Merhaba,Ocak ayında beş adet Salı olunca, Çevreci Geek'in bu sayısını 5. boyuttan, yani görmediğimiz ama var olan bir gerçeklikten yazmak istedim.Ama merak etmeyin bu 5. boyutta Samanyolu TV'nin saç baş yolduran hikâyeleri değil, aslında giderek gerçeğe yaklaşan bir ütopyadan konuşacağız.Bu sürdürülebilir çevreci ütopyanın ismi Solarpunk.Gelin şimdi alüminyum folyo şapkalarımızı takıp gerçeklikten, çok da olmasa da biraz uzaklaşalım.

İklim haberleri üzerine yorumlar.

Çevreci Geek

Giderek gerçeğe yaklaşan alternatif bir geleceğe hazır mısınız?

Yaklaşan bir ütopya: Solarpunk

Son 15 günün öne çıkan iklim haberlerine göz attığımız Çevreci Geek bültenine hoş geldiniz.Bu hafta da uzun süredir olduğu gibi ağırlıklı olarak enerji haberlerinin olduğu bir bülten karşınızda. Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sonrası ortaya çıkan krizin sonucu olarak yapılan değişimler yavaşça ama sağlam bir şekilde etkisini gösteriyor.Bu sorunlar üzerinden ise Küresel Riskler Raporu kısa dönemde hayat pahalılığını, uzun dönemde ise iklim krizini en büyük küresel risk kabul ediyor.Güncel haberler için <a fr-original-style="" href="https://link.apos.to/c/yZjHrZ3pLrj9?c=HgFc4R_SoiBsXPIRkJcap&sub=5fd1b4080952ab0008678493&s=web" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">sosyal medya hesaplarımı takip etmeyi unutmayın.</a>

Küresel Riskler Raporu’nun bu yılki sonuçları kısa ve uzun vadede iki farklı riske dikkat çekiyor.

En Büyük Küresel Riskler İklim Krizi ve Hayat Pahalılığı

Bu hafta Türkiye'de plastiğin durumunu ele alan sayımızı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın, Türkiye Ulusal Enerji Planı'nı yayınlaması üzerine erteledim.Eğer Çevreci Geek yayınını takip ediyorsanız, iklim krizine en fazla sebebiyet veren enerji tüketiminin, özellikle elektrik üretiminin büyük bir yer kapladığını görebilirsiniz.O yüzden, ithal kömürü bırakamayan bu ulusal planı incelemek istedim.

Türkiye'nin Ulusal Enerji Planı yerliyi artırıyor ama ithalden vazgeçemiyor

İthal kömürü bırakamayan ulusal plan

2023 yılının ne kadar zor olacağı son haftalarda kesinleşti. Özellikle dünya nüfusunun neredeyse yarısının resesyona girme olasılığı beklediğimiz ama inanmak istemediğimiz bir gerçeği doğruladı. Seçim ekonomisi kafası yaşayan ve artıştan azaltım ile iklime karşı ben istediğimi yaparımcı Türkiye ise zaten kendi içinde üç maymunu oynamakta.Ama bu iklim konusunda iyi haberler olmadığı anlamına gelmiyor, gelin 2022'den bizi 2023'e taşıyacak iyi haberlere bir göz atalım.

Zor geçecek bir yıla iyi haberler ile başlayalım

2022'den 6 iyi iklim haberi

Merhaba,Bugün, aralık ayının 2. ve 3. haftasında öne çıkan yenilenebilir enerjiye, COP15'e ve Türkiye'nin ekolojik tehditlerini inceleyen araştırmaya göz atacağız.Her zaman olduğu gibi güncel haberler için <a fr-original-style="" href="https://link.apos.to/c/yZjHrZ3pLrj9?c=HgFc4R_SoiBsXPIRkJcap&sub=5fd1b4080952ab0008678493&s=web" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">sosyal medya hesaplarımı takip etmeyi unutmayın.</a>

Araştırmalar yenilenebilir enerjiyle enflasyonun %20 oranında azalabileceğini belirtiyor.

Enflasyon yenilenebilir enerjiyle düşer mi?

Birleşmiş Milletler Küresel Plastik Anlaşması için delegeler Uruguay'da toplandı. 2024 yılında plastik üretimini ve tüketimini hedef alacak küresel anlaşmanın detayları bu toplantılarda belli olacak.Gelin biz de küresel plastik üretimini ve geleceğini bu içerikte ele alalım.Çevreci Geek ile güncel iklim haberlerine ulaşmak için <a fr-original-style="" href="https://link.apos.to/c/yZjHrZ3pLrj9?c=HgFc4R_SoiBsXPIRkJcap&sub=5fd1b4080952ab0008678493&s=web" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">sosyal medya hesaplarımı takip etmeyi unutmayın</a>.

Uruguay'da Küresel Plastik Anlaşması için müzakerelerde plastiğin geleceği konuşuluyor

Ne Olacak Bu Plastik Kirlilik?

Son 15 günün çevre haberlerini derlediğimiz bir Çevreci Geek sayısına daha hoş geldiniz.Bu bültende öne çıkan iki yenilenebilir enerji raporunun verilerini ele alıp, CHP'nin fosil yakıtı karşıtı başdanışmanından kömüre yatırımı bırakan bankalara, Fransa'nın havayolları kısıtlamasından SALT'taki film festivaline göz atacağız.Her zaman olduğu gibi güncel haberler için <a fr-original-style="" href="https://linktr.ee/cevrecigeek" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">sosyal medya hesaplarımı takip etmeyi unutmayın.</a>

Net sıfır hedefine doğru, ama istenilen hızda mı?

Her Şeye Rağmen Yenilenebilir Enerji

Son 15 günün en önemli iklim haberi tabii ki COP27 süreci oldu. Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi Taraflar Toplantısı’nın 27.’sinin detaylarını ve önemini ele almıştım. Gelin bu hafta da öne çıkan gelişmelere, konferansın sonuç bildirgesine ve Türkiye’nin yeni iklim hedefi hakkındaki haberlere bir göz atalım.

COP27'nin sonucu buruk bir sevinç yarattı

Adalet için iyi, iklim için kötü haber

İlk defa bir enerji kaynağının baskı silahı olarak kullanıldığı savaşın gölgesinde düzenlenen COP27 iklim tazminatı, yenilenebilir enerji finansmanı ve doğalgazın geleceği gibi konularda belirleyici olabilir.Sivil toplum kuruluşları ise baskılar, engeller ve yeşil badananın COP27'yi toplumsal iklim hareketi için anlamsız kıldığını savunuyor.Gelin detaylı bir şekilde COP27'i inceleyelim.

Savaş ve krizlerin gölgesindeki COP27'i inceliyoruz

COP27: Tazminat, Finansman, Doğalgaz

15 günde bir iklim haberlerini derlediğim sayılarda bu hafta merkezde Bartın'da yaşanan kömür madeni kazası var.Ayrıca yenilenebilir enerjide yaşanan gelişmeler, yaşayan gezegenimiz hakkında bilgiler ve son dönem hava kirliliği verilerini de burada bulabilirsiniz.Çevreci Geek'i<a fr-original-style="" href="https://linktr.ee/cevrecigeek" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;sosyal medyada takip etmeyi unutmayın.</a><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Zihnin için taze bir başlangıç: Çevreci Geek ve diğer Aposto yayınlarını yenilenen Aposto uygulamalarında da takip etmeyi unutmayın!<p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#5EA782" color="#090909" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#5EA782 !important;color:#090909 !important" href="https://onelink.to/24vs72" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(94, 167, 130) !important; color: rgb(9, 9, 9) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Uygulamayı indir</a>

Hikâyeyi yenilenebilir enerji ile değiştirebiliriz

Kömür Kader Değil

Bilim hakkında yayımlanan makaleler ve yayınlar

Bilim

Sosyal farkındalık hakkında yayımlanan makaleler ve yayınlar

Sosyal Farkındalık

Türkiye'nin iklim krizine karşı atması gereken ilk adımlardan biri kömürden
çıkış planlarını hazırlamaktan geçiyor.

Geçtiğimiz günlerde yayınlanan iki rapor ise Türkiye'ye kömürden sonra yerel,
adil ve ekonomik bir gelişmenin mümkün olduğunu gösteriyor.

Gelin, bu projeler ile kömürden sonraki Milas'ı beraber inceleyelim.

