl 80'inci doğum gününü kutluyor, ancak gitarıyla hala bir yavaşlama belirtisi göstermiyor. "Meditasyon ve yoga olmadan günümü geçirmem” diyen gitar virtüözü, 29 Haziran'da 29.İstanbul Caz Festivali kapsamında müzikseverlerle buluşacak. Sanatçı ile 2019 yılındaki İstanbul konseri öncesi yaptığım kısa söyleşiyi hatırlayarak,&nbsp;“nehir-hayat” düşüncelerini yeniden gözden geçirdim.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Özgürlüğe açılan kapı</h2>60'lı yıllarda yoga yapmaya ve müzikle yaşam arasındaki bağlantıyı düşünmeye başlayan sanatçı, “bir müzisyenin ruhsal hayatı zenginse, müziğinin de zenginleştiğine” inanıyor. &nbsp;John McLaughlin, Stravinsky'nin “özgürlüğü, kısıtlamalar sayesinde bulmak” ilkesine sıkıca bağlı. Doğaçlama müzikte gerçek özgürlüğün ancak mükemmel bir disiplin ile sağlanabileceğine inanıyor. Uzun kariyerinde müzikal özgürlüğüne giden yolu bulmak için "geleneksel" ritim ve armoni anlayışını uyguluyor. McLaughlin, pandemi dönemindeki kısıtlı etkileşim ortamlarına rağmen dünyanın farklı coğrafyalarından müzisyenlerle elektrik cazını kendi anlayışları ile çalmanın yolunu buldu ve Temmuz 2021'de <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/album/1e34TNabxm7UvTL1dNNpr9?si=537a5995759b4ac4" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Liberation Time</a> albümünü yayımladı.<img src="https://images.aposto.com/2022/5/4/1655981059947.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.12" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Miles Davis &amp; John McLaughlinKaynak:&nbsp;quillandpad.com<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Miles Davis’in izinde</h2>“Müzikte özgürlük deneyimini elde edebildiğinizde neşe ve güzelliği bulursunuz. Bütün müzisyenler de bunu bilir.”&nbsp;John McLaughlin’in yola çıktığı 60’lı yıllar, müzik dünyasında özellikle de caz-rock ve caz füzyon türlerinde müzisyenlerden sürekli yenilik beklenen bir dönemdi. O ise, hayatla ilgili varoluşsal sorular sormaya ve cevaplar aramaya başladığı bu saykodelik dönemde, Doğu mistisizmi ve Hint kültürünün derinliklerini keşfetmeye yöneldi. Hint müziğinin usta doğaçlamacıları ve ritimcilerinden adeta büyülendi.Caz müzisyenleriyle çalmasına rağmen gitar tonu geleneksel caz gitarının yumuşak tonunda olmadı. In a Silent Way, Bitches Brew gibi Miles Davis’in cazda çığır açan caz füzyon albümlerinde müziğin elektriklendirilmesine&nbsp;katkıda bulundu ve Miles, 1970’li yılların başında onu kendi grubunu kurmasına teşvik etti. Miles’a olan saygısını hep dile getirdi:&nbsp;“Müzisyenlerin bir yandan grup içinde kendileri olabilmelerini sağlarken bir yandan da kişiliklerini müzikle entegre edebileceklerini bana gösteren Miles olmuştur.”<img src="https://images.aposto.com/2022/5/4/1655980991357.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.78" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Mahavishnu Orkestrası&nbsp;Fotoğraf: David Redfern<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sentezde saklı hazine: Mahavishnu Orkestrası</h2>Miles Davis’in cesaretlendirmesiyle kurduğu Mahavishnu Orkestrası’nın üyeleri arasındaki olağanüstü uyumun yanı sıra grubun tekniği, karmaşıklığı ve duygusallığı yüksek müzikalitesi 50 yıl geçmesine rağmen ortadadır. Öte taraftan, davullarda Billy Cobham, elektrik basta Rick Laird ve elektrik piyanoda Jan Hammer ile yaptığı müzik her zaman hızlı ve elektrik değildi. Akustik gitar ve saksafonun caz uçuşları ile Hint ritimlerinin harikulade şekilde bir araya geldiği, keman seslerinin Hint tambura ve tablayla harmanlandığı bir müzikal dünya geliştirdi. Sanatçı 1970 yılında akustik gitarını Doğu müziğinde derinleştirdiği, klasikleşen albümü <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/album/3zOgms6p35ToZug0MPmEub?si=7633b4ea59614cfa" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">My Goal's Beyond</a>’ı kaydetti. Bu albüm, sanatçının en sevdiği albümlerindendir.