Doğa Yurduneri

Sosyal medyada her gün milyonlarca kullanıcı, asılsız ve manipülatif bilgilere maruz kalıyor. Özellikle siyasi gündemin yoğun olduğu dönemlerde geniş ölçekli kitle manipülasyonu faaliyetleri ciddi bir artış gösteriyor.

Yaklaşık 3 yıl önce Twitter’ı satın alan Elon Musk, adını “X” olarak değiştirdiği platformu yapay zeka girişimi xAI’a sattı. İlk etapta xAI’ın devasa miktarda eğitim verisine duyduğu ihtiyacı gidermeye yönelik bir hamle olarak görülen satışta, Musk’ın finansal kontrolünü koruma çabası da büyük bir rol oynadı.

Fransız filozof Michel Foucault, gözetimin gücünün varlığından çok olasılığında olduğuna dikkat çekiyor. Bugün içinde bulunduğumuz modern Panoptikon, dijital gözetimi bir toplumsal kontrol aracı hâline getiriyor. Üstelik gelişen teknolojiler, bu gözetimin kapsamını her geçen gün biraz daha genişletiyor.

Google’ın Şubat ayında kullanıma sunduğu dijital parmak izi, hâlihazırda eleştiri oklarının hedefinde olan çerezlerin ötesine geçerek internet sitelerini aşan bir profil oluşturuyor. Teknoloji dünyası, bir kez daha gelenin gideni arattığı bir döneme tanıklık ediyor.

İstanbul'da bir sabah işe yetişmek için evden çıkıyorsunuz. Ancak trafikte ilerlemek neredeyse imkansız. Trafik ışıkları, korna sesleri, bitmek bilmeyen yoğunluk derken gökyüzünden işe gitmenin hayaline dalıyor ve düşünmeden edemiyorsunuz: Uçan taksilerin bu kaosu durdurması mümkün mü?

Son yıllarda kaç kez şu anı yaşadınız? Arkadaşınız telefonunda size takip ettiği birini gösteriyor. Ancak onun ve 5 milyonun üzerinde takipçisinin gözünde "çok ünlü" olan bu kişiyi siz hayatınızda bir kez bile görmemişsiniz. Bu nasıl olabilir diyorsanız cevabı basit: Algoritmik şöhret.

Her yıl Mart ayında Austin’de düzenlenen teknoloji, film ve müzik festivali South by Southwest’in 2025 ayağı, 7 Mart Cuma günü başladı. 15 Mart’ta sona erecek etkinliğe Google, Qualcomm, Arm, Bluesky, Rivian, Signal ve Amazon gibi pek çok teknoloji devinin üst düzey yöneticisi katılım sağladı.

Veriler açıkça gösteriyor ki kadınlar, siber zorbalığa erkeklerden çok daha fazla ve çok daha şiddetli biçimde maruz kalıyor. Çevrimiçi platformlarda basit bir paylaşım yapmak bile kadınlar için tehdit, hakaret, taciz veya zorbalıkla sonuçlanan nahoş bir deneyime dönüşebiliyor.

Son dönemlerde teknoloji devleri, ardı ardına kendi kuantum çiplerini tanıtsa da kuantum bilgisayarlar, hâlâ erken aşamada. Fakat bu alandaki gelişmeler hızlandıkça kuantum bilişim, çağımızın en büyük teknolojik atılımlarından biri hâline gelebilir.

Sonsuz kaydırma, otomatik oynatma, kırmızı bildirim balonları… Tüm bunlar masum birer tasarım tercihi gibi görünebilir ama aslında hepsi tek bir amaç için var: Platformda daha uzun süre vakit geçirmenizi sağlamak.