Türkiye'nin iklim krizine karşı atması gereken ilk adımlardan biri kömürden çıkış planlarını hazırlamaktan geçiyor.Geçtiğimiz günlerde yayınlanan iki rapor ise Türkiye'ye kömürden sonra yerel, adil ve ekonomik bir gelişmenin mümkün olduğunu gösteriyor.Gelin, bu projeler ile kömürden sonraki Milas'ı beraber inceleyelim.

Kömürden sonra adil ve yerel bir dönüşüm mümkün

Zeytin ve Güneş: Türkiye'nin Kömürden Çıkışı için İki Proje

Çevreci Geek 20 Nisan Podcast

Türkiye'deki her proje gibi fosil yakıt projelerinin de finansal altyapıya
ihtiyacı var. Bu projede hissedarlar önemli olsa da, asıl yatırım finansal
kuruluşlardan yani bankalardan gelmekte.

Her 10 yatırımın 8'ini sağlayan bu bankalarda eğer sizin de paranız varsa,
maalesef istemeden de olsa iklim krizine destek veriyorsunuz.

Şimdi gelin Türkiye'de hangi bankalar fosil yakıtlara yatırım yapıyor beraber
keşfedelim.

Türkiye'deki her proje gibi fosil yakıt projelerinin de finansal altyapıya ihtiyacı var. Bu projede hissedarlar önemli olsa da, asıl yatırım finansal kuruluşlardan yani bankalardan gelmekte.Her 10 yatırımın 8'ini sağlayan bu bankalarda eğer sizin de paranız varsa, maalesef istemeden de olsa iklim krizine destek veriyorsunuz.Şimdi gelin Türkiye'de hangi bankalar fosil yakıtlara yatırım yapıyor beraber keşfedelim.

Türkiye'de fosil yakıtı destekleyen bankalarda paranız varsa iklim krizine istemeden de olsa sebep oluyorsunuz

Bankadaki Paranız İklim Krizini Derinleştiriyor Olabilir

çevreci geek 20 mart

Uzatılan elektrik üretim izinleri, yeni projeler, istimlak edilen alanlar.
Türkiye kömür yatırımlarını azaltmak yerine gaz vermiş gözüküyor.

Özellikle artan kuraklıktan dolayı azalan hidroelektrik ve dövizin yükselmesi
ile alınması zorlaşan ithal kaynaklar yerine, yerel kaynaklara yönelme
gözüküyor.

Peki neden bu yerel kaynaklar kömür ile doğalgaz yerine güneş ile rüzgar değil?
Gelin beraber inceleyelim.

Uzatılan elektrik üretim izinleri, yeni projeler, istimlak edilen alanlar. Türkiye kömür yatırımlarını azaltmak yerine gaz vermiş gözüküyor.Özellikle artan kuraklıktan dolayı azalan hidroelektrik ve dövizin yükselmesi ile alınması zorlaşan ithal kaynaklar yerine, yerel kaynaklara yönelme gözüküyor.Peki neden bu yerel kaynaklar kömür ile doğalgaz yerine güneş ile rüzgar değil? Gelin beraber inceleyelim.

Paris Anlaşması'nı imzalayıp, Yeşil Fon alsa da, Türkiye kömürü bırakamıyor.

Türkiye'nin Kömür İnadı Devam Ediyor

Çevreci Geek 13 Şubat Podcastı

Bu bültende iklim krizi çözümlerini ele alırken genelde en son geldiğimiz nokta
tüketime bağlı sistemin değişmesi gerektiği oluyor.

Bu hafta da bu konu ile ilgili bir haber ile açıyoruz bültenimizi.

18 bin yolcusuz uçak ile...

Bu bültende iklim krizi çözümlerini ele alırken genelde en son geldiğimiz nokta tüketime bağlı sistemin değişmesi gerektiği oluyor.Bu hafta da bu konu ile ilgili bir haber ile açıyoruz bültenimizi.18 bin yolcusuz uçak ile...

On binlerce uçuşun yolcusuz yapıldığı bir sistemde, iklim krizini konuşmak

Yolcusuz Uçakların Yaktığı Gezegenimiz

Çevreci Geek 16 Ocak Podcastı

Uluslararası Enerji Ajansı'nın yayınladığı son raporlarda kömüründe
yenilenebilir enerjinin de arttığı gözüküyor.

Peki bu iklim krizi için ne anlama geliyor, en sonunda kim bu maçı kazanacak,
gelin beraber inceleyelim.

Uluslararası Enerji Ajansı'nın yayınladığı son raporlarda kömüründe yenilenebilir enerjinin de arttığı gözüküyor.Peki bu iklim krizi için ne anlama geliyor, en sonunda kim bu maçı kazanacak, gelin beraber inceleyelim.

Enerjide kömür de yenilenebilir enerji de artıyor. Peki şimdi ne olacak?

Kömür de, Yenilenebilir de Büyüyor: Şimdi Ne Olacak?

Çevreci Geek 19 Aralık Podcastı

Türkiye gündemini, ekonomide denenen düşük faiz deneyinin yol açtığı fiyat
artışları haklı olarak meşgul etmekte.

Ama bu hafta içinde iklim krizi ve sürdürülebilirlik konusunda dikkat çekici
gelişmeler oldu.

Türkiye gündemini, ekonomide denenen düşük faiz deneyinin yol açtığı fiyat artışları haklı olarak meşgul etmekte.Ama bu hafta içinde iklim krizi ve sürdürülebilirlik konusunda dikkat çekici gelişmeler oldu.

Bu haftanın iklim haberlerine beraber göz atalım

Tarımda Kriz, ABD'de Kasırga: Haftanın İklim Haberleri

Çevreci Geek 12 Aralık Podcast

Çin'in 68 ülkeyi kapsayan trilyon dolarlık Bir Kuşak Bir Yol projesine karşı,
Avrupa Birliği direkt Çin'i hedef göstererek Küresel Geçit projesini başlattı.

Küresel Geçit projesinin yatırımları almak için, hukukun üstünlüğü, çevre,
demokrasi, insan hakları gibi çeşitli alanlardaki standartlara uyum gösterilmesi
gerekecek.

Peki bu sürdürülebilir yeşil ekonomi için ne anlama geliyor? Gelin beraber
inceleyelim.

Çin'in 68 ülkeyi kapsayan trilyon dolarlık Bir Kuşak Bir Yol projesine karşı, Avrupa Birliği direkt Çin'i hedef göstererek Küresel Geçit projesini başlattı.Küresel Geçit projesinin yatırımları almak için, hukukun üstünlüğü, çevre, demokrasi, insan hakları gibi çeşitli alanlardaki standartlara uyum gösterilmesi gerekecek.Peki bu sürdürülebilir yeşil ekonomi için ne anlama geliyor? Gelin beraber inceleyelim.

Avrupa Birliği ve Çin'in uluslararası dev ekonomik projeleri sürdürülebilirlik için ne anlama geliyor?

Yeni Soğuk Savaş Yeşil Ekonomi Üzerinden mi Olacak?

Çevreci Geek 8 Aralık Podcastı

Son dakikada gol yiyerek biten COP26 zirvesinden sonra, Türkiye’nin gündemi faiz
ve kur üzerinden şekil almaya başladı; iklim krizi ve Türkiye’nin bu yeni
dönemde yapacakları gündemden düştü, gene satır aralarına sıkıştı.

Her ne kadar durum böyle olsa da, geçtiğimiz haftaki iklim haberlerinden öne
çıkanları gelin ele alalım.

Son dakikada gol yiyerek biten COP26 zirvesinden sonra, Türkiye’nin gündemi faiz ve kur üzerinden şekil almaya başladı; iklim krizi ve Türkiye’nin bu yeni dönemde yapacakları gündemden düştü, gene satır aralarına sıkıştı.Her ne kadar durum böyle olsa da, geçtiğimiz haftaki iklim haberlerinden öne çıkanları gelin ele alalım.

Küresel politikada kömürden çıkış yerini alsa da Türkiye'den gelen mesajlar kuşkulu

COP26 Sonrası Türkiye Kömürden Çıkmakta Niyetsiz

Çevreci Geek 28 Kasım Podcast

COP26 artık son günlerine girdi, anlaşmalar yavaş yavaş şekil almakta, son
bildirgenin ise detayları daha belli değil.

İklim Zirvesi’nde her ne kadar pozitif adımlar atılsa da, yasal boşluklar ve
satır arası detayları, uzmanların ve iklim aktivistlerinin tepkisini topluyor.