&nbsp;1976'da üç beğenilen albüm çıkaran serbest doğaçlama müzik topluluğu Shakti ile zamanını elektrik ve akustik projeler arasında dengelemeye devam etti. 70’lerin sonunda solo çalışmalarına geçene dek caz-rock dünyasının dışında kalmayı tercih etti çünkü Hint arkadaşlarıyla çalmanın keyfini deneyimlemekteydi.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/5/4/1655981210182.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.25" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">John McLaughlin, 1973 yılında Mahavishnu Orkestrası'yla Amsterdam'da performans sergiliyor<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Çağlayan nehir</h2>Miles Davis ve John Coltrane'in müzikal çalışmalarının aynı “müzikal- ruhsal nehre” ait olduğunu düşünüyor ki o nehir sanatçıyı 50’lerin sonlarından itibaren sürüklemektedir. &nbsp;Miles ona göre sadece üstün bir sanatçı değil, çağdaş müziğe yeni biçimler ve kavramlar getirmiştir.&nbsp;Hint müziğinin insanı bütün boyutlarıyla bütünleştirdiğini savunuyor McLaughlin. “Maneviyat boyutunu cazda birleştirmesi John Coltrane'i sonsuza dek değiştirdi. Hint müziğinin insan ruhunu kapsayıcılığı ve John Coltrane'in&nbsp;A Love Supreme&nbsp;eseri, varoluşun büyük sorularına cevaplar aramam için bana ilham verdi ve bu ilhamın etkisi beni hala yönlendiriyor.”Mahavishnu Orkestrası, One Truth Band, Shakti, The Heart of Things, Remember Shakti… Hepsinde ticari riskleri de göze alarak kendi müziğini çaldı.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İçe dönüşün yolları</h2>Sanatçı, hayatının merkezine iç güzelliği koyuyor. Dünyayı daha iyi bir yer haline getirmemizin tek yolunun kendimizi daha iyi insanlar yapmamıza dayandığına inanmakta. “Küresel köyümüzde pek çok harika, barışsever ve şefkatli insan olmasına rağmen açgözlülük ve aptallık birçok hükümette tehlikeli bir şekilde yaygın!”&nbsp;Hint klasik müziği gibi dünyanın farklı coğrafyalarına yayılmış müziklere sevgisi onları popüler hâle getirdi. Mahavishnu Orkestrası, Santana, Zakir Hussain ve Wayne Shorter gibi usta sanatçılarla yaptığı çalışmalarıyla da John McLaughlin, 80 yaşında hâlâ sonsuzluğa uzanan ritim duygusuyla dolu müzik yolculuğunu sürdürüyor. &nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/5/4/1655981524393.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.78" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">John McLaughlinFotoğraf: Alessio Belloni<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İstanbul’da dördüncü boyut</h2>McLaughlin'in 70'lerde yaşadığı Hint kültürünün etkileri, grup üyeleri Mumbai doğumlu davulcu Ranjit Barot, basçı Etienne Mbappe ve davulcu-piyanist Gary Husband olan The 4th Dimension'ın müziğine caz füzyonu olarak yansıyor.&nbsp;Biz de John McLaughlin’in The 4th Dimension grubuyla müziğin sınırlarını özgürce zorlamasını, 29 Haziran’da 29. İstanbul Caz Festivali kapsamında Harbiye Cemil Topuzlu Açıkhava Tiyatrosu’nda bir kez daha hayranlıkla izleyeceğiz.&nbsp;

Her hafta sinema ve müzik evreninden söyleşiler, incelemeler, öneriler, podcast’ler ve keşif notları e-posta kutunda.

Nazlı Toprak