İsterseniz durumu daha iyi anlamak için ilk iki günden sonra öne çıkan haberleri
derlemeye devam edelim.

COP26 artık son günlerine girdi, anlaşmalar yavaş yavaş şekil almakta, son bildirgenin ise detayları daha belli değil.İklim Zirvesi’nde her ne kadar pozitif adımlar atılsa da, yasal boşluklar ve satır arası detayları, uzmanların ve iklim aktivistlerinin tepkisini topluyor.İsterseniz durumu daha iyi anlamak için ilk iki günden sonra öne çıkan haberleri derlemeye devam edelim.

Anlaşmaların yasal boşlukları, uzmanlar ve iklim aktivistlerin tepkisini artırıyor.

COP26 Gündemi: İklim Mücadelesi Zirve'den Umudunu Kesiyor

Çevreci Geek 10 Kasım Podcast

Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi COP26 başladı ve liderlerin bir araya geldiği
ilk iki günün sonuna geldik.

Gelin bu ilk iki günde neler konuşuldu beraber inceleyelim.

Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi COP26 başladı ve liderlerin bir araya geldiği ilk iki günün sonuna geldik.Gelin bu ilk iki günde neler konuşuldu beraber inceleyelim.

COP26 düşünülenden hızlı ilerliyor, ama başarılı olacak mı?

COP26'da Neler Oluyor: İlk İki Günün Özeti

Çevreci Geek 3 Kasım Podcast

Süregelen bir savaş, yeni bir pandemi korkusu, krizin kapısında bir ekonomi, artan fiyatlar, giderek ısınan dünyamız… Son dönemin konuları bunlar olunca istemeden de olsa Çevreci Geek sayıları, bazı kişileri varoluşsal krize ya da eko-anksiyeteye sürüklemiş olabilir.Değişmesi gereken onlarca çarkın olduğu bir makinada, basit bir birey olarak bu duruma bakıp çözümsüzlük görmek son derece olası. Bununla beraber iklim krizi haberlerinde genellikle sorunları konuştuğumuz da bir o kadar doğru.Son dönemde gelişen teknolojilerin, kurulan uluslararası diyaloğun, ucuzlayan yenilenebilir enerji kaynaklarının, bilinçli tüketime yönelik ürünler üreten yerel ve küçük üreticilerin artışı bize aslında çözümün mümkün olduğunu gösteriyor.Öyle ki şu anda küresel ısınmanın en kötü etkilerini yaşama olasılığımız oldukça düşmüş durumda. 10 yıl önce konuşulan 6-7 derecelik küresel ısınma senaryolarından oldukça uzağız.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2023/1/3/1675243173401.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.80" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak: Esmiyor<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Ama sistem tam anlamıyla değişmiş değil ve iki derecelik ısınmanın bile etkileri küresel krize yol açacak derecede. Bu yüzden tam son viraja gelmişken bize alternatif yok diyenlere, “hayır ben böyle rezil bir dünyada yaşamak istemiyorum” demenin de tam zamanı.İşte böyle bir durumda, içimizdeki optimistler karanlık ve kaotik bir geleceğe karşı alternatif dünyalar düşünmeye başladılar bile.&nbsp;Toplulukların çatışmaya değil diyaloğa önem verdiği, merkeziyetçi ve fosil yakıt ağırlıklı enerji yerine yereldeki farklı yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanıldığı, çöp sonuçlu bir ekonomi yerine döngüsel ekonominin sistemde olduğu bir evren. İşte bu alternatif evrenin ismi Solarpunk.İçimizdeki geek'ler hemen Cyberpunk&nbsp;ismini hatırladıysa, çok da uzak değilsiniz. Kaotik ve karanlık bir evren olan bu distopik, teknolojik kabus evrenini Blade Runner, Matrix filmleri ve Cyberpunk 2077 gibi oyunlar ile popüler kültürde daha fazla görüyoruz.Bu evrende teknolojik despotlar ve yapay zekâ insanlığı yönetirken, tek merkezden ve gizlilikle yönetilen bir veya birkaç şirket gezegeni ya bir felaketin eşiğine getirmiş ya da insanlara bir kıyameti yaşatmıştır. Genellikle kahramanımız da bu dünyanın içinde kaybolur.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2023/1/3/1675243333598.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.76" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Karanlık evren, muscle car gerektirir. Kaynak: Cyberpunk 2077<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Solarpunk ise 2008 yılında bir sanat hareketi olarak Cyberpunk’ın antitezi olarak ortaya çıktı. Bu evrende doğa ve insanlık arasındaki denge kurulmuş, teknolojinin yok edici değil, dengeleyici ve sofistike yapısı ile oluşturulan sistem merkezsiz ve açık kaynaklı bir şekilde herkes için çalışıyor.&nbsp;İnsanlık bu beraberlik içinde felaketi veya kıyameti yenmiş, kendilerine yeni bir ev kurmuştur. İnsanların adımları doğaya zarar vermez, verse bile bu zarar hemen tamir edilir. Şehirler bir beton ormanı değil, tam tersine doğanın da kendine yer bulabildiği yeni bir ekolojik alandır.Popüler kültürde aslında Marvel kahramanı Black Panther’ın şehri Wakanda bir solarpunk&nbsp;örneği diyebiliriz. Aşağıda ise bir yoğurt markasının reklamı için yarattığı Ghiblimsi Solarpunk evrenini görebilirsiniz.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://youtu.be/UqJJktxCY9U" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2023/1/2023-02-01T09:23:44.278Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.77" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Bu anlattıklarım size ütopya gibi geliyorsa, Solarpunk’ı şu an bile görebildiğimiz örnekler olduğunu hatırlatayım. Singapur’un <a fr-original-style="" href="https://www.jewelchangiairport.com/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Jewel Changi&nbsp;</a>havalimanı ve içindeki Gardens By the Bay, solarpunk kültürünün güçlü bir şekilde hissedildiği yerlerden. Buna ek olarak İtalya'dan tasarım şirketi <a fr-original-style="" href="https://carloratti.com/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Carlo Ratti binaları&nbsp;</a>da doğal elementlerin klasik kültürü “bozduğu” örnekler sayılabilir.Sadece tasarım açısından değil, Solarpunk&nbsp;evreninin gerçekleşmesi aslında çoğu noktadan artık daha da mümkün gözüküyor:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Enerjide biraz savsaklasak da, yenilenebilir enerjiye doğru gidiyoruz ve verimlilik, yani enerji üretiminde azalma bile konuşuluyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ürünleri yeniden kullandıracak, yeni kaynak üretimini azaltacak döngüsel ekonomi artık ülkelerin yasalarına giriyor, bireysel tüketimi azaltan bilinçli tüketim faaliyetleri daha çok kişinin uyguladığı bir yaşam stiline dönüyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ulaşımda hava trafiğine vergiler geliyor, elektrikli araçlar satış rekoru kırıyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Binalarda ısı pompaları, kirli suyun yeniden kullanımı, yağmur suyu toplanması gibi konular öne çıkıyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tarımda onarıcı ve permakültür tarım öğeleri öne çıkıyor, topluluk bahçeleri ve kooperatiflerin sayıları artıyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tüm nefrete karşı, toplumlar daha kabullenici bir yapıya dönüşüyor, daha önce tabu olan cinsiyet, cinsel yönelim, engelsiz bir dünya gibi konular konuşulurken, ırk ve ülkelerin etiketleri kayboluyor.</li></ul><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2023/1/3/1675243574461.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.92" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Hollanda'daki <a fr-original-style="" href="https://kubusmedia.com/en/blog/progressive-communal-living-aardehuizen" rel="noopener ugc nofollow" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Aardehuizen&nbsp;</a>ekoköyü canlı bir Solarpunk örneği<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Değişim başladı bile. Alternatif bir çözüm arayışındaki onlarca insan sosyal medyada birleşiyor, birlikte karar alıyor. Yeter ki siz de bu kararı almak isteyin, alternatif bir dünyanın mümkün olduğuna inanın ve hayal gücünüzü zorlayın.Pesimistliğe yakalanmanın çok kolay olduğu şu dönemde, baş kaldırışımız inatla optimistlik, inatla eşitlik, adalet ve ekoloji değerlerini savunmak olsun. Cyberpunk’ın&nbsp;neon karanlığına karşı, Solarpunk’ın güneşini ve yeşilini seçelim.&nbsp;

Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrası, Putin’in yaptırımlara karşı doğal gaz kaynaklarını kısıtlaması ve arkasından gelen enerji krizi, Rusya’dan gelen fosil yakıtlara ciddi oranda bağımlı olan Avrupa’nın ciddi kısıtlamalara ve yeni yatırımlara gitmesine yol açmıştı.Getirilen yasaklar, yapılan kontroller ve sabit tutulan oda sıcaklıklarından sonra, 2022’nin Aralık ayında Rusya’nın kazancı %17 düşerek ülkenin Ukrayna’yı işgalinin başlamasından bu yana <a fr-original-style="" href="https://www.iklimhaber.org/abnin-petrol-yasaginin-rusyaya-maliyeti-gunluk-160-milyon-euro/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">en düşük seviyeye geriledi</a>. Enerji verimliliği, enerji tasarrufu ve temiz enerjiye daha fazla yatırım yaparak fosil yakıt talebindeki azaltımı ekonomik ve sosyal açıdan daha sürdürülebilir hâle getirilmesi, ithalat yasaklarının uygulanmasını ve etkili olmasını sağladı.<img src="https://images.aposto.com/2023/0/1/1673880149598.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="2.42" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak: CREA<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Şimdiden etkisi günde 160 milyon Euro’ya çıkan tedbirlerin şubat ayında günde 280 milyon Euro’ya çıkması bekleniyor. Bununla beraber Rusya’nın fosil yakıt ihracatı günlük 640 milyon Euro kazandırmaya devam ediyor.Enerji ve Temiz Hava Araştırma Merkezi (CREA) ise Rusya’nın gelirini günde 200 milyon Euro daha azaltabilecek başka adımlar öneriyor.Bu önerilerden biri ham petrol fiyat üst sınırının düşürülmesi. Ham petrol fiyat üst sınırının, Rusya’daki üretim ve nakliye maliyetlerinin hâlâ çok üzerinde olan 25-35 dolara düşürülmesi, Rusya’nın petrol ihracat gelirini günde en az 100 milyon Euro azaltacak.AB’nin ve bazı diğer ülkelerin aksine Rusya’dan yüklü miktarda fosil yakıt ithal etmeye devam eden ülkeler de var. Örneğin Çin, Güney Kore, Hindistan, Japonya ve ülkemiz Türkiye de direkt savaş harcamalarına giden bu gelirde pay sahibi.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">

Tedbirler Rusya'ya 200 milyon Euro'ya mal olacak

Rusya ve enerji tedbirleri

Yaklaşık 20 yıldır politikacıların ve sektör liderlerinin katıldığı Dünya Ekonomik Forumu’nun sonucu olarak yayımlanan Küresel Riskler Raporu’nun bu yılki sonuçları kısa ve uzun vadede <a fr-original-style="" href="https://www.weforum.org/reports/global-risks-report-2023/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">iki farklı riske dikkat çekiyor</a>.Rapora göre&nbsp;yaşam maliyeti krizi&nbsp;kısa vadeli en büyük riskken iklim değişikliğini azaltma ve iklime uyum sağlamadaki başarısızlık uzun vadeli en büyük endişelerden. Çatışmalar ve coğrafi gerilimler birkaç krizin aynı anda yaşanmasına yol açmış durumda. Bu krizlerin kısa etkileri ekonomik anlamda, uzun etkileri ise ekolojik ve sosyal anlamda gelişmeleri baltalayacak seviyede.Raporda iklim krizine karşı eylem penceresinin hızla kapandığı belirtilirken, risklerin birbiri ile çakışma riskine ulaşmadan toplu eylem ve uluslararası iş birliği gelişmesi gerektiğine dikkat çekiliyor.Raporda küresel salgın ile Avrupa’daki savaşın, enerji, enflasyon, gıda ve güvenlik krizlerini yeniden canlandırdığına dikkat çekildi.<img src="https://images.aposto.com/2023/0/1/1674479606248.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.66" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak: WEF<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Bu yüzden önümüzdeki iki yıllık süreçte en büyük küresel risk olarak görülen hayat pahalılığı krizini&nbsp;doğal afetler ve aşırı hava olayları takip ederken, jeo-ekonomik çatışma&nbsp;üçüncü,&nbsp;iklim değişikliğini azaltmada yetersiz kalınması dördüncü ve toplumsal kutuplaşma beşinci sırada yer alıyor.Daha uzun süreli bakıldığında ise önümüzdeki 10 yıl içinde küresel risk algılarının temel odak noktasını iklim ve çevresel riskler oluşturacağa benziyor. Rapor özellikle son dönemde iklim hedeflerine uyumlu hareket etmedeki eksikliğin, net sıfıra ulaşmak için gerekli olan bilimsel uygulamalar ile politik olanlar arasındaki farklılığı ortaya çıkardığını belirtiyor.Eğer politika stratejilerinde önemli bir değişiklik veya büyük çapta yatırım yapılmazsa iklim değişikliği, biyoçeşitlilik kaybı, gıda güvenliği ve doğal varlıkların tüketimi gibi ekosistemin çöküşünü hızlandıracak olayların ve doğal afetlerin etkileri artacak.Raporda birbirine bu kadar bağlı risklerin çözümlerinde ise aynı bağlılığın kullanılabileceği belirtiliyor. Örneğin, kötüleşen bir ekonomik tabloya yönelik dirençliliğin artırılması, iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini azaltmaya yönelik önlemleri içeren çözümleri de beraberinde getirebilir. Bu çözümü özellikle enerji güvenliğini yenilenebilir enerji kaynakları ile sağlamakta bolca göreceğiz gibi.Bununla beraber bu çözümlerdeki teknolojik eşitsizlikler riskleri artırıyor. Teknoloji sektörünün daha güçlü sanayi politikaları ve güçlendirilmiş devlet müdahalelerinin ana hedefleri arasında yer alacağının altını çizen rapor, devlet harcamaları ve askeri harcamaların yanı sıra özel yatırımların da teşvikiyle gelişmekte olan teknolojilere yönelik araştırma ve geliştirme çalışmalarının önümüzdeki 10 yılda hızlanarak devam edeceğini söylüyor.Bu teknolojiler, yeni sağlık tehditlerine ve sağlık hizmetleri kapasitesindeki daralmalara çözüm üretmekten gıda güvenliğini ölçeklendirmeye ve iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini hafifletmeye kadar bir dizi yeni krize kısmi çözümler sağlayacak.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın, Türkiye'nin 2053'te net sıfır emisyona ulaşma hedefi esas alınarak hazırlanan ve bu kapsamda 2035'e kadar atılacak adımları içeren&nbsp;Türkiye Ulusal Enerji Planı&nbsp;yayımlandı.Konu enerji planı olunca ben de tabii plana göz atmak istedim. Ama bu makalede elektrik üretimine ve tüketimine odaklanacağız.Plana göre Türkiye’nin 2020 sonunda 95,9 gigavat (GW) seviyesinde olan elektrik kurulu gücünün ise 2035’te 189,7 GW’a çıkması beklenirken, tüketimin 2035’e kadar yılda ortalama yüzde 3,5 büyüyerek 510,5 TWh’e yükselmesi bekleniyor. Bu artışta en büyük pay sanayi sektörünün.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2023/0/2/1673332498556.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.46" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Rakamların ötesine bakarsak, elektrikte kurulu gücün %97, tüketimin ise %52,5 artması enerji planının bir parçası. Bu normal bir artış gibi gözükse de, raporda bazı noktalarda yapılan seçimler çok da verimli değil.Plan özellikle elektrik üretimi konusunda hâlâ fosil yakıtlardan vazgeçemeyen ama bununla beraber bütün enerji kaynaklarında artış göstermeye çalışan bir bakış açısına sahip. Devreye alınması planlanan 96,9 GW'lık yeni elektrik kapasitesinin yüzde 74,3’ünü yenilenebilir enerji kaynakları oluşturuyor.Yenilenebilir enerji kaynakları arasında ise eski dostumuz nükleer enerji var. Nükleer atık yüzünden ve beşikten mezara bakıldığında verimlilik değeri düşük olduğundan artık nükleer enerjiye yönelim azalsa da bildiğimiz kadarıyla Türkiye’de iki nükleer santral planlanıyor ama bu planda Sinop’taki projeden bahsedilmemiş.Halen inşaatı süren Akkuyu santralinde 2025 itibarıyla 2,4 GW kurulu gücün oluşması, bu kapasitenin 2035’te ise 7,2 GW'a ulaşması planlanıyor.Yenilenebilir enerjide en büyük kapasite artışı güneş enerjisinde hedefleniyor. Türkiye’nin 2020 sonunda 6,7 GW olan güneş enerjisi kurulu gücünün 2035’te 52,9 GW'a yükselmesi planlanıyor. Bu şekilde güneş enerjisi %500 artış göstermiş ve bu artışla beraber elektrik üretimindeki en yüksek paya sahip olmuş olacak.Rüzgâr enerjisinde ise %160’lık bi artış ile 2020’de 8,8 GW olan kurulu gücün 2035’te 29,6 GW'a ulaşması bekleniyor. Burada 5 GW’lık bir santralin ise deniz üzeri rüzgâr paneli olarak kurulma planları da var.Diğer enerji kaynaklarından, hidroelektrik santrallerinin 2035’te 35,1 GW'a çıkması, bununla beraber fosil yakıtlardan da doğalgazın 35,5 GW, kömür santrallerinde 24,3 GW'a yükselmesi bekleniyor.Açıkçası yükseliş bu kadar fazlayken kömürlü termik santrallerinin yükselmesi anlamsız gelse de, bunun bazı anlaşmalar üzerinden olduğunu tahmin etmek mümkün. Zira özellikle geçtiğimiz yıl devreye giren Hunutlu Termik Santrali'ne gönderme yapılmış.Bir göze çarpan not ise, doğalgazı hidrojen ile güçlendirme planları. 2035 yılına kadar doğalgazın %3,5 oranında güçlendirilmesi planlanıyor. Hidrojenin ne kadar verimli olduğu ve bu verimin ne kadarının temiz kaynaklardan üretilebileceği, tartışmalı bir enerji kaynağı. Ama buradaki kullanımı sanayi ağırlıklı olacağa benziyor.Böylelikle 2035 yılında Türkiye’nin elektrik üretimi şu şekli alıyor: kömür ve doğalgazdan üretim yapan termik santrallerin 2020’de yüzde 57,6 olan oranı 2035’te yüzde 34,2’ye çekiliyor.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2023/0/2/1673332702287.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.02" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak: Anadolu Ajansı<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Güneş enerjisinin payı yüzde 16,5’e, rüzgâr enerjisinin payı yüzde 17,7’ye, nükleerin payı yüzde 11,1’e ulaşırken, hidroelektriğin payı yüzde 17,3’e düşüyor.&nbsp;Planın genelinde yenilenebilir enerjinin payının arttığı görülse de, 2053 yılında net sıfır hedefi olan bir ülke için bu artış yeterli değil. Bununla beraber Ulusal Plan net sıfır hedeflerine de atıfta bulunarak, Özgür Gürbüz’ün Birgün için ele aldığı <a fr-original-style="" href="https://www.birgun.net/haber/ulusal-enerji-plansizligi-416566" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">makalede</a> dikkat çektiği üzere kömürlü termik santrallerin de teknik ömürleri dolmadan kapatılmayacağı&nbsp;planda açıkça ortada.&nbsp;Ulusal planda 2053 yılında elektrik üretimi içinde fosil yakıtlarının payının da %20’de kalacağı belirtilmiş, yenilenebilir enerji %50’ye ulaşmış, nükleer enerji de %29 oranına yükselmiş oluyor.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Peki uzmanlar bu konuda ne diyor? Farklı bir yol izlenebilir mi? Gerçekten kömüre ihtiyaç var mı?</h3><a fr-original-style="" href="https://shura.org.tr/turkiye-elektrik-sistemine-yenilenebilir-enerji-kaynaklarinin-entegrasyonu/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Türkiye Elektrik Sistemine Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Entegrasyonu</a> isimli raporda SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi, elektrik sistemi dönüşümünde değişken yenilenebilir enerji kaynaklarının hızlandırılması üzerinden potansiyelleri araştırmıştı.Bu raporu özellikle “Mevcut Politikalar Senaryosu”’nun ulusal plana olan yakınlığından dolayı ve nükleer enerjiyi de ele aldığından seçtim. Rapor, nükleer santralin, 1.200 megavatlık (MW) dört ünitenin tamamının devreye alınacağını öngörmekte ve diğer senaryolarda da bunu kullanmakta.Eğer net sıfır hedeflerine ulaşılması isteniyor ise, elektrik üretiminin karbondan arındırılması ve yenilenebilir enerji gelişiminin benzeri görülmemiş bir şekilde hızlandırılmasını, ama en önemlisi fosil yakıtların da aynı hızla devreden çıkarılması gerekecek.Maalesef bu Ulusal Enerji Planı ile mümkün değil, ama Shura’nın raporunda öngörülen, iklim krizine çözüm açısından en güçlü senaryo olan kömür azaltım senaryosu ulusal plana çok da uzak değil.Kömür azaltım senaryosu ile Türkiye’de kömüre dayalı elektrik üretim kapasitesinin büyük bir bölümünün devre dışı kalması ve bu azalan arz miktarının yenilenebilir enerji kaynakları tarafından sağlanması hâlinde, rüzgâr ve güneş enerjisi kurulu güç kapasitelerinin en yüksek seviyelere çıkabildiği durum analiz ediliyor.Bu durumda 20 GW kömür kurulu güç kapasitesinin 5 GW’a düşmesi öngörülüyor. Elektrik üretiminde ortaya çıkan açığın ise yaklaşık 4 kat büyüyerek 33 GW’a ulaşan rüzgâr, 6 kat büyüyerek ciddi bir büyüme sağlayan ve 41 GW’a ulaşan güneş, 32 GW hidroelektrik kaynakları ile kapatılması planlanmış.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2023/0/2/1673332756209.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.35" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak: SHURA<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Yenilenebilir enerji üretim payı, 2030’da %70 oranlarına ulaşacak ve ayrıca enerji verimliliği potansiyellerinin kullanılmasıyla “Mevcut Politikalar Senaryosu”na kıyasla, elektrik tüketimi 40 TWh azaltılabilecek.Maalesef planda enerji verimliliği istenilen düzeyde ele alınmamış. Gürbüz’ün de belirttiği üzere; “enerjiyi daha verimli kullanacağımız varsayılıyor ama talep öyle bir artıyor ki verimlilik ve tasarruf yapılıyor mu belli olmuyor”.Bina yalıtımları gibi enerji verimlilik projeleri, aynı zamanda, 1 GW’lık pompaj depolamalı hidroelektrik santral, 600 MW batarya enerji depolama gibi maliyeti o dönemde kesinlikle azalması beklenen yeni teknolojiler ile öngörüler bize “Kömür Azaltım Senaryosu”nda ortalama sistem maliyeti megavat-saat başına yaklaşık 5,5 Avro daha fazla avantaj sağlıyor.Tabii ki SHURA'nın planı verimliliğe, batarya teknolojilerine Ulusal Enerji Planı'ndan çok daha önce geçiyor ve daha az üretim sağlıyor ama buna rağmen daha tasarruflu da kalabiliyor.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2023/0/2/1673334561047.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.32" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Çevreci Geek bültenlerinde onlarca raporu beraber ele aldık ve hepsinin ortak noktası, gerekli yatırımlar düzenlendiği zaman, iklim krizine en fazla sebebiyet veren enerji kaynağı kömürden Türkiye’nin zengin yenilenebilir enerji altyapısı ile çok kısa sürede kurtulabileceğimizi göstermesi.Ulusal plan, maalesef çoğu noktasında politik karar almış ve bazı süregelen anlaşmaların devamını sağlamış. Açık konuşmak gerekirse ve onlarca incelemenin sonunda, hem daha ucuz hem de daha çevre dostu çözümler olduğu ortada.

Avrupa'da Güneş Enerjisi Neredeyse Yüzde 50 Oranında Arttı:<img src="https://images.aposto.com/2023/0/1/1672669288785.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.49" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak: Reuters<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Bu yılın en temiz ters köşesi, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrası kömüre yöneleceği inanılan Avrupa Birliği’nden geldi, yenilenebilir enerjiye rekor yatırım yapıldı.AB 2022’de var olan kapasitesine 41,4 GW’lık bir güneş enerjisi gücü daha ekledi. Bu, 2021’de kurulan 28,2 GW’ye göre yüzde 47’lik bir artış anlamına <a fr-original-style="" href="https://yesilgazete.org/ab-gunes-enerjisi-kapasitesini-bir-yilda-yari-yariya-artirdi-ilk-sirada-almanya-var/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">geliyor</a>.Bu ülkeler arasında Rusya doğalgazına en yüksek dereceden bağımlı Almanya bile, geçen yıl AB içindeki tüm ülkelerden daha fazla güneş enerjisi santrali kurdu ve 2022’de 8 GW kapasite daha ekleyerek bu artışın %20’sini sırtladı.AB’nin RePowerEU planı 2030 yılına kadar enerji arzının yüzde 45’ini yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlamayı hedefliyor. Sadece AB değil, Çin, ABD ve Hindistan gibi fosil yakıt devlerinin bu yıl attığı adımlar bizi yenilenebilir bir geleceğe taşıyor. Tüm krizlere rağmen Uluslararası Enerji Ajansı 2025 yılında yenilenebilir enerjinin en büyük elektrik üretim kaynağı olacağını, 2027’de ise yenilenebilir enerji kapasitesinin 5 katına çıkacağını öngörüyor.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İklim Krizi Yasalaşıyor</h3><img src="https://images.aposto.com/2023/0/1/1672669395225.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Fotoğraf: Xavier Lejeune<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Gezegenin en büyük ikinci kirleticisi ABD, kabul ettiği yeni yasa tasarısı ile Temmuz ayında iklim ve temiz enerji yatırımlarına 369 milyar dolar ayıracağını açıkladı. Yasayla beraber 9 milyondan fazla yeni iş imkânı doğacak ve uluslararası ticaret konusunda belirleyici <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/tarihi-iklim-paketi-krizi-durdurur-mu" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">adımlar atılacak</a>.Bu Avrupa Birliği’nin Yeşil Yeni Mutabakat üzerinden kuracağı ticaret sistemine benzeyecek ve çelik, elektrik, tarım ve alüminyum sektörü bu değişime ayak uydurmak zorunda kalacak. Zira yıl içinde de Avrupa Birliği de tüm ülkeler nezdinde kabul edilen değişikliklerle kendi üretim döngüsü düzeltmeye başladı.İhracatının %50’sini bu iki ülkeye yapan Türkiye&nbsp;ise iklim hedeflerini güncelledi ama bu yıl da hedefler artıştan azaltım&nbsp;gibi kimsenin kullanmadığı bir dil ile açıklandı. Türkiye’nin %21 artıştan azaltım hedefi %41’e yükseldi. 2038 yılı ise emisyonların ulaşacağı en üst nokta olarak belirlendi.Uzmanlar hedefin “artıştan azaltım” olması nedeniyle, emisyonları azaltmak yerine yaklaşık %30 artıracağına dikkat çekti. Yani bu politik karar ile beraber Türkiye sera gazlarını 2038 yılına kadar sanki ekonomisi her yıl büyüyormuş <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/adalet-icin-iyi-iklim-icin-kotu-haber" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">gibi artırmaya devam edecek</a>.Bu seçimi ise Akbelen’de, kömür madenine feda edilmeye çalışılan zeytinliklerde görmek mümkün. En güçlü ithalat kaynaklarımızdan tarımı, fosil yakıta ve kömüre kaybetmek, sadece iklim krizine karşı değil, geleceğin ekonomisinde de kaybetmek anlamına geliyor.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">COP15'de 30x30x30</h3>2030’a dek yılda 30 milyar dolar fon ile karaların ve denizlerin %30’unu korumayı hedefleyen Biyoçeşitlilik Konferansı'nın karar belgesi, düşünülenden daha umut verici oldu.Anlaşma, Paris Anlaşması gibi, ülkeleri toplu hedef yerine kendi ülkelerindeki hedefler için hem kamu hem de özel sektörden biyoçeşitlilik girişimleri için yılda 200 milyar dolar ayırmaya yönlendiriyor. Özellikle yerli toplulukların haklarını korumak üzerine de ciddi adımlar atılacak gibi.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Batarya Teknolojilerindeki Gelişmeler</h3>Yenilenebilir enerji çözümlerini birbirine bağlayan en önemli teknoloji diyebileceğimiz batarya teknolojisinde ise geçtiğimiz yıl büyük adımlar atıldı. Sydney Üniversitesi sodyum-sülfür karışımını deniz suyundan elde ederek, lityum bataryadan 4 kat daha güçlü ve daha ucuza bir batarya üretti.Kafanızda deniz suyu çekincesi var ise MIT, alüminyum kükürt ile yapılan bir batarya geliştirdiğini açıkladı. Doğada en çok bulunan ikinci metal ve %100 geri dönüşebilen alüminyum ile doğada en çok bulunan ametal ve madencilik atığı olan kükürtten üretilen batarya, lityum iyon bataryaların altıda biri maliyetine üretilebiliyor.Uzun dönemli enerji saklamak için yani enerji üretiminin fazlası ise artık ısıtılmış kumdan oluşan dev bir bataryada saklanabiliyor. Finlandiya’da kurulan bu tesiste, 1 tonluk kum 600 dereceye ısıtılarak, İskandinav kışında 100 evin ısınmasını ve sıcak suyunu sağlayabilecek enerjiyi mümkün kıldı.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">2023’te Öne Çıkacak Başlıklar:</h3><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Mısır’da düzenlenen COP27’nin ardından bir başka fosil ve kısıtlayıcı ülke olan Birleşik Arap Emirlikleri’nde düzenlenecek COP28 için şimdiden hazırlıklar başladı ama aktivistlere yönelik baskılar devam edeceğe benziyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">COP26’da atılan adımlar ileri taşıyıp, net sıfır ve fosil yakıtlara yönelik yasakların genişlemesi gereken bir yerde Mısır’da yaşananların tekrarlanmaması gerekiyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">IPCC yeni dönemde yedinci değerlendirme devresine girerek çözüm önerilerine ek olarak artık şehirlerde ve kasabalarda uyum politikalarını ele alacak. Rapor mart ayında yayımlanacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">AB ve ABD gibi diğer ülkelerin yerel politikalarda iklim krizinin çözümlerini ve sürdürülebilir kalkınma amaçlarını yasallaştırma süreci devam edecek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Türkiye’de bu yıl çevreyle ilgili en önemli olay, kanaatimce, cumhurbaşkanlığı seçimleri olacak.</li></ul>

Zor geçecek bir yıla iyi haberlerle başlayalım

2022'den 2023'e 6 iyi iklim haberi

APLUS Enerji ve Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği'nin (<a fr-original-style="" href="https://aposto.com/n/sefia-iklim-gundemi" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">SEFiA</a>) hazırladığı <a fr-original-style="" href="https://sefia.org/arastirmalar/artan-elektrik-fiyatlari-ve-yenilenebilir-enerji-kaynaklarinin-piyasaya-etkisi/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yeni bir rapor</a>, yenilenebilir enerji kapasitesindeki artışın enflasyonda düşmeye yardımcı olabileceğini gösteriyor.Çalışmada, YEKDEM&nbsp;(Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması) veya YEKA&nbsp;(Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları) kapsamında geliştirilen projelerin ve daha çok lisanssız santralin hayata geçirilmesi durumunda ekonomik etkiler inceleniyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Veriler</h2>Araştırmaya göre bugün 19 GW olan güneş ve rüzgâr kapasitemiz 36 GW olsaydı;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Elektriğin serbest piyasadaki fiyatı daha düşük olacaktı.&nbsp;Bu durumda serbest piyasadaki elektrik fiyatı, artan YEKDEM maliyetlerine rağmen, 2021 yılı için gerçekleşen değerlere kıyasla %3,5, 2022 yılının ilk altı ayı için ise %11,8 daha düşük hesaplanıyor.</li></ul><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2022/11/1/1671444426935.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.36" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak: Sefia<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Enflasyon daha düşük olacaktı. Yenilenebilir enerji üretiminin daha yüksek olduğu bir senaryoda, Temmuz 2022 itibarıyla %144,61 olarak gerçekleşen yıllık ÜFE enflasyonunun %129,22, aynı dönemde %79,60 olarak gerçekleşen yıllık TÜFE enflasyonunun ise %72,39 olacağı öngörülmüştür.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Daha az enerji ithalatı yapılacaktı. Bu senaryo ile 2021 yılı için Türkiye’nin ithal yakıt faturasının 3,1 milyar USD, enerji krizinin derinleştiği 2022 yılının ilk altı ayı için ise 3,3 milyar USD miktarında düşeceği hesaplanmıştır.</li><li dir="ltr" fr-original-style="text-align: left;" style="text-align: left; box-sizing: border-box;">Karbon emisyonu azalacaktı.&nbsp;Özellikle karbon yoğun kaynakların ikame edilmesi yoluyla 2021 yılında 22,9 milyon ton CO2 eşdeğeri, 2022 yılında ise 13,4 milyon ton CO2 eşdeğeri karbon azaltımı yapılacağı görülmüştür. Çalışmada 18 ay için hesaplanan toplam azaltım miktarı 2020 yılı için açıklanan elektrik üretimi kaynaklı karbon emisyonlarının yaklaşık %28’ine denk geliyor, yani %30’a varan bir azaltım söz konusu.</li></ul>Yenilenebilir enerjinin ekonomik katkılarını diğer ülkelerde de görmek mümkün.Ember, Enerji ve Temiz Hava Araştırma Merkezi (CREA) ve Enerji Ekonomisi ve Finansal Analiz Enstitüsü (IEEFA) tarafından yayımlanan <a fr-original-style="" href="https://www.iklimhaber.org/asya-ulkelerinin-milyarlarca-dolari-gunes-enerjisi-sayesinde-cebinde-kaldi/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bir rapor</a>, sadece güneş enerjisi üretimi ile, yedi Asya ülkesinin 2022 yılının ilk yarısında milyarlarca dolarlık tasarruf sağladığını gösteriyor.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2022/11/1/1671446285717.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.74" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak: Feature China/Barcroft Images<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Çin, Hindistan, Japonya, Güney Kore, Vietnam, Filipinler ve Tayland’da güneş enerjisi üretiminin katkısı, Ocak-Haziran 2022 döneminde yaklaşık 34 milyar dolar tutarında potansiyel fosil yakıt maliyetinin önüne geçti. Bu, söz konusu dönemdeki toplam fosil yakıt maliyetlerinin %9’una denk geliyor.Rapor, tahmini 34 milyar ABD dolarlık tasarrufun büyük bir kısmının Çin’de olduğunu belirtti. Çin’de güneş enerjisinin toplam elektrik talebinin %5’ini karşıladığı ve Ocak-Haziran 2022 arasında yaklaşık 21 milyar dolarlık ek kömür ve gaz ithalatını önlediği ortaya koydu.Japonya, yalnızca güneş enerjisi üretimi sayesinde kaçınılan yakıt maliyetlerinde 5,6 milyar dolar ile ikinci en yüksek etkiyi gördü. Hindistan’da ise güneş enerjisi üretimi ile yılın ilk yarısında&nbsp;4,2 milyar&nbsp;dolar yakıt maliyetinden tasarruf etti. Ayrıca, zaten kısıtlı olan yerel arzı daha da zorlayacak olan 19,4 milyon ton kömür ihtiyacını da önledi.Raporda, 2030’da güneş enerjisi kapasitesine yönelik mevcut hedeflerin tutturulması ile, yedi ülkenin yakıt maliyetlerinde en az 44 milyar dolarlık bir tasarrufun mümkün olduğu belirtiyor.<a fr-original-style="" href="https://www.iklimhaber.org/iea-yenilenebilir-enerji-kapasitesi-5-yil-icinde-2-katina-cikacak/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) ise</a>, Türkiye’nin yenilenebilir enerji kapasitesinin %64 artışla 2027 itibarıyla toplamda 90 gigavata ulaşmasını bekliyor. Toplam kapasite artışında %49 ile güneş enerjisi başı çekerken, rüzgâr enerjisinin bu artışın %24’ünü oluşturacağı öngörülüyor.Türkiye’nin, bu büyümeyle 2027 itibarıyla Çin, ABD, Hindistan, Almanya, Brezilya, İspanya, Japonya, Avustralya ve Birleşik Krallık’ın ardından dünyada en yüksek yenilenebilir enerji kapasitesine sahip ülkeler arasında 10’uncu sıraya yükselmesi bekleniyor.Tüm bu raporlardan sonra aklımızdaki asıl soru, Türkiye’nin neden hâlâ güneş ve rüzgâra yeterli yatırım yapmıyor oluşu olmalı. IEA’in raporu mevcut durumlara göre bizi &nbsp;2027 yılında ilk 10’a koyuyor. Bununla beraber, şu an bu yatırımların artırılması, enflasyonun, yüksek döviz kurunun ve savaş döneminde dışarıya bağımlılığın önüne geçiyor. Yenilenebilir enerji ve adil kalkınmanın hızlanması dileğiyle.

Araştırmalar yenilenebilir enerji ile enflasyonun %20 oranında azalabileceğini belirtiyor.

Geçtiğimiz Mart ayında, Birleşmiş Milletler Çevre Programı toplantılarında alınan kararlardan biri de plastik kirliliğine karşı küresel ve bağlayıcı bir anlaşma hazırlanması olmuştu.Bazı yetkililer bu anlaşmanın Paris İklim Anlaşması’ndan sonra imzalanacak en önemli hükümetler arası anlaşma olacağını belirtiyor. Yetkililere hak vermek mümkün, zira fosil yakıtlardan üretilen plastiğin kullanım miktarının önümüzdeki yıllarda katlanarak artması bekleniyor. Bununla beraber plastiğin atmosfere eklediği sera gazlarına ve giderek büyüyen plastik kirliliğine&nbsp;karşı ise gerçekçi bir çözüm bulunmamakta.Bu anlaşmanın ilk detaylarını belirlemek adına geçtiğimiz günlerde Uruguay’da 135 ülkenin delegeleri bir araya geldi. Uruguay’daki ilk konferansı incelemeden önce gelin,&nbsp;plastik üretimi ve plastik kirliliği ne durumda bir göz atalım.Plastik kirliliği 21. yüzyılın iklim krizi ile beraber en büyük çevre felaketlerinden biri. Hatta kendisi de iklim krizine yol açan bir sorun. Maalesef, bir yanlış kanı plastiğin doğada bozunduğu.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2022/11/1/1670845173705.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Çözünen bazı plastikler - Kaynak: Environmental Science Mag<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Evet, plastik doğada küçük parçalara ayrılıyor, buna çözünme&nbsp;diyoruz. Ama plastik doğal bir malzeme olmadığı için diğer organik atıklar gibi bozunup, tekrardan doğaya karışamaz. Plastikler daha küçük parçalara ayrılarak, mikro ve daha sonra da nanoplastiklere çözünmekte.Maalesef gıdamızda, suyumuzda, dolaşım sistemimizde, anne sütünde, hatta anne karnındaki sıvıda bile bulunan bu mikro ve nanoplastiklerin sağlığımıza etkisini tam olarak &nbsp;anlamış değiliz. Ama mikro ve nanoplastik oranlarının arttığı karşı çıkılamaz bir gerçek.Bunun arkasında ise&nbsp;tek kullanımlık plastiklerin, yani poşet, çatal-bıçak, pipet, bardak ve ambalaj atıklarının devasa büyümesi var. 1950’de genellikle üretim sektöründe kullanılmak üzere 2 milyon ton üretilen plastik seviyesi, 230 kat büyüyerek 2019’da 460 milyon tona ulaştı.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2022/11/1/1670845254705.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.78" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak: Asean Times<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.oecd.org/environment/plastics/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">OECD’nin bir raporuna</a> göre 2060 yılına kadar başta Sahra Altı Afrika ve Asya ülkelerinde olmak üzere plastik tüketiminin 1 milyon tonu geçmesi bekleniyor. Her ne kadar geri dönüştürülmüş plastiğin üretimde daha fazla kullanılması beklense de bunun sadece %12 seviyesine çıkması bekleniyor. Yani plastiğin yine büyük bir kısmı fosil yakıt üretimine bağlı kalmaya devam edecek.Zira her ne kadar atıkların da artması beklense de geri dönüştürülmüş plastik daha hızlı çözündüğünden ve her dönüştüğünde kalitesi düştüğünden bu çöplerin geri kazanılma kapasitesi de azalacak.Plastik atıkların 2060 yılında neredeyse 3 katına çıkacağı öngörülüyor. Bu çöpün yarısının çöplüklerde tutulacağı, %20’den daha azının ise geri dönüştürüleceği düşünülüyor. Maalesef her ne kadar altyapıda gelişmeler olsa da, artış zaten altyapısı yetersiz kalan Sahra Altı ve Asya ülkelerinde olacağı için, doğaya karışan plastik sayısı iki katına çıkıyor.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2022/11/1/1670845399087.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.44" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Durum böyle olunca, su kaynaklarındaki plastiklerin 2019’daki 140 milyon tonluk ağırlığının 2060’ta 493 milyon tona çıkması bekleniyor.Rakamlar size büyük geliyorsa şöyle özetleyelim, doğada ve suda çözünen plastiklerden dolayı vücudumuza her hafta bir kredi kartı kadar plastik girdiği düşünülüyor. Eğer durum böyle devam ederse, bu rakam 3 kredi kartına çıkacak.Birleşmiş Milletler en az 800 canlı türünün plastiği yiyerek ya da plastiğe yakalanarak etkilendiğini ve çoğunun hayatını kaybettiğini belirtiyor. Bir çalışmaya göre 1 milyon canlı her yıl bu durumdan hayatını kaybediyor. Maalesef bu da 2060’ta 3 katına çıkacak.Rakamlar ve sonuçlar ağır geldiyse, Uruguay’da toplanan delegelerin de kafanızı rahatlatacağını söyleyemeyiz. Uzun süren toplantılar plastik kirliliğinin ne olduğu, hangi yaşam döngüsü süreçlerinin ele alınması gerektiği ve plastik atık ticareti konusunda ciddi tartışmalara yol açtı. Delegeler çoğu konu üzerinde anlaşamadıkları gibi ana hedeflerden de sapmış oldular.Müzakerelere Türkiye’den katılan ve plastik kirliliği üzerine çalışmalar yapan Doç. Dr. Sedat Gündoğdu ise <a fr-original-style="" href="https://yesilgazete.org/kuresel-plastik-anlasmasi-icin-muzakerelerde-neler-konusuldu/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Yeşil Gazete'deki yazısında&nbsp;</a>özellikle Suudi Arabistan ve ABD gibi ülkelerin bazı masalardaki müzakereleri aşırı teknik detaylarla boğması ve çıkmaza sokma girişiminin de endüstri karakterli büyük petrol üreticisi ülkelerin de ciddi bir blokaj oluşturabileceği konusunda sinyaller verdiğine dikkat çekti.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2022/11/1/1670845653454.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.52" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Uruguay Devlet Başkanı açılış konuşmasını yapıyor. Kaynak: The Peninsula<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Gündoğdu aynı zamanda&nbsp;plastik üretiminin sınırlandırılması gibi daha birincil ihtiyaçların geri plana itilme riskiyle karşı karşıya kaldığını ve çözüm olarak kimyasal geri dönüşüm gibi çözümlerin öne sürülmesini faydalı bulmadığını belirtiyor.Konferansta herhangi kesin bir sonuca ulaşılmasa da ABD, Japonya ve Mısır gibi ülkelerin&nbsp;Paris İklim Anlaşması&nbsp;gibi ulusal beyanlar üzerinden ilerleyen bir yapıda anlaşma sunduğu belirtilmiş. Ama Uluslararası Çevre Yasaları Merkezi böyle bir yaklaşımın bu konferansı ticari bir yapıya sokmasından endişeli.Gündoğdu da aynı şekilde bu tarz bir anlaşma yerine Montreal Sözleşmesi&nbsp;gibi ya da tehlikeli kimyasalların ve bazı özel kodlu maddelerin sınırı aşan dolaşımını engelleyen&nbsp;Basel Konvansiyonu gibi kesin tarihleri olan özel protokollerin konuşulmasına ihtiyaç olduğunu savunuyor.Anlaşmanın final hâline 2024’te karar kılınacak ama şunu biliyoruz ki, bu sistem sürdürülebilir değil. OECD’nin raporu, ulusal çapta hedefler olsa da küresel seviyede belirli kurallar konmadan çözümün mümkün olmadığını belirtiyor.Ülkelerin plastiğin yaşam döngüsü içindeki her adıma yönelik bir çözüm sunması gerekecek. Plastiğe yönelik talebi azaltmak ve döngüsel bir sisteme sahip olmak için, daha sağlam ürün tasarımları ve daha az kaynak kullanımı gerekiyor.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2022/11/1/1670846044703.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.85" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak: Friends of the Earth<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Ancak üretim sistemini yeniden gözden geçirerek, plastiğin çevreye, canlılara ve insanlığa verdiği zararı azaltabiliriz. OECD’nin önerdiği politikalar arasında düşük kaliteli ve en çok atık çıkaran plastiğin vergilendirilmesi ve döngüsel tasarıma sahip plastik üretiminin desteklenmesi de bulunuyor.Kaçınılmaz derecedeki plastik üretimi için ise geri dönüşümle birlikte, tamir, yeniden üretim ve hatta ikinci el ürünlerin kullanılması öneriliyor. Burada tek kullanımlık plastikten öte elektronik aletler, taşıtlar, tekstil gibi sektörler hedeflenmiş.Doğaya karışan plastiğin önüne geçmek içinse maalesef çöp toplamak konusundaki altyapımızı geliştirmekten başka önerilecek bir çözüm yok, zira çöp konusunda her türlü atıkla ilgili problemler devam ediyor.Küresel çözümler konusunda ciddi bir işbirliği gerektiğini unutmamak gerek. Peki Türkiye bu konuda ne yapıyor? Türkiye’nin plastik ayak izi ne ve gelecekte nereye gidecek? Bu konuları da önümüzdeki yine Çevreci Geek'in özel sayılarının yayımlandığı Aposto Premium’da ele alacağız.

Uruguay'da plastiğin geleceği konuşuluyor

Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) çalışmalarına göre enerji sektörü 2019 yılında 65 milyon kişiye istihdam sağladı ve toplam küresel istihdamın %2’sini <a fr-original-style="" href="https://www.ekoiq.com/karbonsuz-enerji-ile-iliskili-istihdamin-payi-yukselis-gosterdi/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">oluşturdu.</a>Alt sektörler bazında değerlendirildiğinde karbonsuz enerji üretimi ve enerji verimliliğindeki istihdamın fosil yakıt ve fosil yakıtlardan elektrik üretimindeki istihdam seviyesini aştığı görülüyor.&nbsp;Geçtiğimiz hafta yayımlanan Yenilenebilir Enerji Ülke Çekiciliği Endeksi (RECAI) araştırmasına göre, son dönemde tüm dünyada devletler yenilenebilir enerji programlarına <a fr-original-style="" href="https://www.ekoiq.com/karbonsuz-enerji-ile-iliskili-istihdamin-payi-yukselis-gosterdi/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">hız veriyor.</a>RECAI ilk 40 pazar sıralamasına göre ABD, Enflasyonu Azaltım Yasası’nın da etkisiyle listenin ilk sırasındaki yerini koruyor. Yenilenebilir enerji dönüşümünü hızlandırma yolundaki taahhütlerini sürdüren Çin ikinci sıradaki yerini koruyor. Üçüncü sırada ise haberlerde fosil yakıtlara geri döndüğü yer alan Almanya var. Tüm bu haberlere rağmen gerçekte enerji krizine karşı yenilebilir enerji sektörüne sağlanan yeni desteklerin etkisi ile bir basamak yükselerek üçüncü oldu.Bir önceki raporda 25. sırada olan Türkiye ise EY RECAI sıralamasında bir önceki sürüme göre beş basamak gerileyerek 30. sırada yer aldı. Yapılan değerlendirmede bu durum yerel para biriminin değer kaybına bağlanıyor.<img src="https://images.aposto.com/2022/11/2/1670338292531.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="2.05" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">EY’nin raporunda, yenilenebilir enerji üretimine ağırlık vermek, enerji çeşitlendirmesini hızlandırmak ve enerji depolamasını artırmak küresel öncelikler arasında yer alıyor, “net sıfır” hedefine ulaşmada yenilenebilir enerji entegrasyonunun önemli ve hızla çözülmesi gereken bir problem olduğuna dikkat çekiliyor.IEA’nin raporu da net sıfır hedeflerinde gidilirse, 2030 yılında enerji sektöründe yaklaşık 30 milyon yeni istihdam yaratılırken değişim sürecinde de 6 milyon istihdam kaybı öngörülüyor.&nbsp;İstihdamın en güçlü kaynağı ise ekipman üretimi, yatırım, kurulum ve bakım-onarım alanlarında olacak. Fosil yakıt alanlarında mevcut çalışanların haklarının korunması, yeni istihdam alanlarına yönlendirilmesi ve temiz enerji alanlarında gelir, güvence ve iş güvenliği açısından nitelikli istihdamın sağlanması burada öne çıkan ve çözülmesi gereken sorunlardan.

≈